Kritiek op de HSV inhoudelijk gewogen

Gebruikersavatar
memento
Berichten: 11339
Lid geworden op: 29 dec 2001, 11:42

Re: Kritiek op de HSV inhoudelijk gewogen

Bericht door memento »

Tiberius schreef:Hier was ik ook al enige tijd naar op zoek, omdat de HSV deze fout op meer plaatsen maakt.
Omdat toevallig één grammaticus dit als constructie bestempeld, en vele anderen niet (zie de citaten die ik gegeven heb uit 2 veelgebruikte Griekse grammatica's, waaronder de bekende Wallace), is m.i. de conclusie dat de HSV een fout maakt erg voorbarig.

Ik krijg het idee dat voor sommigen hier de conclusie dat de HSV fout zit al vast staat, voordat men uit gaat zoeken hoe het nu zit.
Gebruikersavatar
Afgewezen
Berichten: 17323
Lid geworden op: 12 mei 2005, 21:50

Re: Kritiek op de HSV inhoudelijk gewogen

Bericht door Afgewezen »

memento schreef:
Tiberius schreef:Hier was ik ook al enige tijd naar op zoek, omdat de HSV deze fout op meer plaatsen maakt.
Omdat toevallig één grammaticus dit als constructie bestempeld, en vele anderen niet (zie de citaten die ik gegeven heb uit 2 veelgebruikte Griekse grammatica's, waaronder de bekende Wallace), is m.i. de conclusie dat de HSV een fout maakt erg voorbarig.

Ik krijg het idee dat voor sommigen hier de conclusie dat de HSV fout zit al vast staat, voordat men uit gaat zoeken hoe het nu zit.
Bieringer verwijst ook naar de door Zonderling genoemde grammatica (naast nog een andere), par. 273.
Zonderling
Berichten: 4330
Lid geworden op: 19 nov 2005, 12:31

Re: Kritiek op de HSV inhoudelijk gewogen

Bericht door Zonderling »

memento schreef:Ik krijg het idee dat voor sommigen hier de conclusie dat de HSV fout zit al vast staat, voordat men uit gaat zoeken hoe het nu zit.
Memento, stel je hebt gelijk dat het lidwoord in het Grieks in Luk. 18:13 EXTRA nadruk geeft aan het woord zondaar en dus vertaald zou moeten worden.
Hoe verklaar je dan het lidwoord in de volgende teksten:

Lukas 6:24: 'gij rijken'. Grieks: Gij, DE rijken.
Markus 7:6: 'u, geveinsden'. Grieks: u, DE geveinsden.
Johannes 13:14: 'Ik, (de) Heere en (de) Meester. Grieks: Ik, DE Heere en DE Meester.
Romeinen 15:1: 'Wij die sterk zijn' (of: Wij sterken). Grieks: Wij, DE sterken.

Geldt ook hier dat het lidwoord EXTRA nadruk geeft volgens jou? En zou dat ook moeten worden vertaald?
Graag je reactie voor elk van deze voorbeelden.

Groet, Z.
Gebruikersavatar
memento
Berichten: 11339
Lid geworden op: 29 dec 2001, 11:42

Re: Kritiek op de HSV inhoudelijk gewogen

Bericht door memento »

Afgewezen schreef:
memento schreef:
Tiberius schreef:Hier was ik ook al enige tijd naar op zoek, omdat de HSV deze fout op meer plaatsen maakt.
Omdat toevallig één grammaticus dit als constructie bestempeld, en vele anderen niet (zie de citaten die ik gegeven heb uit 2 veelgebruikte Griekse grammatica's, waaronder de bekende Wallace), is m.i. de conclusie dat de HSV een fout maakt erg voorbarig.

Ik krijg het idee dat voor sommigen hier de conclusie dat de HSV fout zit al vast staat, voordat men uit gaat zoeken hoe het nu zit.
Bieringer verwijst ook naar de door Zonderling genoemde grammatica (naast nog een andere), par. 273.
Misschien wil je die paragraaf even posten (dus de paragraaf over apposities bij persoonlijke voornaamwoorden)?

