Valcke schreef:Vervolgde schreef:In relatie tot dit onderwerp heb ik mij vervolgens twee boeken voor de geest gehaald. Ze zien er hetzelfde uit. Op het schutblad staat bij elk exemplaar: Bijbel, dat is de ganse heilige schrift. En toch, ze zijn niet identiek. Er zit verschil tussen beide, een eerste vertaling en een tweede vertaling.
Vervolgens heb ik mij de vraag voorgelegd of ik het begripsmatig aankan om die twee verschillende Bijbels gelijktijdig beide als de waarheid te zien.
Koos ik ervoor beide Bijbels te aanvaarden, dan verloor ik de grondslag onder het geloof en daarmee ook de zekerheid van mijn geloof. Koos ik voor één van beide, dan koos ik voor confrontatie en daarmee voor verdeeldheid. Met de vlucht in de idee dat Gods woord alleen Gods Woord is in de oorspronkelijke taal, belande ik in de situatie dat Gods Woord alleen beschikbaar is voor hen die de oorspronkelijke talen beheersen. Daarmee breng ik alle minder geletterde personen in de, uit het verleden bekende, situatie dat ze moeten geloven op gezag van een mens of de kerk. Dat kon ik met mijn geweten niet overeenbrengen.
Voor mijn besef is er maar één ongedeelde en absolute waarheid in God en daaruit ook in Zijn spreken. Voor mij is het onmogelijk om te denken dat God het ene zegt, maar het zou ook evengoed iets anders kunnen zijn. Op een heel basaal niveau kan ik dat begripsmatig niet gelijktijdig als waarheid zien.
Een reactie die niet direct ingaat op het door Valcke genoemde voorbeeld, omdat ik in mijn denken niet aan dat voorbeeld toekom. Ik vraag mij af of anderen dit ook zo ervaren.
Jouw denken kan ik helemaal volgen als het gaat om de Bijbelteksten in de oorspronkelijke talen.
Je lijkt het nu echter ook door te trekken naar de vertaling van de Bijbel in het Nederlands of een andere taal.
Daarom even enkele vragen om dit scherp te krijgen:
1. Betekent bovenstaande dat je je in een taal - zoals in het Nederlands - slechts één vertaling kunt voorstellen die werkelijk gezaghebbend en in absolute zin 'waarheid' is?
2. Bedoel je daarmee ook dat iedere variatie in de vertaling door jou wordt afgewezen? Kortom: iedere zin en ieder woord moet wat jou betreft op eenduidige manier weergegeven zijn? Of is er een bepaalde bandbreedte waarbinnen de vertaling eventueel nog kan verschillen, zonder dat dit ten koste gaat van het absolute waarheidsbegrip en de grondslag voor het geloof?
3. Stel dat je geleefd zou hebben ten tijde van de verschijning van de SV. Je hebt een oude Bijbeluitgave, de Deux-Aes, die je altijd gelezen hebt, en je hebt een nieuwe Bijbeluitgave, de Statenvertaling. Zeg je dan nog steeds dat je slechts één van beide kunt aanvaarden als Gods Woord, of zou je dan wél kunnen erkennen dat zowel de Deux-Aes als de Statenvertaling Gods Woord is, en dat sprake is van dezelfde grondslag voor het geloof?
(Dezelfde vraag zou je kunnen stellen voor bv. de Luthervertaling en de Piscator vertaling in het Duits, of voor de Engelse Geneva Bijbel die door de puriteinen gebruikt werd en de King James vertaling. En iets dichter bij deze tijd: wat zou dan de gezaghebbende Franse vertaling van dit moment zijn...?)
Wanneer je dit kunt verduidelijken, heel graag!
Verduidelijking wil ik best wagen. Maar deels zal het ook zijn een pogen mijnerzijds om grip te krijgen op het geheel. Ik zal dat wel doen in mijn eigen stijl, maar zonder al te veel uit te wijden over criteria rond vertalen en de rol van de kerk.
In mijn denken dit weekend heb ik met name gezocht naar de overgang tussen het vertalen en het betreden van ‘heilige grond’.
Valcke schreef:Jouw denken kan ik helemaal volgen als het gaat om de Bijbelteksten in de oorspronkelijke talen.
Je lijkt het nu echter ook door te trekken naar de vertaling van de Bijbel in het Nederlands of een andere taal.
Ik denk dat ik niet de enige ben die het zo doortrekt. Ik denk dat ook de NGB spreekt over de Bijbel als een geschrift in het Nederlands. Juist vanuit de reformatie werd het lezen van Gods Woord aangemoedigd. Met name om het persoonlijk geloof te gronden en te verzekeren. Iedere gelovige kan in de eigen taal daarom zeggen: Alzo spreekt de Heere. Zonder deze grond is het geloof niets.
Valcke schreef:1. Betekent bovenstaande dat je je in een taal - zoals in het Nederlands - slechts één vertaling kunt voorstellen die werkelijk gezaghebbend en in absolute zin 'waarheid' is?
