Gereformeerde Bond

[Refojongere]

Alie Hoek van Kooten heeft een advies aan de CGK-ers:

Ik behoor tot de PKN en daar worden ook dingen verkondigd waar ik het helemaal niet mee eens ben. Maar het houdt je wel alert en bij de les. Zolang je daar niet uitgezet wordt, en het Woord recht gepredikt mag worden, heb je daar als lid een taak. Je blijft met de ander in gesprek. Eerlijkgezegd vind ik dat beter dan met een groepje gelijkgezinden op een eilandje zitten.

1. Welke gesprekken voert de GB zoal en heeft de GB deze met succes gevoerd?
2. Ik heb het idee dat de mainstream PKN de GB meer beïnvloedt dan andersom of zijn er gemeenten die naar rechts zijn bewogen?

Kortom: snijdt de stelling van Alie Hoek hout in de praktijk?

Nog los van het feit dat de GB-gemeenten altijd vrij homogene gemeenten zijn vergeleken met het geheel van de PKN. Is dat dan ook als negatief te beschouwen (groep gelijkgezinden)?

[J.C. Philpot]

Er zijn gemeenten naar rechts bewogen. In Elspeet werden begin 20e eeuw gezangen gezongen, en daar is men naar de rechterkant gegroeid. Zo zijn er meer gemeenten geweest, met name in het begin van de 20e eeuw. Een iets recenter voorbeeld is de gemeente van Abbenbroek (die sinds 2004 lid van de HHK is), waar in 1958 de eerste vrouwelijke ouderling in Nederland werd bevestigd. Echter: op dit moment is de beweging hoofdzakelijk andersom. Ik ken geen hele recente voorbeelden van hele gemeenten die behoudender werden. Enkel Evangelisaties die wijkgemeenten van Bijzondere Aard werden (aparte eilandjes in de kerk zogezegd).

Wat me opvalt in het citaat van mevr. Hoek is een idealisering van de pluriformiteit. Dat is niet hoe klassieke bonders erin stonden. Die erkenden de noodzaak van een exclusief Gereformeerde NHK, en leden aan de (dwalingen in de) kerk.

[Johann Gottfried Walther]

In de niet GB-gemeenten loopt het kerkbezoek en ledental harder terug, dus relatief gezien gaat de GB voor een groter deel de PKN uitmaken.
Aan de andere kant zijn er ook best veel verschuivingen in GB-gemeenten, of gemeenten die zich er toe rekenen, maar die verschuivingen gaan vaak niet zo hard,
worden vaak niet als negatief gezien, en zoals je hier op het forum merkt, vaak niet eens opgemerkt.

Aan de andere kant zijn er ook gemeenten, waar een predikant staat die rechtser is dan zijn gemeente. Dus jah het is niet echt altijd even duidelijk, maar veel gemeenten worden zeker beïnvloedt en dan vooral uit de progressieve/linkse kant. Dat zie je soms ook wel in welke predikanten er voorgaan.

[Bertiel]

Er zijn gemeenten naar rechts bewogen. In Elspeet werden begin 20e eeuw gezangen gezongen, en daar is men naar de rechterkant gegroeid. Zo zijn er meer gemeenten geweest, met name in het begin van de 20e eeuw. Een iets recenter voorbeeld is de gemeente van Abbenbroek (die sinds 2004 lid van de HHK is), waar in 1958 de eerste vrouwelijke ouderling in Nederland werd bevestigd. Echter: op dit moment is de beweging hoofdzakelijk andersom. Ik ken geen hele recente voorbeelden van hele gemeenten die behoudender werden. Enkel Evangelisaties die wijkgemeenten van Bijzondere Aard werden (aparte eilandjes in de kerk zogezegd).

Wat me opvalt in het citaat van mevr. Hoek is een idealisering van de pluriformiteit. Dat is niet hoe klassieke bonders erin stonden. Die erkenden de noodzaak van een exclusief Gereformeerde NHK, en leden aan de (dwalingen in de) kerk.

ik vind je stelling over het huidige Abbenbroek nogal bout, waarop basseer je deze?

