Staan naar een levend geloof (Uit: Gelezen (geloofsopbouwend)

[Maanenschijn]

....Ik denk dat het punt van het tot geloof komen zeker zeer belangrijk is. Wat mensen daarvóór ervaren wordt dan vaak 'oefeningen van het geloof' genoemd, maar dat is m.i. misleidend. Zolang Christus niet aan de ziel geopenbaard is, kan er geen sprake zijn van een 'levend geloof'. Daarmee zeg ik niet dat die voorafgaande dingen waardeloos zijn, ik weet ook niet of je dit nu wel of geen 'eerste ritselingen van het leven mag noemen', ...

Mag ik hier eens wat doorvragen om het voor mij helder te krijgen? Die openbaring van Christus aan de ziel, is dat volgens jou een punt in de tijd, een ervaring, of is dat een zien op de vruchten, zoals ook de DL het omschrijft in Hoofstuk 1, art. 12:

Van deze hun eeuwige en onveranderlijke verkiezing ter zaligheid worden de uitverkorenen te zijner tijd, hoewel bij onderscheiden trappen en met ongelijke mate, verzekerd; niet, als zij de verborgenheden en diepten Gods curieuslijk doorzoeken, maar als zij de onfeilbare vruchten der verkiezing, in het Woord Gods aangewezen , als daar zijn: het waar geloof in Christus, kinderlijke vreze Gods, droefheid die naar God is over de zonde, honger en dorst naar de gerechtigheid, enz.,, in zichzelven met een geestelijke blijdschap en heilige vermaking waarnemen , 2 Kor. 13:5,.

[Posthoorn]

Mag ik hier eens wat doorvragen om het voor mij helder te krijgen? Die openbaring van Christus aan de ziel, is dat volgens jou een punt in de tijd, een ervaring, of is dat een zien op de vruchten, zoals ook de DL het omschrijft in Hoofstuk 1, art. 12:

Van deze hun eeuwige en onveranderlijke verkiezing ter zaligheid worden de uitverkorenen te zijner tijd, hoewel bij onderscheiden trappen en met ongelijke mate, verzekerd; niet, als zij de verborgenheden en diepten Gods curieuslijk doorzoeken, maar als zij de onfeilbare vruchten der verkiezing, in het Woord Gods aangewezen , als daar zijn: het waar geloof in Christus, kinderlijke vreze Gods, droefheid die naar God is over de zonde, honger en dorst naar de gerechtigheid, enz.,, in zichzelven met een geestelijke blijdschap en heilige vermaking waarnemen , 2 Kor. 13:5,.

Een punt in de tijd, een ervaring. Zie het door mij weergegeven citaat van Boston, dat ik hier nog een keer plaats:

Gelijk Hagars ogen te rechter tijd geopend werden, om te zien, dat zij een fontein bij zich had, toen zij haar zoon reeds als dood had overgegeven; zo opent de Geest des geloofs de ogen, door middel van het heerlijke Evangelie, in een werk van zaligmakende verlichting als de zondaar in zijn dood-wonden van de Wet in een werk van overtuiging ligt, zodat hij ziet, dat hij een Zaligmaker, een gerechtigheid en zaligheid heeft. En terstond begrijpt of grijpt hij die als zijn eigen.

[Maanenschijn]

Daarmee zeg je eigenlijk: een ieder die dat punt in de tijd niet kan duiden, kent wel mogelijk ritselingen, voorbereidend werk door de Heilige Geest, maar heeft (nog) geen deel aan de zaligheid. Hiermee maak je een (hoe waar dat ook kan zijn) een beleving van vrijspraak in het geweten, kennis van een ‘dodelijk tijdsgewricht’, tot voorwaarde van de wedergeboorte.

Met deze stelling heb ik een aantal bezwaren:
- Veel gelovigen die door de Heere van jongs af zijn getrokken, missen deze beleving. Zij kunnen door dit ‘punt in de tijd’ als voorwaarde te stellen, ernstig in duisternis verkeren. Dit terwijl het genoemde artikel uit de DL daarin anders spreekt.
- Hier wordt deze bewuste vrijspraak als voorwaarde gesteld en niet als nadere weldaad. Daarmee doe je mijns inziens het werk van de Heere tekort, denk ook aan de Kerk wereldwijd waarin deze ‘vrijspraakervaring’ geen gemeengoed is.
- Als het zicht (en de zekerheid) op deze ervaring verbleekt is er een groot risico dat de gelovig zich zeer richt op het (opnieuw) ervaren van dat moment, waarvoor ook ds. Roos waarschuwt, maar daarmee niet op de Christus ziet, maar vooral op zichzelf.

