opvallend;
http://nl.wikipedia.org/wiki/Bevindelijk_gereformeerden
Bevindelijk gereformeerden
De bevindelijk gereformeerden zijn een religieuze groepering in de Nederlandse samenleving.
Inhoud [TonenNiet tonen]
1 Typering en omvang
2 Oorsprong
3 Kenmerken
3.1 Plaats van de zondag
3.2 Betekenis van de Bijbel
3.3 Waarde van het gezin
3.4 Moeder en gezin
3.5 Kleding
3.6 Distantie
3.7 Vaccinatie en verzekering
3.8 Geen gewetensdwang
3.9 Publiek gebed
4 Het geloof van de bevindelijk gereformeerden
4.1 De Bijbel
4.2 De belijdenis
4.3 De bevinding
4.4 Taalgebruik
5 Organisatorische verbanden
5.1 De kerk
5.2 De school
5.3 De politiek
5.4 De media
5.5 De maatschappelijke organisaties
5.6 De zorginstellingen
6 De Prediking van de Bijbel
6.1 De prediking is Schriftuurlijk
6.2 De prediking is bevindelijk
6.3 De prediking is onderscheidend
6.4 De prediking spreekt van standen
6.5 De prediking en de sacramenten
7 Kritiek op de bevindelijk gereformeerden
7.1 Theologische kritiek
7.2 Kritiek van mensen die deze kring hebben verlaten
7.3 Kritiek van binnen uit
7.4 Reactie op de kritiek
8 Reacties vanuit de samenleving
9 Vergelijkbare groeperingen in het buitenland
10 Literatuur
11 Externe links
[bewerken]
Typering en omvang
De Nederlandse samenleving kent allerlei groepen en richtingen. Reeds vanaf het ontstaan van Nederland als natie in de 16e eeuw hebben allerlei groepen en bewegingen in Nederland een thuis gevonden. Het was en het is opmerkelijk dat in Nederland, meer dan in alle andere landen van Europa, een dergelijke verscheidenheden ook werd geïnstitutionaliseerd. Joden, wederdopers, vrijdenkers, ballingen, gereformeerden en katholieken vonden in de lage landen een plek om te wonen. Binnen die context zijn ook de bevindelijke gereformeerden een groep in de Nederlandse samenleving.
De verscheidenheid aan bevolkingsgroepen met eigen gebruiken en opvattingen is dus al een lang bestaande traditie in Nederland, waarvoor ook in wetenschap, media, politiek en maatschappij steeds veel aandacht is.
Politiek zijn de bevindelijk gereformeerden georganiseerd binnen de SGP. Kerkelijk zijn deze mensen te vinden in de Gereformeerde Gemeenten, de Gereformeerde Gemeenten in Nederland, de Oud Gereformeerde Gemeenten en voor een deel in de Christelijke Gereformeerde Kerken en de Nederlandse Hervormde Kerk of de Hersteld Hervormde Kerk.
De cijfermatige schattingen over deze groep lopen wat uiteen, maar globaal gaat het om circa 300.000 mensen. Dat is circa 2% van de Nederlandse samenleving. De SGP behaalde bij de verkiezingen in 2003 circa 150.000 stemmen. Inclusief de niet stemmers en de jongeren omvatten de bevindelijk gereformeerden, volgens de meeste onderzoekers, circa 300.000 mensen.
De bevindelijke gereformeerden vertonen sterke verwantschap in leer en leven met de zogenoemde Strict Baptist in de Engelstalige wereld. In Schotland hebben de leden van de Free Presbyterian Church of Scotland soortgelijke opvattingen. Ook in de Verenigde Staten van Amerika zijn soortgelijke groepen van christenen te vinden.
De bevindelijk gereformeerden staan enigszins in de aandacht. Recent zijn er verschillende dissertaties over deze groep in de Nederlandse samenleving verschenen. Over het algemeen stellen de bevindelijk gereformeerden deze aandacht niet zo erg op prijs. Als geheel is het een enigszins gesloten groep die echter wel een duidelijke ontwikkeling meemaakt. In tegenstelling tot bijvoorbeeld de Amish in de Verenigde Staten, behoort deze groep wel voluit tot de Nederlandse samenleving. De SGP is de oudste partij in het huidige politieke bestel.
[bewerken]
Oorsprong
De bevindelijk gereformeerden hebben hun oorsprong in 17e eeuws Nederland. In de kerk was er toen een vroomheidsbeweging, de Nadere Reformatie. Deze beweging had kernen in Zeeland en rond Utrecht. Voorts was deze beweging ook in Zuid-Holland, onder andere in Dordrecht, sterk aanwezig. Predikanten en theologen hebben deze beweging krachtig gesteund. Vooral de Utrechtse hoogleraar Gijsbertus Voetius was een belangrijk man. Hij kan gezien worden als de vader van de Nadere Reformatie. De boeken van de predikers van de Nadere Reformatie worden door de bevindelijk gereformeerden nog steeds gelezen. Ook worden deze boeken nog regelmatig herdrukt. Velen in bevindelijk-gereformeerde kring zijn ook in staat om het Middelnederlands, inclusief de gotische letter, waarmee de boeken in de 17e eeuw werden gedrukt, moeiteloos te lezen.
In de 18e eeuw heeft de Nadere Reformatie op verschillende manieren van zich doen spreken. Steeds opnieuw riepen haar vertegenwoordigers land en overheid op tot een terugkeer naar de bijbelse beginselen. Een bekende vertegenwoordiger van de Nadere Reformatie in de 18e eeuw is Theodorus van der Groe, een predikant in Rotterdam-Kralingen.
