Schriftuurlijk bevindelijke prediking

[Ander]

Ik kan geen Engels lezen maar zegt Calvijn in dat stukje dat de blinde man in geloof tot Jezus kwam? Eerlijk gezegd kan ik me dat niet zo voorstellen. Dat zou namelijk inlegkunde zijn, volgens mij.

Calvijn zegt niets over het komen. Wel dat Christus het slijk op de ogen streek, om het geloof van de man te beproeven. Deze man openbaart hier een geloof, omdat hij Christus woord gehoorzaamd, terwijl er veel aanleiding is een andere koers te kiezen. Dit is de beproeving van een waar geloof, dat een vroom gemoed, tevreden met het eenvoudige woord van God, beloofd te doen wat andersgezind onmogelijk lijkt. Geloof wordt onmiddellijk gevolgd door een bereidwilligheid om te gehoorzamen.

Precies, en het komen van Jezus tot de man en het besmeren van de ogen met slijk wordt gevolgd door een gelovig gehoorzamen. Precies wat ds. Schot zegt. Maar gelukkig, dan zijn we het daar over eens. En schrijft ds. Schot in de lijn van Calvijn.

[Rambam]

Precies. Als iemand zegt dat hij uitsluitend nieuwsgierig was dan doet hij aan inlegkunde.

De vraag is hoe dit wordt gepredikt. Geeft een predikant beide visies weer en werkt hij deze uit, of beperkt hij zich tot één visie?

[Erasmiaan]

Ik kan geen Engels lezen maar zegt Calvijn in dat stukje dat de blinde man in geloof tot Jezus kwam? Eerlijk gezegd kan ik me dat niet zo voorstellen. Dat zou namelijk inlegkunde zijn, volgens mij.

Calvijn zegt niets over het komen. Wel dat Christus het slijk op de ogen streek, om het geloof van de man te beproeven. Deze man openbaart hier een geloof, omdat hij Christus woord gehoorzaamd, terwijl er veel aanleiding is een andere koers te kiezen. Dit is de beproeving van een waar geloof, dat een vroom gemoed, tevreden met het eenvoudige woord van God, beloofd te doen wat andersgezind onmogelijk lijkt. Geloof wordt onmiddellijk gevolgd door een bereidwilligheid om te gehoorzamen.

Men vraagt zich toch ook in het natuurlijke van deze geschiedenis niet af of de man al kon zien voordat de Heere Jezus hem genas?

Bepleit memento hier nu een geloof dat Christus niet kent (als Gods zoon en zaligmaker van zondaren)? Want dat komt immers later openbaar, hij weet niet wie Christus is. Overigens ziet Calvijn hier, in de genezing, toch ook al geloof, hij 'vergeestelijkt' dus ook.

[Rambam]

Ik denk dat de grote uitleggers meer recht doen aan de tekst, door te wijzen op de toepassingen die regelrecht uit de tekst komen, die de tekst zelf maakt. Ik denk dat die toepassingen echt niet minder geestelijk zijn.

Is het niet zo dat men achteraf probeert bepaalde dogmatische stellingen probeert te rechtvaardigen?

[Germanicus]

En om het afschrijven van een leer van een kerkverband door te stellen dat het onbijbels is, inlegkunde bevat als druk maken om allerlei details te betitelen vind ik niet helemaal juist.

Waar zeg ik dat de leer van een kerkverband onbijbels is? Ik wist niet eens dat dit op het spel stond. Wel dat heb ik gezegd dat we ons te vaak druk maken om allerlei details. En dan moet ik ook bij mezelf beginnen.

[Ander]

En om het afschrijven van een leer van een kerkverband door te stellen dat het onbijbels is, inlegkunde bevat als druk maken om allerlei details te betitelen vind ik niet helemaal juist.

Waar zeg ik dat de leer van een kerkverband onbijbels is? Ik wist niet eens dat dit op het spel stond. Wel dat heb ik gezegd dat we ons te vaak druk maken om allerlei details. En dan moet ik ook bij mezelf beginnen.

Oké, oké, er wordt hier gefulmineerd tegen een leer van een kerkverband. En daar wordt dan weer op gereageerd. Om dat te betitelen als drukmaken om details vind ik wat kort door de bocht. Dus het was niet speciaal op jou gericht.