Begrijp me goed, ik zoek niet naar een ‘gemakkelijk zalig worden’, maar plaats kanttekeningen bij het methodistisch gedachtengoed van het stap voor stap aanwijzen van ervaringen (ik chargeer iets), terwijl de Bijbel en onze belijdenisgeschriften ruimte laten voor een vrijmachtig zaligmakend werk van de Heilige Geest.

Natuurlijk moet de gelovige in de weg van de heiligmaking zeer uitzien naar het groter en dieper kennen van eigen verlorenheid, waarbij de waarde van een Zaligmaker groter en groter wordt.

[Forummer]

Respect en waardering voor predikanten en oudvaders mag nooit zover gaan dat we hun dwalingen gaan goedpraten of verdoezelen.

Als iemand op 1 of meerdere punten dwaalt, hoeven wij niet te gaan twijfelen of diegene wel een kind van God is. Wij mogen wel de dwaling(en) aanwijzen. En dat mag liefdevol, maar dat sluit scherp zijn niet uit.

Ik hoop dat DIA de preek van ds van Laar over HC zondag 23 verkeerd begrepen heeft. Hoe zal een blinde de blinde leiden? Zij zullen samen in de gracht vallen. En hoewel ik me niet meer verbaas dat er dwalingen zijn binnen de GerGem, kan ik eigenlijk niet geloven dat dit openlijk beleden wordt binnen de GerGem. Dat zou toch wel heel erg verdrietig zijn.

Overigens is het ook erg kwalijk een oudvaders dingen in de schoenen te schuiven die niet gezegd zijn.

[Valcke]

N.a.v. de posts van Posthoorn en Maanenschijn:

Ik lees zelf de passage van Boston (zoals door Posthoorn geciteerd) niet anders dan de D.L. III/IV.12:

En dit is die wedergeboorte, die vernieuwing, nieuwe schepping, opwekking van de doden en levendmaking, waarvan zo heerlijk in de Schrift gesproken wordt, dewelke God zonder ons in ons werkt. En deze wordt in ons niet teweeggebracht door middel van de uiterlijke prediking alleen, noch door aanrading, of zulke manier van werking, dat, wanneer nu God Zijn werk volbracht heeft, het alsdan nog in de macht des mensen zou staan wedergeboren te worden of niet wedergeboren te worden, bekeerd te worden of niet bekeerd te worden. Maar het is een gans bovennatuurlijke, een zeer krachtige, en tegelijk zeer zoete, wonderlijke, verborgen, en onuitsprekelijke werking, dewelke, naar het getuigenis der Schrift (die van den Auteur van deze werking is ingegeven), in haar kracht niet minder noch geringer is dan de schepping of de opwekking der doden; alzo dat al diegenen in wier harten God op deze wonderbaarlijke wijze werkt, zekerlijk, onfeilbaar en krachtiglijk wedergeboren worden en daadwerkelijk geloven. En alsdan wordt de wil, zijnde nu vernieuwd, niet alleen van God gedreven en bewogen, maar, van God bewogen zijnde, werkt hij ook zelf. Waarom ook terecht gezegd wordt dat de mens, door de genade die hij ontvangen heeft, gelooft en zich bekeert.

Of zoals de Westminster Catechismus leert over de krachtige (effectieve) roeping:

De krachtige (of effectieve) roeping is het werk van de Geest van God, waardoor Hij ons, ons overtuigend van onze zonde en ellende, door de verlichting van ons verstand in de kennis van Christus en door de vernieuwing van onze wil, overreedt en in staat stelt Jezus Christus, zoals Hij ons om niet in het Evangelie wordt aangeboden, te omhelzen.

