Volle avondmaaltafels (uit: Gereformeerde Gemeenten)

[Delftenaar]

In de tijd van Calvijn moest iedereen die niet aanging op het matje bin de kerkenraad komen. Tegenwoordig bestaat het andere uiteinde.

In preken rondom de beide sacramenten wordt door predikanten wel eens gezegd dat het ene sacrament te laagdrempelig werd en het andere te hoogdrempelig.

[Johann Gottfried Walther]

In de tijd van Calvijn moest iedereen die niet aanging op het matje bin de kerkenraad komen. Tegenwoordig bestaat het andere uiteinde.

In het begin van de Nadere Reformatie was dat ook nog zo, bij Teelinck bijv.

[Herman]

In de tijd van Calvijn moest iedereen die niet aanging op het matje bin de kerkenraad komen. Tegenwoordig bestaat het andere uiteinde.

In het begin van de Nadere Reformatie was dat ook nog zo, bij Teelinck bijv.

Ja, maar dan moet je daar wel in meenemen dat het ging om de belijdende leden en dat van de maatschappij slechts een heel klein deel belijdend lid was. Van de overigen ging wel een deel ter kerke, maar die hadden het recht niet om aan te gaan.

[HersteldHervormd]

Er staat heel duidelijk in het formulier: En een ieder beproeve zichzelve.

[Cyrillus]

Ik nam 2 traptreden in een keer, maar ik begrijp dat je dat niet volgt. Eerst traptrede 1. Dank trouwens voor het herhalen van het geschreven. Niet veel mensen nemen die moeite.
Joh.2: 23-25
"En als Hij te Jeruzalem was op het pascha, in het feest, geloofden velen in Zijn Naam, ziende Zijn tekenen, die Hij deed. Maar Jezus Zelf betrouwde hun Zichzelven niet, omdat Hij hen allen kende, En omdat Hij niet van node had dat iemand getuigen zou van den mens; want Hij Zelf wist wat in den mens was."
Inderdaad is het mogelijk dat mensen geen waar geloof hebben maar een wondergeloof, tijdgeloof (of historisch geloof).
Joh 3: 1-5
Het bekende gesprek met Nicodemus: een mens moet eerst wedergeboren worden
En ook hier geldt: voor een mens het Koninkrijk kan zien, zal deze wedergeboren moeten worden.

Ik weet eerlijk gezegd niet goed waarom je deze teksten gebruikt. Uiteraard onderschrijf ik deze. Niemand mag aan het HA zonder wedergeboren te zijn. En dus is het nodig is om onderscheid te maken tussen echt en schijngeloof.

Als je deze teksten serieus neemt, zou je de hartekreet van @helma toch moeten herkennen. In Joh. 2:23 staat dat velen in Jezus’ naam geloofden. Je zou zeggen: wat is dat geweldig! En dat zou het ook zijn, als het écht was. Datzelfde geldt voor volle HA-tafels: wat zou het rijk zijn als die volle HA-tafels een getuigenis zouden zijn van het feit dat velen in de gemeente tot waarachtige bekering zouden zijn gekomen.
Wat @helma echter als vraag opwerpt, is dat het helaas niet zelden zo is, dat volle HA-tafels gepasrd gaan met een afname van de zichtbare vruchten van de Geest. Dat een HA-gang - zo lijkt het - gecombineerd wordt met een leven of keuzes waarin maar nauwelijks iets blijkt van dat nieuwe leven waarvan je getuigt met je HA-gang. Dan wordt er dus wel gesproken over geloof (Van den Brink: je moet het geloven, dan heb je het), maar dan is te vrezen dat het geloof is uit Joh. 2:23. En dat geloof leidde bij de Heere Jezus niet tot blijdschap. ‘Hij betrouwde Zichself aan hen niet toe. Hij wist wat in de mens was.’ En als Hij zo’n mens tegenover hem heeft (Joh. 3:1) dan snijdt Hij alle godsdienstigheid en alle tijdgeloof in één keer af: wedergeboorte is nodig, anders is er helemaal geen sprake van echt geloof.

Daarom trek jij (corrigeer me als ik er naast zit) de conclusie dat er geen volle avondmaalstafels moeten zijn want dan zijn er veel mensen met een tijdgeloof. Maar zo gaat de Bijbel niet om met tijdgeloof. Valt het je niet op ondanks de misstanden in Corinthe (1 Cor. 11) dat Paulus niet zegt: stop de Avondmaalstafels. Nee, hij corrigeert en wijst de goede richting. Voor we misverstanden krijgen lijkt het mij belangrijk om duidelijk te krijgen hoe je tijdgeloof herkent. Want als we het daarover niet eens zijn, dan is het praten over een oplossing niet handig. Kun je daarop ingaan?

