Vraag na vraag met vreugde bepreekt

WADDINXVEEN – „Waar kom ik vandaan? En waar ga ik heen? Zulke vragen van de moderne mens worden in de Heidelbergse Catechismus beantwoord. De catechismus is zeer actueel. De moderne mens vraagt algauw: Wat héb ik eraan? De catechismus vraagt steeds weer: Wat baat het mij, wat nut heb ik ervan?”

Ds. IJ. R. Bijl, hersteld hervormd predikant te Waddinxveen, preekt „met vreugde” uit de Heidelberger, zegt hij. „De Heidelbergse Catechismus is voor de gemeente van essentieel belang. Het is de leer van het heil die aan de gemeente moet worden voorgesteld en die moet worden toegeëigend, met daarbij de toepassing naar hart en leven.

Het gaat niet alleen om het overdragen van cognitieve kennis, maar vooral ook om de gezonde leer van vrije genade voor arme zondaren, hoe dat bevindelijk gekend en beleefd wordt.”

Catechismusprediking richt zich niet uitsluitend op het hoofd, maar richt de pijl op het hart van de mens. „Hoe de Heere genade uitwerkt in het leven en hoe dat bevindelijk wordt geleerd. Het rijke daarvan is dat je als predikant de leer mag uitleggen en mag voorstellen, maar ook mag verkondigen hoe de Heere dat Zelf door genade wil werken. Het gaat om de diepte van onze zonde en ellende, maar ook om het door Christus verworven heil en de toepassing daarvan door de Heilige Geest.”

Ds. Bijl zegt gemiddeld twee- tot driemaal per maand uit de catechismus te preken. Per preek behandelt hij één vraag met het bijbehorende antwoord. Wanneer een gehele zondagsafdeling wordt behandeld, vreest hij voor oppervlakkigheid. „Het mag geen catechisatieles worden, waarbij je verstandelijk alle leerstelligheden voorbij laat komen. De Heidelberger is zo rijk dat ik het liefst vraag voor vraag behandel. En nog kom ik soms tijd tekort.”

Het gaat in dit belijdenisgeschrift echt om de enige troost in leven en in sterven, zegt ds. Bijl. „De vragen worden ons na aan het hart gelegd: Hoe staat het er met ons voor als alles voorbij is, als alles achtergelaten moet worden? Daarop moet antwoord komen. Ook in de Heidelberger gaat het om eeuwig wel of eeuwig wee. Er gaat een dringend appel van uit om de Heere te zoeken.”

De catechismus is het leer- en troostboek bij uitstek. „De predikant die nalaat met regelmaat daaruit te preken, doet zijn gemeenteleden tekort. Een geregelde catechismusprediking bewaart zowel predikant als gemeente voor eenzijdigheden”, zegt de predikant uit Waddinxveen. „Alle aspecten van het geloofsleven komen vanzelf aan de orde. In de Heidelberger wordt de volle raad Gods verkondigd.”

Ds. Bijl is acht jaar predikant, maar heeft nog steeds niet de gehele catechismus uitgepreekt. Na de kerkscheuring in mei 2004 is hij opnieuw begonnen. Tijdens de zomerperiode preekt hij alleen vrije stof. „Ik vind het belangrijk dat de gehele gemeente aanwezig is bij de catechismusprediking. Als hele gezinnen twee zondagen afwezig zijn, missen ze te veel, vind ik. Mensen moeten de hoofdlijn blijven volgen. Dus schort ik de catechismuspreken in de zomer even op.”

De Heidelberger is actueel. „We leven in een andere tijd dan Olevianus en Ursinus, maar de vragen waar mensen mee worstelen, vind je allemaal terug in dit leerboek. De prediking van de Heidelberger is daarom niet slechts de behandeling van een geschiedkundig geschrift.”

