Grondtekst SV

[Valcke]

Ambtenaar: de Textus Receptus staat zeer dicht bij de meerderheidstekst. Dat wordt door alle geleerden erkend. Ik heb ook aangegeven dat er verbeteringen mogelijk zijn. Verder grasduin je wat in mijn post en laat bijna alle argumentatie weg. Jammer hoor.

Even voor wat helderheid: Ambtenaar heeft het niet over het onderscheid TR en meerderheidstekst maar over deze twee versus de actuele tekstkritische editie.

Inderdaad kiest Ambtenaar voor de tekstkritische tekst. Dat is wel helder. Maar dat betekent nog niet dat je TR en meerderheidstekst niet moet onderscheiden. Ik heb primair de meerderheidstekst verdedigd, niet de TR. (En tegelijk zijn de verschillen tussen beide niet van wezenlijke betekenis; de TR was voor de 16e eeuw de best mogelijke tekst.)

[ejvl]

Ik ben slechts een amateur, lang niet zo geleerd als jij en anderen, maar heb wat vragen om e.a beter te begrijpen:

Wat mij betreft is de tekstkritische tekst dus geen betere tekst dan de meerderheidstekst. Ik noem daarvoor de volgende argumenten:
1. De tekstkritische tekst gaat met name uit van later gevonden handhschriften die niet ondersteund worden door de kerkelijke traditie en kerkelijk gezag. Daarbij is de regio Egypte sterk oververtegenwoordigd: dit was niet de meest bloeiende regio in de vroege kerk. Dan moeten we toch vooral zijn bij de Griekse en Romeinse kerk.

Kan het niet zo zijn dat door het klimaat in Egypte, perkament veel beter bewaard bleef en dat Egypte daardoor oververtegenwoordigd is? Dus niet om de kerkelijke traditie te negeren maar om via vroege teksten, zo dicht mogelijk bij de oorspronkelijke brontekst te komen, nog voor dat het gestandaardiseerd was? (Als dit uberhaupt het geval is, zie verder punt 4).

2. De ouderdom van handschriften is niet het belangrijkst. Handschriften uit iets later tijd waren kopieën van oudere handschriften die nu verloren zijn gegaan, maar in beginsel wel dezelfde tekst hadden. Een belangrijk criterium voor betrouwbaarheid is de overeenstemming tussen handschriften. Kennelijk gaat het dan om een tekst met een grote verspreiding en een sterk kerkelijk gezag.

Niet het belangrijkst, maar wel belangrijk. Immers hoe meer kopieën, hoe meer kans op fouten?

2a. De handschriften die volgens de tekstkritische wetenschap van groot belang zijn, hebben echter onderling helemaal geen grote overeenstemming. Zo wijken de Codex Sinaïticus en de Codex Vaticanus onderling op duizenden plaatsen van elkaar af, alsook op duizenden plaatsen van de meerderheidstekst. De Codex Sinaïticus is sowieso een zeer slordig handhschrift met. Toch kent de tekstkritische wetenschap aan deze afwijkende handschriften een groot gezag toe.

Ik heb geen idee van het gezag van de Codex Vaticanus maar wellicht kun je dat uitleggen hoe dat zit? Deze wijkt in vrij grote mate af van de Byzantijnse tekst volgens mij. Nog meer dan tussen de Codex Sinaïticus en de Codex Vaticanus onderling.

3. In de tekstkritische wetenschap wordt onder meer aangenomen dat een kortere lezing waarschijnlijker is dan een langere lezing. Men meent dat overschrijvers eerder geneigd zijn om woorden toe te voegen dan om woorden weg te laten. Dit uitgangspunt is m.i. zeer dubieus. Allereerst moeten we ervan uitgaan dat de meeste overschrijvers vanuit de eerbied voor de Schrift geen toevoegingen maakten. Natuurlijk zijn daar uitzonderingen op en ongegronde toevoegingen moeten zeker afgewezen worden. Echter, de meest voorkomende fout bij het overschrijven is het per vergissing weglaten van woorden. Laat eens een groep mensen een Bijbelgedeelte overschrijven en inspecteer dan het resultaat. Dan zul je constateren dat weglatingen (per vergissing) relatief veel voorkomen.