In de 19e eeuw ontstond grote verwarring in de Nederlandse Hervormde Kerk over de Bijbelse leer. Het leidde uiteindelijk tot een Afscheiding in 1834. De vader van deze afscheiding was ds. Hendrik de Cock uit Ulrum. Binnen de Afscheiding vonden sommige bevindelijk gereformeerden een plaats. Ook kwamen zij in de 19e eeuw wel samen in zogenoemde gezelschappen, particuliere bijeenkomsten waar werd gesproken over geestelijke zaken, gebeden, gelezen in de Bijbel of in een van de boeken van de Nadere Reformatie.
In het begin van de 20e eeuw heeft ds. Gerrit Hendrik Kersten een deel van de bevindelijk gereformeerden in een kerkverband bijeen gebracht. Kersten geldt als een van de belangrijkste vertegenwoordigers van de bevindelijk gereformeerden. Ook in de 21e eeuw is zijn invloed duidelijk merkbaar onder de bevindelijk gereformeerden. Kersten publiceerde onder meer een dogmatisch handboek dat nog steeds in gebruik is onder de bevindelijk gereformeerden.
[bewerken]
Kenmerken
De bevindelijk gereformeerden leggen grote nadruk op de betekenis van de Bijbel voor de ware leer en de goede levenswandel. De Bijbel is de norm en bron voor hun leven. Zij aanvaarden de Bijbel als een volstrekt goddelijk boek met absoluut gezag. In de Bijbel spreekt, volgens de bevindelijk gereformeerden, God tot mensen. Vanuit deze gedachte ontwikkelen zij een geheel eigen levensstijl.
[bewerken]
Plaats van de zondag
In de Tien Geboden wordt in het vierde gebod gewezen op de rustdag. Voor de joden was dit de zevende dag. Na de lichamelijke opstanding van Christus uit de doden op de eerste dag van de week week houden christenen de rustdag op de eerste dag. De zondag is de centrale dag in de christelijke geloofsleer. Voor de bevindelijk gereformeerden heeft de zondag een zeer bijzondere status. Deze dag staat geheel in het teken van de christelijke godsdienst. Twee maal gaat men op deze dag naar een kerkdienst om daar naar een preek te luisteren. Ook in gezinsverband tracht men deze dag te besteden in de sfeer van de christelijke religie. Er worden boeken gelezen. Er wordt over godsdienstige zaken gesproken. Men zal deze dag niet willen gebruiken voor uitgaansleven of iets dergelijks. Bevindelijk gereformeerden zullen deze dag niet besteden om inkopen te doen. Ook maakt men op deze dag geen gebruik van openbaar vervoer en dergelijke. Bij voorkeur wordt de zondag doorgebracht in de kring van het gezin. Wel staat zang en muziek op deze dag in de aandacht. Bij velen worden op deze dag geestelijke liederen gezongen.
[bewerken]
Betekenis van de Bijbel
De Bijbel neemt in het leven van christenen een grote plaats in. Bij de bevindelijk gereformeerden heeft de Bijbel een zeer centrale plaats. Dagelijks worden verschillende hoofdstukken gelezen. Elk lid van het gezin leest in ieder geval persoonlijk één of twee hoofdstukken per dag uit de Bijbel. Daarnaast wordt ook in het gezin uit de Bijbel gelezen. Vooral na de maaltijden wordt voorgelezen uit de Bijbel. Bij velen van de bevindelijk gereformeerden is het ook gebruikelijk om over het gelezen bijbelgedeelte verder door te praten en daaraan consequenties te verbinden voor het leven van alledag.
[bewerken]
Waarde van het gezin
De bevindelijk gereformeerden kennen grote waarde toe aan het gezin. Het leven speelt zich ook voor een belangrijk deel in huis en in het gezin af. Kinderen worden beschouwd als een bijzondere gave van God. Door de kinderen wil God zijn koninkrijk bouwen. Kinderen worden in bevindelijk gereformeerde kring daarom niet genomen maar ontvangen. Ook komen in deze kring veel grotere gezinnen voor. Het is bepaald niet opvallend in deze kring als ouders tussen de 5 en 10 kinderen hebben. Ook komen er wel gezinnen voor met meer dan 10 kinderen. De kinderen hebben een zeer speciale positie. Reeds in de eerste weken van hun geboorte worden zij in de kerk gedoopt. De doop brengt hen in gemeenschap met God en geeft kinderen ook een bepaalde status. De ouders worden door de kinderdoop verplicht om hun kinderen een bijbelse opvoeding te geven.
[bewerken]
Moeder en gezin
De vrouwenemancipatie wordt door de bevindelijk gereformeerden met wantrouwen bezien. Zij bepleiten de centrale plaats voor de moeder in het gezin. Het is in deze kring gebruikelijk dat de moeder zich geheel inzet voor haar gezin. Betaalde arbeid voor moeders met kleine kinderen wordt veelal niet bevorderd. De opvoeding van de kinderen vraagt een volledige inzet. In een situatie zonder kinderen of van alleenstaande vrouwen ligt de situatie anders. Dan is betaalde arbeid wel mogelijk. Vrouwen uit deze kring participeren dan ook op de arbeidsmarkt.
[bewerken]
Kleding
De bevindelijk gereformeerden vinden op grond van de Bijbel dat mannen en vrouwen wel gelijkwaardig zijn maar niet gelijk. Een vrouw heeft gewoonlijk een andere taak dan een man. Ook vinden zij, op grond van de Bijbel, dat er verschillen zijn tussen mannen en vrouwen. Deze verschillen wil men ook graag tot uitdrukking brengen in bijvoorbeeld kleding. In deze kringen wordt duidelijk onderscheid gemaakt tussen mannen- en vrouwenkleding. Voor grote delen van de bevindelijk gereformeerden is daarom een pantalon voor een vrouw niet geoorloofd. De man moet in zijn kleding vooral netheid en correctheid uitstralen. Allerlei pikante (sexy) kleding wordt door de bevindelijk gereformeerden afgewezen. Zij zien hierin een overtreding van het zevende gebod van de Tien Geboden. Overigens denken orthodoxe joden precies zo over kleding. De leefregels voor orthodoxe joden en bevindelijk gereformeerden lijken in sommige opzichten erg veel op elkaar.