[J.C. Philpot]

ik vind je stelling over het huidige Abbenbroek nogal bout, waarop basseer je deze?

Ds. M. van Kooten heeft er over geschreven. Het is een feit dat deze gemeente vrijzinnig was en nu HHK is.

Ik snap ook niet wat er bout aan is. Het is mijns inziens prachtig dat een vrijzinnige gemeente nu weer schriftgetrouw is.

Jongstleden zaterdag was ik in Abbenbroek aanwezig bij de begrafenis van Cornelis den Boer. Hij overleed vrij plotseling op de leeftijd van 83 jaar in volle zekerheid des geloofs. Dat ik uw aandacht voor deze begrafenis vraag heeft te maken met het feit dat de overledene in de middellijke weg is gebruikt voor een reveil in een gemeente die op het punt stond ter ziele te gaan. Een gemeente die voor zestig jaar geleden nog uiterst vrijzinnig was en mede door de komst van Kees den Boer van koers mocht veranderen ten goede. In deze gemeente preek ik regelmatig en schreef er onlangs een herdenkingsboek over niet in het minst zonder input van deze markante persoonlijkheid. Kerkelijk Abbenbroek was in de negentiende eeuw langzamerhand ontwikkeld tot een moderne gemeente waar vanaf de kansel leringen verkondigd werden die strijden met Gods Woord en de belijdenisgeschriften. Dat was trouwens ook in de regio grotendeels het geval. Vandaar dat wel gezegd werd dat Voorne Putten waarop Abbenbroek is gelegen een eiland was zonder Heiland. Allerlei pogingen om evangelisaties op te richten bleken ijdel te zijn, zoals in Brielle, Oostvoorne en Rozenburg om er maar een paar te noemen. In Abbenbroek kwam geen evangelisatie maar kwam er een ware reformatie van binnenuit. En dat op wonderlijke wijze. Voor ik hierop nader inga wil ik even het kerkelijk leven illustreren zoals dat jarenlang plaatsvond. Toen in 1854 landelijk uit allerlei gemeenten ook vanuit de classis Harderwijk geprotesteerd werd tegen de bevestiging van de predikanten Meyboom in Amsterdam en Zaalberg in Den Haag die de Godheid van Christus loochenden en tevens de voldoening der zonden door het offer van Christus bleef het in Abbenbroek angstig stil. Toen een predikant uit Hellevoetsluis eveneens protesteerde tegen de bevestiging van genoemde predikanten, werd hij door de predikanten uit de omgeving –o.a. van Abbenbroek- niet meer als broeder gezien. Dit alles speelde in de tijd dat Johannes la Verge de gemeente diende van 1805 tot 1862. Diens opvolger H.P. Schim van der Loeff ging verder met die moderne theologie en werd na zijn vertrek uit Abbenbroek remonstrants predikant. Vervolgens diende een vijftal gepromoveerde dominees de gemeente. Dr. W.C. van Manen die er stond van 1865 tot 1870 presteerde het samen met zijn collegae uit de buurgemeenten Geervliet en Heenvliet om met Pasen 1866 aan de gemeente eerlijk te zeggen niet in de lichamelijke opstanding van de Heere Jezus te geloven. Net voor zijn vertrek naar elders stelde hij een schrijven op gericht aan de synode om toch niet dwingend op te leggen dat er gedoopt zou worden in de naam van de Vader, de Zoon en de Heilige Geest. Er moest volgens zijn optiek ook de mogelijkheid zijn dit te doen in de naam van geloof, hoop en liefde of iets dergelijks. Zijn