Je doet hier het voorstel om te vertalen met: 'zijn aangezicht verviel of viel'. Dat is toch geen begrijpelijk Nederlands?Zonderling schreef:* Wat is er biblicistisch aan om 'zijn aangezicht verviel' (of 'viel') gewoon zo te vertalen. Wat de HSV hier doet, is naar een bepaalde exegese TOEWERKEN. Maar (a) is de exegese onjuist en (b) staat er iets in de vertaling wat in de grondtekst gewoon totaal niet staat, niet letterlijk, niet figuurlijk, niet qua betekenis, er staat gewoon nonsens. Daartoe kan dit NIET woordgetrouw vertalen leiden.Voorbeeld 1 – Genesis 4:5
HSV: ‘Toen ontstak Kaïn in grote [woede] en liet hij zijn hoofd zakken.’
SV: ‘Toen ontstak Kaïn zeer en zijn aangezicht verviel.’
KJV: ‘And Cain was very wroth, and his countenance fell.’
NKJV: ‘And Cain was very angry, and his countenance fell.’
Elb 2003: ‘Und Kain ergrimmte sehr, und sein Angesicht senkte sich.’
Het ‘(ver)vallen’ van het aangezicht van Kaïn wordt door nagenoeg alle uitleggers in verband gebracht met zijn toorn. Uit zijn aangezicht en houding sprak toorn of dreiging. Ook in Jeremia 3:12 (zie de kanttekening in de SV bij deze tekst) zien we dat het ‘vallen van het aangezicht’ in verband staat met toorn.
De HSV geeft een vrije vertaling: ‘aangezicht’ is gewijzigd in ‘hoofd’, het onderwerp in de zin is gewijzigd (‘hij’ in plaats van ‘aangezicht’) en ‘viel’ is veranderd in ‘liet zakken’. Het resultaat van deze bewerkingen is een interpretatie die niet erg waarschijnlijk is. Het hoofd laten zakken duidt immers op moedeloosheid of vernedering. Dit past slecht bij de woorden die onmiddellijk voorafgaan en de geschiedenis die volgt. (Dit ondanks de interpretatie die de Herziene vertaling aan vers 7a geeft.) In een woordgetrouwe vertaling dient het geven van interpretatie te worden vermeden. Dat geldt zeker wanneer ook andere goede uitleggingen mogelijk zijn.
Ook andere vertalingen geven interpretaties in vers 5, zoals: ‘zijn gelaat betrok’ (NBG 1951), ‘zijn gezicht werd grimmig’ (Willibrordvertaling 1995), ‘zijn blik werd donker’ (NBV 2004). Steun voor de uitlegging in de HSV treffen we in deze vertalingen dus niet aan. De SV, KJV, NKJV en Elb 2003 geven weinig of geen uitleg en houden zich meer aan de Hebreeuwse tekst.
* Wat is er biblicistisch aan om 'rusten' gewoon met 'rusten' te vertalen en niet met 'blijven vastzitten'. Dat laatste staat er gewoon niet, en het is ook niet hetzelfde.
- Aangezicht: klassiek woord dat niet altijd meer begrepen zal worden.
- In de combinatie met 'vallen' wordt het helemaal onbegrijpelijk: Hoe kan je gezicht vallen, terwijl je hoofd blijft zitten? (Sorry voor deze wat plastische vraag, maar dat is om duidelijk te maken wat men aan associaties bij een dergelijke uitdrukking kan hebben.)
- Vervallen als werkwoord is in onbruik geraakt; het is alleen nog bekend als bijvoeglijk naamwoord: een vervallen huis.
- Jouw stelling is dat het laten zakken van het hoofd blijk is van moedeloosheid of vernedering. Hoe lees je dat in de context? In de context van vers 4-7 wordt heel duidelijk wat hier bedoeld is.
- Als je enerzijds recht wilt doen aan de grondtekst, en anderzijds betrouwbaar en goed Nederlands wilt gebruiken, zit je hier met een probleem: "En toorn ontbrandde aan Käin zeer en zijn gezicht (ver)viel." Dat begrijpt niemand. Zelf zou ik vertalen: "En Kaïn werd zeer boos en zijn gezicht betrok." Maar dat is minder letterlijk. Letterlijk staat er dat zijn gezicht viel, en dat is geen goed Nederlands. Dus de vertaling "liet zijn hoofd zakken" is mogelijk. (Zie bijv. ook de Leidse vertaling en die van prof. Obbink) Is het echt nodig om daarover zulke grote woorden te gebruiken als 'nonsens' e.d.?