Ik dacht dat de oudste lezingen, korter waren dan de latere lezingen en dat er daarom gedacht werd dat er dingen waren toegevoegd, al dan niet liturgisch en dat er daarom de kortere lezingen meer als orgineler werden gezien of klopt dat niet?

4. Een ander punt is dat men in de tekstkritische wetenschap lang ervan uitgegaan is dat er rond de vierde eeuw bewust een nieuwe redactie is geweest van de Bijbeltekst, waaruit de meerderheidstekst ontstaan is. Dit is echter een ongegronde aanname: er zijn hiervoor geen aanwijzingen, laat staan enig bewijs.

Iemand als Bruce Metzger, en anderen, zien in het tekstmateriaal dat Byzantijnse lezingen vaak elementen van meerdere oudere varianten combineren, een proces van harmonisatie om verschillen glad te strijken. Bijvoorbeeld het combineren van twee verschillende formuleringen van eenzelfde vers. Hij schrijft dat best overtuigend in z'n publicaties maar dat klopt datn niet?

5. Wie de tekstkritische tekst volgt, zal ook steeds een andere tekst moeten volgen. Lang is door de tekstkritische wetenschap beweerd dat in Markus 1:1 de woorden 'de Zoon van God' toegevoegd zijn. Men volgde hierin o.a. de afwijkende Codex Sinaïticus. Daarna plaatste de tekstkritische wetenschap de woorden tussen haken. Inmiddels zijn deze woorden nu weer teruggekomen in de tekst, zonder de haken. Daarmee zijn we dus ook terug bij de tekst die altijd voor de juiste tekst gehouden is. Hetzelfde zien we onder andere in Markus 1:4 (zie de link die Ambtenaar plaatste) en Hand. 3:13. Ook in die plaatsen werd de overgeleverde tekst lange tijd door de tekstkritische wetenschap niet gevolgd, terwijl we nu weer terug zijn bij de tekst die eerder altijd aanvaard is geweest.

Het voorbeeld van Markus toont toch aan dat de wetenschap zelfcorrigerend werkt? Nieuwe inzichten of herwaardering kunnen leiden tot aanpassingen. Als de doelstelling is, zo dicht mogelijk de oorspronkelijke tekst benaderen en geen traditie volgen, is zelfcorrigerend toch juist positief?

6. Per saldo: we moeten de zuivere Bijbeltekst niet afhankelijk maken van nieuwe vondsten in afwijking van de kerkelijke overlevering. En evenmin van wat een groep geleerden ervan vindt. We mogen geloven dat God Zijn Woord de eeuwen door zuiver bewaard heeft. Dit maakt de wetenschap niet overbodig, maar die wetenschap dient dan wel gebaseerd te zijn op de juiste uitgangspunten.

Gods voorzienigheid kan ook in menselijke inspanning werken. De tekstkritiek heeft als doelstelling, datzelfde Woord, om de tekst in zijn oudste, meest authentieke vorm te bewaren en te begrijpen.
Een uitgangspunt als dat de kerk een bepaalde tekstvorm eeuwenlang gebruikte, is niet een graadmeter dat deze foutloos is overgeleverd toch?

[Refojongere]

Ik heb het oude topic doorgelezen gecombineerd met de reacties hier. Samenvattend:

De NBV grondtekst is gebaseerd op oudere en kortere handschriften. Conclusie van de vertalers is dat de nieuwere grondteksten van de SV toevoegingen heeft waardoor de NBV Bijbel kleiner is.

