Eeuwig leven verwerven
'Wat moet ik doen om het eeuwig leven te verwerven? Deze vraag van de rijke jongeman in Matteüs 19 stellen we wanneer het gaat om de verhouding tussen genade en vrije wil. Maarten Luther (1483-1546) heeft op zijn manier getracht deze paradox op te lossen.


Maarten Luther is de man van de drie "sola's": sola Scriptura, sola gratia, sola fide ("alléén de Schrift, alléén de genade, alléén het geloof). Over het "alléén de Schrift" kom ik nog te spreken. Met de woorden "sola gratia, sola fide" streed hij in de 16e eeuw tegen de katholieke Kerk die hij van (semi-)pelagianisme beschuldigde. Ten onrechte.

We hebben immers eerder al gezien dat de katholieke Kerk het pelagianisme altijd heeft veroordeeld: de mens kan onmogelijk op eigen kracht, op grond van zijn goede werken zalig worden. Maar ook het zogeheten semi-pelagianisme (semi = half) vond geen genade in de ogen van de Kerk. De semi-pelagianen zeiden: weliswaar hebben we de genade nodig om zalig te worden, maar de mens kan althans een begin maken, een eerste stap zetten. Als de eerste stap is gezet, komt God met zijn genade die mens te hulp. Op deze manier probeerden de monniken van St. Victor te Marseille als reactie op St. Augustinus diens strenge predestinatieleer te omzeilen. Want als God iedereen voorbestemt, is er geen eigen verantwoordelijkheid meer. Dan kun je dus doen wat je wilt, alles is toch van tevoren al bepaald. Nee, zeggen de semi-pelagianen: het ontvangen of weigeren van Gods genade is het werk van de vrije wil. En God antwoordt daar dan op met zijn uitverkiezing of verdoeming, al naar gelang de instemming of weigering van de mens.

In weerwil van Luthers beschuldigingen aan het adres van de katholieken, heeft de Kerk ook dit gematigde pelagianisme verworpen: "Los van Mij kunt gij niets", leerde Jezus immers zijn apostelen. En niet: "Los van Mij kunt gij een beetje." Anders gezegd: ook de beweging van onze vrije wil, ook het willen ontvangen van Gods genade is al de vrucht van de genade in ons. Ik heb eerder geschreven dat dit gelijktijdig gebeurt: er is geen sprake van een voorwetenschap van God in de zin dat God "van tevoren" al wist wat ik zou doen met zijn genadegave. Ieder moment is voor God een "nu". Er is bij Hem geen voor of na. Daarom kan ik volkomen vrij zijn en toch onder de invloed staan van die genade. In de liefdesband die ik met God heb, kan ik ieder moment openstaan voor of mij afkeren van zijn genade. Je ziet dat we geen mysterieuze en altijd onbevredigende predestinatietheorie nodig hebben om te begrijpen hoezeer genade en vrije wil met elkaar samenwerken.

Voor Luther wel. Kenmerkend voor hem is dat "sola"-denken: het is een "of-of"-theologie: of je wordt gered op grond van je geloof, of het is op basis van goede werken. Beide samen gaat volgens hem niet. Ons heil is alléén uit genade, alléén uit geloof, concludeert hij dan. Toch ontkent ook Luther niet dat je het geloof ook moet uiten in goede werken. Maar hij slaagt er niet in die goede werken een plaats te geven in ons christelijk leven. Uiteindelijk hangen ze er maar een beetje bij. Het gaat er tenslotte om dat we geloven in de belofte van eeuwig heil die ons is toegezegd. Dát maakt ons zalig.

Natuurlijk heeft Luther daar gelijk in. Maar het is slechts de halve waarheid. En hij gaat de mist in, als hij beweert dat onze goede daden niet verdienstelijk zouden zijn. De gelijkenissen van Jezus over de barmhartige Samaritaan, over de talenten, over het glas water dat wij geven aan de minste onzer broeders enzovoort, zeggen dat de hemelse Vader ons beloont. En waar loon is, daar is verdienste. Toch zal de katholiek niet beweren dat die verdiensten geen werken van genade zijn. Maar God rekent ze ons toe: "Zo groot is de goedheid van God voor alle mensen, dat Hij wil dat onze verdiensten zijn eigen gaven zouden zijn, en dat Hij ons een eeuwige beloning zal geven voor wat Hij ons zelf heeft geschonken" (uit een aan paus Celestinus I [5e eeuw] toegeschreven decreet,

In vergelijking met het werk van Christus hebben onze goede werken geen enkel gewicht. Al onze daden, hoe goed zo ook zijn, zijn met zonde bevlekt. Alles wat wij zelf dan menen te hebben verdiend aan zaligheid, door goede werken te doen, is een ontkenning van de VOLKOMEN gehoorzaamheid in woord en daad van Christus.

