Studiedag over de eredienst

[Hendrikus]

http://gereformeerdebond.nl/

Studiedag over de eredienst

Enige jaren geleden is het hoofdbestuur van de Gereformeerde Bond, in
samenwerking met het Instituut voor Gemeenteopbouw en Theologie uit Ede, de bezinning over gemeenteopbouw vanuit gereformeerd perspectief begonnen. Na studiedagen over dit thema in algemene zin en over de pastorale en over de missionaire gemeente hopen we onze doordenking met het oog op de arbeid in de gemeente te vervolgen.
We kondigen daarom nu als vervolg op bovenstaande dagen de studiedag over de eredienst, de samenkomende gemeente aan, die DV gehouden zal worden op dinsdag 15 november in het Theologisch Seminarium Hydepark, Driebergsestraat 50 te Doorn. Het gaat om het aanreiken van een gereformeerde visie op de liturgie, op de eredienst. Die wordt bepaald door de dubbele beweging tussen Woord en antwoord, tussen God en mens. Als doelstelling hebben we geformuleerd om voor allen die bij de zondagse erediensten betrokken zijn, een verheldering te geven van wat de eredienst wil zijn.
Na de opening door ds. G. D. Kamphuis hoopt prof. dr. F. G. Immink te spreken over In Zijn naam bij-Een. Over de eredienst in gereformeerd perspectief. Het gaat ons hierbij om een theologische benadering van de samenkomst van de gemeente. Waar ligt de rijkdom in onze traditie?
Hierna kijken we naar een video, waarin de ongelijktijdigheid van hervormd-gereformeerde gemeenten inzake de beleving van de eredienst getoond wordt. In aansluiting hierop zal ds. W. J. Dekker uit Delft in een tweede lezing benoemen waardoor mensen de eredienst momenteel beleven zoals ze doen. Welke invloeden zijn er, welke factoren die ons van de kern afleiden?
Hierin komt ook onze hervormd-gereformeerde traditie aan de orde.

Workshops

De volgende zeven workshops worden vervolgens gehouden, waarvan de
deelnemers er drie kunnen volgen.
- De waarde van de leerdienst, o.l.v. ds. M. C. Batenburg
- Liefde voor de psalmen, o.l.v. drs. H. J. de Bie jr
- Liturgie in het gezin, o.l.v. ds. M. van Campen
- Het gebed van de gemeente, o.l.v. ds. B. J. van der Graaf
- Eredienst en jongeren, o.l.v. N. Belo
- Beleid inzake de eredienst, o.l.v. drs. M. Burggraaf
- De sacramenten, o.l.v. ds. C. Blenk

Aan het afsluitende forumgesprek o.l.v. drs. P.J.Vergunst nemen drs. M. Burggraaf, ds. W. J. Dekker en ds. G. D. Kamphuis deel.
Opnieuw hebben we opnieuw gekozen voor de middag en de avond. Vanaf 13.00 uur hopen we u te ontvangen, terwijl we de dag om 21.45 uur beëindigd willen hebben. Rond 18 uur hopen we de deelnemers een maaltijd aan te bieden.
We verzoeken u ons met het oog op het aantal te drukken readers uw opgave uiterlijk 1 november te doen toekomen. Wilt u daarbij ook aangeven op welke workshops u intekent?
Als tegemoetkoming aan de kosten voor deze dag vragen we u een bedrag van EUR 38. Voor de goede orde wijze we u op de mogelijkheid dit te declareren bij uw kerkrentmeesters, wat in een groot aantal gemeenten al gepraktiseerd wordt.
We hopen van harte dat we door deze studiedag de rijkdom van de eredienst als ontmoeting tussen God en Zijn gemeente dieper mogen leren verstaan.

Opgave voor 1 november inzenden naar Bureau Gereformeerde Bond, Kleine Fluitersweg 253, 7316 MX Apeldoorn of mailen naar

geref.bond@tiscali.nl

[Hendrikus]

uit het ND van vandaag:

'Liturgie leeft bij de gratie van de herhaling'

van onze redactie kerk

DOORN - Hoe komt het dat zoveel christenen uit gereformeerde-bondsgemeenten verlangen naar vernieuwingen in de eredienst? Misschien wel omdat het gereformeerde belijden hen niets meer zegt, oppert ds. W.J. Dekker.