Bij de voorbereiding van de catechismusprediking gebruikt ds. Bijl graag de verklaring van ds. J. van Sliedregt, die ook vraag voor vraag behandelt. „Kohlbrugge zegt ergens: Allen die ooit door God bekeerd zijn, stemmen van harte met de Heidelberger in. En allen die daarentegen onbekeerd zijn gebleven, hebben er altijd al aan gewrikt. Maar de Heidelberger heeft altijd nog alle stormen doorstaan: die van Rome, die van de verlichting, die van het postmodernisme, en nu die van de evangelische beweging.”

Ds. Bijl is bestuurslid van de Stichting Vrienden van Heidelberg en Dordrecht. „Wat verdrietig als je moet constateren dat dit belijdenisgeschrift in Duitsland nauwelijks meer te vinden is. Het is ons verlangen dat de enige troost weer gekend en beleefd mag worden in Duitsland, het land waar de Heere Zelf de Heidelberger geschonken heeft.”

refdag.nl

Ik vind de lofdichten op de catechismus zéér overdreven. Er worden uitspraken gebezigd die m.i. niet op een menseljik geschrift van toepassing mogen zijn.

Volgens mij heeft Gods Kerk maar één troostboek, en dat is niet de HC, maar de bijbel.

freek schreef:Ik vind de lofdichten op de catechismus zéér overdreven. Er worden uitspraken gebezigd die m.i. niet op een menseljik geschrift van toepassing mogen zijn.

Volgens mij heeft Gods Kerk maar één troostboek, en dat is niet de HC, maar de bijbel.

Wat ik er uit lees is niet zozeer een lofdicht, maar een aanduiding dat de HC, gebaseerd op de bijbel, als waardevol is te kwalificeren.
Mede dankzij de HC heb ook ik een aantal zaken uit de bijbel beter leren begrijpen.
Het wordt ook niet voor niets een leerboek genoemd.

Ik begrijp dan ook heel goed dat "onze Dordtse vaderen" hebben bevolen/geadviseerd dat elke zondag uit de HC diende te worden gepreekt.

Ik begrijp denk ik wel wat freek bedoelt. Want als een ds. zegt dat hij het liefst over één vraag zou preken per zondag gaat dat ten eerste gewoon in tegen de opbouw van de cathechismus. Maar ik zie daar ook iets in van het gevaar om over de cathechismus exegese te gaan voeren. Dan krijgen woorden te veel betekenis. Ze moeten absoluut onderscheiden worden van het Woord van God, al ben je het eens met de hele inhoud. Daarom moet de middagdienst absoluut een ander karakter hebben dan de ochtendienst.

De Catechismus is actueel en blijft het zeer waard om bepreekt te worden. Echter, ik vind het wel jammer dat op deze wijze slechts één van de DrieFormulieren van Enigheid bepreekt wordt en goed bekend raakt onder het gereformeerde kerkvolk. Nu wordt er in meerdere kerkverbanden ook wel gepreekt over en uit de Nederlandse Geloofsbelijdenis (eveneens zeer actueel) en over de Dordtse Leerregels. Alleen in de GG(in Ned) gebeurt dat sporadisch. Zover mij bekend doet alleen ds. Vreugdenhil van Vlissingen dit wel. Het zou m.i. leerzaam en nuttig en afwisselend zijn dat na bijv. drie keer achter elkaar de Hiedelberger bepreekt te hebben, er dan één keer één van de overige belijdenisgeschriften bepreekt zou worden. Onbekend maakt vaak onbemind.

De catechismus is expliciet bedoeld als onderwijsgeschrift, de andere twee formulieren van de 3FvE niet. Vandaar dat de catechismus veel bepreekt wordt en de andere belijdenisgeschriften minder. Al mag het natuurlijk wel.
Laten we de catechismus maar leer- en troostboek blijven houden. Als we daaraan vasthouden en vreugde hebben in het bepreken en beluisteren van catechismuspreken stellen we het geschrift echt niet boven de Bijbel.
Is het commentaar dat je telkens hoort op de grote plaats die de catechismus inneemt in de kerken (gelukkig vrij breed gedragen, aldus het RD van de laatste week) niet een ten diepste geen raad weten met de opbouw en de inhoud van dit leer- en troostboek?

