Zangtempo (uit: Ontwikkelingen binnen de gereformeerde bond)

[Hendrikus]

Mensen, om een goede indicatie te geven, ik luisterde onlangs naar de Biddagdienst van ds. Lohuis in Hervormd Scherpenisse en dat vond ik (zo goed, @Hendrikus?) een normaal en eerbiedig tempo.

Ah kijk, je begint het al te leren

[TSD]

Ik neem aan dat de meesten hier met tellen ‘seconden’ bedoelen?

Dat is verwarrend namelijk, vind ik althans.

Bij ritmisch zingen duren de korte noten namelijk altijd 1 tel, lange noten 2 tellen. Bij iso-ritmisch (of: niet ritmisch) duren alle noten altijd 2 tellen. Het verschilt alleen per gemeente hoelang een tel duurt, en hoeveel tellen er nodig zijn tussen de zinnen. Dat is formeel 4 tellen, in de praktijk is dat vaak 5-6 en soms nog langer.

[Mara]

Ik neem aan dat de meesten hier met tellen ‘seconden’ bedoelen?

Je kunt de docu nog zien op internet, denk ik.

De voorzanger moest met een duidelijke langzame dictie de veelal analfabete kerkgangers de psalmen woord voor woord bijbrengen. Het gedragen tempo dat daardoor ontstond kreeg op den duur een heilige klank, waarvan veel kerkgangers niet meer af wilden.

PSALMEN KLONKEN ALS VROME ORKANEN

Maar @Hendrikus:
In de loop van de negentiende eeuw werd de positie van het orgel in de kerkdiensten steeds prominenter. Voorspelen, tussenspelen en naspelen kregen steeds meer een eigen karakter. Organisten ontwikkelden zich van dienstverleners tot orgelprofeten en hadden soms meer te vertellen dan predikanten.

[Jantje]

Mensen, om een goede indicatie te geven, ik luisterde onlangs naar de Biddagdienst van ds. Lohuis in Hervormd Scherpenisse en dat vond ik (zo goed, @Hendrikus?) een normaal en eerbiedig tempo.

Ah kijk, je begint het al te leren

Ik doe mijn best, althans dat is mijn bescheiden mening.
Over het algemeen vermeld ik dat er wel bij hoor. Soms ben ik inderdaad nét iets té stellig. Maar dat komt deels ook door de tegenmening waarmee degenen waarmee ik het niet mee eens ben, zich profileren.

[Jantje]

Absoluut niet, nee. Het is soms net alsof ze met de sneltrein mee moeten (en dat betreft niet alleen PKN-gemeenten). Overigens zijn er ook genoeg gemeenten die nog wel in een eerbiedig tempo zingen.

Jij wilt een norm stellen, terwijl het louter een subjectief oordeel is. Persoonlijk vind ik dat langzame zingen niet klinken en dus oneerbiedig.

Als het zo snel gaat, dat je over je woorden struikelt, dan is dat absoluut niet waar.

[Bruna]

Misschien moeten we het concreet maken.
Bij ons, ben het even nagegaan werd 1 minuut en 42 sec gezongen over psalmversje met 66 noten. Wellicht kan er per soort psalm een beetje verschil in zitten.

Dat is iets meer dan 1,5 seconde per noot. Zelf vind ik dit mooi tempo maar dat is voor ieder verschillend, dit ben je gewend.

[TSD]

Misschien moeten we het concreet maken.
Bij ons, ben het even nagegaan werd 1 minuut en 42 sec gezongen over psalmversje met 66 noten. Wellicht kan er per soort psalm een beetje verschil in zitten.

Dat is iets meer dan 1,5 seconde per noot. Zelf vind ik dit mooi tempo maar dat is voor ieder verschillend, dit ben je gewend.

Ander voorbeeld is de snelheden op psalmboek.nl

Je kunt kiezen tussen 50 noten in een minuut (100 tellen dus) of 60 noten in een minuut (120 tellen dus)

Dat laatste is dus 1 seconde per noot. Dan krijgt iedereen wat idee bij de snelheid.

Al gaat dit in beide gevallen wel sneller als bij ons de gemeentezang hoor, ik de denk dat dit meer in de buurt ligt van wat Bruna aangeeft.

[Jantje]

Bij ons wordt er over 2 minuten gedaan over een Psalm met 81 noten.

Dan kom je op 120 / 81 = 1,48 seconden per noot.

[Hendrikus]

Maar @Hendrikus:
In de loop van de negentiende eeuw werd de positie van het orgel in de kerkdiensten steeds prominenter. Voorspelen, tussenspelen en naspelen kregen steeds meer een eigen karakter. Organisten ontwikkelden zich van dienstverleners tot orgelprofeten en hadden soms meer te vertellen dan predikanten.