opvolger dr .J.W. Lieftinck hield de gemeente voor dat de Bijbel niet onfeilbaar is en er ook geen bepaalde leer in te vinden is omdat de bijbelschrijvers elkaar tegen zouden spreken. Na zijn vertrek in 1873 verkondigde zijn opvolger dr. G.C. Steijnis dat een protestants kerkgenootschap dat zich bindt aan een confessie niet protestants is en pleitte voor terzijdestelling van de leer der Goddelijke verkiezing. Diens opvolger dr. P.A. Riedel (gedurende 1877-1880 Abbenbroeks voorganger) loochende in zijn proefschrift de erfzonde en meende dat wat in de Handelingen der apostelen over Paulus stond niet historisch was. Dr .J.M.J. Hoog schreef weliswaar een lijvige studie over de eerste Nederlandse martelaren maar was er innerlijk vreemd aan en was actief werkzaam voor de vrijzinnige Nederlandse Protestantenbond. In 1898 bracht ds. Hellema op de tafel van de kerkenraad dat men een dam op moest werpen tegen het drijven van confessionalisme in de kerk. Zijn opvolger M.C. Hofsté Broekman wist in 1904 de kerkenraad warm te laten lopen voor de ‘vereeniging van vrijzinnig hervormden in de provincie Zuid-Holland ter verdediging en bescherming der vrijzinnigen binnen de Ned.Herv. Kerk’. ds. H.G. van Wijngaarden ging in de periode 1906 tot 1910 op die ingeslagen weg voort. Hij eindigde zijn kerkelijk loopbaan in de Vrije Gemeente te Amsterdam waar men zich geheel distantieerde van welk dogma ook. In de twintiger jaren van de vorige eeuw werd de gemeente gediend door ds. F.P.J. Wanrooy die niet alleen vrijzinnig was maar ook politiek links georiënteerd. Zo kreeg de gemeente met een pacifistische predikant te maken. Aanvankelijk botste dat in de gemeente maar op den duur wende ook dat. Ds. Nico van der Veen die er van 1948 tot 1952 stond werd zelfs een van de oprichters van de PSP en deed mee aan ‘zitdemonstraties’. Tevens vroeg hij aandacht voor de NVSH en maakte in het kerkblad Merula reclame voor de VPRO. In 1958 werd de eerste vrouwelijke ouderling in Nederland in Abbenbroek bevestigd. Toen Kees den Boer zich in 1964 in Abbenbroek vestigde was het wennen voor hem. Hij was afkomstig uit het confessionele Pernis en daar werden wel gezangen gezongen maar vrouwelijke ambtsdragers waren nog niet in beeld. Kees vertelde me dienaangaande: ‘De eerste zondag dat ik in Abbenbroek kerkte waren naast de predikant en de kerkenraad zeven kerkgangers. De diensten werden niet vanaf de kansel maar van achter de tafel geleid. Op de tafel stond een kruis met daaronder een antependium met de kleuren die bij het kerkelijk jaar behoorden. Tevens een mooie bos bloemen en brandende kaarsen. Ook waren er vrouwelijke ambtsdragers, die- overigens keurig gekleed in donkergrijs mantelpakje- voorin hun plaats innamen. Met vijftig minuten was de dienst ten einde’. Kees voelde zich destijds wat onwennig maar echt besef van de waarheid had hij in die tijd nog niet. Wel begreep hij met zijn verstand dat heel veel wat er in Abbenbroek kerkelijk gebeurde en vanuit de prediking klonk niet geheel Bijbels was. Desondanks zat hij een paar jaar later als ouderling in de kerkenraad. Dat was niet voor lange tijd want vanwege