[bewerken]
Distantie
De bevindelijk gereformeerden ervaren onze huidige cultuur als een gegeven, maar soms ook als een belasting. De praktijken rond bijvoorbeeld seksualiteit los van het huwelijk worden door velen afgewezen. In dit verband is men zeer kritisch richting moderne muziek en moderne media. Bij velen ontbreekt in het gezin bijvoorbeeld een televisietoestel. Ook de bioscoop wordt daarom afgewezen. In het gezinsleven tracht men een zekere afstand tot de omringende wereld te bewaren. Dat neemt echter niet weg dat velen wel voluit functioneren in het maatschappelijk bestel.
[bewerken]
Vaccinatie en verzekering
Een minderheid (circa 30%) binnen de bevindelijk gereformeerden wijst vaccinatie af als in strijd met Gods voorzienigheid. Een heel klein deel van de kring wijst ook verzekering af om dezelfde reden. Als gemoedsbezwaarden zijn zij bij de Belastingdienst vrijgesteld van premies voor volksverzekeringen. Door de weigering van vaccinatie is deze kring in het verleden vaak negatief in de publiciteit gekomen.
[bewerken]
Geen gewetensdwang
De bevindelijk gereformeerden kenmerken zich door een strikte levenswandel in gehoorzaamheid aan de Tien geboden. In hun opvatting over anderen echter zijn zij tolerant. Weliswaar wijzen ze bepaalde ontwikkelingen radicaal af, maar mensen met geweld een bepaalde mening opdringen is in deze kringen verwerpelijk. Slechts in woord en daad wil men getuigen. Anderen moeten door de kracht van Gods Geest gewonnen worden. Het met geweld en gewetensdwang opdringen van een bepaalde gedachte wordt afgewezen. Van allerlei optochtelijk gedoe heeft men in deze kring een diepe afkeer. Een bevindelijk gereformeerde zal ook niet snel meedoen aan massale uitingen van protest.
[bewerken]
Publiek gebed
De Bijbel is het belangrijkste boek in bevindelijk gereformeerde kringen. In de Bijbel komt het gebed, de aanspraak van God en de persoonlijke omgang met God voortdurend aan de orde. Zij vinden daarom het gebed een belangrijk onderdeel van hun leven. In het gebed spreken zij, voor hun besef, met God. Er zijn publieke gebeden. De maaltijden in deze kring worden bijvoorbeeld altijd met gebed geopend en gesloten. Ook wordt de dag met gebed begonnen en besloten. Ook echter in het publieke leven willen bevindelijk gereformeerden erkennen dat God de gaven geeft. Veelal zal een bevindelijk gereformeerde, bij het gebruik van een maaltijd, om een moment stilte vragen opdat hij de maaltijd met gebed zal kunnen beginnen. In dit gebed ligt voor hem erkenning dat God hem de maaltijd schenkt.
[bewerken]
Het geloof van de bevindelijk gereformeerden
In het christendom is het geloof in de drie-enige God een fundamenteel gegeven. Zonder geloof in God heeft het christendom geen bestaansrecht. De bevindelijk gereformeerden geven aan het geloof in God een speciale inhoud.
[bewerken]
De Bijbel
De Bijbel is het belangrijkste boek van de Christenheid. In deze kringen is de Bijbel het boek der boeken. In de Bijbel gaat het om God, de schepping van de hemel en de aarde, de schepping en de zonde van de mens, de redding door de Jezus Christus, het ware geloof in Christus en de eeuwige bestemming van de mens. Bevindelijk gereformeerden geloven dat er een hel en een hemel is. Zijn geloven de Bijbel zonder enige twijfel alles wat in de Bijbel staat. De schepping heeft voor de bevindelijk gereformeerden ongeveer 6000 geleden plaats gevonden. In 6 etmalen van 24 uur schiep God toen de hemel en de aarde. Omdat God almachtig is kan die ook werkelijk zo zijn voor de bevindelijk gereformeerden. Ook staan er in de Bijbel veel wonderen. Mensen staan bijvoorbeeld op uit de doden. Dit wordt zonder meer geloofd omdat God in Zijn almacht heerst over de dood en het leven. Het belangrijkste in de Bijbel is de komst van de Jezus naar de aarde. Bevindelijk gereformeerden geloven dat Jezus mens en God tegelijk is. In Christus is God op de aarde gekomen om mensen door Zijn kruisdood te redden van de hel, de zonde en de satan. Door het geloof in Christus worden mensen gered. Het aanvaarden van de Bijbel noemen de bevindelijk gereformeerden het historisch geloof. Dit geloof is wel belangrijk maar niet genoeg. De beleving, de bevinding is voor deze mensen zeer belangrijk.
[bewerken]
De belijdenis
De christelijke kerk heeft van oudsher haar geloof middels belijdenissen kenbaar gemaakt. De apostolische geloofsbelijdenis is een bekend voorbeeld. De bevindelijke gereformeerden erkennen voluit de waarheid van deze belijdenis. Daarnaast onderschrijven ze ook de formulieren van enigheid. Dit is de gereformeerde belijdenis. Daar wil men in deze kring elkaar ook op kunnen aanspreken. In de kerk en het onderwijs staat deze belijdenis zeer centraal. Er wordt in de kerk ook vaak uit gepreekt. De gereformeerde belijdenis heeft kerkelijk gezag. Gemeenteleden mogen niet zomaar op eigen houtje zeggen dat ze het met de inhoud van de belijdenis niet eens zijn. In de Gereformeerde belijdenis staat vooral het geloof in God en de redding door het geloof in Christus centraal.