Argument tegen:
- God heeft eeuwenlang de Bijbel laten vertalen op basis van nieuwere grondteksten. Zouden wij daarop niet vertrouwen? Is geen wetenschappelijk maar een geloofsargument.
- De grondtekst SV is gebaseerd op de toenmalig bekende meerderheid van de beschikbare handschriften. Hoeveelheid materieel is belangrijker dan de oudheid.
- De grondteksten van de NBV zijn bewaard in een voor de kerk veel minder relevante plek waar meer dwalingen waren. De teksten zijn slordiger opgeschreven.
- De grondteksten van de SV verschillen onderling veel minder dan die van de NBV.

Argumenten daar weer tegen:
- De grondtekst van de SV bestaat uit slechts 8 handschriften van de totaal 30 beschikbare handschriften. De NBV grondtekst heeft er veel meer betrokken.

Kortom:
De NBV heeft de oudste teksten. Wetenschappelijk moet je die als uitgangspunt nemen. Dus grondtekst SV is gediskwalificeerd. Al het andere is geloof in de voorzienigheid.

[Floppy]

Zelf hecht ik veel waarde aan de meerderheidstekst, omdat dit de tekst is die kerkelijk aantoonbaar zeer lang gebruikt en overgeleverd is. Ik geloof niet dat we afhankelijk zijn van nieuwe vondsten in het oude Egypte of afwijkende oude handschriften: God heeft Zelf gedurende alle eeuwen zorg gedragen voor een zuivere overlevering van Zijn Woord.

Ik sluit me daar graag bij aan. Het is inderdaad een geloofsuitspraak, maar wel een vrij fundamentele. Ik heb op zich niets tegen het wetenschappelijk onderzoek naar de oudste teksten van het NT (of de Bijbel als geheel), maar wel tegen het haast automatisch overnemen van wetenschappelijke vondsten in de kerkelijke context. Want daarmee laat je dus een fundamentele pijler van de Kerk rusten op wat 'toevallig' als meest recente vondst uit de grond (of grot) getrokken wordt. Het verhaal van de overspelige vrouw is een goed voorbeeld. Die hoort er bij; en in feite zijn de nieuwere vertalingen ook inconsistent door die episode wel op te nemen maar dan tussen haken.

Ik ga ook nog iets verder dan Valcke hier, omdat wat mij betreft het christelijk geloof niet primair afhangt van de Bijbeltekst maar van het evangelie dat door de eeuwen heen is overgeleverd sinds de tijd van de apostelen. Voor wie daar geen tegenstelling in ziet: helemaal prima :-)

[Bertiel]

Vallen er fundamentele zaken uit de bijbel bij de nieuwontdekte teksten?

[Henk J]

Een belangrijke om te weten is 1 Johannes 5:7. Dacht dat die ook niet in de meerderheidstekst staat. Nu zijn er meer teksten om de drie-eenheid van de Heere te beargumenteren maar deze tekst moet je niet snel gebruiken in discussie met Jehovah getuigen of anderen.
Zaken die me zo te binnen schieten zijn Johannes 5:4, de NBV heeft deze tekst niet. Daar gaat het erover of het badwater van Bethesda wel of niet in beweging komt door een engel. Een andere is Handelingen 8:37 waar Filippus aan de Moorman vraagt of die werkelijk gelooft in de Heere Jezus en daaropvolgend de belijdenis van de Moorman.
Zie ook het topic wat posthoorn deelde, daar staan heel wat voorbeelden.

[Bertiel]

de verschillen heb ik gezien, maar dat zijn toch geen zaken waarmee fundamenten waarmee er dogma's ondersteboven gaan toch?
Het comma Johaneum, is niet de enige bewijsplaats van de drie-eenheid.

[DDD]

Zelf hecht ik veel waarde aan de meerderheidstekst, omdat dit de tekst is die kerkelijk aantoonbaar zeer lang gebruikt en overgeleverd is. Ik geloof niet dat we afhankelijk zijn van nieuwe vondsten in het oude Egypte of afwijkende oude handschriften: God heeft Zelf gedurende alle eeuwen zorg gedragen voor een zuivere overlevering van Zijn Woord.