zijn werkzaamheden in de kassenbouw vertrok hij enkele jaren naar Frankrijk. In die periode kreeg de gemeente een nieuwe predikant in de persoon van A. van der Ban, een Partij van de Arbeid predikant. In die periode werd de nieuwe psalmberijming ingevoerd. Toen Kees na enige tijd in de kerkelijke gemeente Abbenbroek terug kwam kon hij zijn oude vertrouwde psalmen niet meer meezingen. Dat ging hem zeer aan het hart. Het voelde als een schokeffect. In die zelfde tijd was hij eens met vakantie in Drenthe en hoorde daar ds. A. Gooijer uit Delft preken over de gelijkenis van het goede en kwade zaad. Deze prediking raakte hem persoonlijk en leidde mede tot een geestelijke ommekeer maar het raakte eveneens zijn ambtelijk functioneren in Abbenbroek. Vernieuwingen in de kerk merkte hij voortaan aan als vernielingen. In die mening werd hij bevestigd door een medekerkenraadslid die uit de gereformeerde kerk afkomstig was en de uitwerking van alle vernieuwingen had gezien. Beide ambtsdragers volgden de prediking en het kerkelijk leven kritisch zonder de gemeente ontrouw te worden. Toen op de laatste gemeenteavond die ds. van der Ban in 1975 leidde deze het Nieuwe Liedboek wilde introduceren riep Kees de dominee toe terwijl hij het rode boek uit de tas wilde halen: ‘Terug dat boek!’ Het rode boek verdween in de tas en is nooit in gebruik genomen in Abbenbroek. Na het vertrek van de predikant was de gemeente vacant. Kees besloot met medestanders tweede diensten in te voeren waarin Bondspredikanten van het nabij gelegen Flakkee voorgingen. Ds. W.L. Tukker die destijds voorzitter was van de Gereformeerde Bond bemiddelde in financiële steun. Inmiddels werd dr. W.S. Hugo van Dalen uit Rockanje hulppredikant in Abbenbroek. Deze had ook een bijzonder kerkelijke loopbaan achter de rug. Hij was Gereformeerd geweest, vervolgens Russisch Orthodox en Rooms-Katholiek. Uiteindelijk kwam hij in de hervormde kerk terecht en maakte hij een geestelijke ommekeer mee die in Rockanje leidde tot lidmaatschap van de Gereformeerde Bond. Vanwege dat lidmaatschap weigerde hij voortaan gezangen op te geven want dat was destijds een van de kenmerken van een predikant van de Gereformeerde Bond. Zo stopte hij daarmee ook in Abbenbroek en allengs verdwenen al de vrouwen uit de kerkenraadsbank. Na enkele jaren werd Abbenbroek een gemeente met voluit gereformeerde prediking en liturgie. In 2004 sloot de gemeente zich aan bij de Hersteld Hervormde kerk maar men hield de kansel ook open voor hen die uit andere kerkverbanden een Bijbelse prediking brengen. Een scheuring zonder breuk zouden we haast kunnen zeggen. Vanuit die oude Abbenbroekse kerk werd Cornelis den Boer jongstleden zaterdag uitgedragen. We zongen in de dienst de Psalmen die de overledene zelf had uitgekozen terwijl zijn familielid ds. Kleiberg het woord bediende naar aanleiding van de geschiedenis van Simon van Cyréne uit Markus 15:21. Zo hebben we hem mede begeleid naar de begraafplaats alwaar klinken mocht –ondanks het feit dat het vanaf de preekstoel te Abbenbroek ooit publiek werd geloochend- ‘Ik geloof de wederopstanding des vleses en een eeuwig leven’.