Voor de een zal dat een duidelijk aanwijsbaar punt in de tijd zijn, terwijl dit voor de ander minder duidelijk is, maar dan toch zó dat hij door zaligmakende verlichting van het verstand en verandering van de wil in staat gesteld is om op Christus te zien en Hem op zaligmakende wijze in het geloof te omhelzen.

Deze verandering mag echter niet gelijk gesteld worden aan het ontvangen van verzekering over de genadestaat. De verzekering van de genadestaat is verbonden aan een reflecterende daad van het geloof, niet aan de wezenlijke geloofsdaad zelf. De wezenlijke geloofsdaad zelf is (conform de Westminster Catechismus) een zaligmakende genade waardoor wij Christus aannemen en op Hem alleen rusten tot zaligheid. De verzekering van de genadestaat is echter een vrucht; en hierop ziet ook wat geciteerd is uit DL I, 12.

[-DIA-]

Voor mij is één ding duidelijk: We hebben nog nooit in een tijd gekend met zoveel verwarring.

[Guy]

@Posthoorn, geeft het reflecteren op de de persoonlijke bevinding dan niet de doorslag voor de verzekering?
Smytegelt leerde in lijn met Voetsius en Witsius 2 soorten verzegeling. De normale door de middelen, namelijk het gepredikte Woord etc. waardoor gelovigen geleidelijk zo gesterkt worden dat het tot een verzegeling leidt en een tweede wijze waarop die verzegeling kon zijn is volgens Smytegelt een onmiddelijke, maar die komt niet zo veel voor, aldus deze oudvader. Het lijkt erop dat DIA en ook jij de onmiddelijke verzegeling bedoelen, waarbij DIA dat als de enige echte verzegeling ziet en jij het als de enige echte kenbron van het ware geloof.
Als ik dat juist interpreteer hebben jullie beide een andere opvatting dan de theologen uit de Nadere Reformatie. En dat zou verklaren waarom er geen herkenning is bij vele oudvaders.
Overigens ben ik het zeer eens met de bijdragen van Ad. Die lijn tref ik bij vrijwel alle oudvaders aan.

[Posthoorn]

Daarmee zeg je eigenlijk: een ieder die dat punt in de tijd niet kan duiden, kent wel mogelijk ritselingen, voorbereidend werk door de Heilige Geest, maar heeft (nog) geen deel aan de zaligheid. Hiermee maak je een (hoe waar dat ook kan zijn) een beleving van vrijspraak in het geweten, kennis van een ‘dodelijk tijdsgewricht’, tot voorwaarde van de wedergeboorte.

Met deze stelling heb ik een aantal bezwaren:
- Veel gelovigen die door de Heere van jongs af zijn getrokken, missen deze beleving. Zij kunnen door dit ‘punt in de tijd’ als voorwaarde te stellen, ernstig in duisternis verkeren. Dit terwijl het genoemde artikel uit de DL daarin anders spreekt.

Is dat zo?

- Hier wordt deze bewuste vrijspraak als voorwaarde gesteld en niet als nadere weldaad. Daarmee doe je mijns inziens het werk van de Heere tekort, denk ook aan de Kerk wereldwijd waarin deze ‘vrijspraakervaring’ geen gemeengoed is.

Deze ervaring is niet gebonden aan landstreek of nationaliteit. Ik las onlangs deze ervaring bij een koptische christin uit Egypte. Glashelder. Dit zegt Calvijn ervan: "Zodra ook de minste druppel van het geloof in onze harten is ingedruppeld, beginnen wij reeds het vriendelijke en liefelijke en ons goedgunstige gelaat Gods te aanschouwen, weliswaar uit de verte en op een afstand, maar toch met een zo vaste blik, dat wij weten, dat wij allerminst het ons slechts inbeelden".

- Als het zicht (en de zekerheid) op deze ervaring verbleekt is er een groot risico dat de gelovig zich zeer richt op het (opnieuw) ervaren van dat moment, waarvoor ook ds. Roos waarschuwt, maar daarmee niet op de Christus ziet, maar vooral op zichzelf.

Nee, het gaat erom wat op er op dat moment gebeurd is. Als je ogen eenmaal open zijn gegaan voor het heil, dan blijft dat. Al kan het nog zo donker worden later in het leven, als je ogen eenmaal voor Christus geopend zijn, kun je daar niet meer achter terug.

