De krant van toen...

[-DIA-]

Niemand verdedigt de porno industrie. En sport waarbij mensen na 20 jaar (of korter) heel veel opgeven rustig met pensioen kunnen met slavernij vergelijken (waar een groot deel de twintig jaar niet eens haalde) is wat respectloos. Ik kan me nog voorstellen dat de vergelijking met de productie van goedkope kleding etc met slavernij wordt gemaakt. En inderdaad ook sekswerk (in porno en prostitutie) waar deze voortkomt uit daadwerkelijke dwang of hoge economische nood.

En toch, uit nood en dood of wat ook, toch, ondanks alles, wat het ook is, onze regering wil het toch als een legaal beroep aanmerken. Dat moeten we als kwalijk benoemen. Hoe kan dat wat krom dan recht gepraat worden? Zie hoe de SGP ook geminacht wordt door de waarschuwingen van reclame voor vreemdgaan. Dat moet legaal kunnen. Is dat zo? En is ook het beroep van profvoetballer een eerbaar beroep te noemen, waar men in het zweet zijns aanschijns zijn brood mee tracht te verdienen? Of is het afgoderij als zo'n mens verafgoodt wordt door zijn 'liefhebbers'. Liefhebbers? Dacht het niet, als de man wat verkeerd doet tot schade en schande van de club laar men de geliefde vallen. Is dat liefde?

[Ambtenaar]

We verdedigen in genen dele de slavernij, maar wel de manier waarop men deze nu beziet. Wat fout is wil ik niet recht praten, maar ik heb wel sterk het gevoel dat men wel eens heel selectief verontwaardigd is. Dat is een kwaad dat ik beslist niet goed kan kan keuren en ook niet mag goedkeuren. Laten we het wel in de juiste proporties blijven zien.

Ik ben van mening dat jij e.e.a. niet in de juiste proporties ziet. Wat is erger, selectief verontwaardigd zijn of mensen behandelen als beesten?

[-DIA-]

We verdedigen in genen dele de slavernij, maar wel de manier waarop men deze nu beziet. Wat fout is wil ik niet recht praten, maar ik heb wel sterk het gevoel dat men wel eens heel selectief verontwaardigd is. Dat is een kwaad dat ik beslist niet goed kan kan keuren en ook niet mag goedkeuren. Laten we het wel in de juiste proporties blijven zien.

Ik ben van mening dat jij e.e.a. niet in de juiste proporties ziet. Wat is erger, selectief verontwaardigd zijn of mensen behandelen als beesten?

Vindt u dan wel dat we voetballers mogen kopen en verkopen? En dan nog wel voor prijzen die hoger liggen dan om te voorzien in de dagelijkse nooddruft. Of nog verder, vindt u dat we ons lichaam mogen verkopen?
Ik heb niets gezegd over het oorbaar zijn van praktijken van slavernij. Toch spreekt de Bijbel (MAAR DIE IS CULTUUR- EN TIJDGEBONDEN)* niet veroordelend over slaven. Denk aan Onesimus of het slavinnetje (kindslaaf) bij Naäman. Die kwam niet in opstand tegen haar heer, maar was hem onderdanig. Opstand is in de regel rebellie. Zo denk ik, en dat is voor zover ik kan nagaan Bijbels. Maar goed, als ik het waar is, dat de BIJBEL cultuur- en tijdgebonden is, dan moeten we dat ook maar met een kritische noot lezen. De vraag kan dan wel gesteld worden of daar zegen op verwacht kan worden?

*Vette letters zijn modern gedachtengoed, niet de mijne.

[-DIA-]

Gedachten over slavernij
tevens verantwoording van hetgeen boven is geschreven.

Schuldig aan de slavernij
Half mei (2013) gaf de Raad van Kerken in Nederland een verklaring uit, waarin hij namens de deelnemende kerken betrokkenheid en schuld erkende bij de Nederlandse slavenhandel in het verleden. Aanleiding was de afschaffing, 150 jaar geleden, van de slavernij in Suriname en op de Antillen.

