Kinderdoop, 100% naar de Heilige Schrift!

[Robbie]

Het hele protestantisme heeft trekken van individualisme. Het is maar net hoever je dat doorvoert. Maar je kunt dat niet scheiden, al is er trap en mate.

Snij me open en er komt geen paap maar een labadist uit. (Dit gaat over mezelf overigens, om verwarring te voorkomen).

Wat zijn de eigenschappen van die Labadist, waaraan herken je hem?


Verzonden vanaf mijn iPhone met Tapatalk

[Posthoorn]

Het hele protestantisme heeft trekken van individualisme. Het is maar net hoever je dat doorvoert. Maar je kunt dat niet scheiden, al is er trap en mate.

Juist het verbondsdenken zet het individualisme op de juiste plaats. En de doop heeft nu juist alles met het verbond te maken. Dat heeft de gereformeerde theologie goed begrepen.
@posthoorn ik probeer wat inhoudelijks te lezen in jouw reactie maar dat lukt mij niet.
Het is schieten op de boodschapper maar de boodschap blijft overeind.

Het vervelende is dat ik met Bijbelse argumenten kom en dat jij met dit soort vage 'beschuldigingen' komt. Blijf bij de zaak en dicht mij geen zaken toe die niet aan de orde zijn. Zo negeer je mijn post van 15.42 uur, waar ik gewoon een Bijbelse uitleg geef. Waarschijnlijk zeil jij eromheen en verzin je gauw weer een ander 'bewijs' of je beschuldigt me van 'wegexegetiseren'. Ja, zo kun je een discussie lang volhouden. Gewoon niet luisteren en je eigen verhaal keer op keer ophangen: hoe geweldig het 'verbondsdenken' toch wel niet is.

[Wim Anker]

Het hele protestantisme heeft trekken van individualisme. Het is maar net hoever je dat doorvoert. Maar je kunt dat niet scheiden, al is er trap en mate.

Juist het verbondsdenken zet het individualisme op de juiste plaats. En de doop heeft nu juist alles met het verbond te maken. Dat heeft de gereformeerde theologie goed begrepen.
@posthoorn ik probeer wat inhoudelijks te lezen in jouw reactie maar dat lukt mij niet.
Het is schieten op de boodschapper maar de boodschap blijft overeind.

Het vervelende is dat ik met Bijbelse argumenten kom en dat jij met dit soort vage 'beschuldigingen' komt. Blijf bij de zaak en dicht mij geen zaken toe die niet aan de orde zijn. Zo negeer je mijn post van 15.42 uur, waar ik gewoon een Bijbelse uitleg geef. Waarschijnlijk zeil jij eromheen en verzin je gauw weer een ander 'bewijs' of je beschuldigt me van 'wegexegetiseren'. Ja, zo kun je een discussie lang volhouden. Gewoon niet luisteren en je eigen verhaal keer op keer ophangen: hoe geweldig het 'verbondsdenken' toch wel niet is.

Toch moet het bij jouw toch ook ergens wringen? De hele kinderdoop en daarmee ook de besnijdenis wordt hiermee gedegradeerd tot een "ritueel" zonder intrinstieke waarde. Ook degenen die de kinderdoop onbijbels vinden lopen dan ook vast op het nut van de besnijdenis. Het - bijna - steenblokkiaans redeneren is misschien wel een methode die simpelweg geen recht kan doen aan de Bijbelse notie. Omdat onze exegetische methoden tekort schieten. Het verstand prevaleert boven het geloof als dit niet wordt onderkend.
Netzoals het ontleden van de "lelie des velds" niet duidelijk kan maken waarin de schoonheid - "bekleed met heerlijkheid" - dan gelegen is.

(overigens is over de opmerking van Paulus "in het merendeel had God geen wegevallen, want ze zijn in de woestijn terneergeslagen" ook meer te zeggen. Dat gold nl. ook voor Mozes, Aaron, Mirjam en vele, vele anderen waarvan we toch weten dat ze het hemelse Kanaän wel beërfd hebben. Lezen we Paulus letterlijk dan kan dat toch niet?)

[Posthoorn]

Ik begrijp van deze reactie heel weinig. Er wordt bovendien van alles bij gehaald, waar het helemaal niet over gaat.
Ik begrijp niet waarom mij Steenblokkianisme verweten wordt. Mij wordt ook al individualisme verweten.
Het wordt voor mij een beetje lastig om een aangrijpingspunt te vinden om nog ergens op in te gaan. Ik heb het gevoel dat we totaal langs elkaar heen praten.
Misschien kan iemand voor mij deze Gordiaanse knoop ontwarren?

