Erasmiaan schreef:@Jongere: heb je nog meer bronnen voor deze gedachten dan alleen Bavinck? Ik moet eerlijk zeggen dat ik bij wat ik gelezen heb van de gereformeerde vaderen deze gedachten nog niet ben tegengekomen. Dat kan komen omdat ik heel veel nog niet gelezen heb, of er niet op gelet heb. Ik vind het namelijk eerlijk gezegd geen stevig verhaal, maar vooral speculatief. Zeker gelet op de symboliek in het boek Openbaringen. Daarnaast is hiervoor al aangehaald dat Openbaringen 21:24 niet de stevigste grondslag is, gelet op het 22ste vers en de kanttekeningen daarbij.
Niet direct nu, daar zou ik even moeten induiken. Wel deelde ik onlangs op het forum een citaat van Thomas Watson, waaruit blijkt dat die puritein ook duidelijker de continuïteit benadrukt dan wij vaak gewend zijn om te doen. Dat was toen in de context van het "loon" in de heerlijkheid. Dat heeft raakvlakken met dit onderwerp, maar is natuurlijk niet hetzelfde.
Ik zou er Bavinck eens op moeten naslaan, maar daar ontbreekt me nu de tijd voor; hij heeft vaak wel verwijzingen in zijn Dogmatiek naar andere werken. Als ik het me goed herinner, plaatst hij ook veel tekstverwijzingen bij dit gedeelte. Aanbevolen om hem in ieder geval er eens over te lezen, in het laatste boek, de paragraaf over de vernieuwing van de aarde.
Bavinck stelt in ieder geval wel dat voor deze zaken niet altijd voldoende aandacht is geweest in de kerkgeschiedenis en ik denk dat hij daarin gelijk heeft. Dat kan ook een verklaring zijn dat deze onderwerpen minder naar voren komen in de gereformeerde traditie. Zo schrijft Calvijn slechts zo'n twee keer (het aantal citeer ik even uit mijn hoofd, er is onderzoek naar gedaan) in zijn omvangrijke werk over de nieuwe aarde, en dat bovendien zijdelings. Het is bij Calvijn nauwelijks een thema, terwijl hij wel veel schreef over (de overdenking van) het toekomstige leven. Maar die wordt dan vooral "hemels" ingevuld.
Met name in de Middeleeuwen (vanaf ongeveer Augustinus) is lange tijd onvoldoende aandacht geweest voor de waarde van de materie die toch door God geschapen is; en hiermee ook voor de aarde en voor het menselijk lichaam. Die is vaak gezien als minderwaardig, als slechts 'omhulsel', terwijl het in werkelijkheid om de geestelijke zaken gaat. Daar kwam ook een toekomstbeeld uit waarin weinig plaats was voor de realiteit van een nieuwe schepping en opstandingslichaam. Ik denk dat o.a. Bavinck zeer terecht heeft gemeend een correctie te moeten aanbrengen, door nadrukkelijk te wijzen op de waarde van ons lichaam en de realiteit van de opstanding en de nieuwe aarde. Bavinck schrijft herhaaldelijk: God geeft Zijn schepping (kosmos!) niet prijs, maar vernieuwt die.
Dat gezegd hebbend - is dit voor mij nog totaal iets anders dan vrije speculaties over gebouwen die al dan niet op de nieuwe aarde zouden staan. Ik schreef al dat ik dat om meerdere redenen niet op zijn plek vindt. Wel denk ik dat een voorbeeld (zelf denk ik liever aan muziek van Bach bijv.) wel duidelijk kan maken waarom het precies gaat in deze discussie. Maar ik haast me om te zeggen dat de grens met speculeren eerder te vroeg dan te laat overgegaan wordt. Overigens schrijft iemand als Bavinck hier wel evenwichtig over.
Ik reageer wat uitgebreid omdat ik hier theologisch veel mee bezig ben geweest. Het zal duidelijk zijn dat ik wel de waarde zie van Bavincks lijn (en die hier even verdedig om een ander geluid te laten horen), maar ik heb er tegelijk ook stevige vragen bij. De belangrijkste is: op het moment dat dit soort theologie
niet meer samen kan gaan met wat Calvijn noemde "de overdenking van het toekomende leven", ontspoort er iets. Ik bedoel daarmee dat de aandacht dan verschuift van Calvijns nadruk op een "burgerschap in de hemelen", vreemdelingschap, met een bepaalde mate van wereldmijding - naar een christendom waarin we moeten werken en bouwen aan Gods koninkrijk. Daarom gaat er bij mij een alarmlicht aan als DDD schrijft dat de Notre Dame herbouwd moet worden
omdat die straks een plek zal hebben, etc. Dat is een conclusie die ik niet kan meemaken en ook gevaarlijk vind (dat laatste omdat ik gezien heb hoe moderne theologen met dit soort gedachten aan de haal gaan).