Ik sluit me daar graag bij aan. Het is inderdaad een geloofsuitspraak, maar wel een vrij fundamentele. Ik heb op zich niets tegen het wetenschappelijk onderzoek naar de oudste teksten van het NT (of de Bijbel als geheel), maar wel tegen het haast automatisch overnemen van wetenschappelijke vondsten in de kerkelijke context. Want daarmee laat je dus een fundamentele pijler van de Kerk rusten op wat 'toevallig' als meest recente vondst uit de grond (of grot) getrokken wordt. Het verhaal van de overspelige vrouw is een goed voorbeeld. Die hoort er bij; en in feite zijn de nieuwere vertalingen ook inconsistent door die episode wel op te nemen maar dan tussen haken.

Ik ga ook nog iets verder dan Valcke hier, omdat wat mij betreft het christelijk geloof niet primair afhangt van de Bijbeltekst maar van het evangelie dat door de eeuwen heen is overgeleverd sinds de tijd van de apostelen. Voor wie daar geen tegenstelling in ziet: helemaal prima :-)

Dat is aardig, maar wat is dan het verschil met de opvatting van de RKK dat de tekst juist is omdat de Kerk die voor waarachtig houdt?

[Floppy]

Zelf hecht ik veel waarde aan de meerderheidstekst, omdat dit de tekst is die kerkelijk aantoonbaar zeer lang gebruikt en overgeleverd is. Ik geloof niet dat we afhankelijk zijn van nieuwe vondsten in het oude Egypte of afwijkende oude handschriften: God heeft Zelf gedurende alle eeuwen zorg gedragen voor een zuivere overlevering van Zijn Woord.

Ik sluit me daar graag bij aan. Het is inderdaad een geloofsuitspraak, maar wel een vrij fundamentele. Ik heb op zich niets tegen het wetenschappelijk onderzoek naar de oudste teksten van het NT (of de Bijbel als geheel), maar wel tegen het haast automatisch overnemen van wetenschappelijke vondsten in de kerkelijke context. Want daarmee laat je dus een fundamentele pijler van de Kerk rusten op wat 'toevallig' als meest recente vondst uit de grond (of grot) getrokken wordt. Het verhaal van de overspelige vrouw is een goed voorbeeld. Die hoort er bij; en in feite zijn de nieuwere vertalingen ook inconsistent door die episode wel op te nemen maar dan tussen haken.

Ik ga ook nog iets verder dan Valcke hier, omdat wat mij betreft het christelijk geloof niet primair afhangt van de Bijbeltekst maar van het evangelie dat door de eeuwen heen is overgeleverd sinds de tijd van de apostelen. Voor wie daar geen tegenstelling in ziet: helemaal prima :-)

Dat is aardig, maar wat is dan het verschil met de opvatting van de RKK dat de tekst juist is omdat de Kerk die voor waarachtig houdt?

Geen idee.
Het alternatief is dat je er ergens vanuit gaat dat we als Kerk op zoek moeten naar de meest oorspronkelijke tekst van het NT, en dat die - en alleen die - gegarandeerd geinspireerd is. Als een soort Koran, zeg maar. Ik zie daar weinig heil in.

[DDD]

De geïnspireerde tekst is er gewoon niet meer. Maar het betreft een belangrijk boek, de verschillen zijn héél klein.

[Valcke]

Wat mij betreft is de tekstkritische tekst dus geen betere tekst dan de meerderheidstekst. Ik noem daarvoor de volgende argumenten:
1. De tekstkritische tekst gaat met name uit van later gevonden handhschriften die niet ondersteund worden door de kerkelijke traditie en kerkelijk gezag. Daarbij is de regio Egypte sterk oververtegenwoordigd: dit was niet de meest bloeiende regio in de vroege kerk. Dan moeten we toch vooral zijn bij de Griekse en Romeinse kerk.

