Rapport commissie-Davids inzake Irak

[Rens]

laatste nieuws:

Tussen 10.00 en 12.00 is de presentatie van het rapport live te volgen op Ned. 1/Radio 1/www.politiek24.nl

saillant detail: er is nog geen letter uitgelekt, zelfs niet naar het kabinet.....een unicum!



Uit: NRC Handelsblad


Den Haag wacht met spanning op Irak-onderzoek
Gepubliceerd: 11 januari 2010 18:21 | Gewijzigd: 11 januari 2010 21:59

Bijna een jaar werkte de commissie-Davids in stilte aan haar onderzoek naar de Nederlandse politieke steun aan de Irak-oorlog. Morgen presenteert de commissie de resultaten. Wat valt te verwachten?

Den Haag, 11 jan. Willibrord Davids, oud-president van de Hoge Raad, was nog maar net met pensioen toen hij begin vorig jaar een telefoontje kreeg.

De premier. Of hij een commissie wilde voorzitten die onderzoek zou doen naar de achtergronden van de politieke steun die Nederland in 2003 gaf aan de Irak-oorlog. Een onderwerp dat, na jaren in de relatieve luwte, een gevoelig politiek dossier was geworden.

Premier Balkenende hield een onderzoek jaren tegen, maar zag zich nu, na aanhoudende politieke, maatschappelijke en publicitaire druk, toch genoodzaakt een onderzoek toe te staan. Omdat „de dynamiek een eigen leven begon te leiden”, aldus de premier destijds.

Davids, die zich net had voorgenomen om „het wat rustiger aan te doen”, stemde toe. De plicht riep. „Zo ben je nu eenmaal gebouwd”, aldus de eminente jurist op de persconferentie waar zijn commissie werd gepresenteerd. Sindsdien heeft het gezelschap onafhankelijke deskundigen nauwelijks meer iets van zich laten horen.

Morgen komt het langverwachte rapport, waarvan, geheel tegen Haagse tradities in, niets is uitgelekt. Waarschijnlijk worden dit vijf belangrijke punten:

Volkenrecht

Het volkenrecht, het hart van de argumentatie van het demissionaire kabinet-Balkenende I om de oorlog politiek te steunen. De Amerikanen en Britten vielen Irak aan omdat dat land een bedreiging voor de wereld was en massavernietigingswapens zou bezitten.

De officiële Nederlandse reden was een andere: Saddam weigerde voortdurend VN-resoluties uit te voeren. Uiteindelijk rechtvaardigde dat het gewapend optreden, ondanks het feit dat de VN-Veiligheidsraad geen expliciet mandaat had gegeven voor geweld. Premier Balkenende zag die grondslag wel. Hij sprak in de Kamer over een „sluitende juridische redenering”. Een extra VN-resolutie was wel „wenselijk”, maar „niet noodzakelijk”. Op basis van het internationaal recht bood „de combinatie van de genoemde resoluties voldoende rechtsgrond”, aldus de premier.

Nooit is duidelijk geworden op welke bronnen van gezag het kabinet zich baseerde. Specialisten binnen de overheid, de directeuren van de juridische diensten van de ministeries van Defensie en Buitenlandse Zaken, bleken juist kritisch over de fragiele rechtsgrond, net als veel volkenrechtdeskundigen.

De commissie-Davids heeft in kaart gebracht hoe die afweging tot stand is gekomen. Minstens zo interessant: hoe zijn de diverse ministeries met de zaak omgegaan? Klopt het dat het kabinet toe werkte naar „een gewenste redenering” en de zaak niet objectief bekeek, zoals betrokkenen de afgelopen jaren hebben beweerd?

Eigenstandige afweging

Hoewel de kern van de Nederlandse steun een juridische was, heeft het toenmalige kabinet gezegd dat er óók een „eigenstandige afweging” is gemaakt over het Iraakse dreigingsbeeld. In de VS en Groot-Brittannië is gebleken dat de inlichtingendiensten op dat punt faalden. Hoe opereerden de Nederlandse diensten? Deden de AIVD en de MIVD weinig meer dan het volgen van de – achteraf foutieve – informatie van de Amerikanen en Britten? Of hebben ze wel degelijk genuanceerder bericht, zoals uit uitgelekte evaluaties is gebleken? En wat heeft het kabinet daarmee gedaan?