[bewerken]
De bevinding
De Bijbel aanvaarden is belangrijk. De bevindelijk gereformeerden noemen dit een historisch geloof. Daarnaast echter is beleving van de bijbelse boodschap noodzakelijk. Niet alle bevindelijken kennen ook werkelijk de beleving van de Bijbelse boodschap. De bevinding betekent dat een mens zich werkelijk zondaar weet en voelt voor God. Het betekent ook dat iemand weet dat hij persoonlijk behouden is door Jezus Christus. De bevindelijk gereformeerden vinden het belangrijk dat iemand verslag kan doen van het werk dat God in hem heeft gewerkt. Het gaat om de echtheid van het geloof. Dan wordt gesproken over het zaligmakend geloof. Dit laatste is voor het heil en de redding doorslaggevend. Er zijn vele boeken in deze kring in omloop waarin mensen hun ervaringen van het heil hebben vastgelegd. Deze boeken, bekeringsgeschiedenissen, worden veel gelezen en ook vaak herdrukt. Ook komt men soms samen in klein gezelschap om over geestelijke en mystieke ervaringen te spreken. Dergelijke gezelschappen worden door verschillenden bezocht. De ervaring en beleving van het geloof staat op deze bijeenkomst centraal. Ook wordt er wel gezongen uit bekende liederen bundels.
[bewerken]
Taalgebruik
De bevindelijk gereformeerden bespreken hun geestelijke ervaringen met behulp van een eigen taalgebruik. Dit taalgebruik is ontleend aan de Statenvertaling. Ook komen hierin allerlei verkleinwoordjes (zoals wegje, plaatsje, hoopje, hartje, geloofje, zuchtje, etc. ) veelvuldig voor. Het vraagt van een buitenstaander inspanning en aandacht om dit taalgebruik te onderkennen en te wegen. Onder elkaar noemen deze mensen dit de Tale Kanaäns. Het draagt een enigszins verouderd karakter en is sterk gestempeld door Middelnederlandse uitdrukkingen. In 1972 is dit taalgebruik systematisch en wetenschappelijk in kaart gebracht door Cees van de Ketterij in zijn dissertatie De weg in woorden.
[bewerken]
Organisatorische verbanden
Mensen bewegen zich binnen bepaalde organisatorische kaders. Arbeiders zullen zich bewegen binnen de fabriek, de vakbeweging en hun huis. De bevindelijk gereformeerden kennen een aantal krachtige organisatorische verbanden waarin zij hun eigenheid beleven. Hun organisatorische kaders dragen heel sterk het karakter van de verzuiling. Binnen de bevindelijk gereformeerde zuil voltrekt zich goeddeels hun dagelijks leven. Binnen deze zuil zijn er belangrijke instituties.
[bewerken]
De kerk
De kerk is in Nederland meer en meer een randverschijnsel geworden. Uit het SCP-rapport Secularisatie in Nederland van 1994 bleek dat 49% van de Nederlanders onkerkelijk is. De prognose is dat in 2020 circa 75% van de bevolking onkerkelijk is. De kerk heeft voor veel Nederlanders weinig of geen betekenis. Bij de bevindelijk gereformeerden ligt dit totaal anders. Bij deze groep vervult de kerk de eerste en centrale functie in het leven van alledag. Vanuit de kerk en door de kerk worden allerlei activiteiten opgezet die van invloed zijn op het levenspatroon in deze kring. Belangrijke activiteiten vanuit de kerk onder de bevindelijk gereformeerden zijn:
op zondag worden minimaal twee kerkdiensten belegd, die circa 1,5 uur duren en waar men getrouw naar toe gaat. In Zeeland kennen de bevindelijk gereformeerden op sommige plaatsen zelfs drie kerkdiensten op zondag. Tijdens deze dienst, die een vrij sober karakter draagt, wordt vrijwel uitsluitend gepreekt. In de prediking, die ongeveer een uur tijd in beslag neemt, wordt de Bijbel uitgelegd. De diensten worden zo mogelijk door allen bezocht. Ook kinderen gaan zo snel mogelijk mee naar de kerk. Honderden jongeren bezoeken in deze kringen zondags twee maal de kerkdienst. Het is niet ongebruikelijk dat in één kerkdienst soms meer dan 1000 mensen samenkomen.
De jongeren krijgen, op grond van hun doop, bijzondere aandacht in de bevindelijke kring. Naast de zondagse kerkdienst wordt voor hen tussen september en april elke week één avond belegd waarop catechisatie wordt gegeven. Catechisatie is onderwijs aan jongeren van de gemeente in de leer van de Bijbel. Ook wordt tijdens de catechisatie met de jongeren gesproken. Het is de bedoeling dat dit onderwijs, dat veelal begint op 12-jarige leeftijd, op ongeveer 21-jarige leeftijd wordt afgerond met het doen van openbare belijdenis. Openbare belijdenis betekent dat iemand zich vrijwillig uitspreekt, in een samenkomst van de gemeente, dat hij of zij ook bij de kerk wil blijven. Na belijdenis is men belijdend lid van de kerk.
De kerk heeft in bevindelijk gereformeerde kring ook aandacht voor de persoonlijke noden en vragen. Jaarlijks worden leden van de kerk bezocht om te spreken over geestelijke zaken. Dit noemt men het huisbezoek. Op dit huisbezoek wordt vanuit de kerk met heel het gezin gesproken over de boodschap van de Bijbel en het persoonlijke leven. Ook wordt vanuit de kerk in allerlei omstandigheden meegeleefd. Bij ziekte, overlijden, zorgen, geboorte en andere zaken worden gemeenteleden thuis bezocht. Het bezoeken van elkaar is in bevindelijk gereformeerde kring zeer belangrijk. Vaak wordt tijdens die bezoeken over kerkelijke of geestelijke zaken gesproken. Ook ontstaat daardoor een sterke sociale band.