Nee, die conclusie trek ik niet. Volle HA-tafels is niet het probleem. Het gast er om dat er waar geloof is. Volle HA-tafels met tijdgelovigen is een verdrietige zaak. Ik kan niet beoordelen waar een volle HA-tafel vandaan komt, maar als dat is vanwege veel tijdgeloof, dan is dat verdrietig, want dan bedriegt men zich voor de eeuwigheid.

Hoe herken je het tijdgeloof? Het is als het zaad op steenachtige plaatsen. Daarover ging het dagboekstukje vandaag:
“Dat lijkt aanvankelijk veelbelovend. Er zijn indrukken, tranen en gebeden, er is bewigenheid en teerheid. En vooral: er is warmte! Men spreekt met bewogenheid over Goddelijke waarheden. Maar ach, het gaat meteen de hoogte in. Het groeit gelijk naar boven. Er is geen diepgang van worstelingen in de laagte om de levenssappen van Gods gemeenschap. Men bezit reeds voordat er een besef was van gemis.
Bezittende mensen gaan de hoogte in, alleen missende mensen komen in de laagte. Het Woord wordt met vreugde aangenomen. Ze zijn meteen klaar, meteen bekeerd, meteen verlost. Het gaat rechtstreeks naar de hemel. Ze praten over de diepte heen. Ze kennen geen strijd en geen aanvechting. Ze zijn vreemd aan diepere ontdekking en afsnijding. Ze zijn meteen voorbij het stuk der elkende. Ze kunnen altijd geloven en hebben voor alles Jezus.
Ze hebben warmte en gloed genoeg, die maar al te vaak bij de ware christen wordt gemist. Ze veinzen niet. Maar… het heeft geen diepgang. Het ligt niet geworteld. Derhalve is het slechts voor een tijd. Misschien wel tot aan hun sterven. Misschien gaan ze met dat geloof de dood wel on. Maar ze kunnen er de eeuwigheid niet mee in.” (ds. F. Bakker)

Dank voor je toelichting. Het probleem is dat er in de gereformeerde gezindte voor tijdgeloof een beeld wordt geschetst wat ons wel bevalt. Stiekum wordt er een bekeringsweg geschetst die acceptabel gemaakt wordt, want je wilt toch geen tijdgelovige zijn? Neem het dagboekje: 'Bezittende mensen gaan de hoogte in, alleen missende mensen komen in de laagte. Het Woord wordt met vreugde aangenomen. Ze zijn meteen klaar, meteen bekeerd, meteen verlost. Het gaat rechtstreeks naar de hemel. Ze praten over de diepte heen. Ze kennen geen strijd en geen aanvechting. Ze zijn vreemd aan diepere ontdekking en afsnijding. Ze zijn meteen voorbij het stuk der ellende. Ze kunnen altijd geloven en hebben voor alles Jezus."
Maar betekent bezit dat je per definitie de hoogte in gaat? Betekent het met vreugde aannemen van het Woord dat dit zondig is? Is rechtstreeks naar de hemel gaan verkeerd? Ik zeg niet dat er geen ware dingen in het stukje staan (er is strijd en aanvechting in elke gelovige), maar de kern is dat wij met het veroordelen van tijdgeloof ook de goede heilige dingen veroordelen. Mattheus 13: 20, 21 "Maar die in steenachtige plaatsen bezaaid is, deze is degene die het Woord hoort en dat terstond met vreugde ontvangt; Doch hij heeft geen wortel in zichzelven, maar is voor een tijd; en als verdrukking of vervolging komt om des Woords wil, zo wordt hij terstond geërgerd."
Wordt de vreugde afgekeurd? Nee, helemaal niet! Het enige is dat het geen wortel heeft. Het geloof is niet in Christus geworteld. De vreugde is niet om Christus maar om alles eromheen, de sfeer, de vrienden, etc. Een ding ontbreekt: de wortel, dat is Christus. In onze preken is het altijd alsof gebrek aan ellendekennis de oorzaak is, maar dit is slechts een symptoom. We kunnen alles van de ellende afweten en het daar prima mee vinden. Eerlijk onbekeerd tot de dood toe. De hyperkerken zitten er vol mee. Maar als het er echt om gaat dan houdt het op omdat Christus ontbreekt. Als wij gemarteld worden vanwege ons geloof houdt niet onze ellendekennis ons op de been, maar Christus! De oplossing is dan ook niet om mensen de ellende in te preken, maar om Christus te verkondigen. Alleen door Christus zien wij in hoe erg onze ellenden zijn. Dus ja, de Wet moet gepredikt worden, maar Christus boven alles! Neem de kamerling uit morenland, meteen overtuigt, geen gehuilebalk vanwege zijn zonden. Hij bekeerde zich gelijk en werd gedoopt. De hyperkerken zeggen: dat kan niet. De Bijbel zegt: de Geest waait waarheen Hij wil. Nu naar het Heilig Avondmaal toe: je hebt gelijk: het gaat om ware gelovigen. Maar dat zijn gelovigen in Christus. Wat doet Christus in Math. 13? Stuurt Hij de mensen weg want ach het zijn maar tijdgelovigen? Waarschuwt Hij om vooral maar veel zondekennis te hebben? nee, Hij wijst op en eindigt met de goede aarde! Het is een waarschuwing om in Hem te geloven en vruchten voort te brengen. Daarom mag in de pericoop erna het onkruid tussen het tarwe opgroeien. Matth, 13: 29 "Maar Hij zeide: Neen, opdat gij het onkruid vergaderende, ook mogelijk met hetzelve de tarwe niet uittrekt. " Dit is letterlijk wat er in de hyperkerken gebeurd. Om te voorkomen dat er onkruid groeit wordt zelfs het tarwe opgeofferd. Beter maar te weinig gelovigen (lees: lege avondmaalstafels), als het onkruid maar verdelgd wordt. Christus wil dat Zijn huis vol wordt! Maar dit dringt niet door tot het hypercalvinisme.