Nu is de Raad van Kerken niet een gezelschap waarmee we veel affiniteit hebben. De Rooms-Katholieke Kerk en de Protestantse Kerk in Nederland zijn de twee grootste kerken die hier lid van zijn. Daarnaast participeren nog een aantal kleine kerken, variërend van de Remonstrantse Broederschap tot de Koptisch-Orthodoxe Kerk.
Dat neemt niet weg dat het slavernijverleden ook ons raakt. In vroeger eeuwen was Nederland een belangrijke handelsnatie. Dat was de tijd van de Oost- en Westindische Compagnie, waarop we altijd nog wel trots zijn. Maar zeker voor de Westindische Compagnie was de slavenhandel van groot belang. Negerslaven werden uit Afrika gehaald om zwaar werk te doen op de Amerikaanse plantages. Lijfstraffen waren eerder regel dan uitzondering.

Een hard leven
Nu moeten we daarbij wel bedenken dat in het algemeen het leven in vroeger eeuwen veel en veel harder was dan tegenwoordig. Veel mensen moesten zware lichamelijke arbeid verrichten tegen een karig loon. Hun behuizing was vaak slecht en de medische zorg was naar onze maatstaven primitief. De meeste mensen werden niet oud. Niet voor niets werden fabrieksarbeiders wel aangeduid als loonslaven. En landarbeiders hadden het niet veel beter.
Maar slaven hadden helemaal niets te kiezen. Zij waren niet meer dan koopwaar. Hun eigenaar kon hen verkopen aan een andere slavenhouder, waarbij gemakkelijk het eventuele gezinsverband verbroken werd. Jonge slavinnen werden vaak misbruikt. Gelukkig nam in de loop van de 19e eeuw het verzet tegen de slavernij steeds meer toe. Voordien was het houden van slaven vaak op allerlei manieren verdedigd. Ook in kerkelijke kring. Zowel in Europa als in Amerika. In de Verenigde Staten leidde de botsing van standpunten en belangen zelfs tot een burgeroorlog.
Combinaties van praktische en theologische argumenten werden aangevoerd om de slavernij goed te praten.
Zonder slaven zouden de plantages niet meer geëxploiteerd kunnen worden. Blanken konden immers in het hete klimaat dat zware werk niet doen. In de Bijbel kwam toch ook slavernij voor. En de negers waren nu eenmaal afstammelingen van die vervloekte Cham.
Inderdaad kent de Bijbel allerlei vormen van slavernij. De oudtestamentische wetgeving bevatte daar regels over. Slaven uit het eigen volk moesten na zes jaar worden vrijgelaten (Deut. 15:12). Er was zelfs een procedure voor hen die het goed hadden bij hun heer en daarom liever slaaf wilden blijven. Dat bood hun immers een bepaalde maatschappelijke zekerheid. Met een priem moest hun oor doorstoken worden en in de deurpost vastgeprikt als symbool van blijvende verbondenheid (Deut. 15:16-17).
Het is immers veel belangrijker om vrijgemaakt te zijn van de slavernij van de zonde, dan om in dit aardse leven vrij te zijn.
In het Nieuwe Testament wordt de betekenis van de slavernij gerelativeerd. Het is immers veel belangrijker om vrijgemaakt te zijn van de slavernij van de zonde, dan om in dit aardse leven vrij te zijn (1 Kor. 7:20- 24).