[Wim Anker]

Ik begrijp van deze reactie heel weinig. Er wordt bovendien van alles bij gehaald, waar het helemaal niet over gaat.
Ik begrijp niet waarom mij Steenblokkianisme verweten wordt. Mij wordt ook al individualisme verweten.
Het wordt voor mij een beetje lastig om een aangrijpingspunt te vinden om nog ergens op in te gaan. Ik heb het gevoel dat we totaal langs elkaar heen praten.
Misschien kan iemand voor mij deze Gordiaanse knoop ontwarren?

Er staat: "steenblokkiaans redeneren". Niet steenblokkianisme (wat dat dan ook zijn mag).

Maar het bijbelse antwoord op de vraag: "Wat is dan het nut van de besnijdenis" is blijkbaar niet genoeg. En ik vraag: Dat moet toch ook bij jouw wringen?

[rhadders]

Ik zie een paar problemen in deze discussie:

1. We denken dat de doop maar één betekenis kan hebben.
Er worden vaak voorbeelden aangehaald uit het NT die dan tonen dat de doop een persoonlijke geloofsbelijdenis is. Alle andere uitleggingen of toepassingen zijn dan fout. Maar de doop is een heel gelaagd symbool dat door de (bijbelse) tijd heen steeds meer aan betekenis heeft gewonnen. Van rituele reinheid, tot bekering en eenwording met Christus. Je komt het allemaal tegen in de Bijbel. Enerzijds is het dopen een individuele handeling, tegelijkertijd is deze onlosmakelijk verbonden met de roeping van het volk. De doortochten door de Jordaan en Schelfzee zijn een typologisch beeld van hoe heel het volk 'gedoopt' wordt (en natuurlijk betreft het dan ook kinderen). En ál deze verschillende toepassingen en betekenissen van de doop blijken uiteindelijk toch met elkaar te maken te hebben en hun vervulling te vinden in Christus.

2. We zien het als een probleem dat de kinderdoop 'niet bijbels' is.
Er wordt gesteld dat er geen hele concrete voorbeelden van kinderdoop in de Bijbel te vinden zijn. Maar wat dan nog? In veel kerken werden de afgelopen weken ook adventskaarsen aangestoken, daar lees je ook niet concreet iets over. Zelfs al is het ritueel van de kinderdoop zoals wij dat tegenwoordig kennen misschien niet rechtstreeks in de Schrift terug te vinden, dat wil niet zeggen dat het getuigenis er achter onbijbels is. Dus wat is nu precies het probleem?

3. Vanuit meer evangelisch perspectief mist het denken vanuit een gemeenschap.
In meer evangelische kringen wordt de nadruk gelegd op het persoonlijke aspect van geloof. Maar ik hoor zelden spreken in termen van een gemeenschap (c.q. volk). Ik denk dat dit te maken heeft met dat vaak, vanuit evangelisch perspectief, de nadruk wordt gelegd op geestelijke aspecten. Terecht, maar de kerk is tegelijkertijd ook gewoon heel concreet en praktisch een volk op aarde. En deze bestaat echt niet enkel uit volwassenen ;-) Kinderen horen daarbij. Delen in Gods beloften en zegeningen. Ook in het hier en nu. Zij hebben een bijzondere positie door (= 'zijn geheiligd in') het geloof van de ouders en de gemeenschap waar zij deel van uitmaken (dat is geen individuele keuze). Dat denken over de kerk als volk, dat mist soms.

[DDD]

Adventskaarsen vind je op dit forum alleen bij een deel van de bondsgemeenten en een enkele CGK-er, denk ik. Het is op zich tamelijk protestants om in de erediensten alleen dingen te doen die een uitdrukkelijke bijbelse opdracht kennen. Over het orgel en zelfs over het kerkelijk jaar zijn niet voor niets hele discussies gevoerd.

Overigens grappig genoeg vooral door mensen die zeer hechten aan een zwart pak voor dominees;-)

Maar los daarvan: het zou interessanter zijn hoe zich dit onderwerp verhoudt tot de reformatorische traditie, in het bijzonder de bevindelijk-gereformeerde subgroep. Nu is er wel veel overlap in historie met de evangelischen, maar je hebt wel wat abstraherend vermogen nodig om de overeenkomsten helder te zien.

