Echtscheiding en hertrouwen - exegese Mattheus 19

[Johann Gottfried Walther]

Wat ik me afvraag, zegt de geschiedenis van Hosea ons nog iets over deze zaken? Weet wel geschiedenis is niet zelfde als een wet of opdracht van Christus, maar Hosea was wel getrouwd met een ontrouwe vrouw.
Hoewel het volgens sommige uitleggers (dacht dat Calvijn daar o.a. zo over dacht) geen geschiedenis is, in de zin van niet echt gebeurt.

[Luther]

Even precies nu:

Maar Ik zeg u, dat zo wie zijn vrouw verlaat, anders dan om hoererij, en een andere trouwt, die doet overspel, en die de verlatene trouwt, doet ook overspel.

Wie is hier degene die aangeduid wordt met "wie zijn vrouw verlaat"? Dat is de schuldloze partij! Die mag zijn vrouw alleen verlaten, als zij (!) porneia bedreven heeft. Er wordt hem niet verboden om weer te trouwen. Wel wordt dat verboden voor de schuldige partij (de verlatene), sowieso als ze verlaten wordt om allerlei oorzaak. Want dan is voor God het huwelijk nog in stand. De overspeelster mag ook niet hertrouwen.

[Sheba]

Even precies nu:

Maar Ik zeg u, dat zo wie zijn vrouw verlaat, anders dan om hoererij, en een andere trouwt, die doet overspel, en die de verlatene trouwt, doet ook overspel.

Wie is hier degene die aangeduid wordt met "wie zijn vrouw verlaat"? Dat is de schuldloze partij! Die mag zijn vrouw alleen verlaten, als zij (!) porneia bedreven heeft. Er wordt hem niet verboden om weer te trouwen. Wel wordt dat verboden voor de schuldige partij (de verlatene), sowieso als ze verlaten wordt om allerlei oorzaak. Want dan is voor God het huwelijk nog in stand. De overspeelster mag ook niet hertrouwen.

Dat is een reactie dus op de strikvraag. Het is degene die om allerlei reden zijn vrouw verlaat/wegstuurt. En ook de verlatene pleegt overspel bij hertrouwen zolang de ander leeft. En nogmaals het gaat dus niet om de situatie verlaten vanwege overspel. Dat wordt hier niet besproken. En m.i. Zit hier het misverstand.
Anders had Jezus dat wel besproken. De Farizeeërs wisten dat ze de wet op dat punt niet handhaafden.

[Luther]

Even precies nu:

Maar Ik zeg u, dat zo wie zijn vrouw verlaat, anders dan om hoererij, en een andere trouwt, die doet overspel, en die de verlatene trouwt, doet ook overspel.

Wie is hier degene die aangeduid wordt met "wie zijn vrouw verlaat"? Dat is de schuldloze partij! Die mag zijn vrouw alleen verlaten, als zij (!) porneia bedreven heeft. Er wordt hem niet verboden om weer te trouwen. Wel wordt dat verboden voor de schuldige partij (de verlatene), sowieso als ze verlaten wordt om allerlei oorzaak. Want dan is voor God het huwelijk nog in stand. De overspeelster mag ook niet hertrouwen.

Dat is een reactie dus op de strikvraag. Het is degene die om allerlei reden zijn vrouw verlaat/wegstuurt. En ook de verlatene pleegt overspel bij hertrouwen zolang de ander leeft. En nogmaals het gaat dus niet om de situatie verlaten vanwege overspel. Dat wordt hier niet besproken. En m.i. Zit hier het misverstand.
Anders had Jezus dat wel besproken. De Farizeeërs wisten dat ze de wet op dat punt niet handhaafden.

Hoho, het gaat hier wel degelijk ook om overspel: daarvan staat er duidelijk dat de ander wél mag verlaten.

[Sheba]

Even precies nu:

Maar Ik zeg u, dat zo wie zijn vrouw verlaat, anders dan om hoererij, en een andere trouwt, die doet overspel, en die de verlatene trouwt, doet ook overspel.

Wie is hier degene die aangeduid wordt met "wie zijn vrouw verlaat"? Dat is de schuldloze partij! Die mag zijn vrouw alleen verlaten, als zij (!) porneia bedreven heeft. Er wordt hem niet verboden om weer te trouwen. Wel wordt dat verboden voor de schuldige partij (de verlatene), sowieso als ze verlaten wordt om allerlei oorzaak. Want dan is voor God het huwelijk nog in stand. De overspeelster mag ook niet hertrouwen.