Kan het niet zo zijn dat door het klimaat in Egypte, perkament veel beter bewaard bleef en dat Egypte daardoor oververtegenwoordigd is? Dus niet om de kerkelijke traditie te negeren maar om via vroege teksten, zo dicht mogelijk bij de oorspronkelijke brontekst te komen, nog voor dat het gestandaardiseerd was? (Als dit uberhaupt het geval is, zie verder punt 4).

Ejvl, hierbij een korte reactie:
- Inderdaad heeft het bewaard zijn van oude manuscripten in die omgeving alles te maken met het klimaat.
- Tegelijk gaat het vaak om manuscripten die op een 'zijspoor' geraakt zijn, en mogelijk zelfs nooit kerkelijk gebruikt. P66 is een handschrift waarin een groot deel van het Evangelie van Johannes is opgenomen. Het laat de pericoop van de overspelige vrouw weg en kent 482 tekstvarianten die in geen enkel Bijbelhandschrift voorkomen [Pickering]. Dat is geen teken van betrouwbaarheid.
- Je spreekt over een situatie voordat de tekst gestandaardiseerd was. Echter, er is geen enkele aanwijzing dat de tekst ooit gestandaardiseerd is. Wel heeft de oude kerk keuzes gemaakt en bepaalde handschriften gevolgd die toen gezag hadden en andere handschriften terzijde gelegd als onbetrouwbaar. Dat levert een kleine bandbreedte aan variaties op binnen de Meerderheidstekst, maar geen bandbreedte die zo groot is dat ook al de lezingen van de tekstkritische tekst erbinnen passen.

2. De ouderdom van handschriften is niet het belangrijkst. Handschriften uit iets later tijd waren kopieën van oudere handschriften die nu verloren zijn gegaan, maar in beginsel wel dezelfde tekst hadden. Een belangrijk criterium voor betrouwbaarheid is de overeenstemming tussen handschriften. Kennelijk gaat het dan om een tekst met een grote verspreiding en een sterk kerkelijk gezag.

Niet het belangrijkst, maar wel belangrijk. Immers hoe meer kopieën, hoe meer kans op fouten?

- De eerste twee eeuwen is daar waarschijnlijk het meest mis gegaan. Daarna werden kopieën met grote zorgvuldigheid gemaakt én gecontroleerd. Zoals gezegd: er zijn kleine verschillen, maar wel binnen een kleine bandbreedte.

2a. De handschriften die volgens de tekstkritische wetenschap van groot belang zijn, hebben echter onderling helemaal geen grote overeenstemming. Zo wijken de Codex Sinaïticus en de Codex Vaticanus onderling op duizenden plaatsen van elkaar af, alsook op duizenden plaatsen van de meerderheidstekst. De Codex Sinaïticus is sowieso een zeer slordig handhschrift met. Toch kent de tekstkritische wetenschap aan deze afwijkende handschriften een groot gezag toe.

Ik heb geen idee van het gezag van de Codex Vaticanus maar wellicht kun je dat uitleggen hoe dat zit? Deze wijkt in vrij grote mate af van de Byzantijnse tekst volgens mij. Nog meer dan tussen de Codex Sinaïticus en de Codex Vaticanus onderling.

- Ik heb bronnen hierover momenteel niet beschikbaar. Volgens mij is het aantal onderlinge verschillen tussen deze handschriften echter groter dan de verschillen tussen Meerderheidstekst/Byzantijnse tekst enerzijds en de Tekstkritische tekst (NA 27 of 28) anderzijds.
- Ook andere oude handschriften waarvan de tekstkritische wetenschap veelvuldig gebruik van maakt, hebben een infererieure kwaliteit. In P66 zou het gaan om gemiddeld twee fouten per vers (echte fouten, geen varianten)!!