Ja, wetend dat het een vertaling is waaraan gebreken (kunnen) kleven. Wij hebben de Bijbel in het Nederlands te houden voor Gods Woord en er dienovereenkomstig mee om te gaan.
Valcke schreef:2. Bedoel je daarmee ook dat iedere variatie in de vertaling door jou wordt afgewezen? Kortom: iedere zin en ieder woord moet wat jou betreft op eenduidige manier weergegeven zijn? Of is er een bepaalde bandbreedte waarbinnen de vertaling eventueel nog kan verschillen, zonder dat dit ten koste gaat van het absolute waarheidsbegrip en de grondslag voor het geloof?
Het uitgangspunt is dat iedere zin en ieder woord eenduidig wordt weergegeven. Er kan voor mij maar één Bijbel zijn. Echter, daarin is door middel van kanttekening wel ruimte om vragen en problemen in/bij het vertalen zichtbaar te maken. Dat zien we in de SV ook gebeuren. Wat is dan het verschil met een tweede vertaling? Wel die twee vertalingen hebben een gelijke status als Bijbel, nl. de status van een Godsspraak. Die kan ik niet laten botsen, want God spreekt niet verschillend. Wel kan ik erkennen dat mensen ten dele verstaan, ten dele begrijpen en kennis ook verloren kan gaan. Dan spreekt God niet verschillend, maar wij mensen begrijpen het niet (meer). Kortom het probleem ligt in de mens en niet in God. Zo kan ik Schrift en Schriftgezag handhaven en toch ruimte bieden voor toelichting op vertaalproblemen/vertaalmogelijkheden binnen het juiste theologische kader.
Valcke schreef:(Dezelfde vraag zou je kunnen stellen voor bv. de Luthervertaling en de Piscator vertaling in het Duits, of voor de Engelse Geneva Bijbel die door de puriteinen gebruikt werd en de King James vertaling. En iets dichter bij deze tijd: wat zou dan de gezaghebbende Franse vertaling van dit moment zijn...?)
Door middel van onze taal geven we uitdrukking aan ons verhouden tot de werkelijkheid. Dat brengt verschillen per volk met zich mee. Gelijke woorden in verschillende talen hebben daardoor niet automatisch dezelfde lading en betekenis. Ook is het een feit dat het aantal woorden per taal kan verschillen. Zo kan ik het meemaken dat de vertaling van Gods Woord in een woordarme taal minder nauwkeurig zal zijn, dan de vertaling in een woordrijke taal.
Ik zou zelfs het gebruik van dergelijke vertalingen (mits Bijbelgetrouw, etc.) willen aanbevelen. Ik wil niet uitsluiten dat juist dat zich anders verstaan tot de werkelijkheid in die talen, leidt tot een woordgebruik waarbij facetten van de Bijbelinhoud naar boven komen die niet zo direct in de Nederlandse taal naar boven komen. Zo kunnen de diverse buitenlandse vertalingen bijdragen aan een dieper Schrift verstaan.
Valcke schreef:3. Stel dat je geleefd zou hebben ten tijde van de verschijning van de SV. Je hebt een oude Bijbeluitgave, de Deux-Aes, die je altijd gelezen hebt, en je hebt een nieuwe Bijbeluitgave, de Statenvertaling. Zeg je dan nog steeds dat je slechts één van beide kunt aanvaarden als Gods Woord, of zou je dan wél kunnen erkennen dat zowel de Deux-Aes als de Statenvertaling Gods Woord is, en dat sprake is van dezelfde grondslag voor het geloof?
Ten opzichte van de situatie die in discussie is, zijn er belangrijke verschillen. Zo was het niet de bedoeling twee geautoriseerde vertalingen naast elkaar te laten bestaan. Bovendien werd de SV gemaakt in de Kerk, uitgegeven op last van de Overheid. In die zin is de situatie niet geheel gelijk.
Nu een gevoelsmatig antwoord. Mezelf kennend zou ik bij de Deux-Aes gebleven zijn. Maar dat is dus een antwoord op basis van mijn karakter en mijn ervaringen in het nu. Dus sterk gekleurd door over elkaar heen rollende Bijbelvertalingen, doelgroepgerichte Bijbelvertalingen, etc. Het hele proces van aanval op aanval op Gods Woord draagt er voor mij sterk toe bij dat ik niet echt opensta voor weer een nieuwe vertaling, en initiatieven daartoe met het nodige wantrouwen bezie.
Expliciet wil ik hier wel aan toevoegen dat wat ik van jou heb gezien op dit gebied, ik zeker kan waarderen. Mijn gevoelen hierboven heeft dus niets met jouw persoon en inspanning te maken.
Ik hoop dat de lijn van mijn denken een beetje helder is, anders vraag gerust verder want het onderwerp is belangrijk genoeg.