Gezien het grote gebrek aan kennis van de goede gereformeerde leer, ben ik groot voorstander van doorprediking van ALLE belijdenisgeschriften van de kerk (voor de HHK 4 stuks, naast de 3FvE de Geneefse Catechismus, destijds toegevoegd ten behoeve van de Waalse gemeenten, en nooit geschrapt). Te beginnen bij de NGB, die in tegenstelling tot de HC bij veel mensen zeer onbekend is.

Jongere schreef:Ik begrijp denk ik wel wat freek bedoelt. Want als een ds. zegt dat hij het liefst over één vraag zou preken per zondag gaat dat ten eerste gewoon in tegen de opbouw van de cathechismus. Maar ik zie daar ook iets in van het gevaar om over de cathechismus exegese te gaan voeren. Dan krijgen woorden te veel betekenis. Ze moeten absoluut onderscheiden worden van het Woord van God, al ben je het eens met de hele inhoud. Daarom moet de middagdienst absoluut een ander karakter hebben dan de ochtendienst.

Helemaal mee eens. Ik heb 14 jaar catechismuspreken gehoord welke vraag voor vraag behandeld werden. Ik heb gezien hoe funest dat kan zijn. Er vond vaak klankexegese plaats. Als een zondag uit bv 4 vragen bestond hoorde 4 zondagen hetzelfde omdat vaak een vraag te klein is voor een hele preek. Het werd herhaling of er werden dingen bijgehaald die er niets mee te maken hadden. Het leer (cognitieve element) element verdween vaak en het werd alleen vergeestelijkt of bevindelijk gemaakt. Of als er werkelijke een praktische invulling aan te geven was (doop discussie etc.) dan werd er om heen gegaan met een verhaal van het levert alleen maar vragen op!! Daardoor stond ik nooit te springen als er catechismus werd gepreekt.

Maar de laatste tijd hoor ik weer hele zondagen preken en dan is de catechismus schitterend. Maar ik zeg erbij dit zijn mijn ervaringen.

Democritus schreef:Het werd herhaling of er werden dingen bijgehaald die er niets mee te maken hadden. Het leer (cognitieve element) element verdween vaak en het werd alleen vergeestelijkt of bevindelijk gemaakt.

Nog afgezien van het feit dat een zondagsafdeling niet voor niets Zondag heet (en geen Maand): inderdaad is het grote gevaar van het bepreken van één vraag dat er zoveel ruimte overblijft voor andere zaken, voor een bevindelijk verhaaltje erbij, bijvoorbeeld. Maar dat is misschien wel precies wat deze mensen zoeken...

Ander schreef:Is het commentaar dat je telkens hoort op de grote plaats die de catechismus inneemt in de kerken (gelukkig vrij breed gedragen, aldus het RD van de laatste week) niet een ten diepste geen raad weten met de opbouw en de inhoud van dit leer- en troostboek?

Wat mij betreft niet. Maar ik ben geen voorstander van catechismuspreken, simpel omdat het Woord gepredikt moet worden en niet een menselijk geschrift.

Afgewezen schreef:

Ander schreef:Is het commentaar dat je telkens hoort op de grote plaats die de catechismus inneemt in de kerken (gelukkig vrij breed gedragen, aldus het RD van de laatste week) niet een ten diepste geen raad weten met de opbouw en de inhoud van dit leer- en troostboek?

Wat mij betreft niet. Maar ik ben geen voorstander van catechismuspreken, simpel omdat het Woord gepredikt moet worden en niet een menselijk geschrift.

Ik snap hier helemaal niets van. De HC is gegrond op de Bijbel, naast de zondag die ze lezen wordt er altijd naar een tekst verwezen die dan behandeld wordt, naar aanleiding van de vragen en antwoorden van de HC. Ik weet niet wat daar mis aan is. De HC staat vol met teksten waar naar toe verwezen wordt, b.v.:

Hoeveel stukken zijn u nodig te weten, opdat gij in dezen troost zaliglijk leven en sterven moogt?