[helma]

Ik merk dat er nog niemand heeft gereageerd op mijn posting over het laatste oordeel. Kunnen we daar - dogmatisch - te weinig mee?

dat iemand niet reageert wil niet zeggen dat er niet over nagedacht wordt toch?!
ik vond het wel iets om over na te denken.

[Erasmiaan]

Ik merk dat er nog niemand heeft gereageerd op mijn posting over het laatste oordeel. Kunnen we daar - dogmatisch - te weinig mee?

dat iemand niet reageert wil niet zeggen dat er niet over nagedacht wordt toch?!
ik vond het wel iets om over na te denken.

Het is alleen misschien een beetje off-topic.

[memento]

Bepleit memento hier nu een geloof dat Christus niet kent (als Gods zoon en zaligmaker van zondaren)? Want dat komt immers later openbaar, hij weet niet wie Christus is. Overigens ziet Calvijn hier, in de genezing, toch ook al geloof, hij 'vergeestelijkt' dus ook.

De woorden waarop je reageert zijn een vrije vertaling (speciaal voor Ander die aangaf het Engels niet te kunnen lezen) van Calvijns commentaar.

Calvijn zegt: Deze man gelooft, wat openbaar komt uit het feit dat hij Jezus gehoorzaamd, zelfs terwijl Hij slijk in zijn ogen smeert, wat de kwaal alleen maar erger maakt.

Ik kan geen Engels lezen maar zegt Calvijn in dat stukje dat de blinde man in geloof tot Jezus kwam? Eerlijk gezegd kan ik me dat niet zo voorstellen. Dat zou namelijk inlegkunde zijn, volgens mij.

Calvijn zegt niets over het komen. Wel dat Christus het slijk op de ogen streek, om het geloof van de man te beproeven. Deze man openbaart hier een geloof, omdat hij Christus woord gehoorzaamd, terwijl er veel aanleiding is een andere koers te kiezen. Dit is de beproeving van een waar geloof, dat een vroom gemoed, tevreden met het eenvoudige woord van God, beloofd te doen wat andersgezind onmogelijk lijkt. Geloof wordt onmiddellijk gevolgd door een bereidwilligheid om te gehoorzamen.

Precies, en het komen van Jezus tot de man en het besmeren van de ogen met slijk wordt gevolgd door een gelovig gehoorzamen. Precies wat ds. Schot zegt. Maar gelukkig, dan zijn we het daar over eens. En schrijft ds. Schot in de lijn van Calvijn.

Nee. Calvijn zegt: Het geloof van deze man komt openbaar in het feit dat hij Christus gehoorzaamd. Ook als Hij hem slijk op de ogen smeert. Calvijn zegt niet: Het smeren van het slijk is de ontdekking aan zijn hopeloze geestelijke kwaal, wat ds. Schot ervan maakt. Zulke vergeestelijkingen komen we bij de Reformatoren etc niet tegen.

[Tiberius]

De discussie over Zacheüs heb ik even hierheen opgesplitst.

[Erasmiaan]

Bepleit memento hier nu een geloof dat Christus niet kent (als Gods zoon en zaligmaker van zondaren)? Want dat komt immers later openbaar, hij weet niet wie Christus is. Overigens ziet Calvijn hier, in de genezing, toch ook al geloof, hij 'vergeestelijkt' dus ook.

De woorden waarop je reageert zijn een vrije vertaling (speciaal voor Ander die aangaf het Engels niet te kunnen lezen) van Calvijns commentaar.

Calvijn zegt: Deze man gelooft, wat openbaar komt uit het feit dat hij Jezus gehoorzaamd, zelfs terwijl Hij slijk in zijn ogen smeert, wat de kwaal alleen maar erger maakt.

Beetje vreemd: eerst gelooft hij en daarna kent hij Jezus niet (wie is Hij opdat ik in Hem gelove?).

[refo]

Er waren tot dat moment maar weinig mensen aan wie Jezus zich als de Zoon van God geopenbaard had. Dat was namelijk de vraag: gelooft u in de Zoon van God? In de derde persoon. Indirect openbaarde Jezus Zich zo ook aan de Farizeeën. Die hoorden dat ook.