De redenatie kan gemaakt worden: Bij een appositie bij een persoonlijk voornaamwoord is in het Grieks het lidwoord gebruikelijk. Dat is een geldige these, die bewezen kan worden. Echter, de these dat dáárom het lidwoord zonder verdere betekenis is (dus puur grammaticaal), is niet te bewijzen en door verschillende taalkundigen tegengesproken. Terecht wijzen zij erop, dat wanneer een schrijver een appositie gebruikt bij een persoonlijk voornaamwoord, dit altijd extra nadruk op de appositie legt, en dat vandaaruit de vertaling van het lidwoord juist de nadruk weergeeft die het Grieks ook op de bijstelling wil leggen.


@Zonderling:
De voorbeelden die je noemt zijn inderdaad sterk bepaald. Om je eerste 2 voorbeelden te benoemen:
Wee de rijken, namelijk jullie (of: waarvan jullie deel uitmaken), ...
Wel heeft Jesaja van de geveinsden, namelijk van jullie (of: waarvan jullie deel uitmaken), geprofeteerd

Hoe je concreet vertaald zal je per geval moeten vertalen. Niet elk geval levert goed Nederlands op, met een bepaald lidwoord. Waar echter het bepaalde lidwoord zonder problemen meevertaald kan worden, zoals in Luk 18:13, verdient het m.i. de voorkeur om (net als de HSV) gewoon het bepaalde lidwoord te vertalen. En dat levert nog beter en begrijpelijker Nederlands op ook (mij zondaar blijft gewoon onhelder Nederlands)
Zonderling
Berichten: 4330
Lid geworden op: 19 nov 2005, 12:31

Re: Kritiek op de HSV inhoudelijk gewogen

Bericht door Zonderling »

memento schreef:De redenatie kan gemaakt worden: Bij een appositie bij een persoonlijk voornaamwoord is in het Grieks het lidwoord gebruikelijk. Dat is een geldige these, die bewezen kan worden.
O.k., maar dat is wel een belangrijke vaststelling. Gisteren meende je aanvankelijk anders toen je stelde dat het lidwoord in het Grieks ook weggelaten had kunnen worden. Wanneer we nu met elkaar vaststellen dat het lidwoord in het Grieks er gewoon bijhoort omdat het een appositie (bijstelling) is, dan zijn we al heel ver qua overeenstemming.
Echter, de these dat dáárom het lidwoord zonder verdere betekenis is (dus puur grammaticaal), is niet te bewijzen en door verschillende taalkundigen tegengesproken. Terecht wijzen zij erop, dat wanneer een schrijver een appositie gebruikt bij een persoonlijk voornaamwoord, dit altijd extra nadruk op de appositie legt, en dat vandaaruit de vertaling van het lidwoord juist de nadruk weergeeft die het Grieks ook op de bijstelling wil leggen.
Natuurlijk ligt er nadruk op de appositie (bijstelling). Natuurlijk krijgt het woord zondaar grote nadruk. Maar dit is helemaal de kwestie niet.
De vraag is slechts of 'DE zondaar' (als vertaling) nou net niet een beetje teveel van het goede is. Want dat betekent gewoon iets anders. Dit zag je ook in het citaat van Wallace dat je gaf. Die leidt uit het lidwoord gewoon een andere, EXTRA betekenis af. De vraag die voorligt is of hier reden voor is of niet. Naar mijn overtuiging niet omdat het lidwoord grammaticaal vanzelfsprekend is.
De voorbeelden die je noemt zijn inderdaad sterk bepaald. Om je eerste 2 voorbeelden te benoemen:
Wee de rijken, namelijk jullie (of: waarvan jullie deel uitmaken), ...
Wel heeft Jesaja van de geveinsden, namelijk van jullie (of: waarvan jullie deel uitmaken), geprofeteerd

Hoe je concreet vertaald zal je per geval moeten vertalen. Niet elk geval levert goed Nederlands op, met een bepaald lidwoord. Waar echter het bepaalde lidwoord zonder problemen meevertaald kan worden, zoals in Luk 18:13, verdient het m.i. de voorkeur om (net als de HSV) gewoon het bepaalde lidwoord te vertalen. En dat levert nog beter en begrijpelijker Nederlands op ook (mij zondaar blijft gewoon onhelder Nederlands)
Nogmaals, ik zou graag van je horen hoe jij de 4 door mij genoemde gevallen concreet zou vertalen.
Dus niet omschrijven, maar graag een vertaling!
Zonderling
Berichten: 4330
Lid geworden op: 19 nov 2005, 12:31