Er is veel in beweging binnen de Gereformeerde Bond in de Protestantse Kerk in Nederland. Daarover waren beide sprekers van een studiedag over de samenkomende gemeente, die gisteren plaatsvond in Hydepark in Doorn, het eens. Zowel ds. W.J. Dekker, predikant in Delft, als prof. dr. F.G. Immink, hoogleraar praktische theologie in Utrecht, ging in op die veranderingen en de gevolgen daarvan voor de kerkdienst. Dat dit onderwerp leeft, bleek wel uit het aantal deelnemers: met 160 bezoekers was de studiedag, georganiseerd door de Gereformeerde Bond, uitverkocht.

Dekker merkt dat steeds meer ambtsdragers en gemeenteleden in Gereformeerde-Bondskringen, in tegenstelling tot vroeger, ruimte zien voor zaken als het zingen van andere liederen dan alleen psalmen, het opdragen - in plaats van dopen - van kinderen en het gebruik van hedendaagse bijbelvertalingen.

Bovendien is ook de houding van de kerkganger aan verandering onderhevig, vindt de predikant. ,,Velen zijn op zoek naar de gemeente en kerkdienst die bij hen past, waar ze thuiskomen en zich thuis voelen. Men is soms bereid daarvoor de eigen gemeente te verlaten en ergens in de omgeving naar de kerk te gaan'', aldus Dekker.

,,Is er een bepaald verband in dit alles te ontdekken? Is er een lijn die het ene en het andere verbindt? Ik kom dan uit bij het woord 'verlangen'. Gemeenteleden - jongeren en ouderen - verlangen naar een plek waar ze gezien, gekend en herkend worden. Ze verlangen naar een liturgie die verstaanbaar is en waarin werkelijk iets te beleven valt, een kerkdienst waarin ze werkelijk worden aangeraakt door God.''

Ontmoeting

Dekker is niet onverdeeld enthousiast over dit verlangen. Hij ziet daarin de invloed van de evangelische beweging, die hij typeert als een ,,middelpuntvliedende kracht, waarbij niet God of de ander in het midden staat, maar het individu''. ,,De nadruk valt op persoonlijk geloof, wedergeboorte, de persoonlijke keuze en het persoonlijk getuigenis.''

Tegelijk stak hij de hand in eigen boezem. ,,Hoe komt het dat velen onze eredienst niet meer ervaren als een ontmoeting met God, de Heilige in ons midden? Zijn er belemmeringen voor de echte ontmoeting met God? Zou dat de preek kunnen zijn, of beter: de manier waarop wij dominees preken?''

Daarnaast zeggen de veranderingen in Gereformeerde-Bondskringen misschien ook wel iets over ,,de verandering van ons geloof'', opperde de predikant. ,,Ik merk dat het gereformeerde belijden veel ambtsdragers en gemeenteleden weinig of niets meer zegt. Dat kan gevolgen hebben voor hun denken over de eredienst. Men kan gevoelig worden voor wat goed klinkt en goed voelt, maar is dat ook allemaal zo goed?''

Klaar

Nu is Dekker in principe niet tegen liturgische vernieuwingen, maar hij pleit wel voor duidelijkheid en helderheid bij het doorvoeren ervan. En op een gegeven moment moet het proces ook gewoon klaar zijn. ,,Liturgie heeft alles te maken met thuiskomen en zich thuis voelen. In alle hectiek en onzekerheid van het leven verlangt de gemeente naar een plek waar zij tot rust komt en zekerheid, veiligheid en houvast vindt. Dat houvast biedt de kerk in haar eredienst. Dan moet er niet te veel en voortdurend aan die eredienst gesleuteld worden. Continuïteit en herkenbaarheid zijn van belang. Er staat al zoveel op losse schroeven.''