3. In de tekstkritische wetenschap wordt onder meer aangenomen dat een kortere lezing waarschijnlijker is dan een langere lezing. Men meent dat overschrijvers eerder geneigd zijn om woorden toe te voegen dan om woorden weg te laten. Dit uitgangspunt is m.i. zeer dubieus. Allereerst moeten we ervan uitgaan dat de meeste overschrijvers vanuit de eerbied voor de Schrift geen toevoegingen maakten. Natuurlijk zijn daar uitzonderingen op en ongegronde toevoegingen moeten zeker afgewezen worden. Echter, de meest voorkomende fout bij het overschrijven is het per vergissing weglaten van woorden. Laat eens een groep mensen een Bijbelgedeelte overschrijven en inspecteer dan het resultaat. Dan zul je constateren dat weglatingen (per vergissing) relatief veel voorkomen.

Ik dacht dat de oudste lezingen, korter waren dan de latere lezingen en dat er daarom gedacht werd dat er dingen waren toegevoegd, al dan niet liturgisch en dat er daarom de kortere lezingen meer als orgineler werden gezien of klopt dat niet?

- Inderdaad gaat de tekstkritische wetenschap ervan uit dat over het algemeen aan kortere variantlezingen de voorkeur gegeven moet worden boven langere variantlezingen. Dat is echter - zoals ik aangegeven heb - zeer aanvechtbaar. Overigens kunnen diverse weglatingen (zoals 'de Zoon van God' in Mark. 1:1) juist ook toegeschreven worden aan sekten of gnostische stromingen.

4. Een ander punt is dat men in de tekstkritische wetenschap lang ervan uitgegaan is dat er rond de vierde eeuw bewust een nieuwe redactie is geweest van de Bijbeltekst, waaruit de meerderheidstekst ontstaan is. Dit is echter een ongegronde aanname: er zijn hiervoor geen aanwijzingen, laat staan enig bewijs.

Iemand als Bruce Metzger, en anderen, zien in het tekstmateriaal dat Byzantijnse lezingen vaak elementen van meerdere oudere varianten combineren, een proces van harmonisatie om verschillen glad te strijken. Bijvoorbeeld het combineren van twee verschillende formuleringen van eenzelfde vers. Hij schrijft dat best overtuigend in z'n publicaties maar dat klopt datn niet?

Ik heb een bekend boek van Metzger helemaal doorgenomen. M.i. is het zeker niet overtuigend, maar dan moet je er dieper in duiken. Daarmee wil ik niet zeggen dat de tekstkritische wetenschap in elk afzonderlijk geval 'ongelijk' heeft; het gaat mij echter om de gebruikte methodieken die m.i. niet juist zijn.

5. Wie de tekstkritische tekst volgt, zal ook steeds een andere tekst moeten volgen. Lang is door de tekstkritische wetenschap beweerd dat in Markus 1:1 de woorden 'de Zoon van God' toegevoegd zijn. Men volgde hierin o.a. de afwijkende Codex Sinaïticus. Daarna plaatste de tekstkritische wetenschap de woorden tussen haken. Inmiddels zijn deze woorden nu weer teruggekomen in de tekst, zonder de haken. Daarmee zijn we dus ook terug bij de tekst die altijd voor de juiste tekst gehouden is. Hetzelfde zien we onder andere in Markus 1:4 (zie de link die Ambtenaar plaatste) en Hand. 3:13. Ook in die plaatsen werd de overgeleverde tekst lange tijd door de tekstkritische wetenschap niet gevolgd, terwijl we nu weer terug zijn bij de tekst die eerder altijd aanvaard is geweest.

Het voorbeeld van Markus toont toch aan dat de wetenschap zelfcorrigerend werkt? Nieuwe inzichten of herwaardering kunnen leiden tot aanpassingen. Als de doelstelling is, zo dicht mogelijk de oorspronkelijke tekst benaderen en geen traditie volgen, is zelfcorrigerend toch juist positief?