Re: Kritiek op de HSV inhoudelijk gewogen

Bericht door Zonderling »

memento schreef:Misschien wil je die paragraaf even posten (dus de paragraaf over apposities bij persoonlijke voornaamwoorden)?
Ik vergat nog hierop te reageren.
Dit gaat mij echter niet lukken, ik heb geen scanner. Je kunt het vermoedelijk gemakkelijk kopiëren, want het is een wijd verspreid werk.
Gebruikersavatar
memento
Berichten: 11339
Lid geworden op: 29 dec 2001, 11:42

Re: Kritiek op de HSV inhoudelijk gewogen

Bericht door memento »

Zonderling schreef:
memento schreef:De redenatie kan gemaakt worden: Bij een appositie bij een persoonlijk voornaamwoord is in het Grieks het lidwoord gebruikelijk. Dat is een geldige these, die bewezen kan worden.
O.k., maar dat is wel een belangrijke vaststelling. Gisteren meende je aanvankelijk anders toen je stelde dat het lidwoord in het Grieks ook weggelaten had kunnen worden. Wanneer we nu met elkaar vaststellen dat het lidwoord in het Grieks er gewoon bijhoort omdat het een appositie (bijstelling) is, dan zijn we al heel ver qua overeenstemming.
Er zijn vele manieren om in het Grieks een appositie bij een woord als "mij" te vermijden. Het feit dat de auteur kiest voor deze constructie, ipv een onbepaalde constructie, geeft aan dat hij extra nadruk wil leggen.


Lukas 6:24: 'gij rijken'. Grieks: Gij, DE rijken. -> jullie rijken
Markus 7:6: 'u, geveinsden'. Grieks: u, DE geveinsden. -> jullie geveinsden
Johannes 13:14: 'Ik, (de) Heere en (de) Meester. Grieks: Ik, DE Heere en DE Meester. -> Ik, de Heere en de Meester
Romeinen 15:1: 'Wij die sterk zijn' (of: Wij sterken). Grieks: Wij, DE sterken. -> Wij, de sterken

Er is onderscheid tussen de eerste 2 en de laatste 2. De eerste wijzen van je af, de 2e wijzen naar jezelf. Dat maakt bij het vertalen naar het Nederlands verschil uit.

De reden om de eerste 2 niet met het lidwoord te vertalen is heel simpel: dat levert geen goed Nederlands op. Hoewel ik meer bepaaldheid erin zou willen vertalen, zou ik niet weten hoe dat kan zonder te parafraseren.

De overige 2 zou ik mét lidwoord vertalen. En wel omdat dat de meest letterlijke vertaling is, niet meer weergeeft dan het Grieks wil zeggen, en "Ik Heere en Meester" en "Wij sterken" geen helder Nederlands is. Bij woorden als mij, wij, ik is een onbepaalde bijstelling onhelder en lelijk taalgebruik.

Vergelijk:
Onhelder: Geef mij timmerman de hamer
Helder: Geef mij, de timmerman, de hamer.

Het laatste impliceert trouwens helemaal niet dat de "mij" in universele zin de timmerman bij uitstek is, of de enige timmerman is. Het enige wat het aanduidt is dat de "mij" in deze zin, in deze context, "de timmerman" is.
Zonderling
Berichten: 4330
Lid geworden op: 19 nov 2005, 12:31

Re: Kritiek op de HSV inhoudelijk gewogen

Bericht door Zonderling »

@Memento,
De reden om de eerste 2 niet met het lidwoord te vertalen is heel simpel: dat levert geen goed Nederlands op. Hoewel ik meer bepaaldheid erin zou willen vertalen, zou ik niet weten hoe dat kan zonder te parafraseren.
Volgens mij is er een andere reden: Wanneer je met lidwoord vertaalt, levert dat namelijk nog steeds prima Nederlands op, alleen de betekenis verandert. (Bv.: 'Jullie, de geveinsden, ....' = jullie, de geveinsden bij uitnemendheid.)
Kijk, en dat is nu precies de reden waarom ik ook in Lukas 18:13 niet zou vertalen met het woordje 'de'.

Ik laat het er verder bij, het voorbeeld is wat mij betreft niet heel belangrijk, dus dan moet ik ook een keer stoppen.
Wel viel mij op dat je het belangrijke middelste deel van mijn vorige posting niet hebt beantwoord; daar gaat het juist om.