Binnen het verband van de kerk worden ook allerlei verenigingsactiviteiten ontplooid. Vrouwen komen veelal wekelijks samen op een zogenoemde vrouwenvereniging. Daar wordt gezongen, uit de Bijbel gelezen, gesproken en allerlei handwerk verricht. De jongeren hebben jeugdverenigingen. Ook op deze verenigingen wordt nagedacht over onderwerpen uit de Bijbel, de kerkgeschiedenis of maatschappij. Deze verenigingen hebben een belangrijke toerustende functie. Ook zijn er zangverenigingen en mannenverenigingen. Over het algemeen wordt er onder de bevindelijk gereformeerden veel gezongen. Men zingt psalmen en geestelijke liederen. In kerkdiensten worden uitsluitend psalmen gezongen.
[bewerken]
De school
De bevindelijk gereformeerden hebben een uitvoerig stelsel van basis- en middelbare scholen opgericht. Op deze scholen worden de jongeren uit deze kring toegerust voor hun taak in de maatschappij. Daarnaast krijgen jongeren ook een gedeelte vorming vanuit de Bijbel en de geloofsleer. De school is een belangrijk ontmoetingspunt voor allerlei mensen in de bevindelijk gereformeerde kring. Op ouderavonden komen al snel honderden ouders om met de school te spreken over het onderwijs. Vanuit de kerken hebben de scholen ook bijzondere aandacht. Vaak zijn leden van de kerk of de kerkenraad weer bestuurslid van de school. De scholen zijn georganiseerd in landelijke koepels. Er zijn scholen voor voortgezet onderwijs in Kampen, Apeldoorn, Amersfoort, Gorinchem, Gouda, Rotterdam en Goes. Er zijn ook honderden basisscholen met een bevindelijk gereformeerde signatuur. Naar buiten worden deze scholen onder meer vertegenwoordigd door Driestar Educatief.
[bewerken]
De politiek
De bevindelijk gereformeerden zijn politiek actief binnen de SGP. Het is opmerkelijk dat deze groep politiek actief wil zijn. Vergelijkbare groepen bijvoorbeeld in de Verenigde Staten zijn over het algemeen afkerig van politiek. Ook onder de Nederlandse evangelischen vind je groepen die de politiek mijden. Ook bij de bevindelijk gereformerden is er van oudsher altijd een onderstroom die niet veel van politieke activiteiten moet hebben. Maar de grote voorman van de bevindelijk gereformeerden, ds. Gerrit Hendrik Kersten, was zeer politiek bewust. Hij was jarenlang lid van de Tweede Kamer en een zekere politieke behendigheid kon hem niet worden ontzegd. Mede door zijn toedoen is eenmaal een kabinet Hendrik Colijn gevallen. Bij de meerderheid van de bevindelijk gereformeerden heeft daarom de politiek nadrukkelijke aandacht. De partijdagen van bijvoorbeeld de SGP zijn ook belangrijke momenten van ontmoeting en bezinning. Ook op de plaatselijke kiesverenigingen zijn de bevindelijk gereformeerden actief. De SGP is ook een van de belangrijkste organisaties die alle bevindelijk gereformeerden verenigt. Vaak zijn er diepgaande verschillen van inzicht over bijvoorbeeld de kerk en de leer. In de SGP echter werken de bevindelijk gereformeerden broederlijk samen. Binnen SGP-verband is er echter wel een stichting actief die meent dat de huidige ontwikkeling binnen de SGP afwijkt van de echte beginselen waarvoor men behoort te staan. Deze splintergroepering, die in het blad "In het spoor" vaak teruggrijpt op de periode waarin ds. Kersten en vervolgens ds. Zandt de partij leidden, heeft echter niet veel invloed en aanhang binnen de SGP.
[bewerken]
De media
De media zijn een moeilijk terrein voor de bevindelijk gereformeerden. Van de huidige massamedia is eigenlijk alleen het eigen Reformatorisch Dagblad voluit geaccepteerd. Andere media worden soms aanvaard en soms radicaal verworpen. De radio is lange tijd min of meer afgewezen in deze kring. Thans lijkt het min of meer geaccepteerd. De computer is wel geaccepteerd in deze kringen. Het ict-bedrijf van de gebroeders Baan is ook in deze kringen ontstaan. Velen in deze kring zijn ook actief in de ict-sector. De televisie en het omroepbestel heeft echter geen aanvaarding in deze kringen. Het hele entertainment-karakter van het huidige omroepbestel stuit hen tegen de borst. Ook een omroep als de EO wordt veelal radicaal afgewezen.
[bewerken]
De maatschappelijke organisaties
In de samenleving zijn er verschillende maatschappelijke organisaties. De vakbonden, patiëntenverenigingen, de Consumentenbond, etc. zijn bekende en belangrijke maatschappelijke organisaties. In bevindelijk gereformeerde kring vinden sommige maatschappelijke organisaties geen goedkeuring. Een vakbond, met als uiterste machtsmiddel het stakingswapen, acht men in strijd met de bijbelse visie op gezag. Er mag alleen tegen anti-christelijke maatregelen gestaakt worden. Wel heeft men binnen deze kring een soort eigen alternatieve vakvereniging opgezet, de RMU. De RMU wijst het stakingswapen af, maar doet wel taken die anders door een vakbond worden verricht. Ook bedrijven zijn lid van de RMU. Het is dus eigenlijk een combinatie van vakvereniging en werkgeversorganisatie. Daarnaast zijn er binnen deze kring een groot aantal hulporganisaties actief.