[Johann Gottfried Walther]

Sorry niet Teelinck maar Immens,

hier het eerder geplaatste stuk van digibron, eerder geplaats door forumlid J.C. Philpot:

De avondmaalgangers van Petrus Immens
"Er is geen grotere hinderpaal dan dat men uitstel zoekt"

In Middelburg werd het avondmaal ongeveer om de twee maanden bediend. Drie weken voor de avondmaalszondag kondigde de predikant vanaf de kansels het aanstaande sacrament af. Dat gebeurde in alle protestante kerken die Middelburg rijk was: zes Nederduits gereformeerde kerken, de Waalse, de Engelse kerk en mogelijk ook in de Lutherse kerk. Na de afkondiging wisten de belijdende leden dat ze een kort huisbezoek kregen.

De afkondiging gaf ook aan dat het tijd was om zich te gaan voorbereiden op het gebruik van het heilig avondmaal. Niemand kon zich verontschuldigen dat men te laat op de hoogte was gesteld van het komende avondmaal. Toch waren er velen in de gemeente die de voorbereiding maar bleven uitstellen.

Immens: "Er is geen grotere hinderpaal dan dat men uitstel zoekt. Dan en dan zal men eens de tijd nemen om zijn hart te schikken. Daar is nog tijd genoeg toe, ofschoon het avondmaal drie weken te voren van de leraars aan de gemeente wordt bekend gemaakt" (blz. 343).

De voorbereidingspreek werd gewoonlijk gehouden op zaterdag voor de avondmaalzondag. Voor liefhebbers hield Immens in de avondmaalsweek aan het einde van de maandagmiddag een bijzondere oefening over het avondmaal. Dit zijn de verhandelingen die opgenomen zijn in "De godvruchtige avondmaalganger".

Woensdagochtend hielden onder andere Immens, De Frein en Smijtegelt om de beurt een oefening over bevindelijk stoffen. Zo ontstond bijvoorbeeld "Het gekrookte riet", en "Des christens heil en sieraad". Gods kinderen kwamen in de week van voorbereiding bijeen om elkaar te stichten op gezelschappen.

Lidmaten

In de week voor het heilig avondmaal werden de lidmaten toegelaten tot de gemeente. De leden konden waarschijnlijk zelf kiezen bij welke predikant ze de belijdenis wilden doen. Uit de rekening van een Middelburgse bakker kan worden opgemaakt dat de nieuwe leden werden getrakteerd op een koek.