Als wij mensen nog goede werken moeten doen om onze zaligheid te verdienen, dan is dat een ontkenning van Christus volbrachte werk.
Dat wil echter niet zeggen dat we niet goede werken moeten doen. Immers, het geloof in Christus brengt toch goede werken voort?

Pff Bart je probeert de katholieke kerk wel op de agenda te houden.. (grapje!)

Ik vind kortgezegd dat je het wat zwart-wit neerzet zo. Een christen zal idd een andere levenswandel moeten hebben dan een niet-christen. Zijn goede werken een christenplicht? Ik ben geneigd om ja te zeggen. Zij kunnen echter weer niet leiden tot zaligheid, dat zul je met me eens zijn.

De 95 stellingen van Luther zullen ook in de RKK al dan niet jaren, eeuwen later wat sommige punten betreft hun weerklank hebben gehad!

Meer kan en wil ik er niet van zeggen want ik ben daar verder niet zo in thuis.

De Paus

Als wij mensen nog goede werken moeten doen om onze zaligheid te verdienen, dan is dat een ontkenning van Christus volbrachte werk

Dus ik als Katholiek zou het werk van Christus ontkennen ??? meen je toch niet hè ?

en als Luther dit zegt

Toch ontkent ook Luther niet dat je het geloof ook moet uiten in goede werken.

dan denk ik dat goede werken wel van belang zijn

groetjes
Bart

Wanneer een bepaald artikel wordt overgenomen, is het misschien slim om een bronvermelding te plaatsen:
Katholiek Niewsblad 11 januari 2002: Geloofsvragen

Bart,

Je stort nogal wat tekst over ons uit . . .

Een algemene vraag even. Als er zo weinig verschillen zijn tussen Rome en Reformatie, waarom blijf je Rooms dan? Als ik het goed begrijp kun je net zo goed GerGem (ofzo) worden?

Kom nu niet dat wij dan Rooms moeten worden want de Roomse Kerk is een afscheidinkje van de Orthodoxe en heeft in dat opzicht dus niet meer rechten dan de kerken van de Reformatie.

Bart, het is duidelijk dat al onze werken zijn als een wegwerpelijk kleed voor God: er is niemand die goed doet, er is neiemand die God zoekt, ook niet een!

Christus' offer is een volkomen offer, daar kan niks af of bij! Ook niet onze zogenaamde goede werken. Buiten Christus zijn er trouwens ook geen goede werken. In Hem wel. Dan moeten wij ook proberen vruchten der bekering waardig voort te brengen. Niet om voor een deeltje van onze zaligheid te betalen. Immers, Gods liefde voor ons hangt niet af van wat wij doen of wie wij zijn! Dat is genade alleen!
Maar wij doen goede werken omdat wij in Christus zijn, uit liefde tot God willen we nu leven tot Zijn eer.

Dus al zullen we geen goede ewrken ontkennen, het is altijd na ontvangen genade, als teken van dankbaarheid, en niet om er beter van te worden, immers, danzouden het geen goede werken meer zijn, want dan zouden we iets willen verdienen, en zijn deze werken dus op ons zelf gericht, en niet op God!

Christus' offer is een volkomen offer, daar kan niks af of bij!

Eens England! En da's precies waar het in al die RK postings van de laatste dagen om gaat. Er moet steeds iets bij, goede werken, loutering, heiligen, het instituut kerk. Maar er moet niets bij, er kan niets bij! Aan iets wat volkomen is kun je niets meer toevoegen.

Oorspronkelijk gepost door limosa
Christus' offer is een volkomen offer, daar kan niks af of bij!

Eens England! En da's precies waar het in al die RK postings van de laatste dagen om gaat. Er moet steeds iets bij, goede werken, loutering, heiligen, het instituut kerk. Maar er moet niets bij, er kan niets bij! Aan iets wat volkomen is kun je niets meer toevoegen.

Sorry hoor, maarre dit is te kort door de bocht, heb div. gesprekken op geloofsgebied gevoerd met een pastoor, kom ook regelmatig in de RK Kerk maarre er "hoeft niets bij" zoals jij hierboven stelt. De Rooms katholieke kerk is een van de vele kerkorganisaties waarin christenen zich hebben verenigd zoals hier bv. de NH-kerk en Geref. gemeente.
(die trouwens ook weer eigen regels hebben)

Dit is pas echt kort door de bocht!

De Rooms katholieke kerk is een van de vele kerkorganisaties waarin christenen zich hebben verenigd zoals hier bv. de NH-kerk en Geref. gemeente.

Het maakt allemaal niet uit? RK of NH of GG (hindoe? zen? wat nog meer?)??

