Luther schreef:Al wel vast dit: Ik zie helemaal niet de noodzaak van een nieuwe belijdenis; wel een taalkundige hertaling, maar dat is wat anders. Wat zie ik niet, dat jij wel ziet?
Een taalkundige hertaling zou natuurlijk ook goed zijn. Want de huidige gereformeerde belijdenis moet bewaard blijven.
Wat een nieuwe belijdenis betreft een paar gedachten, die ik overigens graag weer geef voor betere. Ik doel vooral op de komst van de moderniteit (in het denken). Tussen ons en de Reformatie ligt de Verlichting, de 'ontgoddelijking' van de wereld waarmee een gesloten wereldbeeld overblijft en niet te vergeten ook de 20e eeuw van geweld. Ik denk dat onder andere deze dingen voor een kloof zorgen tussen ons en hoe er in de Reformatie over geloof werd gesproken. We hoeven die kloof niet te overdrijven, alsof we niets meer zouden hebben aan wat er in het verleden is gezegd. Gelukkig is dat niet zo.
Tegelijk geloof ik dat we die kloof niet mogen ontkennen. Het zou de gereformeerde kerken (anderen doen dat al, maar vaak door teveel los te laten van de bijbelse boodschap) ertoe moeten brengen om in onze tijd opnieuw het geloof te belijden. Dat is dus: in onze hedendaagse context, ons voluit bewust in welke tijd we leven en wat de "tijdgeest" is, opnieuw putten uit de Bijbelse bron. Een goede belijdenis plaatst de kerk weer midden in de tijd, zonder daarbij de Bijbel te verliezen (maar door er juist naar terug te gaan).
Zo heeft de kerk ook altijd beleden. Rond de persoon van Christus en later de Geest hebben de vroege concilies de bekende belijdenissen opgesteld. Want juist daarover was in hun tijd de verwarring. Tegenover de RK-kerk, maar ook tegenover luthersen/dopersen is de gereformeerde belijdenis tot stand gekomen. Toen waren dát de vragen van de tijd.
Vandaag komen hele scherpe en reële vragen op ons af vanuit de wetenschap, vanuit overtuigd atheïsme, maar ook vanuit liberaal postmodernisme. Ik hoef alleen maar het schepping-/evolutiedebat te noemen als voorbeeld hiervan te noemen. Je zoekt daarnaar echt vergeefs in onze belijdenissen, omdat die discussie toen niet speelde. Zo zijn er meer dingen te noemen. Ik denk ook aan de plaats van Israël. Daarvoor heeft m.n. de Tweede Wereldoorlog en 1948 toch wel onze ogen geopend. Maar ik geloof dat er over weinig onderwerpen zoveel verwarring is als over de vervangingstheologie. Ik denk bijvoorbeeld dat de nieuwe blik op Israël één van de belangrijkste redenen is dat de volwassendoop weer zo sterk in opkomst is in de kerk... Over dit soort onderwerpen zouden een hedendaagse belijdenis zich uitspreken.
Maar zoals gezegd, daarvoor zou echt een sterke, onverdeelde kerk nodig zijn. Als je alleen al over het voorbeeld dat ik hierboven noemde tot een belijdenis zou moeten komen, kun je je voorstellen tot hoeveel discussie en scheuring dat zou lijden. (Al mogen we niet vergeten dat de vroegere belijdenissen ook soms dit resultaat binnen de kerk hebben gehad...) Omdat ik vrees dat we zo'n eenheid niet (meer) kunnen vinden, is het heel hard nodig om ten minste verbonden te blijven aan onze gereformeerde belijdenis.