[rhadders]

Het was misschien niet meest reformatorische voorbeeld...

[MNB]

@MNB

Ik bedoelde beloften zoals “U komt de belofte toe en uw kinderen”.

Zou je dat eens wat verder uit kunnen werken? De belofte van de profeet Joël waar op deze plaats naar verwezen wordt is

En daarna zal het geschieden dat Ik Mijn Geest zal uitgieten over alle vlees, en uw zonen en uw dochters zullen profeteren; uw ouden zullen dromen dromen, uw jongelingen zullen gezichten zien. Ja, ook over de dienstknechten en over de dienstmaagden zal Ik in die dagen Mijn Geest uitgieten. enz.

Als je dat leest is dat bij uitstek een profetie, en deze gaat op de Pinksterdag in vervulling in de uitstorting van de Heilige Geest op “alle vlees”. En dat niet alleen op de Pinksterdag in een mate die niet eerder heeft plaatsgevonden, maar ook op de nakomelingen van de Pinksterlingen.

Vereiste de vervulling van die belofte nu voorafgaand geloof? Vanzelf niet! God vervult Zijn belofte altijd. Het eerste werk hier is dan ook niet het geloof van de Pinksterlingen wat de uitstorting van de Heilige Geest veroorzaakt, maar het is de uitstorting van de Heilige Geest in Zijn werk van het overtuigen van zonde zelf (zoals beschreven in Johannes 16) wat de Pinksterlingen voorbereid op de vertroosting die daarop volgt. Geloven van de belofte is hier helemaal niet aan de orde als voorwaarde voor de vervulling van de belofte van de uitstorting van de Heilige Geest.

Petrus roept ze zelfs niet op die belofte te geloven, maar hij zegt “Bekeert u” en “Wordt behouden van dit verkeerd geslacht”. Dit is niet anders dan een directe oproep om met hun door zonde belaste zielen (waar de Heilige Geest hen zojuist krachtig van overtuigd had) niet te geloven dat de Heilige Geest op hun is uitgestort, of zal worden uitgestort, maar om het pad van de zonde te verlaten en verzoening te zoeken in het bloed van Christus. Dat alleen dwingt de vervulling van alle beloften af. Niet door ons geloof, maar door Christus, van Wie Gods Woord zegt dat alle beloften in Hem “ja” en “amen” zijn, en allen die Hem bezitten, bezitten ook de beloften. Allen die nooit door een waar geloof met Hem verenigd zijn, missen het. Dat is mijns inziens de klem en aandrang die er behoort te zijn in het Evangelie.

[Refojongere]

Vereiste de vervulling van die belofte nu voorafgaand geloof? Vanzelf niet! God vervult Zijn belofte altijd. Het eerste werk hier is dan ook niet het geloof van de Pinksterlingen wat de uitstorting van de Heilige Geest veroorzaakt, maar het is de uitstorting van de Heilige Geest in Zijn werk van het overtuigen van zonde zelf (zoals beschreven in Johannes 16) wat de Pinksterlingen voorbereid op de vertroosting die daarop volgt. Geloven van de belofte is hier helemaal niet aan de orde als voorwaarde voor de vervulling van de belofte van de uitstorting van de Heilige Geest.

Ik lees in Handelingen 2 wat anders:

1. Het verbond met Abraham bevat de belofte van de Heilige Geest (Jer. 31, Joel 2).

2. De vervulling van die belofte wordt geprofeteerd door Joel.

3. De belofte wordt alleen vervuld in de weg van geloof. Er staat immers "bekeert u en gelooft het Evangelie (een ieder van u worde gedoopt is daarvan het gevolg) en u zult de Heilige Geest ontvangen".

4. Ook in Handelingen 1:4 was de opdracht om de belofte te verwachten (= te geloven).

Ja, God vervult Zijn belofte altijd door het geloof in die belofte te schenken.

[Michaels]

Maar het bijbelse antwoord op de vraag: "Wat is dan het nut van de besnijdenis" is blijkbaar niet genoeg. En ik vraag: Dat moet toch ook bij jouw wringen?

