memento schreef:Vele reacties later, maar nog steeds geen antwoord op mijn vraag: Wat is er nu precies geleerd door al dat spiegelkijken in dat boek, van wat je nog niet wist? Als je wat geleerd hebt van dit boek, iets wat je nog niet wist, lijkt het me toch niet zo moeilijk om dat hier concreet te noemen...
Nou, volgens mij heb je dit antwoord over het hoofd gezien:
parsifal schreef:Ik vraag me af of jij, Memento wel eens een goed boek leest. In Snuf de hond zijn heel duidelijk good guys en bad guys aan te wijzen. In Dorsvloer vol confetti is dat al een stuk lastiger. Hoe ik bij Dostojevski iedereen moet plaatsen is me een raadsel.
Het punt van Luther in dit topic is dat fictie ook niet vrijblijvend is. Ik ga in veel niet met hem mee hier, juist omdat de schrijver en het hoofdpersonage teveel naar elkaar toegehaald worden, maar ik zou fictie zeker niet vrijblijvend noemen. Het laat je namelijk ook dingen over jezelf zien. Dat kan door middel van boeken, gedichten, films en songteksten en andere kunstuitingen. De kracht van de kunstenaar is dat diegene woorden weet te vinden, waar je ze zelf niet kon vinden, of dat diegene naar voren haalt wat jezelf niet was opgevallen.
De werkelijke persoon is het belangrijkste, inderdaad, maar ik heb de kunstenaar nodig om de details te zien. Om te weten waar ik naar moet kijken. De waarde van een boek is dat het woorden geeft aan gedachten, waar ik zelf vaak niet de woorden voor heb. Of het geeft woorden aan het gedrag van anderen.
En heb je dit ook niet gelezen?
Luther schreef:- Ik weet nu in welke details het kan zitten.
- Ik weet nu (ook door deze discussie) dat het helaas breder ligt dan ik al dacht en zelf ervaren heb.
- Ik weet nu, dat het ook mogelijk is om dit aan de orde te stellen zonder te schoppen, zoals 't Hart en Wolkers. Wat mij betreft kan Joannah die ook rustig ongelezen laten.
- Ik weet nu door deze discussie dat dingen, waarvan ik uitging dat ze niet bediscussieerd hoefden te worden (de spiegel) door sommigen (velen?) helemaal niet zo gezien worden.
- Ik weet nu dat de waardering voor literatuur helemaal niet algemeen aanvaard is, zoals ik al schreef:
Ik lees zo'n boek namelijk zo, dat de hoofdpersoon (in dit geval Kathelijne) voor mij een abstractie is van mensen die ik in werkelijkheid ken. Dus bij het lezen is Kathelijne voor mij iemand anders, die ik concreet ken. En zo lees ik haar verhaal. Is dat dan in alle facetten juist? Nee, uiteraard niet. Bij elk facet kun je dat invullen: dit klopt wel, dit klopt niet, maar zo komt een boek tot leven, dan lees je het en dan sta je naast iemand. Ik ben dan in gedachten steeds in gesprek. Een goed boek leest jou en niet andersom. En dan kun je (door een concrete bekende situatie in te vullen) jezelf beschaamd en schuldig voelen aan de hand van een verhaal dat mensen beschrijft die totaal onbekend zijn voor je. Daarmee pakt het boek je, het sleept je van de fictie zo de werkelijkheid in, het verschaft inzichten over jou wel bekende personen en situaties en het scherpt daarmee je geest, je oordeel en je levenswijze.
Misschien kun jij helemaal niets met deze vorm van literatuurbeschouwing, maar het verklaart wellicht dat we eenzelfde boek zo heel anders kunnen taxeren. Franca Treur zegt in een bepaald interview dat de gereformeerde gezindte niet zoveel met kunst heeft, want "wat heb je eraan", zo vraagt men dan. Terwijl ik van mening ben dat diepgravende kunstbeschouwing je pas echt plaatst in de rauwe werkelijkheid van de wereld na Genesis 3.
De kracht van het Evangelie zit in de bezittelijke voornaamwoorden. (Maarten Luther, WA 101, 2, 25)