[Marco]

Je kunt niet verwachten dat deze man volgens alle belijdenisgeschriften en dogma's geloofde. Hij erkent dat Jezus een profeet is, en dat Hij van God komt tegenover de Farizeeën. Dat gelooft hij, op dat moment. Voor hem was er ook niet meer om te geloven. Maar als Jezus zich openbaart als de Zoon van de mens, aanvaardt hij dat meteen.

Er zitten meerdere lijnen in deze geschiedenis. Een ervan is wat er gebeurt met deze man. Hij gelooft Jezus als die hem vertelt dat hij zich moet gaan wassen in het water van Siloam. En hij verdedigt Jezus op een slimme manier tegenover de Farizeeën. En erkent later Jezus als zoon van de mens.

Ondertussen krijgen de Farizeeërs hint na hint. Ze wringen zich in allerlei bochten om het maar niet te hoeven erkennen. Maar eigenlijk komen ze er niet onderuit: Jezus is afkomstig van God. Toegeven doen ze het alleen niet. Het hele gedeelte vanaf vers 8 tot en met vers 34 gaat hierover, en helemaal niet over de gevoelens en gedachten van de blinde man, ook al heeft dat er op zich wel mee te maken, natuurlijk.

Tenslotte vers 40-41. Een paar farizeeën die bij hem stonden en dat hoorden, zeiden: ‘Wij zijn toch zeker niet blind!’ ‘Was u maar blind,’ zei Jezus, ‘dan zou u zonder zonde zijn. Maar u beweert dat u kunt zien, en dus blijft uw zonde.’
Dit vers bevat een preek op zich. Kunnen zien en toch de Heiland niet aannemen.. En wat doen we daarmee?

Nog even terug naar de exegese van ds. Schot. Ik ben van mening dat deze exegese geen recht doet aan dit bijbelgedeelte. Volgens mij moet je er veel te veel bij halen om deze gedetailleerde stappen (of hoe je het maar noemt, want ik bedoel dat beslist niet denigrerend) uit dit gedeelte te halen. Ik denk óók dat door de nadruk zo te leggen op het proces dat deze man doormaakt, de aandacht wordt afgeleid van Christus. De laatste verzen komen ook niet in beeld, en dat lijkt mij een gemis. Daarnaast vraag ik mij af, wat de les is die je uit de uitleg van ds. Schot haalt. Is dit slechts een voorbeeld van een bekering, of moeten we dit punt voor punt naast ons leven leggen?

Ik heb al wel eens vaker gesteld, dat het zien van fasen in een bekering op zich niet onbijbels is. Maar als je in een verhaal als dit alleen de bekering van deze man ziet, doe je de tekst tekort, en doe je Christus tekort. En daarmee doet ds. Schot ook zichzelf tekort, ben ik bang.

[Erasmiaan]

Je kunt niet verwachten dat deze man volgens alle belijdenisgeschriften en dogma's geloofde. Hij erkent dat Jezus een profeet is, en dat Hij van God komt tegenover de Farizeeën. Dat gelooft hij, op dat moment. Voor hem was er ook niet meer om te geloven. Maar als Jezus zich openbaart als de Zoon van de mens, aanvaardt hij dat meteen.

Er zitten meerdere lijnen in deze geschiedenis. Een ervan is wat er gebeurt met deze man. Hij gelooft Jezus als die hem vertelt dat hij zich moet gaan wassen in het water van Siloam. En hij verdedigt Jezus op een slimme manier tegenover de Farizeeën. En erkent later Jezus als zoon van de mens.

Ondertussen krijgen de Farizeeërs hint na hint. Ze wringen zich in allerlei bochten om het maar niet te hoeven erkennen. Maar eigenlijk komen ze er niet onderuit: Jezus is afkomstig van God. Toegeven doen ze het alleen niet. Het hele gedeelte vanaf vers 8 tot en met vers 34 gaat hierover, en helemaal niet over de gevoelens en gedachten van de blinde man, ook al heeft dat er op zich wel mee te maken, natuurlijk.