In de zeventiende eeuw was het gebruikelijk dat de belijdende lídmaten allen deelnamen aan het avondmaal. Daarbij moet gezegd worden dat er in de gemeente ook waren die wel trouw ter kerke kwamen, maar geen lid werden. Het waren de zogenaamde "liefhebbers der waarheid".

In de tijd van Immens waren de meeste kerkgangers lid. Het was toen al de gewoonte om op jonge leeftijd belijdenis te doen. Wie boven de twintig was en geen belijdenis had gedaan, was laat. Die werden van de kansel aangesproken. "Zitten er hier die nog geen belijdenis gedaan hebben en die al reeds achttien, twintig, ja tweeëntwintig jaar, en zelfs daarboven, oud zijn? Wat scheelt er bij u aan, die reeds die jaren bereikt hebt en nog geen belijdenis doet? Waarom doet gij het niet? Heeft de predikant die in uw wijk is, u niet willen onderwijzen?"

Begerig

Beide groepen vielen onder de pastorale zorg in de prediking, zoals blijkt uit de volgende voorbeelden uit preken van Immens' ambt- en tijdgenoot Smijtegelt. De liefhebber der waarheid: "Is hier een onbekeerde die nog geen lidmaat is? Ik wens dat gij in dit jaar zult moeten zeggen: "Ach Heere, ik kan het niet langer harden, ik moet mijn belijdenis gaan doen. Ik ben er begerig toe."

En de avondmaalsganger uit gewoonte: "Gij die een onbekeerde lidmaat zijt -en al jaar en dag geweest zijt- ik wens dat gij zult moeten zeggen: "Mijn belijdenis maakt mij niet bekwaam om ten avondmaal te gaan." Weet ge wat ik u wens? Gij hebt zo dikwijls uzelf een oordeel gegeten, ik wens u toe dat er ergens een mens geboren mag zijn, of in de dienst van God mag zijn, die God als een pijl zal gebruiken om u het hart te raken, zodat ge niet meer als een zorgeloze of een goddeloze zult gaan, maar als een bekeerde."

Immens benoemt het zelf ook: "Anderen gaan ten avondmaal, omdat zij lidmaten zijn, uit sleur en gewoonte. Ze weten zelf niet waarom, dan omdat anderen het doen. En zij denken niet eens om de Heere Jezus, veel minder dat zij tot Hem de toevlucht zouden nemen" (blz. 302).

Alle lidmaten werden in de weken voor het avondmaal bezocht. Het bezoeken van alle leden was een zware bezigheid voor een predikant. Soms werd hij ondersteund door ouderlingen. Dat was in Middelburg ook zo. Immens' collega Smijtegelt kon het niet altijd aan. Hij vraagt begrip in een preek op 23 januari 1718: "Kan ik naar de zieken zoveel niet gaan, en mijn huisbezoeken voor het avondmaal zo goed niet waarnemen, verdraagt het wat van mij."

Deelname

In een recente studie kon J. H. Kluiver op een verrassende manier uitsluitsel geven over het aantal avondmaalgangers in Middelburg. Hij bestudeerde de rekeningen van de wijnhandelaren en de bakkers ten behoeve van de viering van het avondmaal in het jaar 1672.

Uit deze documenten blijkt dat het avondmaal te Middelburg een massaal gebeuren was. Voor de avondmaalsviering in juli 1672 leverde de wijnhandelaar Cornelis van Kouwenburg 199,5 stoop Spaanse wijn voor een bedrag van 38-4-9. Afgerond op 200 stoop van 2,5 liter was dit 500 liter wijn. Afhankelijk van de per persoon tot zich genomen hoeveelheid wijn volgt uit deze hoeveelheid het aantal avondmaalgangers.

Een teug -of haustus- stelde men op 1,5 à 2 ons, dat wil zeggen circa 45 à 60 cc. Kiezen we een gemiddelde van 50 cc per persoon, de helft van een in onze dagen gebruikelijk wijnglas, dan betekent dit met 500 liter wijn een deelname van 10.000 personen.

Van de bakkers betrok men bij de avondmaalsvieringen 78 broden van negen stuivers en een oortje per brood, volgens de rekening van de bakker Jacob Blaker betreffende de levering van brood voor de avondmaalsvieringen in juli, september en november 1672. De eerste zondag werden 65 broden geleverd, de tweede 13 broden voor in totaal 6-0-3. Dit moeten blijkens de opgaven van prijzen en gewichten uit deze tijd broden van 4 ponden zijn geweest, wat bij het opgegeven aantal broden een hoeveelheid van 145 kilo brood was.