Dat is een reactie dus op de strikvraag. Het is degene die om allerlei reden zijn vrouw verlaat/wegstuurt. En ook de verlatene pleegt overspel bij hertrouwen zolang de ander leeft. En nogmaals het gaat dus niet om de situatie verlaten vanwege overspel. Dat wordt hier niet besproken. En m.i. Zit hier het misverstand.
Anders had Jezus dat wel besproken. De Farizeeërs wisten dat ze de wet op dat punt niet handhaafden.

Hoho, het gaat hier wel degelijk ook om overspel: daarvan staat er duidelijk dat de ander wél mag verlaten.

Waar staat in deze tekst dat de verlatene mag hertrouwen? Het is een antwoord op een specifieke vraag over een specifieke situatie, nl hertrouwen na verlaten te zijn, om allerlei oorzaak.
Zo lees ik het gedeelte als je het m.i. in de context leest.

Jezus heeft het niet over andere regels als er sprake is van overspel. Maar over de situatie om verlating om allerlei reden. Je kunt dus uit Zijn antwoord geen enkele gevolgtrekking maken over de situatie na overspel.

[Luther]

Waar staat in deze tekst dat de verlatene mag hertrouwen? Het is een antwoord op een specifieke vraag over een specifieke situatie, nl hertrouwen na verlaten te zijn, om allerlei oorzaak.
Zo lees ik het gedeelte als je het in de context leest.

Jezus heeft het niet over andere regels als er sprake is van overspel. Maar over de situatie om verlating om allerlei reden. Je kunt dus uit Zijn antwoord geen enkele gevolgtrekking maken over de situatie na overspel.

Mag ik als reactie Matth. 19: 9 dan parafraseren?
- Iemand die zijn vrouw verlaat om allerlei oorzaak (behalve overspel) doet overspel als hij een andere vrouw trouwt. Wie dan de verlatene trouwt, doet dat ook.
- Iemand die zijn vrouw verlaat vanwege overspel, doet geen overspel als hij een ander trouwt. Er staat immers duidelijk dat je overspel doet, wanneer je met een ander trouwt bij een andere oorzaak dan overspel. Ofwel: dan doe je dat dus niet, als je hertrouwt terwijl je vrouw overspel heeft gepleegd en je haar daarom verlaat.

De verlatene wordt veel te vaak gezien als de schuldloze, maar dat staat er niet.

[Sheba]

Waar staat in deze tekst dat de verlatene mag hertrouwen? Het is een antwoord op een specifieke vraag over een specifieke situatie, nl hertrouwen na verlaten te zijn, om allerlei oorzaak.
Zo lees ik het gedeelte als je het in de context leest.

Jezus heeft het niet over andere regels als er sprake is van overspel. Maar over de situatie om verlating om allerlei reden. Je kunt dus uit Zijn antwoord geen enkele gevolgtrekking maken over de situatie na overspel.

Mag ik als reactie Matth. 19: 9 dan parafraseren?
- Iemand die zijn vrouw verlaat om allerlei oorzaak (behalve overspel) doet overspel als hij een andere vrouw trouwt. Wie dan de verlatene trouwt, doet dat ook.
- Iemand die zijn vrouw verlaat vanwege overspel, doet geen overspel als hij een ander trouwt. Er staat immers duidelijk dat je overspel doet, wanneer je met een ander trouwt bij een andere oorzaak dan overspel. Ofwel: dan doe je dat dus niet, als je hertrouwt terwijl je vrouw overspel heeft gepleegd en je haar daarom verlaat.

De verlatene wordt veel te vaak gezien als de schuldloze, maar dat staat er niet.

Dus de Heere Jezus geeft antwoord op een niet gestelde vraag, zonder het expliciet te maken?

[Panny]

Volgens mij lijkt Luther wel gelijk te hebben.

Maar Ik zeg u, dat zo wie zijn vrouw verlaat, anders dan om hoererij, en een andere trouwt, die doet overspel.

"anders dan om hoererij" is toch duidelijk een voorwaarde in deze tekst?
Dus met andere woorden: Als je je vrouw verlaat omdat ze hoererij bedreven heeft en je trouwt daarna met een ander dan is dit geen overspel.
Waarom staat anders nadrukkelijk de voorwaarde "anders dan om hoererij" in de tekst? Er lijkt duidelijk een uitzondering gemaakt te worden voor "om hoererij".