Antw. Drie stukken a.:
Ten eerste: hoe groot mijn zonden en ellende zijn b.
Ten andere: hoe ik van al mijn zonden en ellende verlost worde c.
En ten derde: hoe ik Gode voor zulke verlossing zal dankbaar zijn d.

A: Mt 11:28-30 Eph 5:8
B: Joh 9:41 Mt 9:12 Ro 3:10 1Jo 1:9,10
C: Joh 17:3 Han 4:12 Han 10:43
D: Eph 5:10 Ps 50:14 Mt 5:16 1Pe 2:12 Ro 6:13 2Ti 2:15

Ik vind de HC helemaal niets met mensenverering te maken.

!

Albion, jij haalt toch zelf altijd een dominee aan die zegt dat "elke ketter zijn letter heeft"? Dan weet je ook dat je ook mèt bijbelteksten in je hand het nog mis kan hebben. Ik stond pas in de catechismus van de Rooms-Katholieke Kerk te bladeren. Stonden ook veel verwijsteksten in. Maar ik ben blij dat ik het Woord van God als betrouwbaar mag aannemen, en dat alleen.

Jongere schreef:Albion, jij haalt toch zelf altijd een dominee aan die zegt dat "elke ketter zijn letter heeft"? Dan weet je ook dat je ook mèt bijbelteksten in je hand het nog mis kan hebben. Ik stond pas in de catechismus van de Rooms-Katholieke Kerk te bladeren. Stonden ook veel verwijsteksten in. Maar ik ben blij dat ik het Woord van God als betrouwbaar mag aannemen, en dat alleen.

Ga je nu de RK-catechismus vergelijken met de HC?
Juist de door de HC aangehaalde, en (soms) misschien niet meer relevante dogma's, gaan in tegen de RK-catechismus.

Als je het Woord Gods als betrouwbaar aanneemt, zou ik graag willen vernemen op welke punten jij meent dat de HC van dat Woord afwijkt.

Nogmaals: De HC is een leerboek.
Ik plaats van het niet op een voetstuk plaatsen, heb ik grote waardering voor de inhoud daarvan, welke m.i. volledig op grond van de Bijbel is gebaseerd.

jvdg schreef:

Jongere schreef:Albion, jij haalt toch zelf altijd een dominee aan die zegt dat "elke ketter zijn letter heeft"? Dan weet je ook dat je ook mèt bijbelteksten in je hand het nog mis kan hebben. Ik stond pas in de catechismus van de Rooms-Katholieke Kerk te bladeren. Stonden ook veel verwijsteksten in. Maar ik ben blij dat ik het Woord van God als betrouwbaar mag aannemen, en dat alleen.

Ga je nu de RK-catechismus vergelijken met de HC?
Juist de door de HC aangehaalde, en (soms) misschien niet meer relevante dogma's, gaan in tegen de RK-catechismus.

Als je het Woord Gods als betrouwbaar aanneemt, zou ik graag willen vernemen op welke punten jij meent dat de HC van dat Woord afwijkt.

Nogmaals: De HC is een leerboek.
Ik plaats van het niet op een voetstuk plaatsen, heb ik grote waardering voor de inhoud daarvan, welke m.i. volledig op grond van de Bijbel is gebaseerd.

Ik ben het hier roerend mee eens. Hoeveel mensen lopen niet weg met een dominee. Er zijn heel wat leeskerken leeggelopen omdat er een dominee verderop spreekt waar je zo goed onder kerken kan. Ik vind dat een veel kwalijker zaak dan elke zondag naar de HC te luisteren.

Ik zie geen verschil tussenh het uitleggen van een Bijbeltekst door een predikant en de HC.

albion schreef:Ik zie geen verschil tussen het uitleggen van een Bijbeltekst door een predikant en de HC.