Deze hoeveelheid bevestigt de berekening op basis van de wijn: bij 10.000 avondmaalgangers bedroeg de hoeveelheid brood per persoon 14,5 gram, wat -om het in het spraakgebruik van de zeventiende eeuw te verwoorden- een behoorlijke bete broods was.

Middelburg had in deze tijd een inwonertal van ongeveer 30.000. Daarvan bestond volgens de leeftijdsopbouw in deze periode de helft uit personen beneden de twintig jaar, die niet aan het avondmaal konden deelnemen. Van de resterende 15.000 personen was een deel de meeste tijd afwezig, met name door dienst op schepen, terwijl ook met ziekte en ouderdom rekening moet worden gehouden.

Zelfs indien men deze factoren niet telt, komt de deelname aan het avondmaal voor Middelburg al gauw op tweederde van de bevolking of 66 procent. Blijkbaar was vrijwel iedere volwassen kerkganger belijdend lid en ging deze ook aan het avondmaal. Overigens was deze vanzelfsprekende keuze voor belijdenis en deelname aan het avondmaal tot toenemende ergernis en verontrusting van bevindelijke predikers en kerkgangers. Het leidde tot spanningen in de gemeente.

Avondmaaldienst

Op de avondmaalzondag stonden lange tafels voor in de kerken. Het was in Middelburg heel gebruikelijk dat je pas binnenkwam, wanneer de dienst al een poosje aan de gang was. Je kwam dan voor de preek. Immens legt hier nog maar weer eens de vinger bij. Als je thuis een druk gezin hebt, met veel kinderen, is het niet zo erg, maar "er zijn er ook velen die uit louter gewoonte en met opzet niet eerder in de kerk komen voordat de leraar begint te spreken. Dan beneemt men de aandacht zowel voor zichzelf als voor een ander. Dit is onbetamelijk, ja zondig" (blz. 375).

Bijzonder tijdens de avondmaalszondag zaten er dan mensen in de kerk die extra vroom deden: het hoofd laten hangen, hoorbaar zuchten, enzovoort. Van die poespas moest Immens niet veel hebben: "Foei, die gemaaktheid, die zo riekt naar geveinsdheid en lelijk is voor vroom en onvroom!" (blz. 375). Als tijdens de dienst het avondmaalsformulier gelezen werd, haalden sommigen een vroom boekje uit de zak en anderen gingen een gedeelte uit de Bijbel lezen.

Er waren verscheidene tafels. Het was in Middelburg in de tijd van Immens wel eens voorgekomen dat vromen niet met verwereldlijkte kerkgangers aan de dis wilden zitten. Ze gaven elkaar een teken om op een bepaald moment op te staan en dan gezamenlijk aan de avondmaalstafel plaats te nemen, zodat het een tafel van godzaligen zou zijn. Misschien dat het ook vanwege ergernis was dat een aantal mensen aan tafel zat met de ogen dicht.

Als men aan de tafel kwam, waren er kerkgangers die de tijd namen om de predikant en elkaar hartelijk te groeten. Soms werd er gedrongen om dicht bij de predikant te zitten. Dan wilde men het brood krijgen uit de hand van de predikant zelf en niet nemen uit de schalen die rondgedeeld werden (blz. 379).

Tijdens de tafel sprak Immens enkele stichtelijk woorden, hoewel dat niet algemeen gebruikelijk schijnt geweest te zijn (blz. 380). De predikant sloot de tafel af door zijn zegen op de avondmaalgangers te leggen (blz. 385). Sommigen gingen daarna meteen de kerk uit naar huis. Immens kan zich nog voorstellen dat dat is omdat iemand een noodzakelijk werk gaat doen, maar het gebeurde blijkbaar ook vaak uit minachting voor de rest van de godsdienstoefening. In de middag was er een nabetrachtingsdienst.

[Arja]

Bij de reformatorische baptisten is het geen sacrament maar een verordening. Er is ook geen voorbereidingsweek of een nabetrachtingsdienst. Zelfs de preek is er niet toegespitst op het Avondmaal. Ja wel iets maar niet helemaal. Iedere eerste zondag van de maand is er "de maaltijd van de Heere". Het heeft niet de status die het heeft in de andere reformatorische kerken. Ik denk dat het ook komt om dat het elke 4 weken terugkeert.

Een beetje zoals Spurgeon het zegt: https://charlesspurgeon.nl/de-juiste-vi ... avondmaal/