Ontwikkelingswerk en wereldwijd hulpbetoon wordt verricht door de stichting Woord en Daad. Hulpverlening aan vervolgde en verarmde mensen wordt geboden door de Stichting ZOA. Tientallen stichtingen voor hulpbetoon aan armen en misdeelden hebben hun wortels in bevindelijk gereformeerde kring. Dit werk wordt verricht naast en soms in aansluiting op het diaconale en zendingswerk dat reeds geschiedt vanuit de verschillende kerken. Over het algemeen is de betrokkenheid bij de nood van de mensheid (armoede, ziekte, honger, etc) in deze kring opmerkelijk groot en intensief.
[bewerken]
De zorginstellingen
Nederland kent een groot aantal zorginstellingen zoals ziekenhuizen, verpleeghuizen en instellingen voor gehandicaptenzorg. Ook in bevindelijk gereformeerde kring zijn er dergelijke instellingen voor zorg. Sommige voorzieningen, zoals ziekenhuizen, heeft men binnen deze kring niet. Andere voorzieningen zijn er echter wel. Met een zekere ijver leggen de mensen in deze kring zich toe op het scheppen van eigen zorginstellingen. Men doet dit om in zorgvolle situaties ook iets van de eigen levenssfeer te kunnen waarborgen. In bevindelijk gereformeerde kring zijn er daarom verzorgingstehuizen, verschillende instellingen voor gehandicapten, allerlei verenigingen waar mensen in nood en zorg elkaar proberen bij te staan. Vanuit de principes van deze kring tracht men allerlei voorzieningen te creëren. Op allerlei terrein is men in dit opzicht actief. Vaak wordt ook met grote inzet en overgave voor deze instellingen geofferd. De betrokkenheid van de bevindelijk gereformeerden bij deze instellingen is over het algemeen zeer groot.
[bewerken]
De Prediking van de Bijbel
In de christelijke kerk neemt de prediking een belangrijke plaats in. In het algemeen is de prediking een uitleg van de Bijbel en een actualisering van de bijbelse boodschap naar het doen en laten voor de gelovigen voor het leven van vandaag de dag. De bevindelijk gereformeerden leggen in de prediking nog extra accenten, die sterk afwijken van hetgeen in het algemeen in kerken gebruikelijk is. Wie een kerkdienst van de bevindelijk gereformeerden bezoekt, zal verschillende zaken opvallen. Zelf zeggen de bevindelijk gereformeerden dat de prediking Schriftuurlijk-bevindelijk moet zijn. Dit wordt hieronder nader toegelicht.
[bewerken]
De prediking is Schriftuurlijk
Een kerkdienst in bevindelijk gereformeerde kring duurt minimaal 1,5 uur. Soms lopen de kerkdiensten uit naar 2 uur. Dit hangt af van de prediker. In de prediking staat de uitleg van de Bijbel centraal. De bijbeltekst wordt veelal nauwkeurig uitgelegd. Ook wordt de betekenis voor vandaag de dag en voor het geestelijk leven van de gemeente duidelijk gemaakt. Vooral de relatie naar het geestelijke leven is van groot belang. Hier wordt in de prediking uitvoerig en indringend bij stil gestaan. Steeds worden bijbelse gedachten en geschiedenissen gezien in het licht van het geestelijke leven van Gods kinderen vandaag de dag.
[bewerken]
De prediking is bevindelijk
De prediking is in de eerste plaats uitleg van de Bijbel. Daarnaast echter is het ook het middel waardoor God het ware geloof aan zijn kinderen wil geven. Het ware geloof komt tot stand door kennis van eigen ellende, kennis van Gods verlossing door Christus en een leven in dankbaarheid aan God voor de verlossing uit de macht van de duivel, de zonde en de wereld. Deze verlossing staat niet los van geestelijke ervaringen die gepaard gaan met droefheid over de zonde. Deze ervaringen gaan ook gepaard met vreugde over de verlossing. In de prediking wordt vrij diepgaand over deze ervaringen gesproken. Er wordt uitgelegd hoe de Heilige Geest dergelijke ervaringen werkt. Ook wordt uitgelegd wat echte en valse ervaringen zijn. Het ervaringselement noemen de bevindelijk gereformeerden de bevinding. In elke preek wordt steeds vrij uitvoerig op dergelijk ervaringen ingegaan. Bevindelijk gereformeerden vinden het een ernstig manco als dergelijke ervaringen in een preek ontbreken. Voor het verwoorden van dergelijke ervaringen maakt men vooral gebruik van de Psalmen. Ook in de belijdenissen van bijvoorbeeld Augustinus vinden we dergelijke ervaringen uitvoerig beschreven.
[bewerken]
De prediking is onderscheidend
De bevindelijk gereformeerden maken heel duidelijk onderscheid tussen echt en niet-echt geloof. Het echte geloof is een gave van de Heilige Geest. Niet alle kerkgangers echter hebben het ware geloof. Velen in de kerk hebben juist dit ware geloof niet. Zij worden aangespoord om daarom te bidden en daarnaar te zoeken. In de bevindelijk gereformeerde prediking wordt ronduit gesproken over de hemel en de hel. Alle ongelovigen worden gewaarschuwd voor de hel. Ook wordt ieder aangespoord om Christus door het geloof te aanvaarden. Wie Christus door een waar geloof als Zaligmaker aanneemt die is behouden en komt in de hemel. De scheiding tussen echt en onecht komt in deze prediking heel nadrukkelijk naar voren.
[bewerken]
De prediking spreekt van standen
Slechts een minderheid van de gemeenteleden is echt kind van God. Tussen de kinderen van God is echter ook weer onderscheid in de mate waarin ze zijn gegroeid in het geloof. Sommigen zijn nog maar kort tot het geloof gekomen. Anderen hebben meer van het Evangelie mogen leren en hebben rijkere geestelijke ervaringen opgedaan. In de prediking worden deze onderscheidingen tussen Gods kinderen nauwkeurig benoemd en uitgewerkt. Men spreekt dan over standen in het geestelijke leven.