Ook prof. Immink ging in op liturgische vernieuwingen, waarbij ook hij al snel uitkwam op de gemeentezang. ,,Een heikel punt'', noemde hij dat. ,,Lange tijd waren bepaalde zaken eigenlijk nauwelijks bespreekbaar. De norm was zo ongeveer: Oude Berijming en Statenvertaling en als het even kan, niet-ritmisch zingen'', schetste hij de praktijk in veel Gereformeerde-Bondsgemeenten.

Immink vroeg de aanwezige ambtsdragers en gemeenteleden begrip op te brengen voor mensen die moeite hebben met liturgische veranderingen. ,,Liturgie luistert nauw. Argumenten geven lang niet altijd de doorslag. Liturgie heeft te maken met gewoonte en gewenning, ze bestaat bij de gratie van de voortdurende herhaling. En dat slijt dan heel diep in. Maar het is ook een gevoelskwestie: we kunnen er onze ziel in kwijt. Wie vaak 'Geloofd zij God met diepst ontzag' heeft gezongen in een volle kerk, wil die ervaring niet verloren laten gaan.''

Ds. Dekker waarschuwde er juist voor niet altíjd de tegenstanders hun zin te geven. ,,Het lukt maar zelden dat we iedereen meekrijgen bij een bepaalde verandering. En wat dan? De neiging bestaat de gemeenteleden die tegen een verandering zijn, tegemoet te komen. Maar die andere gemeenteleden dan? Om de lieve vrede maar niets doen is niet altijd goed voor de gemeente.''

[Miscanthus]

Dekker is niet onverdeeld enthousiast over dit verlangen. Hij ziet daarin de invloed van de evangelische beweging, die hij typeert als een ,,middelpuntvliedende kracht, waarbij niet God of de ander in het midden staat, maar het individu''. ,,De nadruk valt op persoonlijk geloof, wedergeboorte, de persoonlijke keuze en het persoonlijk getuigenis.''

Tegelijk stak hij de hand in eigen boezem. ,,Hoe komt het dat velen onze eredienst niet meer ervaren als een ontmoeting met God, de Heilige in ons midden? Zijn er belemmeringen voor de echte ontmoeting met God? Zou dat de preek kunnen zijn, of beter: de manier waarop wij dominees preken?''

Daarnaast zeggen de veranderingen in Gereformeerde-Bondskringen misschien ook wel iets over ,,de verandering van ons geloof'', opperde de predikant. ,,Ik merk dat het gereformeerde belijden veel ambtsdragers en gemeenteleden weinig of niets meer zegt. Dat kan gevolgen hebben voor hun denken over de eredienst. Men kan gevoelig worden voor wat goed klinkt en goed voelt, maar is dat ook allemaal zo goed?''

Ik vind dat Dekker van veel vooronderstelleingen uitgaat die pijnlijk zijjn voor degenen die wl behoefte hebben aan vernieuwing.
Litutugie is natuurlijk ook voor een heel groot gedeelte cultuurgebonden, net zoals de manier van geloofsbeleven dat is.
Als liturgie en manier van beleven niet meer met elkaar in overeenstemming zijn, gaat de liturgie zijn doel voorbij.
Liturgie is voor mij niet hetzelfde als traditie.
We ontmoeten God in Zijn Woord, en niet in de liturgie.
Samen zingen, samen bidden en samen belijden is de kern van de liturgie en de manier waarop we dat doen kan en mag van mij veranderen.....

P.S; Opdragen vind ik nogal drastischer en valt voor mij niet onder liturgische vernieuwing.....

[plebe]

Ik constateer dat de liturgie in de GB diensten en de cultuur steeds verder uiteen gaan. Moeilijk is het om balans/middenweg te vinden tussen volstrekte cultuurvreemde vormen en wereldgelijkvormigheid.

Als je niet een beetje klassiek georienteerd ben schrik je je als buitenkerkelijke een hoedje als je een GB dienst binnenkomt-Het is allemaal nogal statisch en nodigt niet uit, heeft geen warmte.

We zijn nog wel eens te gast in een grote evangelische gemeente te Zwolle. Daar is de prediking vaak reformatorischer dan menige GB preek en zijn de liederen hedendaags maar helaas wel theologisch wat eenzijdig.

Tsja...de ideale, ware Kerk wacht ons aan de overzijde!