- Het is positief dat men in sommige gevallen terugkomt op eerdere conclusies. Maar in Markus 1:1 was het weglaten van 'de Zoon van God' zodanig ingrijpend dat het wel heel triest is dat zo'n 150 jaar lang de mensen is voorgehouden dat deze woorden toegevoegd waren.
- De zelfcorrectie geldt voor enkele afzonderlijke teksten, maar niet voor de gehanteerde systematiek, en ook niet voor het negeren van de grote massa overgeleverde handschriften.

6. Per saldo: we moeten de zuivere Bijbeltekst niet afhankelijk maken van nieuwe vondsten in afwijking van de kerkelijke overlevering. En evenmin van wat een groep geleerden ervan vindt. We mogen geloven dat God Zijn Woord de eeuwen door zuiver bewaard heeft. Dit maakt de wetenschap niet overbodig, maar die wetenschap dient dan wel gebaseerd te zijn op de juiste uitgangspunten.

Gods voorzienigheid kan ook in menselijke inspanning werken. De tekstkritiek heeft als doelstelling, datzelfde Woord, om de tekst in zijn oudste, meest authentieke vorm te bewaren en te begrijpen.
Een uitgangspunt als dat de kerk een bepaalde tekstvorm eeuwenlang gebruikte, is niet een graadmeter dat deze foutloos is overgeleverd toch?

Het bewaren van het Woord in een zo authentiek mogelijke vorm heeft plaatsgevonden via de kerkelijke overlevering. Zoals gezegd geloof ik niet dat we nu een betere tekst kunnen vinden (opnieuw: binnen een kleine bandbreedte). Natuurlijk kan die kerkelijke overlevering bestudeerd worden (met menselijke inspanning). Daar is ook niets op tegen en dat was ook het werk van iemand als bv. Beza. Ook hij vergeleek de verschillende teksten en bronnen. Maar handschriften die ernstige omissies en afwijkingen bevatten en bij de oude kerk geen gezag gehad hebben, kunnen beter terzijde worden gelegd.

[Floppy]

De geïnspireerde tekst is er gewoon niet meer. Maar het betreft een belangrijk boek, de verschillen zijn héél klein.

Maar is dat eigenlijk geen rare gedachte - dat God blijkbaar een tekst inspireerde om die dan vervolgens vrijwel direct verloren te laten gaan?

[Henk J]

de verschillen heb ik gezien, maar dat zijn toch geen zaken waarmee fundamenten waarmee er dogma's ondersteboven gaan toch?
Het comma Johaneum, is niet de enige bewijsplaats van de drie-eenheid.

Volgens dr. De Vries zijn er met de verschillen tussen de verschillende grondtekstedities geen kernzaken in het geding. Wel biedt de tekstkritische editie meer ruimte voor dwalingen rondom de drie-eenheid en de noodzaak van verzoening door voldoening komt hier ook minder naar voren. Maar beide zaken blijven ook in deze editie overeind. Dr. De Vries was zelf voorstander van de meerderheidstekst.

[ejvl]

Bedankt @Valcke, ik heb weer wat geleerd.

[DDD]

De geïnspireerde tekst is er gewoon niet meer. Maar het betreft een belangrijk boek, de verschillen zijn héél klein.

Maar is dat eigenlijk geen rare gedachte - dat God blijkbaar een tekst inspireerde om die dan vervolgens vrijwel direct verloren te laten gaan?

Waarom? Ik vind dat juist wel passen bij de manier waarop God zich altíjd openbaart. Niet door kracht, noch door geweld, maar door Zijn Geest zal het gebeuren.

Ik zie in de Bijbel bij de incarnatie precies hetzelfde. En in het persoonlijk leven ook. God spreekt soms, maar niet altijd als wij daar behoefte aan hebben of prijs op stellen.

God laat soms een glimp van zijn heerlijkheid zien, en dat is het. Maar duidelijk genoeg om helder te spreken, dat wel.