Diefelijk ontstolen
In de 17e eeuw was de slavernij in Europa afgeschaft, maar buiten Europa alom gangbaar. De grote behoefte aan slaven voor het pas ontdekte Amerika bracht de zwarte bevolking onnoemelijk veel leed. In de loop der jaren werden meer dan 12 miljoen mensen vanuit West-Afrika over de oceaan vervoerd. Dat was een winstgevende handel, waaraan ook tal van Nederlanders (al dan niet behorend tot de Gereformeerde Kerk) deelnamen.
Gelukkig werd daar ook tegen geprotesteerd. In zijn catechismusverklaring noemt Smytegelt de slavenhandel bij het achtste gebod. Hij noemt dat ‘grove dieverij’. ‘Is dat niet droevig’, zo zegt hij, ‘daar hebben de christenen een handel van gemaakt. Ach mochten die mensen, die zo verkocht, vervoerd en dikwijls daarom vermoord worden eens spreken, zouden ze niet zeggen als eertijds Jozef: Ik ben diefelijk ontstolen uit mijn land’.
Udemans zag wel enige ruimte voor het houden van slaven. In zijn “’t Geestelyck roer van ’t coopmans schip” stelt hij dat men geen christen als slaaf mag hebben. Heidenen en Turken mogen wel als slaaf gehouden worden. Maar die moeten dan wel met alle redelijkheid en vriendelijkheid behandeld worden. Inzonderheid moet men zorg dragen voor hun zielen, opdat ze tot het rechte geloof bekeerd mochten worden.
Slaven die door hun meesters getiranniseerd worden, mogen weglopen en niemand mag hen dan weer onder de macht van hun meesters brengen. Udemans gaat er daarbij vanuit dat Nederlandse slavenhouders van nature vriendelijk zijn. Trouwe slaven moeten na verloop van tijd worden vrijgelaten. Voor slaven die christen zijn geworden, is dat na zeven jaar. Helaas was de praktijk van de slavernij heel wat anders dan Udemans hier voor ogen stond.
Opmerkelijk is ook dat toen er in het begin van de 19e eeuw steeds meer stemmen op gingen om de slavernij af te schaffen, een man als Da Costa zich daar uitdrukkelijk tegen verzette. In zijn bekende geschrift, “Bezwaren tegen den geest der eeuw”, rekende hij die plannen ‘tot die hersenschimmige menselijke wijsheid, die de Almacht wil vooruitlopen en niets uit zal richten ten goede, maar veeleer eindeloos veel ten kwade’. Dat was een onverantwoorde conclusie.

Schuldbetuiging
Bij allerlei ontwikkelingen die zich in onze tijd voordoen zijn we nogal eens geneigd te zeggen dat de wereld er niet beter op wordt. In feite bedoelen we daarmee dat er op allerlei terrein sprake is van achteruitgang. En inderdaad de ontkerstening van ons land werkt door op allerlei gebied. Of het nu gaat om huwelijk en gezin of de zondagsviering.
Maar dat moet ons niet doen vergeten dat er ook in het verleden veel fout was en veel fout ging. Niet pas met de Franse Revolutie of met de culturele revolutie in de jaren zestig van de vorige eeuw is het kwaad in onze maatschappij zich openlijk gaan manifesteren. Nee, met Genesis 3 is de zonde in de wereld gekomen. Ook in het verleden werd het kwade goed genoemd en het goede kwaad. Soms door mensen waar je het niet van had verwacht. Zo vormt de slavernij en met name de slavenhandel een zwarte bladzijde in onze geschiedenis. Dat kan duidelijk zijn. Dat moeten we ook ronduit erkennen. De gevolgen daarvan werken nog steeds na. Het Caribische gezinsmodel dat bij veel Surinamers en Antillianen gangbaar is, waarbij vrouwen kinderen hebben bij verschillende mannen, met wie zij losse relaties onderhouden, heeft duidelijk zijn wortels in de tijd van de slavernij. Is het daarom noodzakelijk of zinvol om net als de Raad van Kerken een officiële schuldbelijdenis te laten uitgaan? Onmiskenbaar zijn er in het verleden veel dingen gebeurd die niet hadden mogen gebeuren. Moet je daarom aandringen op allerlei officiële schuldbetuigingen? Waar moet je beginnen en waar moet je eindigen? Moeten wij van de Spaanse regering alsnog verontschuldigingen eisen voor alle wreedheden in de Tachtigjarige Oorlog ons voorgeslacht aangedaan? Of van de Franse regering vanwege de Nederlandse dienstplichtigen die omkwamen bij Napoleons tocht naar Rusland? Dat is allemaal niet zinvol.
Als de slachtoffers nog in leven zijn, ligt dat anders. Dan is een officiële spijtbetuiging en financiële compensatie voor de geleden schade op z’n plaats. Maar na meer dan een eeuw is die tijd wel voorbij. In het recht kennen we niet voor niets het begrip verjaring.
Bovendien vallen schuldbetuiging en schuldbeleving lang niet altijd samen. Die laatste is het belangrijkste. De psalmdichter wist van beide: ‘wij hebben God op ’t hoogst misdaan, ja wij en onze vaderen tevens’.
Apeldoorn, C.S.L. Janse

Bron: De Saambinder 27-06-2013

[Ambtenaar]

Vindt u dan wel dat we voetballers mogen kopen en verkopen?

Voetballers worden niet gekocht of verkocht. Naar ik begrepen heb wordt hun arbeidscontract afgekocht door de partij waarbij ze een nieuw arbeidscontract tekenen.

