Heidelbergse Catechismus - kennis van ellende (Uit boekje ds. Hoogerland)

[Posthoorn]

Open brief (VI)
Als leerling van ds. R. Kok trof mij in de discussie enkele keren de uitspraak dat ds. Kok, ten aanzien van Wet en Evangelie, onevenwichtige uitlatingen zou hebben gedaan. Maar wat deze uitlatingen zijn, wordt niet weergegeven. Zo wordt niet duidelijk wat zijn opvatting over Wet en Evangelie eigenlijk is. In een preek over Zondag 2 lezen we dat heel duidelijk:
„Wat eist de Wet? Vertel het mij eens? Dat leert ons Christus. We zijn hier op de leerschool van Christus. Op die leerschool leert men zijn ellende kennen. Het is heus niet een zeldzaam voorkomend geval dat men zegt: neen, u moet eerst uw ellende leren kennen. En als u die ellende genoegzaam met een bepaalde vernedering hebt leren kennen, ja, dan wordt de leerschool van Christus voor u geopend. Maar zo staat het niet in de Bijbel. Dat is een uitvinding van de mens. (...) De Heere lokt: en door wedergeboorte zijn zij gekomen op de leerschool van Christus. En gekomen zijnde op de leerschool zijn ze onderwezen in het leerstuk der ellende. En grondig.”
Aan het slot van de preek: „Is die wet nog niet in uw hart geschreven, dan hebt u verzuim gepleegd, dan bent u met die verbondsbelofte niet tot God gegaan. Ga met die verbondsbelofte tot de troon der genade en zeg: Heere, schrijf die Wet eens in mijn hart, dan zal ik de zonde haten en dan zal ik U liefhebben. Dan zal ik met een heilbegerige ziel aan Uw voeten neerzitten.”
Uit: prekenserie De stem des Woords, ”Onze ellendekennis”, Zondag 2.
Ds. A. K. Wallet
Schoonrewoerd

Rd van gisteren

Dit is inderdaad zeer onevenwichtig. De bekende fout nav de HC wordt weer eens gemaakt (Dit leert ons Christus in een hoofdsom... in de wedergeboorte,zo wordt het dan uitgelegd, wat er niet staat). En ds. Kok maakt verder geen onderscheid tussen de overtuiging van zonde vóór het geloof en de boete en het berouw ná het geloof. Dit laatste wordt zo in de GG ook niet geleerd.

[Bertiel]

Hoe bedoel je dit?

[Valcke]

De bekende fout nav de HC wordt weer eens gemaakt (Dit leert ons Christus in een hoofdsom... in de wedergeboorte,zo wordt het dan uitgelegd, wat er niet staat). En ds. Kok maakt verder geen onderscheid tussen de overtuiging van zonde vóór het geloof en de boete en het berouw ná het geloof.

Dat is precies hetzelfde wat ook ik dacht toen ik het las. (Wat als onderwerp al uitgebreid aan de orde geweest is in een ander topic.)

[Ad Anker]

Het is wel in lijn met de visie professor Wisse. Hij zegt in zijn boek over de drie ambten dat Christus in Zijn profetische bediening de spiegel van Gods wet voorhoudt. Mozes' onderwijs is tot verdoemenis, Christus onderwijs tot behoudenis, zo zegt hij dan.

"Deze eerste straal uit den verlichtenden en onderwijzenden Christus is doodend. Maar Christus als Profeet onderwijst het ons, dies... het wordt wel een omkomen onzerzijds; maar daarom niet aan 's Heeren zijde."

[Valcke]

Het is wel in lijn met de visie professor Wisse. Hij zegt in zijn boek over de drie ambten dat Christus in Zijn profetische bediening de spiegel van Gods wet voorhoudt. Mozes' onderwijs is tot verdoemenis, Christus onderwijs tot behoudenis, zo zegt hij dan.

"Deze eerste straal uit den verlichtenden en onderwijzenden Christus is doodend. Maar Christus als Profeet onderwijst het ons, dies... het wordt wel een omkomen onzerzijds; maar daarom niet aan 's Heeren zijde."

De wet is een bediening des doods en niet des levens. Zo is het zeker! Het is niet Christus’ onderwijs van de wet, maar het onderwijs van het Evangelie dat zalig maakt en wederbaart.

[Ad Anker]

Het is wel in lijn met de visie professor Wisse. Hij zegt in zijn boek over de drie ambten dat Christus in Zijn profetische bediening de spiegel van Gods wet voorhoudt. Mozes' onderwijs is tot verdoemenis, Christus onderwijs tot behoudenis, zo zegt hij dan.

"Deze eerste straal uit den verlichtenden en onderwijzenden Christus is doodend. Maar Christus als Profeet onderwijst het ons, dies... het wordt wel een omkomen onzerzijds; maar daarom niet aan 's Heeren zijde."

De wet is een bediening des doods en niet des levens. Zo is het zeker! Het is niet Christus’ onderwijs van de wet, maar het onderwijs van het Evangelie dat zalig maakt en wederbaart.