Toevoeging: Bovenstaande lijkt toch niet te kloppen, lees: http://www.cprf.co.uk/languages/dutch_matthew19v9.htm

[Wittewrongel]

Even ter extra informatie en terug komend op Sheba

Als eerste de tekst uit de statenvertaling

Maar Ik zeg u, dat zo wie zijn vrouw verlaat, anders dan om hoererij, en een andere trouwt, die doet overspel, en die de verlatene trouwt, doet ook overspel

In deze tekst wordt van een vrouw uitgegaan die hoereert maar we zijn denk allen wel eens dat dit zelfde ook voor het mannelijke geslacht geld.
Hieronder heb ik een gedeelte van de verklaring die Calvijn erbij geeft.

Er wordt echter een uitzondering bij genoemd. Als volgt: Wanneer een vrouw zich als een verrot lid van haar man afsnijdt, door te hoereeren, zo geeft zij hem zijn vrijheid terug,

Een eindje verder citeer ik:

...., spreekt Christus de man, die zijn vrouw van onkuisheid/overspel overtuigt vrij van de band die haar met hem verenigd.

Nagekeken in de verklaring van PNT en heb hier geen informatie kunnen vinden over het onderstreepte gedeelte van onze vraag.
Bij de verklaring van CNT kom ik vooral de volgende verwijzing tegen:

... Jezus zegt er uitdruikelijk bij: en een andere trouwt. Want dan pas kan men zeggen, dat het wegzenden van de eerste vrouw een feit is geworden. Het eerste huweljk is nu onherroepelijk verbroken.

Sommige verwijzen dat het woordje anders dan om hoererij dult op de scheidingsbrief die ze gebruikten buitenom hoererij en dat is niet geoorloofd.
Ook kom ik in de geschrift Ethiek van Geesink Wat voor iedereen leesbaar te vinden is op het internet het volgende tegen.

Het huwelijk is verder een onontbindbare verbintenis ( Matth.19:6b) en alleen de dood ontbindt het (Rom.7:2). Juist daarom is het aangaan van een tweede uwelijk dan ook niet onzedelijk. Onder christenen is echtscheiding ondenkbaar. Naar Jezus' Woord ( Matth. 5:30,19:9) is alleen bij overspel echtscheiding geoorloofd.
....
De Protestantse kerk heeft op grond van 1 Cor. 7:15, hoewel de geldigheid deze uitleg door velen bestreden werd - naar ht mij voorkomt hebben we hier een non liquet -- ook de mailitiosa desertio als een rede tot echtscheiding erkent.
......
Verdere casus van het huwelijkszaken hoort niet meer tot de ethiek, maar tot kerkrecht.

Ook zouden we meer kunnen nalezen in de volgende boeken echter bezit ik deze niet:
J.W.A. van Dommelen e.a., Echtscheiding, een onmogelijke werkelijkheid. Een
pastorale, psychologische en juridische handreiking, Heerenveen 1995.
J. Douma, Echtscheiding, Amsterdam 1982.
J. Douma, De tien geboden. Handreiking voor het christelijk leven, Kampen 1992.
G.H. Kersten, In het voetspoor der vaderen. Een toelichting in vraag en antwoord
op de Schriftuurlijke orde en regel in het kerkelijk leven (afdeling VI:
Huwelijksbevestiging in de kerk) Utrecht 1985.
R. van Kooten, Gij zult niet echtbreken. Het zevende gebod (deel 1 en 2),
Houten 1992.
M. Stoorvogel, A. Westerduin-de Jong, Echtscheiding kwam in mijn woordenboek
niet voor, Kampen 2000.
P.J. Vergunst (red.), Trouw en liefde. Over pastoraat rondom het huwelijk,
Heerenveen 2001.

[parsifal]

Een zijpad, maar ik denk wel relevant voor deze discussie:

Is het goed om teksten uit bijvoorbeeld Romeinen 7 te gebruiken voor een visie op echtscheiding?
Het onderwerp van het gedeelte is niet het huwelijk, maar het huwelijk wordt gebruikt om de toestand van de mens te verduidelijken. Het lijkt me dat hierbij naar de normale situatie wordt verwezen (en ik neem aan, zonder verdere onderbouwing, dat echtscheiding in de NT tijd zeldzaam was in vergelijking tot de huidige Nederlandse samenleving).