De bondgenoten

De relatie met de bondgenoten. Hoe goed werd Den Haag door Londen en Washington geïnformeerd over de achterliggende redenen voor de inval in Irak? Daarover zijn veel twijfels. Zo kreeg Balkenende vlak voor het debat van 18 maart 2003, toen de politieke steun werd uitgesproken, een rapport van de hoogste juridisch adviseur van de toenmalige premier Blair waarin stond dat de rechtsgrond voor de aanval in orde was. Later bleek dat advies veel genuanceerder dan in 2003 was gepresenteerd.

Het kabinet heeft ook altijd gezegd dat het pas op 17 maart 2003 zeker wist dat de oorlog zou beginnen. Maar uit inmiddels bekend geworden informatie uit de VS is gebleken dat dat besluit in het Witte Huis al in januari definitief was. Het rapport-Davids kan dus licht werpen op de vraag hoe serieus Nederland werd genomen door de bondgenoten.

Militaire betrokkenheid

Potentieel brisant onderdeel van het Davids-rapport is de eventuele militaire betrokkenheid. De afgelopen jaren zijn er vermoedens geweest dat Nederland, ondanks spijkerharde ontkenningen, tóch stiekem zou hebben meegedaan aan de oorlog of voorbereidingen daarvan. Onomstotelijk bewijs is nooit gevonden. Als Davids daarin wél is geslaagd, krijgt het dossier-Irak een heel andere wending.

Politieke gevolgen

Tot slot: wat worden de politieke gevolgen? De Irak-oorlog begon toen het eerste kabinet-Balkenende demissionair was. Achter de schermen speelde een – later mislukte – formatie tussen CDA en PvdA. De PvdA was tegen de inval, maar wilde, toen de oorlog eenmaal was begonnen, de formatie niet daarop laten sneuvelen.

De commissie-Davids heeft uitgezocht wat er destijds exact speelde. Daarmee landt de Irak-zaak weer soepel in de politieke situatie van vandaag. Toenmalig PvdA-fractieleider was de huidige vicepremier Wouter Bos. Balkenende zit nog steeds op zijn post. Wat kan wie nu nog voor de voeten worden geworpen? En wat kan worden geleerd voor toekomstige steun aan militaire interventies?

Vanuit de Tweede Kamer is al gehint op een parlementaire enquête, onder anderen door de huidige PvdA-fractieleider, Mariëtte Hamer. Of is dat niet nodig, doordat Davids geen spoortje twijfel laat bestaan? Maar wat zullen dán de politieke gevolgen zijn? De eerste antwoorden komen in de loop van morgenochtend. De rest in de dagen daarna.

========

we zullen de eerste antwoorden in de loop van deze dag vernemen.

de opmaat tot de val van Balkenende-IV, of de uitredding?

ik vrees dat het de val gaat worden.....

Wat denken jullie?

[BJD]

Ben benieuwd, ben het nu aan het volgen..

[Rens]

Hard oordeel Irak-rapport DEN HAAG - De commissie Davids oordeelt hard over de besluitvorming rond de Nederlandse politieke steun voor de inval in Irak. Premier Balkenende heeft weinig of geen leiding gegeven aan het debat, maar liet het dossier volledig over aan de toenmalige minister van Buitenlandse Zaken Jaap de Hoop Scheffer. Ook is de Tweede Kamer onvolledig geïnformeerd over het verzoek van de Verenigde Staten voor Nederlandse militaire steun. Daarbij ontbrak een volkenrechtelijk mandaat voor de inval, zo blijkt uit de conclusies van de commissie Davids die onderzoek heeft gedaan naar de Nederlandse besluitvorming om de Amerikaanse inval in Irak politiek te steunen.


Commissievoorzitter Willibrord Davids heeft dinsdagochtend in Den Haag zijn Irak-onderzoek overhandigd aan premier Jan Peter Balkenende. De commissie heeft geen bewijs gevonden voor een actieve Nedelandse bijdrage in de Irak-oorlog.