[Breekijzertje]

......Als je niet een beetje klassiek georienteerd ben schrik je je als buitenkerkelijke een hoedje als je een GB dienst binnenkomt.........

Dat komt dan mooi uit.................is dat ook meteen geregeld............. :mrgreen:

[plebe]

......Als je niet een beetje klassiek georienteerd ben schrik je je als buitenkerkelijke een hoedje als je een GB dienst binnenkomt.........

Dat komt dan mooi uit.................is dat ook meteen geregeld............. :mrgreen:

Hahahahaha! Da's waar!

[Miscanthus]

Als je niet een beetje klassiek georienteerd ben schrik je je als buitenkerkelijke een hoedje als je een GB dienst binnenkomt-Het is allemaal nogal statisch en nodigt niet uit, heeft geen warmte.

tja, ik heb toch aarzelingen om mijn buurman een keer mee te vragen.... dat heb ik trouwens in meerdere kerken.
Ik zou hem dan liever meenemen naar een evangelische, een baptistendienst of Leger des Heils oid.
Vanwege de prediking blijf ik waar ik zit, maar de vorm is idd wat koeltjes.
Zeker als we buiten de kerk moeten napraten.....brrrrr

[plebe]

Als je niet een beetje klassiek georienteerd ben schrik je je als buitenkerkelijke een hoedje als je een GB dienst binnenkomt-Het is allemaal nogal statisch en nodigt niet uit, heeft geen warmte.

tja, ik heb toch aarzelingen om mijn buurman een keer mee te vragen.... dat heb ik trouwens in meerdere kerken.
Ik zou hem dan liever meenemen naar een evangelische, een baptistendienst of Leger des Heils oid.
Vanwege de prediking blijf ik waar ik zit, maar de vorm is idd wat koeltjes.
Zeker als we buiten de kerk moeten napraten.....brrrrr

Ik heb dezelfde aarzelingen.
Ik ben jarenlang een witte raaf genoemd omdat ik in een GB gemeente de kerk inkwam en tot geloof kwam vanuit een volstrekt onkerkelijk leven van 28 jaar.......

Veel evangelische/baptisengemeentes nodigen veel meer uit qua vormen en zijn in prediking vaak verrassend reformatorisch. Ook in bijbels èn eigentijds onderwijs aan kinderen loopt men er ver voorop. Voor ons een belangrijke reden om regelmatig in Zwolle te kerken.

En ja....geloofsopvoeding is a priori een taak van ouders- zo belen wij dat óók!

[Hendrikus]

Wat ik zeer positief waardeer, is de openheid waarmee men de zaak nu benadert.

Je kunt dat negatief duiden en zeggen "ja hallo, dat hadden ze twintig jaar eerder moeten doen" - en daar zit ook wel een kern van waarheid in, dat wordt nu ook wel onderkend. Maar toch: men wil erover praten, men zoekt naar antwoorden, men maakt de zaak bespreekbaar. Dat is positief!

Men durft kritisch te kijken naar de eigen traditie. Zorgvuldig nadenken over eventuele veranderingen: wat wel en wat niet, waarom wel of waarom niet. Plaatselijke tradities onderscheiden van de grote kerkelijke Traditie, gevoelsargumenten onderscheiden van Bijbelse waarden. Niet klakkeloos de deur openzetten voor elk leuk nieuw liedje, maar ook kijken naar kwaliteit, vorm en inhoud.

Ik denk dat een waardevolle stap gezet is door al die dingen te benoemen, ze elkaar vóór te houden en ze elkaar ook als huiswerk mee te geven. Want het kan natuurlijk niet bij die ene studiedag blijven!

[Hendrikus]

RD:

KerkredactieGeplaatst: 16-11-2005 | 10:54
„Geen spelletje maar zuivere ernst”
Veel belangstelling voor studiedag Gereformeerde Bond over de eredienst
DOORN - In de eredienst gaat het om de ontmoeting van God en mensen en het is daarom vooral een zaak van geloof en verwachting. Voor ds. W. J. Dekker uit Delft betekent dit dat er een grens is aan de bezinning over dit veelbesproken onderwerp. „Ten aanzien van veranderingen in de eredienst moeten we een keer van ophouden weten. De eredienst is geen spelletje, maar zuivere ernst.”