Zo denk ik ook dat het verkeerd omgaan met de Bijbel is om professionele ziekte preventie af te wijzen omdat "wie gezond is geen medicijnmeester nodig heeft" of op grond van 1 Timotheus 3:2 concluderen dat een ongetrouwde man geen ouderling mag worden.

Echtscheiding was in de Romeinse tijd een zeer veel voorkomend verschijnsel.
In Rom 7 is juist het vrij zijn van de wet door de dood het voorbeeld. Paulus zal dat niet gebruiken als er andere mogelijkheden zouden zijn waarin de vrouw vrij is van de man.
Hij zegt juist nog apart dat ze niet vrij is zolang hij leeft.
Het voorbeeld is dus anders dan die van de medicijmeester. Het voorbeeld uit Tim is gewoon verkeerd lezen. Ook anders dus,

Het is misschien waar dat echtscheiding in de Romeinse tijd zeer veel voorkwam. Gezien de rest van de brief, mag je denk ik wel aannemen dat de brief aan de Romeinen gericht was tot een groep mensen die de wet kende en waar het gevaar van zowel wetticisme als wetteloosheid aanwezig was. In Romeinen 7 denk ik dat verwezen wordt naar een situatie die bekend is voor de mensen die de wet kennen.

Ik denk niet dat Paulus iets wil zeggen over echtscheiding in Romeinen 7, gezien de gehele context. Het wordt als beeld gebruikt. Zeker als vragen over echtscheiding zouden kunnen leven in die tijd lijkt zo indirect spreken over deze zaak (en daarin een soort van wetgeving opsluiten) niet op zijn plaats. Misschien is de conclusie die bijvoorbeeld Refo en Sheba trekken correct, maar een verwijzing naar Romeinen 7 lijkt hier niet op zijn plaats. Paulus gebruikt bijvoorbeeld ook in 1 Korinthe 12 het beeld van het lichaam. Vers 21 van dat hoofstuk zou ook betekenisloos zijn als we een mens die beide handen mist in gedachte nemen, toch bestaan die mensen (maar het is niet de situatie waar we aan denken in dit voorbeeld).

[Luther]

Ik volg inderdaad de exegese van Calvijn en zie niet de tegenstelling die H. Bos creëert tussen Mattheüs 19 en de andere Schriftgedeelten; die vullen elkaar aan.

[Sheba]

Ik volg inderdaad de exegese van Calvijn en zie niet de tegenstelling die H. Bos creëert tussen Mattheüs 19 en de andere Schriftgedeelten; die vullen elkaar aan.

In kan Calvijn hier niet helemaal in volgen. En dat gebeurt niet vaak

De Schrift spreekt erover dat alleen de dood het huwelijk kan ontbinden. Dan is de weg tot een nieuw huwelijk open.
Want er is geen huwelijk meer...

Maar als je stelt dat een huwelijk ook ontbonden kan worden door overspel. Dan zou ook de overspelige mogen hertrouwen. Er is tenslotte geen huwelijk meer. Dat is een consequentie die we geen van allen willen trekken, lijkt me.

Het vrij zijn. Dat betekent toch dat hij of zij niet gehouden is bij de overspeler onder een dak te blijven? Maar dat betekent niet automatisch vrij om te trouwen met iemand anders.
In Korinthe staat dat ook mbt het vrij zijn als de ongelovige man de gelovige vrouw wegstuurt. Maar ook daar staat niets over hertrouwen bij...
De kanttekenaren voegen dan hertrouwen bij, maar waar staat dat in de tekst?
Is er iemand die de grondtalen beheerst, en uit kan leggen waarom de kanttekenaren dit toevoegen?

[Wittewrongel]

Ik volg inderdaad de exegese van Calvijn en zie niet de tegenstelling die H. Bos creëert tussen Mattheüs 19 en de andere Schriftgedeelten; die vullen elkaar aan.

In kan Calvijn hier niet helemaal in volgen. En dat gebeurt niet vaak

De Schrift spreekt erover dat alleen de dood het huwelijk kan ontbinden. Dan is de weg tot een nieuw huwelijk open.
Want er is geen huwelijk meer...

Maar als je stelt dat een huwelijk ook ontbonden kan worden door overspel. Dan zou ook de overspelige mogen hertrouwen. Er is tenslotte geen huwelijk meer. Dat is een consequentie die we geen van allen willen trekken, lijkt me.