De VN-Veiligheidsresoluties over Irak gaven geen volkenrechtelijk mandaat voor de Amerikaans-Britse inval in het voorjaar van 2003. De tekst van de resolutie 1441 gaf geen vrijbrief aan landen om met geweld in te grijpen. Het Nederlandse kabinet legde die tekst wel zo uit.

Sinds begin vorig jaar heeft hij met een commissie van deskundigen de Nederlandse besluitvorming onderzocht om de Amerikaanse inval in Irak in 2003 politiek te steunen. Davids sprak van een „kloek boekwerk”, dat voor de premier nog een verrassing is. Davids benadrukte dat er alleen over praktische zaken contact met Balkenende is geweest. „De commissie is er niet op uit geweest voor vrienden te schrijven, hetzelfde geldt voor vijanden”, aldus Davids. Volgens hem heeft de commissie zich gericht op de feiten en komt ze niet met „politieke duiding”.

Oordeel

Als de commissie zou concluderen dat het kabinet het parlement onvolledig heeft geïnformeerd, dan is het aan het parlement zelf om te beoordelen of ze te onvolledig zijn geïnformeerd. Hetzelfde geldt voor de vraag of er een adequaat mandaat was voor de inval in Irak. Het is aan het parlement om te bepalen hoe zwaar dit weegt.

Davids benadrukte dat zijn commissie tijdens het onderzoek geen contact heeft gehad over de inhoud, alleen over de procedure, zoals de latere publicatie van de bevindingen. Hij zei dat nadrukkelijk om verhalen uit het „geruchten- en veronderstellingencircuit” over een “doofpotcommissie“ de kop in te drukken.

In een eerste reactie bevestigde premier Balkenende dat de inhoud van het rapport nieuw is voor hem. Volgens hem was het essentieel dat de commissie volledig onafhankelijk kon werken.

Kamer

De Tweede Kamer spreekt dinsdag met Davids over het onderzoek. De bijeenkomst van de Kamercomissie voor Buitenlandse Zaken is openbaar, zo blijkt uit de agenda van het parlement.

Behalve premier Jan Peter Balkenende hebben ook de voorzitters van de Eerste en Tweede Kamer dinsdag een exemplaar van het dikke rapport ontvangen, aldus Davids. De Tweede Kamer had hem gevraagd met het parlement te spreken na publicatie van het rapport.

[Luther]

Ik heb zojuist de 49 conclusies gelezen.
Die zijn bikkelhard. Als hier geen personele consequenties uit volgen, dan weet ik het niet meer.

het is i.i.g. voldoende om als kabinet geheel af te treden.

Ben benieuwd wat er gaat gebeuren vandaag. Ik denk dat e.e.a. een eigen dynamiek gaat krijgen, zonder dat Balkenende of wie dan ook precies kan voorspellen wat dat vandaag gaat betekenen. Het zou best kunnen dat Balkenende vandaag nog naar de koningin gaat om het ontslag van zijn kabinet in te dienen.

[jvdg]

Ik heb zojuist de 49 conclusies gelezen.
Die zijn bikkelhard. Als hier geen personele consequenties uit volgen, dan weet ik het niet meer.

het is i.i.g. voldoende om als kabinet geheel af te treden.

Ben benieuwd wat er gaat gebeuren vandaag. Ik denk dat e.e.a. een eigen dynamiek gaat krijgen, zonder dat Balkenende of wie dan ook precies kan voorspellen wat dat vandaag gaat betekenen. Het zou best kunnen dat Balkenende vandaag nog naar de koningin gaat om het ontslag van zijn kabinet in te dienen.

Ik denk toch dat Balkenende eerst het oordeel van de TK afwacht.

[Tiberius]

Ik heb zojuist de 49 conclusies gelezen.
Die zijn bikkelhard. Als hier geen personele consequenties uit volgen, dan weet ik het niet meer.

het is i.i.g. voldoende om als kabinet geheel af te treden.