[bewerken]
De prediking en de sacramenten
De kerk kent sacramenten. In de gereformeerde geloofsleer worden twee sacramenten geleerd: Doop en Avondmaal. Deze sacramenten worden ook in de bevindelijke kerken bediend. Het Avondmaal echter wordt slechts enkele malen per jaar bediend. In sommige bevindelijke kerken wordt het bijna nauwelijks bediend. Opvallend is echter dat slechts een kleine minderheid van de gemeenteleden ook daadwerkelijk gebruikmaakt van het Avondmaal. In deze kring mogen alleen de oprecht gelovigen gebruik maken van het Avondmaal. Veelal is dit slechts een kleine minderheid in de gemeente.
[bewerken]
Kritiek op de bevindelijk gereformeerden
De bevindelijk gereformeerden liggen om hun standpunten en om hun geslotenheid tamelijk vaak onder kritiek. Het kan niet ontkend worden dat zij in veel opzichten duidelijk tegen de stroom in roeien. Een partij als de SGP bijvoorbeeld wordt regelmatig voor de rechter gesleept over het vrouwenstandpunt van deze partij. Tot op heden heeft de rechter echter nog nimmer ingegrepen in de interne opvattingen van deze partij. Dat zou overigens ook strijdig zijn met de vrijheid van meningsuiting in Nederland. De bevindelijk gereformeerde hebben desondanks vaak heel wat kritiek op hun opvattingen te verstouwen. Overigens liggen minderheden wel vaker onder het vuur van de maatschappelijke en publicitaire kritiek. Vooral de media vervullen rond de bevindelijk gereformeerden niet altijd een even kiese rol. Er zijn verschillende vormen van kritiek.
[bewerken]
Theologische kritiek
De Utrechtse hoogleraar systematische theologie Dr. Arnold Albert van Ruler heeft de bevindelijk gereformeerden gekritiseerd op hun leer en levensopvatting. De bevindelijk gereformeerden zouden zijn afgeweken van de ware bijbelse leer. Ook zouden zij niet de bijbelse leefwijze hebben. Van Ruler noemt deze kring zelfs erger dan de vrijzinnigen. Zijn oordeel over deze kring is tamelijk hard. De kritiek is op een waardige wijze weerlegd door ds. Arie Vergunst. Vergunst was in de jaren 60 van de twintigste eeuw de leidsman van de bevindelijk gereformeerden en de opvolger van ds. Gerrit Hendrik Kersten. Vergunst wees de kritiek van Van Ruler als onreformatorisch van de hand, alhoewel hij ook wel bepaalde goede elementen in de kritiek wilde erkennen. Prof. Dr. Cornelis Graafland heeft ook regelmatig, overigens zeer milde, kritiek op de bevindelijk gereformeerden geoefend. Toch behoort hij zelf min of meer, qua achtergrond, tot deze kring. Ook dr. Hendrikus Berkhof heeft in een briefwisseling met ds. Gijs Boer kritisch over deze kring gesproken.
[bewerken]
Kritiek van mensen die deze kring hebben verlaten
Er zijn verschillende mensen die in deze kring zijn opgegroeid en die deze daarna hebben verlaten. Soms heeft men bepaalde frustraties opgelopen. Soms legt men deze vast in een publicatie. Een voorbeeld is een boek van Gert Jan Van Dijk. In zijn kritiek, waar op zich elementen van waarheid in schuilen, speelt een zekere rancune ook een rol. Dergelijke kritiek kan daarom niet helemaal serieus worden genomen.
[bewerken]
Kritiek van binnen uit
Ook binnen de kring zijn er verschillende personen die kritiek hebben geoefend. Een bekend voorbeeld is de voormalig rector magnificus van de TU in Delft, Dr. Johan Blaauwendraad. Hij heeft belangrijke kritiek op de prediking in deze kring. Ook zou de bijbelse opvatting over het verbond volgens Blaauwendraad in deze kring zijn prijsgegeven. Blaauwendraad was oorspronkelijk lid van de Gereformeerde Gemeenten. Hij heeft die kerk inmiddels verlaten. Ook is er kritiek geoefend op de prediking en de leer door de kerknieuwsjournalist van het Reformatorisch Dagblad Dr. Klaas van der Zwaag. Hij schreef daarover een boek met meer dan 1000 pagina's. Van der Zwaag vindt dat de prediking in deze kring niet meer beantwoordt aan de Bijbel. Rond een boek dat Van der Zwaag over deze zaak heeft geschreven is veel ophef ontstaan. In de Saambinder, het kerkelijk blad van de Gereformeerde Gemeenten is het boek van Van der Zwaag kritisch besproken. Anderen namen het weer op voor Van der Zwaag. Op de website van zijn uitgever (zie onder) is een en ander samengevat en gebundeld. Ook blijkt dat er talloze andere reacties op zijn boeken zijn gekomen.
[bewerken]
Reactie op de kritiek
Ondanks de vele kritiek blijkt de bevindelijk gereformeerde groepering levenskrachtig. Tegen alles in groeit deze groep. Ook het kerkelijke leven heeft voortgang. En vele jongeren en ouderen voelen zich tot deze kring aangetrokken. In verschillende bladen wordt de kritiek besproken en weersproken.
[bewerken]
Reacties vanuit de samenleving
De bevindelijk gereformeerden kennen een gesloten structuur en zijn een beperkte groep in de Nederlandse samenleving. Ook wijken hun gewoonten en hun levenspatroon duidelijk af van de meerderheid. Dit roept soms heftige reacties op. Sommigen stellen de bevindelijk gereformeerden op één lijn met radicale islamieten. Anderen uitten zware beschuldigingen. Over het algemeen echter geven deze reacties blijk van weinig kennis van zaken over deze groep in de samenleving. In historisch perspectief gezien heeft deze groep nog nimmer een bedreiging gevormd voor de rechtsstaat. Het zijn over het algemeen gewone burgers die hun plicht verstaan en niet neigen naar terreurachtige oplossingen voor knelpunten in het samenleven.