Wil je die laatste zin toelichten?

[Valcke]

Het is wel in lijn met de visie professor Wisse. Hij zegt in zijn boek over de drie ambten dat Christus in Zijn profetische bediening de spiegel van Gods wet voorhoudt. Mozes' onderwijs is tot verdoemenis, Christus onderwijs tot behoudenis, zo zegt hij dan.

"Deze eerste straal uit den verlichtenden en onderwijzenden Christus is doodend. Maar Christus als Profeet onderwijst het ons, dies... het wordt wel een omkomen onzerzijds; maar daarom niet aan 's Heeren zijde."

De wet is een bediening des doods en niet des levens. Zo is het zeker! Het is niet Christus’ onderwijs van de wet, maar het onderwijs van het Evangelie dat zalig maakt en wederbaart.

Wil je die laatste zin toelichten?

Ik vind de vraag wat wonderlijk, want het onderscheid van wet en Evangelie vind je overal in de Schrift.
Een mens wordt alleen zalig door het geloof, door te zien op de gekruisigde Christus, Die voor de zonden volkomen betaald heeft.
En wie de Zoon heeft, die heeft het leven; wie de Zoon niet heeft, die heeft het leven niet.
Het onderwijs van de wet is er om ons te brengen tot het Evangelie. Wie dan meent reeds in de wet - zonder het zien op de gekruisigde Christus - zalig of wedergeboren te worden, die dwaalt zeer.

11 En dat niemand door de wet gerechtvaardigd wordt voor God, is openbaar; want de rechtvaardige zal uit het geloof leven.
12 Doch de wet is niet uit het geloof; maar de mens die deze dingen doet, zal door dezelve leven.
13 Christus heeft ons verlost van den vloek der wet, een vloek geworden zijnde voor ons; want er is geschreven: Vervloekt is een iegelijk die aan het hout hangt;

Wanneer wet en Evangelie vermengd worden, is het geen wonder dat de verwarring compleet is.

[Ad Anker]

Je vind mijn vraag wat wonderlijk?

Ik zeg: volgens professor Wisse is het Christus' onderwijs over de wet, in zijn profetische bediening.

Jij zegt: het is niet het onderwijs van Christus, maar onderwijs van het evangelie.

Ik vraag of je dat wil toelichten. Ben je het eens met professor Wisse, of klopt zijn visie niet? Daar wil ik weer onderwijs in hebben.

[Valcke]

Je vind mijn vraag wat wonderlijk?

Ik zeg: volgens professor Wisse is het Christus' onderwijs over de wet, in zijn profetische bediening.

Jij zegt: het is niet het onderwijs van Christus, maar onderwijs van het evangelie.

Ik vraag of je dat wil toelichten. Ben je het eens met professor Wisse, of klopt zijn visie niet? Daar wil ik weer onderwijs in hebben.

Ik ben het met prof. Wisse eens dat het onderwijs van de wet dodend is. Alleen het Evangelie maakt levend, de wet niet.
Ik ben het echter niet met prof. Wisse eens om het onderwijs van de wet - zolang het Evangelie daar niet bijgekomen is - te rekenen tot een bediening vanuit het profetisch ambt van Christus. De Heidelbergse Catechismus zegt ons heel duidelijk dat Christus' profetisch ambt is om ons de verborgen raad en wil Gods van onze verlossing te openbaren. Van onze verlossing! Nogmaals: de bediening des doods is voorbereidend, niet levendmakend en daarin wordt ook Christus niet gevonden. Christus wordt alleen gevonden in het Evangelie. Zie bv ook 2 Korinthe 3, waar dit onderscheid zeer duidelijk gemaakt wordt.

De dubbele bodem die velen lezen in antwoord 4 van de HC: 'Dat leert ons Christus in een hoofdsom...', hebben de opstellers van de HC nimmer bedoeld. Je vindt er bv. niets over in de verklaring van Ursinus.

[Wim Anker]

.....Wie dan meent reeds in de wet - zonder het zien op de gekruisigde Christus - zalig of wedergeboren te worden, die dwaalt zeer

Als een Don Quchotte overal deze windmolen zien en dan los gaan helpt niet.

[Herman]

Het is hierin toch eerder de vraag of het overtuigende of ontdekkende werk uitsluitend moet worden toegeschreven aan de Heilige Geest of dat we dat Trinitarisch mogen beschouwen?
En een tweede element binnen het geheel van de Schrift is toch de belijdenis dat Jezus niet gekomen is om de wet ontbinden, maar om die te vervullen. Het lijkt me een onlosmakelijk onderdeel van de kennis der wet, te weten dat deze vervuld is in Christus en dat daarom de vloek van de wet niet op de gelovige rust.
Het derde element is het onderwijs van Jezus op aarde. Hij heeft daarin de wet bevestigt en is dus mede profeet, denk maar aan de woorden 'bekeert u, want het koninkrijk der hemelen is nabij gekomen'.