Ds. Dekker sprak gisteren in Hydepark in Doorn op een studiedag over de eredienst, georganiseerd door de Gereformeerde Bond binnen de Protestantse Kerk in Nederland, in samenwerking met het Instituut voor Gemeenteopbouw en Theologie in Ede.

De eredienst staat onder de hoogspanning van God met de mens, aldus ds. Dekker. „Beseffen we dat de kerkdienst de plek is waar hemel en aarde elkaar raken, de plaats waar wij komen voor Gods heilige ogen? Of zijn we dit besef aan het kwijtraken?”

De Delftse predikant signaleerde dat de Gereformeerde Bond in beweging is. Sommige kerken denken na over Bijbelvertalingen, hertaalde formulieren, liederen en de plek van jongeren in de diensten. „Is er nu een bepaald verband in dit alles te ontdekken? Als ik daarnaar zoek, kom ik uit bij het woord ”verlangen”. Gemeenteleden, jongeren en ouderen, verlangen naar een plek waar ze gezien, gekend en herkend worden; een kerkdienst waarin ze werkelijk aangeraakt worden door God.”

De gereformeerde liturgie is „principieel sober”, stelde ds. Dekker. „Het allereerste is Gods spreken en daarbij past ons horen. Het geloof is uit het gehoor en het gehoor is door het woord van God. Geloven we dat nog?” Wel vindt hij dat als de kerken het eens kunnen worden over wat wezenlijk en onopgeefbaar is voor een gereformeerde eredienst, er ruimte moet zijn voor wat niet tot het wezenlijke behoort.

De kerken moeten kritisch zijn op allerlei ontwikkelingen en veranderingen in de eredienst, meent ds. Dekker. „Wat willen we bereiken? Een dienst die aanspreekt. Maar wanneer is dat het geval? Als het goed voelt? Als we er wat mee kunnen? Hier lopen we het enorme gevaar dat ik en mijn beleving de dienst (ook de eredienst) gaat uitmaken. De eigen beleving wordt maat en norm.”

Randkerkelijken zitten volgens ds. Dekker niet altijd te wachten op laagdrempelige diensten. „Ik geloof dat onze gereformeerde eredienst deze mens raken kan, juist vanwege het accent op het Woord Gods en de verkondiging daarvan.”


Gemeenschap
Na de opening door ds. G. D. Kamphuis, voorzitter van het hoofdbestuur van de Gereformeerde Bond, sprak de Utrechtse hoogleraar prof. dr. F. G. Immink over de gereformeerde liturgie. Kenmerkend voor de protestantse traditie is volgens hem het samenkomen van de gemeente op zondag. „De gemeente zelf is handelende persoon en geen toeschouwer. Het is een bijeenkomst op de eerste dag van de week: de dag van de opstanding van Christus. De liturgische dimensie van de kerkdienst heeft dan ook te maken met de gemeenschap met Christus”, aldus prof. Immink.

Is de samenkomst een onderwijzing of een viering? „Hier stoten we op een spanningsveld in de gereformeerde liturgie. We hebben het over viering van het heilig avondmaal én we spreken over de onderwijzing van het Woord. Sommigen vinden dan ook dat de gereformeerde liturgie veel te onderwijzend en te weinig vierend is. De kerkdienst heeft iets weg van een catechisatieles. Waar is het feestelijke, vierende, lofprijzende, aanbiddende element?”

Jongeren
Bezoekers van de studiedag konden kiezen uit een zestal workshops: ”De waarde van de leerdienst” (ds. M. C. Batenburg), ”Liefde voor de psalmen” (drs. H. J. de Bie jr.), ”Liturgie in het gezin” (ds. M. van Campen), ”De sacramenten” (ds. C. Blenk), ”Beleid inzake de eredienst” (drs. M. Burggraaf) en ”Eredienst en jongeren” (N. Belo). Met name de laatste twee workshops trokken veel belangstelling.