[bewerken]
Vergelijkbare groeperingen in het buitenland
Enigszins vergelijkbare groeperingen in het buitenland zijn de Free Presbyterian Church of Scotland en de Engelse Strict Baptist.
[bewerken]
Literatuur
Zwemer, Jan. In conflict met de cultuur De bevindelijk gereformeerden en de Nederlandse samenleving in het midden van de twintigste eeuw (dissertatie) (Uitgave 1992) ISBN 9061403138
Zwemer, Jan. De bevindelijk gereformeerden [1] (http://www.chroom.net/weblog/log01jun.htm)
Laarse, Rob van der, Bevoogding en Bevinding. Heren en kerkvolk in een Hollandse provinciestad. Woerden 1780-1930 (diss.) (Uitgave 1989) ISBN 90-72627-03-2
Meiden, Anne van der. Welzalig is het volk. Een bijgewerkt en aangevuld portret van de zwarte-kousen kerken (Uitgave 1976) ISBN 9026303602
Hijwege, Nicolette. Bekering in bevindelijk gereformeerde kring. Een psychologische studie [2] (http://www.frieschdagblad.nl/artikel.asp?artID=18646) (diss.) (Uitgave 2004). ISBN 9043509957
Stoffels, H. Als een briesende leeuw. Orthodox-protestanten in de slag met de tijdgeest (Uitgave 1995) ISBN 9024223075
Janse, C.S.L. Bewaar het pand. De spanning tussen assimilatie en persistentie bij de emancipatie van de bevindelijk gereformeerden .(diss.) (Uitgave 1985)
Ketterij, C. van de, De weg in woorden Een systematische beschrijving van piëtistisch woordgebruik na 1900. (diss.) (Uitgave 1972)
Wikipedia over bevindelijk gereformeerden
-
Leonius
Re: Wikipedia over bevindelijk gereformeerden
Wikipedia heeft dr. G.A. van den Brink gehaald.
Wikipedia heeft wel een selectie van predikanten, een nogal bont gezelschap:
Noem bv. ds. Kersten, ds. Schipaanboord, ds. Harry Kuitert, prof (ds.) G. Wisse... enz.
Wikipedia wil geen religieuze voorkeur uitspreken, maar de inhoud van deze encyclopedie is wel zo dat de 'bevindelijken' er wel wat bekaaid afkomen. Een christelijke Wikipedia 'op gereformeerde grondslag' zou naar ik meen ook wel een idee zijn.
Enkele voorbeelden:
https://nl.wikipedia.org/wiki/Gert_van_ ... (theoloog)
https://nl.wikipedia.org/wiki/Gerrit_Hendrik_Kersten
https://nl.wikipedia.org/wiki/Klaas_de_Gier
https://nl.wikipedia.org/wiki/Gerrit_Schipaanboord
https://nl.wikipedia.org/wiki/Marinus_Abraham_Mieras
https://nl.wikipedia.org/wiki/Jozias_Fraanje
https://nl.wikipedia.org/wiki/Cornelis_Steenblok
https://nl.wikipedia.org/wiki/Harry_Kuitert
https://nl.wikipedia.org/wiki/Herman_Bavinck
https://nl.wikipedia.org/wiki/Gerard_Wisse
Wikipedia heeft wel een selectie van predikanten, een nogal bont gezelschap:
Noem bv. ds. Kersten, ds. Schipaanboord, ds. Harry Kuitert, prof (ds.) G. Wisse... enz.
Wikipedia wil geen religieuze voorkeur uitspreken, maar de inhoud van deze encyclopedie is wel zo dat de 'bevindelijken' er wel wat bekaaid afkomen. Een christelijke Wikipedia 'op gereformeerde grondslag' zou naar ik meen ook wel een idee zijn.
Enkele voorbeelden:
https://nl.wikipedia.org/wiki/Gert_van_ ... (theoloog)
https://nl.wikipedia.org/wiki/Gerrit_Hendrik_Kersten
https://nl.wikipedia.org/wiki/Klaas_de_Gier
https://nl.wikipedia.org/wiki/Gerrit_Schipaanboord
https://nl.wikipedia.org/wiki/Marinus_Abraham_Mieras
https://nl.wikipedia.org/wiki/Jozias_Fraanje
https://nl.wikipedia.org/wiki/Cornelis_Steenblok
https://nl.wikipedia.org/wiki/Harry_Kuitert
https://nl.wikipedia.org/wiki/Herman_Bavinck
https://nl.wikipedia.org/wiki/Gerard_Wisse
© -DIA- Laatst actief: 00 xxx 24??
Re: Wikipedia over bevindelijk gereformeerden
Je kunt er zo nieuwe pagina's aanmaken, toch?
Re: Wikipedia over bevindelijk gereformeerden
Zeker. Je zou zelfs een pagina over Refoforum kunnen maken. Of over Dia of DDD.
Re: Wikipedia over bevindelijk gereformeerden
Wikipedia denkt ook aan iets anders: DDD
-
Re: Wikipedia over bevindelijk gereformeerden
Dan is het alias in ieder geval op zichzelf genomen van voldoende gewicht;-)
Re: Wikipedia over bevindelijk gereformeerden
Toen onze vriend DDD zich hier registreerde, moest ik daar ook direct aan denken. Maar hij blijkt een heel ander beroep uit te oefenen.
Re: Wikipedia over bevindelijk gereformeerden
De Engelstalige variant is altijd veel uitgebreider: https://en.wikipedia.org/wiki/Dia