Bovendien denk ik dat het 'vertalen' zelf al een probleem is: de bevindingen van de gelovigen verlopen ook in hetzelfde 'taalpatroon'. Ik denk dat het heel erg belangrijk is op de preekstoel met name de verscheidenheid in Gods werk te benadrukken. Er zijn natuurlijk lijnen die kunnen worden aangegeven, maar als dit zo schematisch wordt aangegeven kan dat voor problemen zorgen. Ook omdat mensen hun ervaringen in het leven dan gaan spiegelen aan de termen. De Geest waait dan niet waarheen Hij wil (Joh 3), maar waarheen het schema wil - als ik het even zo mag uitdrukken. Maar goed, ik ben bang dat dit wel altijd een strijdpunt zal blijven.
Jonathan Edwards heeft nogal wat meegemaakt op het gebied van religieuze ervaringen, tijdens de opwekkingen. Ds. vd Belt citeert hem uit 'Religious Affections' in zijn boekje 'bloeien, snoeien en groeien'. Ik vond dat een erg boeiend citaat, wat volgens mij wel eens discussie verdient. Ik zeg daarmee overigens niet over ds. Mallan, maar ik denk dat de termen die hier gebruikt worden en de gedachten die daar achter schuilgaan, wel meer algemeen bekend zijn in onze gezindte. Voor mij staat dat dan nog los van een theologische vraag zoals Luther die stelt. Het heeft er overigens wel veel mee te maken.
Jonathan Edwards schreef:'De wijze waarop de Geest werkt in hen die wedergeboren worden is vaak erg mysterieus en onnavolgbaar. We horen zijn geluid, het effect is waarneembaar, maar niemand weet vanwaar het werk van de Geest komt, noch waar het heen gaat. (...) Gevreesd moet worden dat sommigen te ver zijn gegaan in het geven van aanwijzingen voor de Geest en in het uitzetten van Zijn voetstappen, door Hem te beperken tot bepaalde stappen en methodes. De ervaring leert dat Gods Geest niet te volgen of te traceren is in de wijze waarop Hij in sommige van de beste christenen werkt, wat betreft de methode van hun bekering. Een vaststaand schema, door de publieke opinie aanvaard, heeft een sterke doch onmerkbare invloed op het vormen van iemands ideeën over zijn eigen ervaringen. (...) Vaak zijn de ervaringen in het begin als een verwarde chaos, zoals Thomas Schepard het uitdrukt, maar vervolgens worden die ervaringen eruit gelicht die het meest lijken op die bepaalde stappen waar men zo op hamert; daarover wordt het meest nagedacht en van tijd tot tijd worden juist deze ervaringen verteld. Daardoor komen zij steeds helderder naar voren, terwijl andere ervaringen, doordat zij wat verwaarloosd worden, verduisteren. De ervaren bekering wordt onbewust omgevormd totdat het een exacte overenstemming vertoont met het vastliggende schema. Predikanten die aan zulke mensen leiding moeten geven, benadrukken vaak de noodzaak van deze volgorde. (...) Waar we in de eerste plaats mee te maken hebben bij het zelfonderzoek en bij onze benadering van anderen is de aard van het effectieve werk van God in de ziel. We mogen de stappen die de Geest genomen heeft om dat effect te bereiken voor Zijn rekening laten. Wij worden in de Schrift vaak opgeroepen om onszelf te beproeven aan de vruchten, maar nergens aan de wijze waarop zij worden voortgebracht.' (Religious Affections, Works 1, 254-255)
Dit citaat werd dus al in de 18e eeuw geschreven door een godvruchtige predikant die heel veel zegen op zijn prediking heeft gehad. Ik ben benieuwd naar reacties erop, wellicht kan hier eens een gesprek over ontstaan? Ik denk dat dit een punt is, dat ruimschoots aanwezig is in onze traditie. We hebben namelijk al heel wat verschillende visies op de bekering in onze 'bagage'.