Ben benieuwd wat er gaat gebeuren vandaag. Ik denk dat e.e.a. een eigen dynamiek gaat krijgen, zonder dat Balkenende of wie dan ook precies kan voorspellen wat dat vandaag gaat betekenen. Het zou best kunnen dat Balkenende vandaag nog naar de koningin gaat om het ontslag van zijn kabinet in te dienen.

Jij hebt je rode potlood al geslepen, begrijp ik?

[Gian]

Ben benieuwd hoelang het duo Balkenende-Verhagen nog in de kamer zit.

[MariaW]

Ben benieuwd hoelang het duo Balkenende-Verhagen nog in de kamer zit.

Ik denk niet meer dan een week. Ik vind dat uit het rapport harde conclusies naar voren komen, zoals het niet doorspelen van informatie en vervolgens ontkennen dat er nog informatie aanwezig is waar de kamer geen kennis van heeft kunnen nemen.

Balkenende is de enige bewindspersoon van de kabinetten die betrokken waren bij de inval in Irak. Hij zal m.i. wel consequenties moeten trekken uit dit rapport, maar ik vind wel dat hij zich eerst moet verantwoorden in de kamer. Als er nu geen 'koppen rollen' dan zal het kabinet ook inboeten aan vertrouwen.

[refo]

Ben benieuwd hoelang het duo Balkenende-Verhagen nog in de kamer zit.

Zitten die in de kamer dan?

[Luther]

Ben benieuwd hoelang het duo Balkenende-Verhagen nog in de kamer zit.

Ik denk niet meer dan een week. Ik vind dat uit het rapport harde conclusies naar voren komen, zoals het niet doorspelen van informatie en vervolgens ontkennen dat er nog informatie aanwezig is waar de kamer geen kennis van heeft kunnen nemen.

Balkenende is de enige bewindspersoon van de kabinetten die betrokken waren bij de inval in Irak. Hij zal m.i. wel consequenties moeten trekken uit dit rapport, maar ik vind wel dat hij zich eerst moet verantwoorden in de kamer. Als er nu geen 'koppen rollen' dan zal het kabinet ook inboeten aan vertrouwen.

De conclusies zijn zo spijkerhard, dat het politieke oordeel nauwelijks minder hard kan zijn. En zoals MariaW al zegt: als dat niet gebeurt dan is de PvdA echt alle geloofwaardigheid kwijt, maar ook Balkenende.

Advies aan Balkenende (als hij meeleest; onmgetwijfeld, denk ik... ):

Geachte heer Balkenende,

Naar aanleiding van de presentatie van het rapport over de besluitvorming rond de politieke steunverlening aan de inval in Irak, zou ik u het volgende willen aanbevelen. Neem heel de middag de tijd om het rapport te lezen; schrijf een mooie brief aan de majesteit, roep om 16.00 de ministerraad bijeen; ga om 18.00 naar de majesteit en verklaar om 19.00 in de Tweede-Kamer dat u zelf verantwoordelijkheid wil dragen voor de fouten in dit dossier en daarom naar de majesteit bent geweest om het ontslag in te dienen van uw kabinet. Zeg daarbij dat u zelf graag die verantwoordelijkheid wil nemen, omdat niemand anders dat kan doen. Ik denk dat het Nederlandse volk u respect zal betuigen voor een dergelijke handelwijze.
Schrijf op zo kort mogelijke termijn verkiezingen uit (mei 2010), dan valt de coalitiebespreking samen met de presentatie van de bezuinigingsvoorstellen van de 20 ambtelijke commissies en kunt u een goed kabinet van CDA-VVD-D66 in elkaar zetten, die de hervormingsagenda van 2003-2006 weer oppakt en verder ten uitvoer brengt.