Nee dat wringt niet. Als ik de 3FvE even achterwegen laat zegt de Bijbel dat de besnijdenis uit het Oude Testament niet is afgeschaft, maar vervuld in Christus, op vergelijkbare wijze als de offerdienst.

Het Oude Testament zelf relativeert de lichamelijke besnijdenis. Al vóór het Nieuwe Testament maakt God duidelijk dat het uiterlijke teken niet het einddoel is: Deut. 10:16 – “Besnijd de voorhuid van uw hart.”

Jer. 4:4 – Besnijdenis zonder hartverandering is zinloos. Net zoals offers wezen op verzoening maar die niet konden volbrengen, wees de lichamelijke besnijdenis vooruit naar een innerlijke werkelijkheid.

Het Nieuwe Testament benoemt expliciet een ‘nieuwe’ besnijdenis. Paulus spreekt niet vaag, maar concreet: Rom. 2:28–29 – Ware besnijdenis is die van het hart, door de Geest.

Kol. 2:11 – “In Hem bent u besneden met een besnijdenis die niet met handen gebeurt … de besnijdenis van Christus.” Dit is vervullingstaal, vergelijkbaar met Hebr. 10 over de offers.

De functie van besnijdenis als verbondsteken wordt niet voortgezet, maar vervuld. In Kol. 2:11–12 wordt besnijdenis direct verbonden met geloofsdoop en eenheid met Christus. Galaten 3:27: Want zovelen als gij in Christus gedoopt zijt, hebt gij Christus aangedaan. Romeinen 6:4: Wij zijn dan met Hem begraven, door den doop in den dood, opdat, gelijkerwijs Christus uit de doden opgewekt is tot de heerlijkheid des Vaders, alzo ook wij in nieuwigheid des levens wandelen zouden. Zoals: offers → kruis Pascha → avondmaal zo: besnijdenis → geestelijke besnijdenis in Christus.

Handelingen 15 bevestigt dat lichamelijke besnijdenis niet meer verplicht is. De apostelen besluiten dat heidenen niet besneden hoeven te worden om bij Gods volk te horen. Dat besluit is alleen logisch als de besnijdenis haar vervullende doel heeft bereikt.

Paulus stelt expliciet dat besnijdenis geen heilwaarde meer heeft. Gal. 5:6 – “In Christus Jezus heeft besnijdenis geen betekenis.”
Dat is dezelfde theologische lijn als Hebr. 10: offers maken niet volmaakt.

Zoals de offers schaduwen waren die hun werkelijkheid vonden in Christus, zo was de lichamelijke besnijdenis een tijdelijk verbondsteken dat zijn vervulling heeft gevonden in de geestelijke besnijdenis: een vernieuwd hart door de Geest.

Overal waar de doop inhoudelijk wordt uitgelegd, is de volgorde consequent: Marcus 16:16 “Wie gelooft en gedoopt wordt, zal zalig worden.” Handelingen 2:38 “Bekeert u, en laat ieder van u gedoopt worden.” Handelingen 18:8 “Velen die het hoorden, geloofden en werden gedoopt.” Doop volgt steeds op een bewuste geloofsreactie.

De doop wordt nooit los gezien van innerlijke overtuiging: Handelingen 8:36–37 (Filippus en de kamerling) “Als u met heel uw hart gelooft, mag het.” Mattheüs 28:19–20 “Maak discipelen … hen dopend … hen lerend.”
Je kunt geen discipel zijn zonder bewust leren en geloven, dat leerd de Bijbel.

[Vrouwke]

Het lijkt er sterk op dat velen als het om dit soort zaken gaat, het woord “belofte” opvatten als “profetie” of “voorspelling” van iets wat in een mens komt. Of niet komt..

Maar de belofte gaat niet over iets in de mens maar over hoe de HEERE naar ons toekomt in het Woord (en in de sacramenten).

En door de werking van de Heilige Geest worden we gebracht tot het vertrouwen in de HEERE zoals Hij zich geopenbaard heeft.

@MNB
Dit was mijn hele berichtje. En daarin schrijf ik net als jij dat uiteraard het werk van de Heilige Geest ons tot geloof brengt. Dat geloof is niet alleen vertrouwen in Christus maar ook in heel het Woord. Volgens mij is dat niet van elkaar te scheiden. Het is amen zeggen op je vervloeking door de wet en amen zeggen op de boodschap van het Evangelie in Christus.

Wat betreft de belofte heeft Refojongere ook al heel helder gereageerd op je vraag.