Groet, ::salut
Gebruikersavatar
memento
Berichten: 11339
Lid geworden op: 29 dec 2001, 11:42

Re: Kritiek op de HSV inhoudelijk gewogen

Bericht door memento »

Zonderling schreef:Volgens mij is er een andere reden: Wanneer je met lidwoord vertaalt, levert dat namelijk nog steeds prima Nederlands op, alleen de betekenis verandert. (Bv.: 'Jullie, de geveinsden, ....' = jullie, de geveinsden bij uitnemendheid.)
Zoals gesteld, moet je in het Nederlands onderscheid maken tussen voornaamwoorden die naar jezelf wijzen (mij, ik, wij), en woorden die van je af wijzen (jij, jullie). Je hebt gelijk dat bij van je af wijzende voornaamwoorden het lidwoord de betekenis veranderd. Bij voornaamwoorden die naar jezelf verwijzen (reflexief) is dit echter niet zo. Je voorbeeld gaat daarom niet op.

Rekening houdend met dit onderscheid pleit ik voor:
Jullie geveinsden (van jezelf afwijzend = zonder bepaald lidwoord, jullie de geveinsden is geen correct Nederlands)
Ik, de zondaar, (naar jezelf wijzend = met bepaald lidwoord, is goed Nederlands en veranderd de betekenis niet)

Volgens mij is dat binnen het Nederlands de beste wijze van uitdrukken.

PS> Misschien kan een Neerlandicus hier even uitleggen hoe het met de Nederlandse grammatica precies zit, welke constructies mogen en welke constructies de voorkeur hebben.
Zonderling
Berichten: 4330
Lid geworden op: 19 nov 2005, 12:31

Re: Kritiek op de HSV inhoudelijk gewogen

Bericht door Zonderling »

memento schreef:Zoals gesteld, moet je in het Nederlands onderscheid maken tussen voornaamwoorden die naar jezelf wijzen (mij, ik, wij), en woorden die van je af wijzen (jij, jullie). Je hebt gelijk dat bij van je af wijzende voornaamwoorden het lidwoord de betekenis veranderd. Bij voornaamwoorden die naar jezelf verwijzen (reflexief) is dit echter niet zo. Je voorbeeld gaat daarom niet op.
Ik wil stoppen, maar plaats hier echt een vraagteken bij.

Je voorbeeld van een beroep: ik/mij, de timmerman, ... gaat natuurlijk niet op als vergelijking. Daar hoef je geen neerlandicus voor te zijn. Een beroep krijgt gemakkelijk een lidwoord en betekent dus niet 'bij uitnemendheid'. Bovendien wordt hier het woordje 'de' gebruikt om onderscheid te maken met anderen die géén timmerman zijn. Ook dit is niet vergelijkbaar met onze kwestie in Lukas.

Wanneer je echter zegt: 'ik/mij, de geveinsde' of 'ik/mij, de zondaar' dan wordt wel degelijk de associatie van geveinsde of zondaar bij uitnemendheid opgeroepen. Zo vatte N.B. ook Wallace het op, maar daar hoor ik je niet meer over.

Prima overigens dat een neerlandicus hier uitsluitsel over geeft.

Nu ga ik het echt proberen om te stoppen.
Gebruikersavatar
memento
Berichten: 11339
Lid geworden op: 29 dec 2001, 11:42

Re: Kritiek op de HSV inhoudelijk gewogen

Bericht door memento »

Zonderling schreef:
memento schreef:Zoals gesteld, moet je in het Nederlands onderscheid maken tussen voornaamwoorden die naar jezelf wijzen (mij, ik, wij), en woorden die van je af wijzen (jij, jullie). Je hebt gelijk dat bij van je af wijzende voornaamwoorden het lidwoord de betekenis veranderd. Bij voornaamwoorden die naar jezelf verwijzen (reflexief) is dit echter niet zo. Je voorbeeld gaat daarom niet op.
Ik wil stoppen, maar plaats hier echt een vraagteken bij.

Je voorbeeld van een beroep: ik/mij, de timmerman, ... gaat natuurlijk niet op als vergelijking. Daar hoef je geen neerlandicus voor te zijn. Een beroep krijgt gemakkelijk een lidwoord en betekent dus niet 'bij uitnemendheid'. Bovendien wordt hier het woordje 'de' gebruikt om onderscheid te maken met anderen die géén timmerman zijn. Ook dit is niet vergelijkbaar met onze kwestie in Lukas.