Tenslotte vers 40-41. Een paar farizeeën die bij hem stonden en dat hoorden, zeiden: ‘Wij zijn toch zeker niet blind!’ ‘Was u maar blind,’ zei Jezus, ‘dan zou u zonder zonde zijn. Maar u beweert dat u kunt zien, en dus blijft uw zonde.’
Dit vers bevat een preek op zich. Kunnen zien en toch de Heiland niet aannemen.. En wat doen we daarmee?

Nog even terug naar de exegese van ds. Schot. Ik ben van mening dat deze exegese geen recht doet aan dit bijbelgedeelte. Volgens mij moet je er veel te veel bij halen om deze gedetailleerde stappen (of hoe je het maar noemt, want ik bedoel dat beslist niet denigrerend) uit dit gedeelte te halen. Ik denk óók dat door de nadruk zo te leggen op het proces dat deze man doormaakt, de aandacht wordt afgeleid van Christus. De laatste verzen komen ook niet in beeld, en dat lijkt mij een gemis. Daarnaast vraag ik mij af, wat de les is die je uit de uitleg van ds. Schot haalt. Is dit slechts een voorbeeld van een bekering, of moeten we dit punt voor punt naast ons leven leggen?

Ik heb al wel eens vaker gesteld, dat het zien van fasen in een bekering op zich niet onbijbels is. Maar als je in een verhaal als dit alleen de bekering van deze man ziet, doe je de tekst tekort, en doe je Christus tekort. En daarmee doet ds. Schot ook zichzelf tekort, ben ik bang.

Misschien goed om te herinneren: dit artikel is n.a.v. een prekenserie van ds. Schot over deze geschiedenis. Hij heeft vermoedelijk ook in breder verband bij deze geschiedenis stil gestaan, in zijn preken.
En of je er te veel bij moet halen: dat denk ik niet. Het volgt uit de Bijbel. En zoals al eerder gezegd: hij gaat inderdaad wel iets verder dan een oppervlakkige exegese, wat overigens niet betekent dat het inlegkunde is.

[Marco]

Misschien goed om te herinneren: dit artikel is n.a.v. een prekenserie van ds. Schot over deze geschiedenis. Hij heeft vermoedelijk ook in breder verband bij deze geschiedenis stil gestaan, in zijn preken.
En of je er te veel bij moet halen: dat denk ik niet. Het volgt uit de Bijbel. En zoals al eerder gezegd: hij gaat inderdaad wel iets verder dan een oppervlakkige exegese, wat overigens niet betekent dat het inlegkunde is.

Dat is altijd wat lastig, bij dit soort artikelen. Wat er in het bredere verband besproken is weet ik niet, maar typerend vind ik wel deze zin: "Wie moeite heeft met de standen in het genadeleven zal zich toch wel in bochten moeten wringen om deze geschiedenis te kunnen verklaren." Dat doet vermoeden dat hij toch wel vindt dat dit de primaire uitleg van dit bijbelgedeelte is. En dan denk ik dat er wel degelijk veel in de tekst gelegd moet worden om tot deze primaire uitleg te komen. Dan bungelen die laatste verzen er in de uitleg een beetje bij.

Het probleem is niet of er verder gegaan wordt dan een oppervlakkige exegese. Dat zou klinken alsof een exegese die de tekst 'gewoon' neemt zoals die is, oppervlakkig zou zijn, en volgens mij (en volgens jou vast ook) is dat niet perse het geval. Ik denk alleen niet, dat je om deze geschiedenis uit te leggen je alleen maar kunt slagen als je uitgaat van een vorm van standenleer. En anderen (waaronder kennelijk Calvijn) denken dat ook.

Bovendien betwijfel ik of je sowieso een 'standenleer' zou kunnen toepassen op een bekering die plaatsvindt op het moment dat Jezus zich nog niet als middelaar aan iemand bekend gemaakt heeft. Want daar zit een heel groot verschil: het publiek dat zondags in de kerk zit wéét dat Christus de Zoon van de Mens is. De fase die deze blinde man doormaakte, waarin hij wel besefte dat Jezus van God kwam, en waarin hij dat ook echt geloofde en daarnaar handelde, maar nog niet besefte dat deze man zijn zonden zou kunnen vergeven kunnen wíj overslaan. Want wij weten dat Hij niet alleen van God kwam, maar God is, en voor ons is gestorven. Deze blindgeborene leefde nog in het oude testament in dat opzicht.