Quazzy

Wanneer een bepaald artikel wordt overgenomen, is het misschien slim om een bronvermelding te plaatsen:
Katholiek Niewsblad 11 januari 2002: Geloofsvragen

Heel goed quazzy dat je de bron gevonden hebt daar ben ik blij om dat je in ieder geval de moeite hebt genomen om eens op een katholieke site te kijken

En voortaan zal ik de bron vermelden want ik niets te verbergen waar ik mijn info vandaan haal

Maar goed vele snappen niet hoe ik het vol hou in de RKK nou dat is simpel ik voel me daar thuis de bijbel staat op de 1e plaats (ookal wordt dat vaak ontkent)
en ik geloof daadwerkelijk in goede werken. Kijk als je een zonde begaat moet je die belijden en niet meer doen en juist dat niet doen is zo een voorbeeld van goede werken doen

Tuurlijk Christus offer is een compleet offer echter geloof ik in het feit dat je zelf ook je best moet doen want anders zou je (kort door de bocht gezegd) maar erop los leven en op je sterfbed vergeving vragen. Nee ik denk dat je niet vroeg genoeg kunt beginnen met het belijden van zonden en goede werken doen en juist die goede werken is een struikelblok tussen de kerken en dat is jammer. Kijkend naar bijvoorbeeld Petrus dan moet je toch toegeven dat Petrus goede werken deed middels zijn evangelisatie

Jullie kijken anders tegen goede werken aan maar wat doen julie dan met de uitspraak van Luther

Toch ontkent ook Luther niet dat je het geloof ook moet uiten in goede werken.

Limosa
op je vraag waarom ik niet gereformeerd ofzo wordt het volgende er zijn nog zoveel verschillen dat ik me niet thuis zou voelen in een niet RKK Ik vind de RKK duidelijk, rijk aan tradities en ondanks fouten in het verleden bijbels gebaseerd en ja door tradities zijn er ook zaken die niet in de bijbel voorkomen maar er wel op gebaseerd zijn of er van af geleid zijn

Oh en nog wat ik sta 100% achter het credo dus vandaar noem ik mezelf en blijf ik katholiek


groetjes
Bart

[Aangepast op 9/12/03 door Bart-rk]

. . . er zijn nog zoveel verschillen . . . rijk aan tradities . . . en ja door tradities zijn er ook zaken die niet in de bijbel voorkomen . . .

Dat lijkt mij ook Bart, daarom begreep ik ook al niet waarom je de verschillen (voor mijn gevoel) zo'n beetje wegpoetste in je eerste post. Ik heb dat niet goed geinterpreteerd denk ik.

ff hier op inhaken:
. . . de bijbel staat op de 1e plaats
Het is dan toch een gedeelde eerste plaats? Gedeeld met de traditie en de uitspaken van de paus? Want die uitspraken waren onfeilbaar zei je ergens. Die hebben dan voor de RK dezelfde betekenis als de Bijbel?

De RK leert Schrift én Traditie. De reformatie SOLA SCRIPTURA.
De RK leer Genade én goede werken. De reformatie SOLA GRATIA.

Zouden de reformatorischen onder ons eens willen nagaan in hoeverre ze Rooms zijn? Als je de eenvoudige Schrift aanvoert als bewijs, word je steeds gevloerd door een citaat van een oudvader of dominee, alsof die het patent op de exegese hebben.
En alleen genade is het ook al niet meer. "Je zult toch wel het een en ander meegemaakt moeten hebben." Geopenbaard is nog niet geschonken. Terwijl volgens mij de Schrift toch duidelijk openbaart om in Christus te geloven als Zaligmaker. En al wat niet uit dat geloof is is zonde.

Oorspronkelijk gepost door Bart-rk
Dus ik als Katholiek zou het werk van Christus ontkennen ??? meen je toch niet hè ?

Misschien zeg ik dat niet zo direct.
Toch denk dat ik dat we hier op een belangrijk punt stuiten.
Bijvoorbeeld: hoe diep is de mens gevallen? hoe zondig is de mens?
wat is de antropologie van de RKK?
Hier scheiden al onze wegen. De RKK belijdt dat de natuur van de mens niet geheel en al verdorven is. Dat komt bij Thomas van Aquino vandaan. Hij zegt dat de mens geschapen is met twee 'verdiepingen': Natuur en genade. Door de zonde is slechts de genade verdwenen is een mensenleven, maar de natuur van de mens is intact gebleven.

En om dan de link te leggen met het verlossingswerk van Christus: wanneer men een radicale antropologie leert, dan leert men ook een radicale soteriologie. Leert men een zwakke antropologie, dan leert men ook een zwakke soteriologie.
Ik denk dat binnen de protestantse kerken een veel radicalere antropologie heerst, en daarom ook radicaler over het verlossingswerk van Christus wordt gesproken.