Begrijp me goed, ik zoek niet naar een ‘gemakkelijk zalig worden’, maar plaats kanttekeningen bij het methodistisch gedachtengoed van het stap voor stap aanwijzen van ervaringen (ik chargeer iets), terwijl de Bijbel en onze belijdenisgeschriften ruimte laten voor een vrijmachtig zaligmakend werk van de Heilige Geest.

Iemand zei eens: "De toeleidende wegen voor Gods volk zijn altijd verschillend, maar op één plaats staan de stoelen van het gericht." Ik denk dat dit een diepe waarheid is.

Verder ben ik het met Valcke eens dat dit niet per se hetzelfde is als de zekerheid ontvangen over de genadestaat. Wel denk ik dat dit vaak samenvalt.

[Guy]

@Posthoorn, wat jij beschrijft werd in de kruiskringen de openbaring van Christus aan de ziel genoemd.
De discussie over dit onderwerp vraagt om een duidelijke definitie van de begrippen en de bevindingen waar het over gaat. Mijns inziens loopt er nogal wat door elkaar.
Bijv. de openbaring van Christus aan de ziel werd/wordt binnen de Gereformeerde Gemeenten nadrukkelijk onderscheiden van de bewuste rechtvaardiging. Ds. C. Harinck heeft er ooit op gewezen dat hier naar zijn mening een theologische fout zat, overigens zonder de bevinding als zodanig te ontkennen. Het gaat daarbij (de vermeende rechtvaardiging in de vierschaar der concientie) niet om de daadwerkelijke rechtvaardiging maar om de verzegeling van het geloof dat rechtvaardigend van aard is. En dat is precies wat je bij de oudvaders Smytegelt, Witsius, Voetsius, Brakel en Comrie en vele anderen ook ziet. De openbaring van Christus aan de Ziel is het uitgaan van de ziel maar Christus op Gods Beloftewoord. Daar zit zekerheid in ten aanzien van de belofte en een mate van toeeigening (van heel klein tot groter). De verzegeling die wat anders is en tot het welwezen wordt gerekend geeft een vastere gang in het zieleleven (heel duidelijk te lezen in de oude biografie van ds. Heikoop, door ouderling Fama). Dat laatste kan dus volgens de oudvaders op een middelijke (de 'normale weg') en op een onmiddelijke wijze verkregen worden.

[Posthoorn]

@Posthoorn, wat jij beschrijft werd in de kruiskringen de openbaring van Christus aan de ziel genoemd.
De discussie over dit onderwerp vraagt om een duidelijke definitie van de begrippen en de bevindingen waar het over gaat. Mijns inziens loopt er nogal wat door elkaar.

Het probleem is dat er geen duidelijke definities bestaan van de 'openbaring van Christus aan de ziel' en de 'rechtvaardiging in de vierschaar der consciëntie'. En ik vraag me ook af of dit een Bijbels onderscheid is. Als Christus aan de ziel geopenbaard wordt en in het geloof wordt omhelsd, is dat de rechtvaardiging door het geloof. En ik denk dat dit in veel gevallen wordt beleefd als een 'vierschaarmoment'. Die twee moet je niet uit elkaar trekken. Dat er mogelijk daarná nog een onmiddellijke verzekering plaatsvindt, zal ik niet per se ontkennen, maar dat moet je geen rechtvaardiging in de vierschaar noemen. Daar komt bij dat wat Smytegelt beschrijft als de 'onmiddellijke verzekering' voor mij hetzelfde is als wat er gebeurt wanneer Christus aan de ziel wordt geopenbaard. Dus het is lastig om dit allemaal precies te definiëren. Ik houd het erop dat de 'openbaring van Christus aan de ziel' hetzelfde is als de 'rechtvaardiging in de vierschaar der consciëntie'. En dat is niet hetzelfde als de 'onmiddelllijke verzekering'. Dat laatste kan gemist worden. Maar de openbaring van Christus aan de ziel is noodzakelijk.

[Guy]

@Posthoorn, wat jij beschrijft werd in de kruiskringen de openbaring van Christus aan de ziel genoemd.
De discussie over dit onderwerp vraagt om een duidelijke definitie van de begrippen en de bevindingen waar het over gaat. Mijns inziens loopt er nogal wat door elkaar.