Of nog verder, vindt u dat we ons lichaam mogen verkopen?

Ik zie de relevantie niet van deze vraag. Out of context wat mij betreft.

Ik heb niets gezegd over het oorbaar zijn van praktijken van slavernij. Toch spreekt de Bijbel (MAAR DIE IS CULTUUR- EN TIJDGEBONDEN)* niet veroordelend over slaven.

Maar misschien wel iets over het bezitten van slaven.

Denk aan Onesimus of het slavinnetje (kindslaaf) bij Naäman. Die kwam niet in opstand tegen haar heer, maar was hem onderdanig. Opstand is in de regel rebellie.

Het is meer een kiezen tussen twee kwaden. Of in opstand komen met als groot risico dat je het niet overleeft of gedwee alle onderdrukking ondergaan. Niet een fijne keuze, lijkt mij.

Zo denk ik, en dat is voor zover ik kan nagaan Bijbels. Maar goed, als ik het waar is, dat de BIJBEL cultuur- en tijdgebonden is, dan moeten we dat ook maar met een kritische noot lezen. De vraag kan dan wel gesteld worden of daar zegen op verwacht kan worden?

En als de Bijbel absoluut niet cultuur- en tijdgebonden is, waarom houd je je dan niet aan alle burgerlijke wetten? Of moet je die juist vertalen in meer algemene principes van handelen? Of komt het gewoon überhaupt niet niet uit?

[parsifal]

Gedachten over slavernij
tevens verantwoording van hetgeen boven is geschreven.

Schuldig aan de slavernij
Half mei (2013) gaf de Raad van Kerken in Nederland een verklaring uit, waarin hij namens de deelnemende kerken betrokkenheid en schuld erkende bij de Nederlandse slavenhandel in het verleden. Aanleiding was de afschaffing, 150 jaar geleden, van de slavernij in Suriname en op de Antillen.

Nu is de Raad van Kerken niet een gezelschap waarmee we veel affiniteit hebben. De Rooms-Katholieke Kerk en de Protestantse Kerk in Nederland zijn de twee grootste kerken die hier lid van zijn. Daarnaast participeren nog een aantal kleine kerken, variërend van de Remonstrantse Broederschap tot de Koptisch-Orthodoxe Kerk.
Dat neemt niet weg dat het slavernijverleden ook ons raakt. In vroeger eeuwen was Nederland een belangrijke handelsnatie. Dat was de tijd van de Oost- en Westindische Compagnie, waarop we altijd nog wel trots zijn. Maar zeker voor de Westindische Compagnie was de slavenhandel van groot belang. Negerslaven werden uit Afrika gehaald om zwaar werk te doen op de Amerikaanse plantages. Lijfstraffen waren eerder regel dan uitzondering.

Een hard leven
Nu moeten we daarbij wel bedenken dat in het algemeen het leven in vroeger eeuwen veel en veel harder was dan tegenwoordig. Veel mensen moesten zware lichamelijke arbeid verrichten tegen een karig loon. Hun behuizing was vaak slecht en de medische zorg was naar onze maatstaven primitief. De meeste mensen werden niet oud. Niet voor niets werden fabrieksarbeiders wel aangeduid als loonslaven. En landarbeiders hadden het niet veel beter.
Maar slaven hadden helemaal niets te kiezen. Zij waren niet meer dan koopwaar. Hun eigenaar kon hen verkopen aan een andere slavenhouder, waarbij gemakkelijk het eventuele gezinsverband verbroken werd. Jonge slavinnen werden vaak misbruikt. Gelukkig nam in de loop van de 19e eeuw het verzet tegen de slavernij steeds meer toe. Voordien was het houden van slaven vaak op allerlei manieren verdedigd. Ook in kerkelijke kring. Zowel in Europa als in Amerika. In de Verenigde Staten leidde de botsing van standpunten en belangen zelfs tot een burgeroorlog.
Combinaties van praktische en theologische argumenten werden aangevoerd om de slavernij goed te praten.
Zonder slaven zouden de plantages niet meer geëxploiteerd kunnen worden. Blanken konden immers in het hete klimaat dat zware werk niet doen. In de Bijbel kwam toch ook slavernij voor. En de negers waren nu eenmaal afstammelingen van die vervloekte Cham.
Inderdaad kent de Bijbel allerlei vormen van slavernij. De oudtestamentische wetgeving bevatte daar regels over. Slaven uit het eigen volk moesten na zes jaar worden vrijgelaten (Deut. 15:12). Er was zelfs een procedure voor hen die het goed hadden bij hun heer en daarom liever slaaf wilden blijven. Dat bood hun immers een bepaalde maatschappelijke zekerheid. Met een priem moest hun oor doorstoken worden en in de deurpost vastgeprikt als symbool van blijvende verbondenheid (Deut. 15:16-17).
Het is immers veel belangrijker om vrijgemaakt te zijn van de slavernij van de zonde, dan om in dit aardse leven vrij te zijn.
In het Nieuwe Testament wordt de betekenis van de slavernij gerelativeerd. Het is immers veel belangrijker om vrijgemaakt te zijn van de slavernij van de zonde, dan om in dit aardse leven vrij te zijn (1 Kor. 7:20- 24).

