Fout in HSV, Hebr. 11:28: 'het pascha ingesteld' (moet zijn: 'het pascha gehouden' of 'verricht')
Gisteren constateerde ik bij het lezen van Hebreeën 11 meerdere problemen/fouten in de HSV. Ik zal er één noemen.
Hebr. 11:28:
SV: Door het geloof heeft hij (Mozes) het pascha
uitgericht en de besprenging des bloeds, opdat de verderver der eerstgeborenen hen niet raken zou.
HSV: Door het geloof heeft hij (Mozes) het Pascha
ingesteld en het besprenkelen met het bloed, opdat de verderver van de eerstgeborenen hen niet zou treffen.
Eigen vertaling: Door het geloof heeft hij (Mozes) het pascha
gehouden (lett. gedaan), en de besprenging met bloed, opdat de verderver van de eerstgeborenen hun niet aanraken zou.
Volgens de HSV zou er staan dat Mozes het pascha heeft
ingesteld.
Op die gedachte is men waarschijnlijk gekomen op grond van het Griekse werkwoord dat als twee hoofdbetekenissen heeft: maken, doen.
Echter: dit werkwoord is in het Grieks 'standaard' als het gaat om het
houden van een feest.
We vinden hetzelfde Griekse werkwoord ook in de tekst Matth. 26:18: 'De Meester zegt: Mijn tijd is nabij, Ik zal bij u het pascha houden met Mijn discipelen.'
Het werkwoord heeft dus niet met 'instellen' te maken, maar wel met het houden van een feest.
De woordenboeken (meerdere) en commentaren (meerdere) die ik gezien heb, geven alle deze betekenis.
In één van de commentaren wordt expliciet aangegeven dat de betekenis dus NIET is: 'instellen'.
Toch geeft de Stichting HSV 'instellen' als vertaling.
Ik kan niet anders concluderen of deze vertaling is echt onjuist.
Daar kan nog aan toegevoegd worden, dat het 'doen' van een feest ook het spraakgebruik is in het Oude Testament voor 'houden'. Zie Exodus 12:48:
Ex. 12:48 Als nu een vreemdeling bij u verkeert en den HEERE het pascha 85houden zal, dat alles wat mannelijk is bij hem besneden worde, en dan kome hij daartoe om dat te houden, en 86hij zal wezen als een ingeborene des lands; maar geen onbesnedene zal daarvan eten.
85 Hebr. doen zal, en zo in het volgende.
Dus: het Griekse werkwoord sluit ook aan op het Hebreeuwse werkwoord. In beide gevallen wordt 'doen' gebruikt voor 'houden'.
Dan het woord 'uitrichten' in de SV. In het WNT kunnen de diverse oudere betekenissen van het werkwoord geraadpleegd worden. De voornaamste betekenis was en is: 'verrichten, doen'. Waarom heeft SV hier gekozen voor 'het pascha uitrichten' en niet 'het pascha houden'? Ik vermoed omdat er volgt: 'en de besprenging des bloeds'. Het werkwoord hoort ook dáárbij, en ik vermoed dat de vertalers het woord 'houden' daar minder goed bij vonden passen (het 'houden' van de besprenging is niet zo fraai Nederlands). Zij zochten een werkwoord dat zowel paste bij het houden van het pascha als bij het verrichten van de besprenging des bloeds. Op die manier kwamen zij uit bij het werkwoord 'uitrichten', hetgeen de betekenis heeft: 'verrichten, doen'.
Ten slotte: alleen God Zelf heeft het pascha ingesteld. Niet Mozes. Mozes heeft deze instelling slechts aan het volk doorgegeven.
Conclusie:
- Het Griekse werkwoord betekent: maken, doen. In combinatie met het pascha betekent het: het pascha HOUDEN. We vinden dit in alle mij bekende woordenboeken en commentaren.
- Het stemt ook overeen met het 'doen' van het paasfeest zoals we vinden in Exodus 12:48; dus er is geen verschil in terminologie tussen OT en NT.
- De vertaling 'ingesteld' in de HSV is foutief.