[Bertiel]

ik vind je stelling over het huidige Abbenbroek nogal bout, waarop basseer je deze?

Ds. M. van Kooten heeft er over geschreven. Het is een feit dat deze gemeente vrijzinnig was en nu HHK is.

Ik snap ook niet wat er bout aan is. Het is mijns inziens prachtig dat een vrijzinnige gemeente nu weer schriftgetrouw is.

Jongstleden zaterdag was ik in Abbenbroek aanwezig bij de begrafenis van Cornelis den Boer. Hij overleed vrij plotseling op de leeftijd van 83 jaar in volle zekerheid des geloofs. Dat ik uw aandacht voor deze begrafenis vraag heeft te maken met het feit dat de overledene in de middellijke weg is gebruikt voor een reveil in een gemeente die op het punt stond ter ziele te gaan. Een gemeente die voor zestig jaar geleden nog uiterst vrijzinnig was en mede door de komst van Kees den Boer van koers mocht veranderen ten goede. In deze gemeente preek ik regelmatig en schreef er onlangs een herdenkingsboek over niet in het minst zonder input van deze markante persoonlijkheid. Kerkelijk Abbenbroek was in de negentiende eeuw langzamerhand ontwikkeld tot een moderne gemeente waar vanaf de kansel leringen verkondigd werden die strijden met Gods Woord en de belijdenisgeschriften. Dat was trouwens ook in de regio grotendeels het geval. Vandaar dat wel gezegd werd dat Voorne Putten waarop Abbenbroek is gelegen een eiland was zonder Heiland. Allerlei pogingen om evangelisaties op te richten bleken ijdel te zijn, zoals in Brielle, Oostvoorne en Rozenburg om er maar een paar te noemen. In Abbenbroek kwam geen evangelisatie maar kwam er een ware reformatie van binnenuit. En dat op wonderlijke wijze. Voor ik hierop nader inga wil ik even het kerkelijk leven illustreren zoals dat jarenlang plaatsvond. Toen in 1854 landelijk uit allerlei gemeenten ook vanuit de classis Harderwijk geprotesteerd werd tegen de bevestiging van de predikanten Meyboom in Amsterdam en Zaalberg in Den Haag die de Godheid van Christus loochenden en tevens de voldoening der zonden door het offer van Christus bleef het in Abbenbroek angstig stil. Toen een predikant uit Hellevoetsluis eveneens protesteerde tegen de bevestiging van genoemde predikanten, werd hij door de predikanten uit de omgeving –o.a. van Abbenbroek- niet meer als broeder gezien. Dit alles speelde in de tijd dat Johannes la Verge de gemeente diende van 1805 tot 1862. Diens opvolger H.P. Schim van der Loeff ging verder met die moderne theologie en werd na zijn vertrek uit Abbenbroek remonstrants predikant. Vervolgens diende een vijftal gepromoveerde dominees de gemeente. Dr. W.C. van Manen die er stond van 1865 tot 1870 presteerde het samen met zijn collegae uit de buurgemeenten Geervliet en Heenvliet om met Pasen 1866 aan de gemeente eerlijk te zeggen niet in de lichamelijke opstanding van de Heere Jezus te geloven. Net voor zijn vertrek naar elders stelde hij een schrijven op gericht aan de synode om toch niet dwingend op te leggen dat er gedoopt zou worden in de naam van de Vader, de Zoon en de Heilige Geest. Er moest volgens zijn optiek ook de mogelijkheid zijn dit te doen in de naam van geloof, hoop en liefde of iets dergelijks. Zijn opvolger dr .J.W. Lieftinck hield de gemeente voor dat de Bijbel niet onfeilbaar is en er ook geen bepaalde leer in te vinden is omdat de bijbelschrijvers elkaar tegen zouden spreken. Na zijn vertrek in 1873 verkondigde zijn opvolger dr. G.C. Steijnis dat een protestants kerkgenootschap dat zich bindt aan een confessie niet protestants is en pleitte voor terzijdestelling van de leer der Goddelijke verkiezing. Diens opvolger dr. P.A. Riedel (gedurende 1877-1880 Abbenbroeks voorganger) loochende in zijn proefschrift de erfzonde en meende dat wat in de Handelingen der apostelen over Paulus stond niet historisch was. Dr .J.M.J. Hoog schreef weliswaar een lijvige studie over de eerste Nederlandse martelaren maar was er innerlijk vreemd aan en was actief werkzaam voor de vrijzinnige Nederlandse Protestantenbond. In 1898 bracht ds. Hellema op de tafel van de kerkenraad dat men een dam op moest werpen tegen het drijven van confessionalisme in de kerk. Zijn opvolger M.C. Hofsté Broekman wist in 1904 de kerkenraad warm te laten lopen voor de ‘vereeniging van vrijzinnig hervormden in de provincie Zuid-Holland ter verdediging en bescherming der vrijzinnigen binnen de Ned.Herv. Kerk’. ds. H.G. van Wijngaarden ging in de periode 1906 tot 1910 op die ingeslagen weg voort. Hij eindigde zijn kerkelijk loopbaan in de Vrije Gemeente te Amsterdam waar men zich geheel distantieerde van welk dogma ook. In de twintiger jaren van de vorige eeuw werd de gemeente gediend door ds. F.P.J. Wanrooy die niet alleen vrijzinnig was maar ook politiek links georiënteerd. Zo