Diefelijk ontstolen
In de 17e eeuw was de slavernij in Europa afgeschaft, maar buiten Europa alom gangbaar. De grote behoefte aan slaven voor het pas ontdekte Amerika bracht de zwarte bevolking onnoemelijk veel leed. In de loop der jaren werden meer dan 12 miljoen mensen vanuit West-Afrika over de oceaan vervoerd. Dat was een winstgevende handel, waaraan ook tal van Nederlanders (al dan niet behorend tot de Gereformeerde Kerk) deelnamen.
Gelukkig werd daar ook tegen geprotesteerd. In zijn catechismusverklaring noemt Smytegelt de slavenhandel bij het achtste gebod. Hij noemt dat ‘grove dieverij’. ‘Is dat niet droevig’, zo zegt hij, ‘daar hebben de christenen een handel van gemaakt. Ach mochten die mensen, die zo verkocht, vervoerd en dikwijls daarom vermoord worden eens spreken, zouden ze niet zeggen als eertijds Jozef: Ik ben diefelijk ontstolen uit mijn land’.
Udemans zag wel enige ruimte voor het houden van slaven. In zijn “’t Geestelyck roer van ’t coopmans schip” stelt hij dat men geen christen als slaaf mag hebben. Heidenen en Turken mogen wel als slaaf gehouden worden. Maar die moeten dan wel met alle redelijkheid en vriendelijkheid behandeld worden. Inzonderheid moet men zorg dragen voor hun zielen, opdat ze tot het rechte geloof bekeerd mochten worden.
Slaven die door hun meesters getiranniseerd worden, mogen weglopen en niemand mag hen dan weer onder de macht van hun meesters brengen. Udemans gaat er daarbij vanuit dat Nederlandse slavenhouders van nature vriendelijk zijn. Trouwe slaven moeten na verloop van tijd worden vrijgelaten. Voor slaven die christen zijn geworden, is dat na zeven jaar. Helaas was de praktijk van de slavernij heel wat anders dan Udemans hier voor ogen stond.
Opmerkelijk is ook dat toen er in het begin van de 19e eeuw steeds meer stemmen op gingen om de slavernij af te schaffen, een man als Da Costa zich daar uitdrukkelijk tegen verzette. In zijn bekende geschrift, “Bezwaren tegen den geest der eeuw”, rekende hij die plannen ‘tot die hersenschimmige menselijke wijsheid, die de Almacht wil vooruitlopen en niets uit zal richten ten goede, maar veeleer eindeloos veel ten kwade’. Dat was een onverantwoorde conclusie.