Het merkwaardige feit lijkt hier naar voren te komen dat de woorden 'dat leert ons Christus in een hoofdsom' uitsluitend bevindelijk gelezen worden. En dat is een zeer ernstige beperking.

Overigens vond ik de ingezonden citaten in de krant ook niet sterk.

[Valcke]

Het is hierin toch eerder de vraag of het overtuigende of ontdekkende werk uitsluitend moet worden toegeschreven aan de Heilige Geest of dat we dat Trinitarisch mogen beschouwen?

Dat onderschrijf ik. Maar wanneer we spreken over de ambten van Christus, dan zijn die onlosmakelijk verbonden met het Evangelie. De bediening des doods kan alleen in oneigenlijke zin daartoe gerekend worden (als een voorbereiding), niet in eigenlijke zin.

En een tweede element binnen het geheel van de Schrift is toch de belijdenis dat Jezus niet gekomen is om de wet ontbinden, maar om die te vervullen. Het lijkt me een onlosmakelijk onderdeel van de kennis der wet, te weten dat deze vervuld is in Christus en dat daarom de vloek van de wet niet op de gelovige rust.

Dat is geheel waar. Maar dit is nu juist het Evangelie.

[Ad Anker]

Evangelie is dat Christus de wet vervuld heeft en ontdaan van zijn verdoemende kracht in het leven van een wedergeboren zondaar. Het Evangelie is immers Christus? ik zie het nut van het onderscheid niet zo in. Al is dit wel wat hogere wiskunde, dunk me.

Het gaat hier inderdaad om het plaatsen van zondag 2 in het stuk van de wedergeboorte, en niet als voorbereidend werk. Dat is de visie van professor Wisse en ook wat in de GG geleerd wordt. En daar zijn al topics over vol geschreven.

[Posthoorn]

Evangelie is dat Christus de wet vervuld heeft en ontdaan van zijn verdoemende kracht in het leven van een wedergeboren zondaar. Het Evangelie is immers Christus? ik zie het nut van het onderscheid niet zo in. Al is dit wel wat hogere wiskunde, dunk me.

Het gaat hier inderdaad om het plaatsen van zondag 2 in het stuk van de wedergeboorte, en niet als voorbereidend werk. Dat is de visie van professor Wisse en ook wat in de GG geleerd wordt. En daar zijn al topics over vol geschreven.

Wacht even, wat prof. Wisse doet is weer wat anders dan wat ds. Kok ervan zegt. Prof. Wisse ziet die profetische bediening in zekere zin ook als voorbereidend op de rechtvaardigmaking. In het citaat lijkt ds. Kok lijkt 'voorbereidende' helemaal uit het oog te verliezen. Dat heeft niets met hogere wiskunde te maken.

Blijft overigens voor mij vaststaan dat de woorden in de HC 'dat leert ons Christus' in een hoofdsom niet de bevindelijke lading hebben die men er aan wil geven. Elders in de HC staat: 'Dat leren ons de twaalf artikelen in een hoofdsom.' Niet meer erachter zoeken dan er staat.

[Valcke]

Evangelie is dat Christus de wet vervuld heeft en ontdaan van zijn verdoemende kracht in het leven van een wedergeboren zondaar. Het Evangelie is immers Christus? ik zie het nut van het onderscheid niet zo in. Al is dit wel wat hogere wiskunde, dunk me.

Welk onderscheid bedoel je nu?

Het gaat hier inderdaad om het plaatsen van zondag 2 in het stuk van de wedergeboorte, en niet als voorbereidend werk. Dat is de visie van professor Wisse en ook wat in de GG geleerd wordt. En daar zijn al topics over vol geschreven.

Dat klopt helaas als het gaat om de mainstream binnen de GG (prof. Wisse laat ik rusten). Maar de Schrift is er heel duidelijk over dat het leven alleen in Christus is. Wat een wedergeboorte is zonder dat het Evangelie is toegepast, is voor mij geheel duister en staat op gespannen voet met het onderwijs van de Schrift. De Schrift leert geen leven buiten het leven van rechtvaardigmaking en heiligmaking.

Overigens leert Ursinus ook zelf dat het eerste deel van de HC voorbereidend is en niet eigenlijk een deel uitmaakt van de verlossing. Met de uitleg dat zondag 2 reeds in het stuk van de wedergeboorte staat, kom je dus ook direct op gespannen voet met de opstellers van de HC zelf!

Blijft overigens voor mij vaststaan dat de woorden in de HC 'dat leert ons Christus' in een hoofdsom niet de bevindelijke lading hebben die men er aan wil geven. Elders in de HC staat: 'Dat leren ons de twaalf artikelen in een hoofdsom.' Niet meer erachter zoeken dan er staat.

Van harte mee eens! Het blijkt ook uit de verklaring van Ursinus zelf dat hij er niet meer mee bedoeld heeft.