kreeg de gemeente met een pacifistische predikant te maken. Aanvankelijk botste dat in de gemeente maar op den duur wende ook dat. Ds. Nico van der Veen die er van 1948 tot 1952 stond werd zelfs een van de oprichters van de PSP en deed mee aan ‘zitdemonstraties’. Tevens vroeg hij aandacht voor de NVSH en maakte in het kerkblad Merula reclame voor de VPRO. In 1958 werd de eerste vrouwelijke ouderling in Nederland in Abbenbroek bevestigd. Toen Kees den Boer zich in 1964 in Abbenbroek vestigde was het wennen voor hem. Hij was afkomstig uit het confessionele Pernis en daar werden wel gezangen gezongen maar vrouwelijke ambtsdragers waren nog niet in beeld. Kees vertelde me dienaangaande: ‘De eerste zondag dat ik in Abbenbroek kerkte waren naast de predikant en de kerkenraad zeven kerkgangers. De diensten werden niet vanaf de kansel maar van achter de tafel geleid. Op de tafel stond een kruis met daaronder een antependium met de kleuren die bij het kerkelijk jaar behoorden. Tevens een mooie bos bloemen en brandende kaarsen. Ook waren er vrouwelijke ambtsdragers, die- overigens keurig gekleed in donkergrijs mantelpakje- voorin hun plaats innamen. Met vijftig minuten was de dienst ten einde’. Kees voelde zich destijds wat onwennig maar echt besef van de waarheid had hij in die tijd nog niet. Wel begreep hij met zijn verstand dat heel veel wat er in Abbenbroek kerkelijk gebeurde en vanuit de prediking klonk niet geheel Bijbels was. Desondanks zat hij een paar jaar later als ouderling in de kerkenraad. Dat was niet voor lange tijd want vanwege zijn werkzaamheden in de kassenbouw vertrok hij enkele jaren naar Frankrijk. In die periode kreeg de gemeente een nieuwe predikant in de persoon van A. van der Ban, een Partij van de Arbeid predikant. In die periode werd de nieuwe psalmberijming ingevoerd. Toen Kees na enige tijd in de kerkelijke gemeente Abbenbroek terug kwam kon hij zijn oude vertrouwde psalmen niet meer meezingen. Dat ging hem zeer aan het hart. Het voelde als een schokeffect. In die zelfde tijd was hij eens met vakantie in Drenthe en hoorde daar ds. A. Gooijer uit Delft preken over de gelijkenis van het goede en kwade zaad. Deze prediking raakte hem persoonlijk en leidde mede tot een geestelijke ommekeer maar het raakte eveneens zijn ambtelijk functioneren in Abbenbroek. Vernieuwingen in de kerk merkte hij voortaan aan als vernielingen. In die mening werd hij bevestigd door een medekerkenraadslid die uit de gereformeerde kerk afkomstig was en de uitwerking van alle vernieuwingen had gezien. Beide ambtsdragers volgden de prediking en het kerkelijk leven kritisch zonder de gemeente ontrouw te worden. Toen op de laatste gemeenteavond die ds. van der Ban in 1975 leidde deze het Nieuwe Liedboek wilde introduceren riep Kees de dominee toe terwijl hij het rode boek uit de tas wilde halen: ‘Terug dat boek!’ Het rode boek verdween in de tas en is nooit in gebruik genomen in Abbenbroek. Na het vertrek van de predikant was de gemeente vacant. Kees besloot met medestanders tweede diensten in te voeren waarin Bondspredikanten van het nabij gelegen Flakkee voorgingen. Ds. W.L. Tukker die destijds voorzitter was van de Gereformeerde Bond bemiddelde in financiële steun. Inmiddels werd dr. W.S. Hugo van Dalen uit Rockanje hulppredikant in Abbenbroek. Deze had ook een bijzonder kerkelijke loopbaan achter de rug. Hij was Gereformeerd geweest, vervolgens Russisch Orthodox en Rooms-Katholiek. Uiteindelijk kwam hij in de hervormde kerk terecht en maakte hij een geestelijke ommekeer mee die in Rockanje leidde tot lidmaatschap van de Gereformeerde Bond. Vanwege dat lidmaatschap weigerde hij voortaan gezangen op te geven want dat was destijds een van de kenmerken van een predikant van de Gereformeerde Bond. Zo stopte hij daarmee ook in Abbenbroek en allengs verdwenen al de vrouwen uit de kerkenraadsbank. Na enkele jaren werd Abbenbroek een gemeente met voluit gereformeerde prediking en liturgie. In 2004 sloot de gemeente zich aan bij de Hersteld Hervormde kerk maar men hield de kansel ook open voor hen die uit andere kerkverbanden een Bijbelse prediking brengen. Een scheuring zonder breuk zouden we haast kunnen zeggen. Vanuit die oude Abbenbroekse kerk werd Cornelis den Boer jongstleden zaterdag uitgedragen. We zongen in de dienst de Psalmen die de overledene zelf had uitgekozen terwijl zijn familielid ds. Kleiberg het woord bediende naar aanleiding van de geschiedenis van Simon van Cyréne uit Markus 15:21. Zo hebben we hem mede begeleid naar de begraafplaats alwaar klinken mocht –ondanks het feit dat het vanaf de preekstoel te Abbenbroek ooit publiek werd geloochend- ‘Ik geloof de wederopstanding des vleses en een eeuwig leven’.