Het vrij zijn. Dat betekent toch dat hij of zij niet gehouden is bij de overspeler onder een dak te blijven? Maar dat betekent niet automatisch vrij om te trouwen met iemand anders.
In Korinthe staat dat ook mbt het vrij zijn als de ongelovige man de gelovige vrouw wegstuurt. Maar ook daar staat niets over hertrouwen bij...
De kanttekenaren voegen dan hertrouwen bij, maar waar staat dat in de tekst?
Is er iemand die de grondtalen beheerst, en uit kan leggen waarom de kanttekenaren dit toevoegen?

Daarom heb ik zoals ik in een eerdere post al gezegd heb Zonderling geïnformeerd via een PB en ben zeer benieuwd indien hij wenst naar zijn inbreng

[Luther]

Maar als je stelt dat een huwelijk ook ontbonden kan worden door overspel. Dan zou ook de overspelige mogen hertrouwen. Er is tenslotte geen huwelijk meer. Dat is een consequentie die we geen van allen willen trekken, lijkt me.

En die ook helemaal niet hoeft. De verlatene (schuldige) mag niet hertrouwen. Zie Matth. 19.

Het vrij zijn. Dat betekent toch dat hij of zij niet gehouden is bij de overspeler onder een dak te blijven? Maar dat betekent niet automatisch vrij om te trouwen met iemand anders.
In Korinthe staat dat ook mbt het vrij zijn als de ongelovige man de gelovige vrouw wegstuurt. Maar ook daar staat niets over hertrouwen bij...
De kanttekenaren voegen dan hertrouwen bij, maar waar staat dat in de tekst?
Is er iemand die de grondtalen beheerst, en uit kan leggen waarom de kanttekenaren dit toevoegen?

In 1 Kor. 7: 15 wordt inderdaad de term "niet dienstbaar" gebruikt. Dat wijst terug naar vers 3 en 4, waar de wederzijdse afhankelijkheid wordt genoemd. Het woord dat voor dienstbaar wordt gebruikt, verwijst naar de positie van een slaaf, die echter weer vrij man was in het jubeljaar. Hij was niet meer gebonden aan het verbond tussen heer en slaaf. Het is opvallend dat juist dit woord wordt gebruikt. Het is duidelijk dat de vrouw in dat geval weer wordt gezien als een huwbare vrouw en niet meer is geboden aan haar eerste man: het huwelijk bestaat dan niet meer. Dit bewijst al dat er geen absoluut echtscheidingsverbod in de Bijbel staat. Er zijn 2 uitzonderingen. Het bewijst ook dat een scheiding om die 2 gronden zorgt voor het niet meer bestaan van het huwelijksverbond en de schuldloze partij dus vrij is om te hertrouwen.

[Sheba]

Ik volg inderdaad de exegese van Calvijn en zie niet de tegenstelling die H. Bos creëert tussen Mattheüs 19 en de andere Schriftgedeelten; die vullen elkaar aan.

In kan Calvijn hier niet helemaal in volgen. En dat gebeurt niet vaak

De Schrift spreekt erover dat alleen de dood het huwelijk kan ontbinden. Dan is de weg tot een nieuw huwelijk open.
Want er is geen huwelijk meer...

Maar als je stelt dat een huwelijk ook ontbonden kan worden door overspel. Dan zou ook de overspelige mogen hertrouwen. Er is tenslotte geen huwelijk meer. Dat is een consequentie die we geen van allen willen trekken, lijkt me.

Het vrij zijn. Dat betekent toch dat hij of zij niet gehouden is bij de overspeler onder een dak te blijven? Maar dat betekent niet automatisch vrij om te trouwen met iemand anders.
In Korinthe staat dat ook mbt het vrij zijn als de ongelovige man de gelovige vrouw wegstuurt. Maar ook daar staat niets over hertrouwen bij...
De kanttekenaren voegen dan hertrouwen bij, maar waar staat dat in de tekst?
Is er iemand die de grondtalen beheerst, en uit kan leggen waarom de kanttekenaren dit toevoegen?

Daarom heb ik zoals ik in een eerdere post al gezegd heb Zonderling geïnformeerd via een PB en ben zeer benieuwd indien hij wenst naar zijn inbreng

Weet ik, maar er zijn er misschien wel meer die wat in kunnen/ willen brengen?