Natuurlijk zijn er ook beloften in de Bijbel die meer het karakter van een profetie dragen. Zoals inderdaad de moederbelofte. Maar dat is niet bij iedere belofte zo.

[Wim Anker]

Maar het bijbelse antwoord op de vraag: "Wat is dan het nut van de besnijdenis" is blijkbaar niet genoeg. En ik vraag: Dat moet toch ook bij jouw wringen?

Nee dat wringt niet. Als ik de 3FvE even achterwegen laat zegt de Bijbel dat de besnijdenis uit het Oude Testament niet is afgeschaft, maar vervuld in Christus, op vergelijkbare wijze als de offerdienst.

Het Oude Testament zelf relativeert de lichamelijke besnijdenis. Al vóór het Nieuwe Testament maakt God duidelijk dat het uiterlijke teken niet het einddoel is: Deut. 10:16 – “Besnijd de voorhuid van uw hart.”

Jer. 4:4 – Besnijdenis zonder hartverandering is zinloos. Net zoals offers wezen op verzoening maar die niet konden volbrengen, wees de lichamelijke besnijdenis vooruit naar een innerlijke werkelijkheid.

Het Nieuwe Testament benoemt expliciet een ‘nieuwe’ besnijdenis. Paulus spreekt niet vaag, maar concreet: Rom. 2:28–29 – Ware besnijdenis is die van het hart, door de Geest.

Kol. 2:11 – “In Hem bent u besneden met een besnijdenis die niet met handen gebeurt … de besnijdenis van Christus.” Dit is vervullingstaal, vergelijkbaar met Hebr. 10 over de offers.

De functie van besnijdenis als verbondsteken wordt niet voortgezet, maar vervuld. In Kol. 2:11–12 wordt besnijdenis direct verbonden met geloofsdoop en eenheid met Christus. Galaten 3:27: Want zovelen als gij in Christus gedoopt zijt, hebt gij Christus aangedaan. Romeinen 6:4: Wij zijn dan met Hem begraven, door den doop in den dood, opdat, gelijkerwijs Christus uit de doden opgewekt is tot de heerlijkheid des Vaders, alzo ook wij in nieuwigheid des levens wandelen zouden. Zoals: offers → kruis Pascha → avondmaal zo: besnijdenis → geestelijke besnijdenis in Christus.

Handelingen 15 bevestigt dat lichamelijke besnijdenis niet meer verplicht is. De apostelen besluiten dat heidenen niet besneden hoeven te worden om bij Gods volk te horen. Dat besluit is alleen logisch als de besnijdenis haar vervullende doel heeft bereikt.

Paulus stelt expliciet dat besnijdenis geen heilwaarde meer heeft. Gal. 5:6 – “In Christus Jezus heeft besnijdenis geen betekenis.”
Dat is dezelfde theologische lijn als Hebr. 10: offers maken niet volmaakt.

Zoals de offers schaduwen waren die hun werkelijkheid vonden in Christus, zo was de lichamelijke besnijdenis een tijdelijk verbondsteken dat zijn vervulling heeft gevonden in de geestelijke besnijdenis: een vernieuwd hart door de Geest.

Overal waar de doop inhoudelijk wordt uitgelegd, is de volgorde consequent: Marcus 16:16 “Wie gelooft en gedoopt wordt, zal zalig worden.” Handelingen 2:38 “Bekeert u, en laat ieder van u gedoopt worden.” Handelingen 18:8 “Velen die het hoorden, geloofden en werden gedoopt.” Doop volgt steeds op een bewuste geloofsreactie.

De doop wordt nooit los gezien van innerlijke overtuiging: Handelingen 8:36–37 (Filippus en de kamerling) “Als u met heel uw hart gelooft, mag het.” Mattheüs 28:19–20 “Maak discipelen … hen dopend … hen lerend.”
Je kunt geen discipel zijn zonder bewust leren en geloven, dat leerd de Bijbel.

Lange tekst maar geen antwoord.

[Michaels]

Maar het bijbelse antwoord op de vraag: "Wat is dan het nut van de besnijdenis" is blijkbaar niet genoeg. En ik vraag: Dat moet toch ook bij jouw wringen?

Nee dat wringt niet. Als ik de 3FvE even achterwegen laat zegt de Bijbel dat de besnijdenis uit het Oude Testament niet is afgeschaft, maar vervuld in Christus, op vergelijkbare wijze als de offerdienst.