Het probleem is dat er geen duidelijke definities bestaan van de 'openbaring van Christus aan de ziel' en de 'rechtvaardiging in de vierschaar der consciëntie'. En ik vraag me ook af of dit een Bijbels onderscheid is. Als Christus aan de ziel geopenbaard wordt en in het geloof wordt omhelsd, is dat de rechtvaardiging door het geloof. En ik denk dat dit in veel gevallen wordt beleefd als een 'vierschaarmoment'. Die twee moet je niet uit elkaar trekken. Dat er mogelijk daarná nog een onmiddellijke verzekering plaatsvindt, zal ik niet per se ontkennen, maar dat moet je geen rechtvaardiging in de vierschaar noemen. Daar komt bij dat wat Smytegelt beschrijft als de 'onmiddellijke verzekering' voor mij hetzelfde is als wat er gebeurt wanneer Christus aan de ziel wordt geopenbaard. Dus het is lastig om dit allemaal precies te definiëren. Ik houd het erop dat de 'openbaring van Christus aan de ziel' hetzelfde is als de 'rechtvaardiging in de vierschaar der consciëntie'. En dat is niet hetzelfde als de 'onmiddelllijke verzekering'. Dat laatste kan gemist worden. Maar de openbaring van Christus aan de ziel is noodzakelijk.

Ik snap wat je bedoelt, @Posthoorn, maar als ieder een eigen definitie gaat maken wordt de verwarring alleen maar groter. In de Nadere Reformatie waren de Voetsianen redelijk gelijkgezind. De definities en onderscheidingen werden in die kringen op vrijwel gelijke wijze gehanteerd. Pas in de 19e eeuw is naar mijn mening de verwarring ontstaan doordat eenvoudige mensen zonder theologisch opleiding, en dus zonder de kennis van de Voetsiaanse onderscheidingen en zonder de scholastiek te beheersen, de termen van de oudvaders zelf zijn gaan invullen en duiden. En het resultaat is de versplintering die tot vandaag toe doorwerkt.
Nogmaals, ik denk dat jij het niet hebt over de verzegeling maar over het komen tot Christus waarbij jij vooral doelt op een hoge mate van zekerheid ten aanzien van het geloof in Christus. Dat is zeker rechtvaardigend van aard. Maar het is niet de verzegeling waar de oudvaders het over hebben en dat is ook niet wat de onmiddelijke verzegeling is. Je kunt dan ook niet stellen dat de oudvaders hier vaag in zijn of iets dergelijks. Ze bedoelden het gewoon anders dan waar jij op gefocust bent.

[Valcke]

Ik geloof niet dat we definities moeten gaan geven aan begrippen die we niet in de Schrift en de belijdenissen tegenkomen.
Laten we maar dicht blijven bij de belijdenis, namelijk onze formulieren van enigheid en (wat mij betreft) ook de Westminster belijdenisschriften (geloofsbelijdenis en kleine en grote catechismus).

De Westminster belijdenissen geven zeer duidelijke - op Schriftbewijzen gebaseerde - definities voor de inwendige roeping (effectual calling), het zaligmakend geloof, rechtvaardigmaking, heiligmaking, enzovoort. De Westminster Synode heeft er jaren (!) over gedaan om deze zaken te bespreken en vast te leggen. Ook in de Nederlandse geloofsbelijdenissen vinden we deze begrippen overigens duidelijk terug.

De grote leerstellige verwarring is helaas juist ontstaan door het introduceren van nieuwe begrippen en onderscheidingen vanuit het gezelschapsleven naar de preekstoel en dogmatieken. Begrippen en onderscheidingen die we bij de oudvaders niet of nauwelijks vinden, worden sinds de 20e eeuw geïntroduceerd in de dogmatische geschriften. Daar waar dit botste met de klassieke belijdenissen werden constructies bedacht om dit met weer nieuwe onderscheidingen 'op te lossen', waardoor de verwarring alleen maar groter is geworden.

Laten we toch teruggaan naar de Schrift en belijdenis. Dan kunnen en mogen we eenvoudig spreken over de verkiezing, de inwendige roeping, het zaligmakend geloof, de rechtvaardigmaking, heiligmaking en bekering, en deze begrippen hanteren in hun Bijbelse betekenis.

