Zonderling schreef:memento schreef:Ps 119:5. Ik ben het met getrouwevertaling.nl eens, dat die passieve vorm gewoon vertaald moet worden. Tegelijkertijd moeten we nuchter zijn, en concluderen dat wanneer je naar de structuur van de tekst kijkt, ook een parallellisme mogelijk is. Zie je in de tekst een parallellisme, dan is de vertaling van de HSV (en ook NBG51) de betere vertaling. Zelf pleit ik voor de vertaling van het passivum, maar de vertaling van de HSV is ook zeker te verdedigen. De passieve betekenis van het woord (dat God de vastmakende partij is) blijft ook in de HSV vertaling mogelijk als uitleg.
a) Waar zie je dan dit parallellisme? Vers 5a en 5b sluiten op elkaar aan met een 'om': 'Och, dat mijn wegen gericht werden
om Uw inzettingen te bewaren.' Daarom begrijp ik niet hoe je hier parallellisme in zou kunnen zien.
b) Het Hebreeuws heeft een nifal-vorm, die ofwel met een passivum ofwel als mediaal-vorm moet worden vertaald. De HSV kiest voor de mediaalvorm, niet voor een activum zoals jij zegt. Dat laatste zou grammaticaal ook niet kunnen.
c) Het is zo dat het passivum het meest voor de hand ligt en bovendien de beste betekenis geeft omdat de psalmdichter daarin zijn afhankelijkheid van God tot uitdrukking brengt. Wanneer de grammaticale vorm + de beste betekenis beide voor dezelfde vertaling pleiten, dan moet dit ook de keuze zijn.
a) Misschien is parallellisme niet de goede aanduiding. Ik bedoelde de structuur zoals refo hier verdedigd heeft. En m.i. ook inhoudelijk te verdedigen is op basis van de grondtekst. Het is niet mijn keuze, maar m.i. wel verdedigbaar (de commentaren zijn ook verdeeld).
b) Persoonlijk vat ik de mediaalvorm op als een activum met een bepaalde richting (op zichzelf gericht). Maargoed, dat is een taaltechnische discussie over wat deze vorm precies betekend. Op zich een interessante discussie, maar voegt aan dit onderwerp niet zoveel toe.
c) Ik ben met je eens dat de passivum hier de voorkeur verdient. Maar tegelijkertijd kan ik de HSV-vertaling niet "fout" noemen. Hoogstends minder waarschijnlijk.
2. De Jacobsladder. Zelfde als punt 1. Ik pleit voor de SV-vertaling, maar de HSV-vertaling is zeer goed vanuit de grondtekst te verdedigen.
Hier staat in het Hebreeuws een duidelijk passivum. Of de exegetische betekenis inderdaad de lading heeft die de spreker met dit voorbeeld aan te halen beoogde, is een tweede, maar op grond van de grondtekst staat er wel letterlijk dat de ladder gesteld
was of
werd. En aan de letterlijke tekst kunnen we beter niet sleutelen. Ik vond ook een Joods commentaar op Genesis waarin op deze passieve tijd gewezen werd!!
Mee eens. Maar niet met elke passivum in het Hebreeuws wordt een passivum in Nederlandse zin bedoelt. Zelf deel ik de opvatting (met jou) dat je gewoon zo 1 op 1 mogelijk moet overzetten.
Maar ik begrijp ook de redenatie wel, dat een passivum in het Nederlands een verkeerde indruk kan wekken. Een indruk, die niet per sé is wat het Hebreeuws wil zeggen. Vanuit die argumentatie vertalen sommige vertalingen daarom een passivum slechts passief, als de grondtekst duidelijk aan het woord een zware passieve uitdrukking geven wil. Dit doet bv de NBG51. Mijn bezwaar daartegen is, dat de keuze om passief te vertalen dan bepaald wordt op exegetische overwegingen, niet op taalkundige overwegingen.
Om mijn mening te geven over dit soort tendenzen: De herzieners hebben zich sterk laten leiden door huidige vertaalopvattingen en vertalingen. Niet voor niets hebben diverse vertalers ook deel uitgemaakt van het NBV-vertaalteam. (Dr. Paul zei dit nog eens van zichzelf expliciet op NOS, dus ik mag nu ook zijn naam wel noemen.) Ik denk dan ook niet dat hun voorkeuren specifiek te wijten zijn aan een (bewuste) afwijkende theologie, maar ik denk wel dat zij meer hebben meegekregen van moderne vertaalopvattingen en exegese dan zij zichzelf bewust zijn.
Sja, daar heb ik niet zoveel bewaar tegen. Mits die "moderne vertaalopvattingen en exegese" maar hout snijden, en Bijbels gefundeerd zijn. Zelf waardeer ik bv moderne taalkunde heel hoog. Moderne exegese waardeer ik kritisch: altijd raadplegen, het goede behoudend en het kwade afschuddend.
Je ziet dat b.v. ook in het vervangen van 'verstand' door 'inzicht' (in vele teksten), iets wat wel degelijk theologische lading heeft. Want 'inzicht' is de ratio, terwijl 'verstand' een van de vermogens der ziel is (naast de wil en genegenheden). Het woord dat je kiest is daarmee theologisch geladen. De herzieners kunnen zich dat wel niet bewust zijn geweest, maar het is wel een feit.
Sja, met dit soort hypothetische nuances kan ik niets. Praktisch geen enkele lezer merkt het inhoudelijke verschil op. Ik ben te pragmatisch, om over dit soort van-Dale-discussies me druk te maken. Voor mij betekend een woord, wat het in het normale gebruik betekend voor Henk en Ingrid. Niet wat er in een woordenboek staat.
Realiseer je ook dat enkele teksten in het NT waaruit de godheid van Christus blijkt, in de deeluitgave van 2006 nog onrechtzinnig of verzwakt waren vertaald. Iedereen kan dit zelf vaststellen (ik noem de teksten hierna). Het is aan de reacties van de lezers te danken (ik ben er zelf mede bij betrokken geweest) dat dit in de definitieve uitgave hersteld is. Ik bedoel hier Romeinen 9:5 en Titus 2:13 (en ook Hebreeën 1:3 trouwens, 'wezen' in plaats van 'zelfstandigheid' of 'Persoon', een essentieel begrip in de leer van de drie-eenheid). Prima natuurlijk dat dit hersteld is, maar vertrouwen geeft dit allerminst, mij tenminste niet.
Zonderling, ik ben fel tegen de HSV geweest ten tijde van de deeluitgaven. Mijn vertrouwen in de HSV was toen echt helemaal weg. Mede vanwege de voorbeelden die jij ook noemt en genoemd hebt. Maar dat is gecorrigeerd. Het uiteindelijke resultaat valt me eigenlijk zeer mee.
Ik ben nog lang niet gelukkig met de HSV. Maar ik denk dat we de HSV moeten beoordelen op wat er nu ligt, niet op de deeluitgaven. Er valt genoeg te verbeteren. Iets wat ook gebeuren moet, wil ik het als primaire vertaling aanraden. Maar ik ben vooralsnog erg blij, dat de grote fouten (je noemt er hier een aantal) gecorrigeerd zijn.