Belo, manager van het Instituut voor Gemeenteopbouw en Theologie van de Christelijke Hogeschool Ede, ging tijdens zijn workshop in op het spanningsveld tussen kerkdienst en jongeren. „Soms lijkt het erop dat jongeren en eredienst niet samengaan”, zo zei hij. „Jongeren zeggen wel eens: „Ik kan er niet komen met mijn vrienden.” Ouders hebben vervolgens grote spanningen thuis omdat ze hun kinderen niet meer mee krijgen naar de diensten. Niet zelden gaan ze onderhandelen: „Als je vanavond de catechese bezoekt, hoef je zondagavond niet mee naar de kerk.””

Belo waarschuwde voor krampachtigheid. „Durf ook te relativeren. We moeten er geen ach-en-weecultuur van maken. Jongeren zijn soms trouwer dan ouderen. Niks doen of redeneringen als: „Ja, maar wij begrepen er ook niks van toen we jonger waren, wij hebben die preken ook uitgezeten en nu genieten we ervan”, vind ik gevaarlijk. Je peilt niet echt wat achter de onvrede van veel jongeren zit.”

Belo gaf de bezoekers van zijn workshop enkele „punten ter overweging” mee om de relatie tussen jongeren en de eredienst te bevorderen. In de gemeente moet betrokkenheid zijn, vindt hij. „Jongeren proeven bij ouderen of ze echt achter de diensten staan. Leef met jongeren mee en waardeer ze positief. Ze moeten kunnen zeggen: „Hier wil ik bij horen.” Jongeren zijn geen banken- of stoelenvulling.”

Herhaling
De belangstelling voor de GB-studiedag was gisteren met zo’n 160 bezoekers groot. „We hebben zelfs mensen moeten teleurstellen”, zegt P. J. Vergunst, algemeen secretaris van de Gereformeerde Bond desgevraagd. „Veel kerkelijke bijeenkomsten gaan juist niet door vanwege het geringe aantal aanmeldingen. Blijkbaar leeft het onderwerp eredienst breed binnen de Gereformeerde Bond. Het is goed mogelijk dat we deze dag, waarbij we bewust hebben gekozen voor een positieve insteek, op een later tijdstip nog eens herhalen.”

[Adorote]

Als je niet een beetje klassiek georienteerd ben schrik je je als buitenkerkelijke een hoedje als je een GB dienst binnenkomt-Het is allemaal nogal statisch en nodigt niet uit, heeft geen warmte.

tja, ik heb toch aarzelingen om mijn buurman een keer mee te vragen.... dat heb ik trouwens in meerdere kerken.
Ik zou hem dan liever meenemen naar een evangelische, een baptistendienst of Leger des Heils oid.
Vanwege de prediking blijf ik waar ik zit, maar de vorm is idd wat koeltjes.
Zeker als we buiten de kerk moeten napraten.....brrrrr

Ik heb dezelfde aarzelingen.
Ik ben jarenlang een witte raaf genoemd omdat ik in een GB gemeente de kerk inkwam en tot geloof kwam vanuit een volstrekt onkerkelijk leven van 28 jaar.......

Veel evangelische/baptisengemeentes nodigen veel meer uit qua vormen en zijn in prediking vaak verrassend reformatorisch. Ook in bijbels èn eigentijds onderwijs aan kinderen loopt men er ver voorop. Voor ons een belangrijke reden om regelmatig in Zwolle te kerken.

En ja....geloofsopvoeding is a priori een taak van ouders- zo belen wij dat óók!

In de Kerk komt men niet om het gezellig te hebben maar voor aanbidding en viering, de Liturgie kan daarom niet plechtig genoeg we staan allen voor Gods Heilige Aangezicht, als de Liturgie gevierd wordt van uit het diepe geloofsbesef en van uit het hart vol van de Heilige Geest is de Liturgie altijd warm bloedheet zelfs in totaliteit, en is de Heer geheel in ons midden .zoook in het Heilige Sacrament van Brood en Wijn,in Geest en Waarheid in navolging van Jezus zelf en de Heilige Apostelen.Buiten Jezus Christus en Zijn Kerk geen heil, het Heil is alleen in Hem .