Hoogachtend,

Luther

[Auto]

Geachte heer Balkenende,

Naar aanleiding van de presentatie van het rapport over de besluitvorming rond de politieke steunverlening aan de inval in Irak, zou ik u het volgende willen aanbevelen. Neem heel de middag de tijd om het rapport te lezen; schrijf een mooie brief aan de majesteit, roep om 16.00 de ministerraad bijeen; ga om 18.00 naar de majesteit en verklaar om 19.00 in de Tweede-Kamer dat u zelf verantwoordelijkheid wil dragen voor de fouten in dit dossier en daarom naar de majesteit bent geweest om het ontslag in te dienen van uw kabinet. Zeg daarbij dat u zelf graag die verantwoordelijkheid wil nemen, omdat niemand anders dat kan doen. Ik denk dat het Nederlandse volk u respect zal betuigen voor een dergelijke handelwijze.
Schrijf op zo kort mogelijke termijn verkiezingen uit (mei 2010), dan valt de coalitiebespreking samen met de presentatie van de bezuinigingsvoorstellen van de 20 ambtelijke commissies en kunt u een goed kabinet van CDA-VVD-D66 in elkaar zetten, die de hervormingsagenda van 2003-2006 weer oppakt en verder ten uitvoer brengt.

Hoogachtend,

Luther

Heeft Luther weer te vroeg aan het bier gezeten?

[Luther]

Geachte heer Balkenende,

Naar aanleiding van de presentatie van het rapport over de besluitvorming rond de politieke steunverlening aan de inval in Irak, zou ik u het volgende willen aanbevelen. Neem heel de middag de tijd om het rapport te lezen; schrijf een mooie brief aan de majesteit, roep om 16.00 de ministerraad bijeen; ga om 18.00 naar de majesteit en verklaar om 19.00 in de Tweede-Kamer dat u zelf verantwoordelijkheid wil dragen voor de fouten in dit dossier en daarom naar de majesteit bent geweest om het ontslag in te dienen van uw kabinet. Zeg daarbij dat u zelf graag die verantwoordelijkheid wil nemen, omdat niemand anders dat kan doen. Ik denk dat het Nederlandse volk u respect zal betuigen voor een dergelijke handelwijze.
Schrijf op zo kort mogelijke termijn verkiezingen uit (mei 2010), dan valt de coalitiebespreking samen met de presentatie van de bezuinigingsvoorstellen van de 20 ambtelijke commissies en kunt u een goed kabinet van CDA-VVD-D66 in elkaar zetten, die de hervormingsagenda van 2003-2006 weer oppakt en verder ten uitvoer brengt.

Hoogachtend,

Luther

Heeft Luther weer te vroeg aan het bier gezeten?

Nee, vandaag heb ik het bij chocolademelk gehouden. Als je bedoelt dat ik reeds klaar ben met werken: Ja..

[refo]

Jullie lijken wel journalisten. Die willen ook altijd zoveel mogelijk lijklucht.

Laten we de volgorde aanhouden die er voor staat. Het zijn conclusies van een commissie. Het is de vraag of het allemaal waar is. En dat zullen we spoedig weten.

[Luther]

Jullie lijken wel journalisten. Die willen ook altijd zoveel mogelijk lijklucht.

Laten we de volgorde aanhouden die er voor staat. Het zijn conclusies van een commissie. Het is de vraag of het allemaal waar is. En dat zullen we spoedig weten.

Volstrekt juist. Maar er is er maar 1 die weet of het klopt en dat is Balkenende zelf. Ik schat in, dat hij de volgende afweging maakt:
1. Of er kloppen cruciale harde conclusies niet. Dat gaat hij zich keihard verdedigen met behulp van bewijsstukken. Er komt dan een parlementaire enquete om de boel alsnog goed te onderzoeken.
2. De cruciale harde conclusies kloppen wel; dan moet je er ook maar z.s.m. een einde aan maken. Wie weet bijvoorbeeld nog waarom premier Kok destijds aftrad? Je voorkomt daarmee dat de PvdA vlak voor de gemeenteraadsverkiezingen nog eens een mooi nummertje gaat maken van een parlementaire enquete. Dat zou de boel grondig verzieken en de CDA-resultaten niet ten goede komen.

Ik acht optie 2 het meest waarschijnlijk.

[Rens]

ik wacht eerst maar eens af wat de verklaring zal zijn van de MP straks.

en dan zien we wel weer verder. waarom nu al uitverkoop houden in de tent?

beidt uw tijd