Wanneer je echter zegt: 'ik/mij, de geveinsde' of 'ik/mij, de zondaar' dan wordt wel degelijk de associatie van geveinsde of zondaar bij uitnemendheid opgeroepen. Zo vatte N.B. ook Wallace het op, maar daar hoor ik je niet meer over.

Prima overigens dat een neerlandicus hier uitsluitsel over geeft.

Nu ga ik het echt proberen om te stoppen.
Ik ben benieuwd naar de reactie van een neerlandicus. Want volgens mij kloppen de stellingen (en de daaruit volgende conclusies) die je hier over de Nederlandse grammatica poneert niet.
TSD
Berichten: 2752
Lid geworden op: 31 aug 2011, 11:34

Re: Kritiek op de HSV inhoudelijk gewogen

Bericht door TSD »

Als er al een neerlandicus bij gehaald moet worden die details van de NL gramatica uit moet leggen kan je jezelf natuurlijk af gaan vragen of we het hier überhaubt nog over een noemenswaardig verschil hebben...

De conclusie kan toch ook zijn, na de discussie, dat het verschil toch niet zo wezenlijk is? Dat is bij mij in elk geval de 1e gedachte toen ik dit eens teruglas :)
Erasmiaan
Berichten: 8596
Lid geworden op: 17 okt 2005, 21:25

Re: Kritiek op de HSV inhoudelijk gewogen

Bericht door Erasmiaan »

TSD schreef:Als er al een neerlandicus bij gehaald moet worden die details van de NL gramatica uit moet leggen kan je jezelf natuurlijk af gaan vragen of we het hier überhaubt nog over een noemenswaardig verschil hebben...

De conclusie kan toch ook zijn, na de discussie, dat het verschil toch niet zo wezenlijk is? Dat is bij mij in elk geval de 1e gedachte toen ik dit eens teruglas :)
Precies. Dus de HSV kan nooit zeggen dat met deze vertaling de grondtekst pas recht wordt gedaan, of dat deze vertaling beter is.
Gebruikersavatar
Auto
Berichten: 4533
Lid geworden op: 22 feb 2002, 20:01

Re: Kritiek op de HSV inhoudelijk gewogen

Bericht door Auto »

Erasmiaan schreef:
TSD schreef:Als er al een neerlandicus bij gehaald moet worden die details van de NL gramatica uit moet leggen kan je jezelf natuurlijk af gaan vragen of we het hier überhaubt nog over een noemenswaardig verschil hebben...

De conclusie kan toch ook zijn, na de discussie, dat het verschil toch niet zo wezenlijk is? Dat is bij mij in elk geval de 1e gedachte toen ik dit eens teruglas :)
Precies. Dus de HSV kan nooit zeggen dat met deze vertaling de grondtekst pas recht wordt gedaan, of dat deze vertaling beter is.
Getuige al de comments inzake de grammatica die in dit topic genoemd worden, is het tegenovergestelde dat vanuit GBS oogpunt zou gezegd kunnen worden dat de HSV de grondtekst niet goed vertaald zou hebben ook een punt.
TSD
Berichten: 2752
Lid geworden op: 31 aug 2011, 11:34

Re: Kritiek op de HSV inhoudelijk gewogen

Bericht door TSD »

Auto schreef:
Erasmiaan schreef:
TSD schreef:Als er al een neerlandicus bij gehaald moet worden die details van de NL gramatica uit moet leggen kan je jezelf natuurlijk af gaan vragen of we het hier überhaubt nog over een noemenswaardig verschil hebben...

De conclusie kan toch ook zijn, na de discussie, dat het verschil toch niet zo wezenlijk is? Dat is bij mij in elk geval de 1e gedachte toen ik dit eens teruglas :)
Precies. Dus de HSV kan nooit zeggen dat met deze vertaling de grondtekst pas recht wordt gedaan, of dat deze vertaling beter is.
Getuige al de comments inzake de grammatica die in dit topic genoemd worden, is het tegenovergestelde dat vanuit GBS oogpunt zou gezegd kunnen worden dat de HSV de grondtekst niet goed vertaald zou hebben ook een punt.
Ik had het niet over de HSV in het algemeen maar alleen over de laatste discussie.
Plaats reactie