[Posthoorn]

Ik snap wat je bedoelt, @Posthoorn, maar als ieder een eigen definitie gaat maken wordt de verwarring alleen maar groter. In de Nadere Reformatie waren de Voetsianen redelijk gelijkgezind. De definities en onderscheidingen werden in die kringen op vrijwel gelijke wijze gehanteerd. Pas in de 19e eeuw is naar mijn mening de verwarring ontstaan doordat eenvoudige mensen zonder theologisch opleiding, en dus zonder de kennis van de Voetsiaanse onderscheidingen en zonder de scholastiek te beheersen, de termen van de oudvaders zelf zijn gaan invullen en duiden. En het resultaat is de versplintering die tot vandaag toe doorwerkt.
Nogmaals, ik denk dat jij het niet hebt over de verzegeling maar over het komen tot Christus waarbij jij vooral doelt op een hoge mate van zekerheid ten aanzien van het geloof in Christus. Dat is zeker rechtvaardigend van aard. Maar het is niet de verzegeling waar de oudvaders het over hebben en dat is ook niet wat de onmiddelijke verzegeling is. Je kunt dan ook niet stellen dat de oudvaders hier vaag in zijn of iets dergelijks. Ze bedoelden het gewoon anders dan waar jij op gefocust bent.

We hoeven het niet ingewikkelder te maken dan het is. Als waar ik op doel de 'openbaring van Christus aan de ziel' is zoals de oudvaders dat verstonden, dan zou ik in hun beschrijving dáárvan herkenning vinden. Dat nu is niet het geval.
Ik beperk me tot Brakel en Smytegelt, omdat ik die het beste ken. Bij hen zie ik een onduidelijke bekeringsbeschrijving, waarbij de 'cesuur' tussen Christus kennen en niet kennen niet duidelijk wordt aangegeven. Bij Brakel lees je bijv. in zijn beschrijving van de wedergeboorte (ergens tussen de regels door als het ware): "totdat ze meer vrijmoedigheid krijgen, Hem [Christus] aannemen, zich zonder enig uitbeding ganselijk aan Hem overgeven en het op Hem zetten..." Waar is de openbaring van Christus aan de ziel in deze passage? De beschrijving daarvan ontbreekt. En Brakel gaat dan verder beschrijven hoe zo'n gelovige dan met de aangenomen Borg tot God gaat en Hem als het ware gaat overreden dat hij nu met Hem verzoend is! Ik vind daarin weinig herkenning.
Waarschijnlijk is deze onduidelijkheid een gevolg van het feit dat Brakel geen duidelijke overgang in Christus in zijn leven heeft gekend, want hij vreesde de Heere van jongsafaan. Dat geldt voor Smytegelt eveneens. Dat maakt het wel lastig om je op hen te beroepen als het gaat over de vraag hoe de zondaar tot geloof komt.

[Guy]

Waarschijnlijk is deze onduidelijkheid een gevolg van het feit dat Brakel geen duidelijke overgang in Christus in zijn leven heeft gekend, want hij vreesde de Heere van jongsafaan. Dat geldt voor Smytegelt eveneens. Dat maakt het wel lastig om je op hen te beroepen als het gaat over de vraag hoe de zondaar tot geloof komt.

Je veronderstelt nu dat hun persoonlijke ervaringen dan wel het niet-ervaren tot hun theologische verwoording heeft geleid. Ik ben het daar niet mee eens. Zowel Smytegelt als Brakel gebruiken de begrippen op dezelfde wijze als bijvoorbeeld Witsius en Voetsius, Koelman, Hellenbroek, Beukelman, Lodenstein en W.Teelinck.
Het was zover ik deze oudvaders interpreteer theologische consensus in de Voetsiaanse lijn en bij een aantal ernstige/groene Coccejanen.
Overigens niet wat betreft de leer/orthodoxie, maar de pastorale verwerking daarvan.
In die zin val ik Valcke bij die wijst op de verdogmatisering van de pastorale onderscheidingen.

[Valcke]

Guy, kun je Voetius correct schrijven (spellen)? Het doet zo zeer aan mijn ogen...