En mocht je nu verwachten dat ik ga steigeren: jammer dan , ik ben het er helemaal mee eens.
Tussenspelen en naspelen zijn volstrekt overbodig, voorspelen kunnen kort zijn. Behalve als er gecollecteerd wordt tijdens het voorspel.
Met de term "profeet op de orgelbank", die rond Jan Zwart en volgelingen vaak wordt gebruikt, heb ik helemaal niks.

[Mara]

Maar @Hendrikus:
In de loop van de negentiende eeuw werd de positie van het orgel in de kerkdiensten steeds prominenter. Voorspelen, tussenspelen en naspelen kregen steeds meer een eigen karakter. Organisten ontwikkelden zich van dienstverleners tot orgelprofeten en hadden soms meer te vertellen dan predikanten.

En mocht je nu verwachten dat ik ga steigeren

Nee
Het is toch juist een compliment voor de organist(en)? Zo las ik dit.
Een kerkdienst zonder begeleidend orgelspel, is kaal. Ondanks dat het Woord het belangrijkste is natuurlijk. Maar ik zou het verschrikkelijk vinden als er niet meer gezongen zou kunnen worden met begeleidend orgelspel.
Dus: hulde voor de organist

[Hendrikus]

Bij ons wordt er over 2 minuten gedaan over een Psalm met 81 noten.

Dan kom je op 120 / 81 = 1,48 seconden per noot.

Je vergeet de rusten tussen de regels mee te tellen Die kosten ook tijd.

[Dodo]

Ik vraag me wel serieus af of het echt zo is dat degenen die veel langzamer zingen, ook veel meer meditatief bezig zijn met de tekst. Dat vraagt een behoorlijke concentratie.
Zeker bij de bekendere psalmen gebeurt het heel makkelijk dat je op de automatische piloot zingt. Een van onze dominees geeft nogal eens uitleg waarom hij een bepaalde psalm heeft gekozen, dat helpt al om wat bewuster te zingen. Maar mijn gedachten gaan nog wel eens alle kanten uit terwijl ik gewoon de woorden zing. Ik zie dat om me heen ook. Mensen die geld/collectebonnen pakken, de datum in hun notitieboekje schrijven, de kinderen corrigeren, en ondertussen gewoon zingen. Best gek eigenlijk, als je beseft wat je zingt. En ik denk niet dat langzamer zingen dat zou verbeteren, integendeel.

[eilander]

Met de term "profeet op de orgelbank", die rond Jan Zwart en volgelingen vaak wordt gebruikt, heb ik helemaal niks.

Dat begrijp ik niet. Ik vind het juist een mooie aanduiding, en los daarvan: het is toch gewoon zo dat je door sommige muzikale vertolkingen van bv. psalmen, stil gezet wordt bij de inhoud?
Onlangs heb ik nog het voorbeeld aangehaald van de bundel 'Muziek voor lijdenstijd', dat vind ik een heel mooi voorbeeld daarvan.
Je mag die term 'profeet op de orgelbank' niet verlagen tot een aanduiding voor iemand die zo langzaam mogelijk een psalm speelt, met standaard tremulant(en). Dat is een speeltrant waar Jan Zwart zelf ook niets van moest hebben, als ik het goed begrepen heb. Die was voor 'deftig orgelspel' en bijvoorbeeld een warm pleitbezorger van Sweelinck.

[Jantje]

Bij ons wordt er over 2 minuten gedaan over een Psalm met 81 noten.

Dan kom je op 120 / 81 = 1,48 seconden per noot.

Je vergeet de rusten tussen de regels mee te tellen Die kosten ook tijd.

Nee hoor. Die heb ik ook meegeteld. Geloof je me niet?

[Jantje]

Tussenspelen en naspelen zijn volstrekt overbodig, voorspelen kunnen kort zijn. Behalve als er gecollecteerd wordt tijdens het voorspel.
Met de term "profeet op de orgelbank", die rond Jan Zwart en volgelingen vaak wordt gebruikt, heb ik helemaal niks.

Dat ben ik helemaal met je eens. Die orkesten bij de aanvangs-Psalm komen soms net over alsof de organist zichzelf graag hoort spelen. Hier in Zeeland zijn er nog gemeenten die bij de tussenzang geen voor- en naspel doen.
Wat betreft je tweede zin: heb je met Jan Zwart zélf wel wat? Want zijn orgelspel en ook dat van bijvoorbeeld Feike Asma en Klaas-Jan Mulder zijn voor grote betekenis geweest voor de Nederlandse orgelwereld.