Het Oude Testament zelf relativeert de lichamelijke besnijdenis. Al vóór het Nieuwe Testament maakt God duidelijk dat het uiterlijke teken niet het einddoel is: Deut. 10:16 – “Besnijd de voorhuid van uw hart.”

Jer. 4:4 – Besnijdenis zonder hartverandering is zinloos. Net zoals offers wezen op verzoening maar die niet konden volbrengen, wees de lichamelijke besnijdenis vooruit naar een innerlijke werkelijkheid.

Het Nieuwe Testament benoemt expliciet een ‘nieuwe’ besnijdenis. Paulus spreekt niet vaag, maar concreet: Rom. 2:28–29 – Ware besnijdenis is die van het hart, door de Geest.

Kol. 2:11 – “In Hem bent u besneden met een besnijdenis die niet met handen gebeurt … de besnijdenis van Christus.” Dit is vervullingstaal, vergelijkbaar met Hebr. 10 over de offers.

De functie van besnijdenis als verbondsteken wordt niet voortgezet, maar vervuld. In Kol. 2:11–12 wordt besnijdenis direct verbonden met geloofsdoop en eenheid met Christus. Galaten 3:27: Want zovelen als gij in Christus gedoopt zijt, hebt gij Christus aangedaan. Romeinen 6:4: Wij zijn dan met Hem begraven, door den doop in den dood, opdat, gelijkerwijs Christus uit de doden opgewekt is tot de heerlijkheid des Vaders, alzo ook wij in nieuwigheid des levens wandelen zouden. Zoals: offers → kruis Pascha → avondmaal zo: besnijdenis → geestelijke besnijdenis in Christus.

Handelingen 15 bevestigt dat lichamelijke besnijdenis niet meer verplicht is. De apostelen besluiten dat heidenen niet besneden hoeven te worden om bij Gods volk te horen. Dat besluit is alleen logisch als de besnijdenis haar vervullende doel heeft bereikt.

Paulus stelt expliciet dat besnijdenis geen heilwaarde meer heeft. Gal. 5:6 – “In Christus Jezus heeft besnijdenis geen betekenis.”
Dat is dezelfde theologische lijn als Hebr. 10: offers maken niet volmaakt.

Zoals de offers schaduwen waren die hun werkelijkheid vonden in Christus, zo was de lichamelijke besnijdenis een tijdelijk verbondsteken dat zijn vervulling heeft gevonden in de geestelijke besnijdenis: een vernieuwd hart door de Geest.

Overal waar de doop inhoudelijk wordt uitgelegd, is de volgorde consequent: Marcus 16:16 “Wie gelooft en gedoopt wordt, zal zalig worden.” Handelingen 2:38 “Bekeert u, en laat ieder van u gedoopt worden.” Handelingen 18:8 “Velen die het hoorden, geloofden en werden gedoopt.” Doop volgt steeds op een bewuste geloofsreactie.

De doop wordt nooit los gezien van innerlijke overtuiging: Handelingen 8:36–37 (Filippus en de kamerling) “Als u met heel uw hart gelooft, mag het.” Mattheüs 28:19–20 “Maak discipelen … hen dopend … hen lerend.”
Je kunt geen discipel zijn zonder bewust leren en geloven, dat leerd de Bijbel.

Lange tekst maar geen antwoord.

Liever een antwoord met of inclusief de 3FvE. begrijp ik?

[Valcke]

(...) Voor ons spreekt het de kinderdoop dus ook niet over sterven en opstaan met Christus, het markeert volgens ons geen wedergeboorte. Maar wij geloven wél dat ons kindje deel uitmaakt van Gods verbond. (...)

Dit vind ik dan wel weer bijzonder. Inderdaad, de kinderdoop 'markeert' niet de wedergeboorte in de zin dat het kind dan daadwerkelijk wedergeboren is. Maar het symboliseert de wedergeboorte wel: de doop - of het nu voor de kinderen of voor volwassenen is - is een teken en zegel van het verbond, maar ook van de weldaden van Christus, vergeving van zonden, wedergeboorte, enzovoort. Dat is voluit Schriftuurlijk. Dat is ook altijd het gereformeerde belijden geweest (zie bv. de Heidelbergse Catechismus, Westminster Confessie, enz.).