Schuldbetuiging
Bij allerlei ontwikkelingen die zich in onze tijd voordoen zijn we nogal eens geneigd te zeggen dat de wereld er niet beter op wordt. In feite bedoelen we daarmee dat er op allerlei terrein sprake is van achteruitgang. En inderdaad de ontkerstening van ons land werkt door op allerlei gebied. Of het nu gaat om huwelijk en gezin of de zondagsviering.
Maar dat moet ons niet doen vergeten dat er ook in het verleden veel fout was en veel fout ging. Niet pas met de Franse Revolutie of met de culturele revolutie in de jaren zestig van de vorige eeuw is het kwaad in onze maatschappij zich openlijk gaan manifesteren. Nee, met Genesis 3 is de zonde in de wereld gekomen. Ook in het verleden werd het kwade goed genoemd en het goede kwaad. Soms door mensen waar je het niet van had verwacht. Zo vormt de slavernij en met name de slavenhandel een zwarte bladzijde in onze geschiedenis. Dat kan duidelijk zijn. Dat moeten we ook ronduit erkennen. De gevolgen daarvan werken nog steeds na. Het Caribische gezinsmodel dat bij veel Surinamers en Antillianen gangbaar is, waarbij vrouwen kinderen hebben bij verschillende mannen, met wie zij losse relaties onderhouden, heeft duidelijk zijn wortels in de tijd van de slavernij. Is het daarom noodzakelijk of zinvol om net als de Raad van Kerken een officiële schuldbelijdenis te laten uitgaan? Onmiskenbaar zijn er in het verleden veel dingen gebeurd die niet hadden mogen gebeuren. Moet je daarom aandringen op allerlei officiële schuldbetuigingen? Waar moet je beginnen en waar moet je eindigen? Moeten wij van de Spaanse regering alsnog verontschuldigingen eisen voor alle wreedheden in de Tachtigjarige Oorlog ons voorgeslacht aangedaan? Of van de Franse regering vanwege de Nederlandse dienstplichtigen die omkwamen bij Napoleons tocht naar Rusland? Dat is allemaal niet zinvol.
Als de slachtoffers nog in leven zijn, ligt dat anders. Dan is een officiële spijtbetuiging en financiële compensatie voor de geleden schade op z’n plaats. Maar na meer dan een eeuw is die tijd wel voorbij. In het recht kennen we niet voor niets het begrip verjaring.
Bovendien vallen schuldbetuiging en schuldbeleving lang niet altijd samen. Die laatste is het belangrijkste. De psalmdichter wist van beide: ‘wij hebben God op ’t hoogst misdaan, ja wij en onze vaderen tevens’.
Apeldoorn, C.S.L. Janse

Bron: De Saambinder 27-06-2013

Ik heb echt heel grote moeite met zo'n artikel. Allereerst niet zozeer met de moeite met excuses. Ze kunnen tweedracht zaaien en een ander soort racisme veroorzaken waar het zelfs zo ver kan gaan dat een Ashanti of Zulu (om maar twee Afrikaanse volken te noemen die een schrikbewind uitvoerden in het verleden) zich op grond van afkomst als de moreel superieure gaat zien van een Fin, Oekrainer of Ier (Om maar wat Europese volkeren te noemen die zelf zwaar onderdrukt werden in het verleden).

Zeker in een stuk in een kerkelijk blad, mag denk ik het "nakomelingen van Cham"-argument niet genoemd worden zonder er expliciet afstand van te nemen. Ik weet niet of het relevant is voor de verhouding met Indonesie, maar zelfs dat is niet belangrijk, omdat een vloek over een volk geen excuus is om mensen als onmensen te behandelen. In de profeten zie je ook dat volkeren gestraft worden omdat ze wreed zijn, terwijl ze gelijk een instrument zijn in God's hand. Ten tweede wordt niet Cham maar Kanaan expliciet genoemd in Genesis. En de nakomelingen van Kanaan zijn inderdaad zo goed als uitgeroeid in de geschiedenis.

En de bijeffecten van je mag alleen niet-Christelijke slaven hebben (zoals Udemans voorstond) zijn echt vreselijk geweest. Waarschijnlijk een van de redenen waarom men echt vrijwel niets deed om de moslimbevolking van Indonesie het evangelie te brengen. En het katholicisme (van de veel korter en eerder aanwezige Portugezen) ongeveer net zo verspreid is als het protestantisme van de Nederlanders. Nu geloof ik best dat Udemans dit niet had zien aankomen en de goede behandeling van slaven die hij voorstond was misschien wel het Bijbelse antwoord op de situatie van toen. Maar de behandeling die de Nederlanden gaven aan Afrikanen en Indonesiers was ver beneden deze standaard en daar moet niet een klein beetje goedpraten bij komen. Zeker niet als er bijvoorbeeld een Cornelis Chasteleyn was of inderdaad Smeytegeld, en die eigenlijk genegeerd werden terwijl Jan Pieterszoon Coen, die een gigantische slachting op de Banda eilanden organiseerde lang als nationale held is gezien.