dat gaat over de verrechtsing, je zegt dat nu bewiging hoofdzakelijk andersom is, waarop basseer je dat?

[J.C. Philpot]

dat gaat over de verrechtsing, je zegt dat nu bewiging hoofdzakelijk andersom is, waarop basseer je dat?

Ik heb geen zicht op de huidige ontwikkelingen in de HHG te Abbenbroek.

[Bertiel]

De opmerking van " de beweging is nu hoofdzakelijk andersom" gaat dan ook niet over Abbenbroek maar over de GB?

[J.C. Philpot]

De opmerking van " de beweging is nu hoofdzakelijk andersom" gaat dan ook niet over Abbenbroek maar over de GB?

Dat klopt.

Zo zijn er meer gemeenten geweest, met name in het begin van de 20e eeuw. Een iets recenter voorbeeld is (...). Echter: op dit moment is de beweging hoofdzakelijk andersom. Ik ken geen hele recente voorbeelden van hele gemeenten die behoudender werden.

[Job]

Ik kan een Posthoorntje dit keer niet laten. Boud schrijf je niet als bout maar als boud.

[Delftenaar]

Door het ontstaan van de HHK zijn veel gemeenten gesplitst waardoor de balans in een gemeente veranderd is. Los daarvan is de grens wel of geen bond niet zo scherp te trekken.

Recent is er in Zeeland nog een gemeente geweest die het zingen van gezangen weer afgeschaft heeft. Ook zijn er een aantal predikanten die eerst confessioneel waren en nu in bondsgemeenten preken. Of eerst gereformeerd waren.

[Refojongere]

Het gaat me in dit topic over grote lijnen en of jullie de insteek van Alie Hoek delen dat je beter niet met een groep gelijkgezinden 1 kerkverband vormt. De praktijk bewijst denk ik deels het tegendeel.

Wat is de invloed van de GB op gemeenten die buiten de GB vallen?

[J.C. Philpot]

Recent is er in Zeeland nog een gemeente geweest die het zingen van gezangen weer afgeschaft heeft.

Ik ben benieuwd, zou je willen delen welke gemeente dat is?

[Bertiel]

Ik kan een Posthoorntje dit keer niet laten. Boud schrijf je niet als bout maar als boud.

https://onzetaal.nl/taalloket/boude-bou ... %27bout%27.

[Job]

Ik kan een Posthoorntje dit keer niet laten. Boud schrijf je niet als bout maar als boud.

https://onzetaal.nl/taalloket/boude-bou ... %27bout%27.

Interessant, bedankt Bij een bout (znw) en bij bouten (ww) heb ik andere associaties.