Gelezen de voorgaande berichten wil ik naar aanleiding van deze post aandacht vragen voor het oordelen. Veel te snel wordt een oordeel gelijkgesteld met een vonnis vellen. Oordelen en veroordelen zijn absoluut niet gelijk. In het oudere taalkleed hebben we voor oordelen nog een prachtig woord, nl. gevoelen. In sommige wetsteksten komt dit begrip nog voor. Het betekent: denkwijs, inzicht, mening, oordeel, opinie, opvatting, standpunt, zienswijze. Met elkaar van gedachten wisselen zonder te komen tot een oordeel is niet anders dan tijdverspilling.Hendrikus schreef:Er is een wezenlijk verschil tussen bespreken, met elkaar van gedachten wisselen, en oordelen.Bezorgd schreef: Wees dan ook eens concreet. Alles mag besproken worden.
Er is alleen een verschil in zaken bespreken en oordelen over mensen. En die grens wordt, al dan niet bewust, snel over gegaan. En terecht dat daar tegen opgetreden wordt.
Ik weet niet of Jantje dat ook snapt.
Wie de Bijbel aandachtig en compleet leest weet dat het iedereen gezet is om te komen tot een dergelijk oordeel, hoe zou ik anders mijn broeder kunnen aanspreken?
Wie de mensen dit oordeelsvermogen ontneemt, ontneemt hem zijn menselijke waardigheid en ontkent de schepping van de mens als een wezen met rede begiftigd. En zou de mens uiteindelijk geen rekenschap moeten afleggen naar dat hij heeft gedaan, hetzij goed, hetzij kwaad? En zo die mens geen oordeelsvermogen had, hij ie te verontschuldigen. Maar nu de mens dat wel heeft en niet zou gebruiken, maakt hem dat schuldig. En de mens die tegen zijn oordeel handelt, handelt tegen zijn geweten en dat maakt hem dubbel schuldig. Daarom is er de waarschuwing het geweten niet dicht te schroeien.
Het erbij zoeken van de verschillende Bijbelteksten laat ik over aan ijverige foremmers, die bij het vanzelfsprekende nog een onderbouwing vragen.
Ik zelf heb nog even wat seculiere werken erop nageslagen om te zien wat daar over dit onderwerp is te vinden. Illustratief zijn onderstaande passages, die de noodzaak tot oordelen duidelijk laten zien.
Eerst Hannah Arendt. Bij Arendt ontstaan de schandalen uit het verzuim om te oordelen. Hiermee maakt ze meteen duidelijk hoeveel gevaar er schuilt in het hedendaagse beroep op de Bijbel om van alle oordelen af te zien.
'Uit de onwil of het onvermogen ons door middel van een oordeel met anderen te verbinden, ontstaan de echte skandala, de werkelijke struikelblokken die geen menselijke macht kan verwijderen, omdat ze niet zijn veroorzaakt door menselijke en in menselijke zin begrijpelijke motieven. Daarin ligt de verschrikking en tegelijkertijd de banaliteit van het kwaad.'
'Er bestaat in onze samenleving een wijdverbreide angst voor oordelen die helemaal niets te
maken heeft met het bijbelse 'Oordeelt niet, opdat ge niet beoordeeld zult worden', en als deze angst van zich doet spreken in bewoordingen als 'de eerste steen werpen', dan wordt dit bijbelwoord ijdel gebruikt. Want achter de onwil om te oordelen ligt de gedachte op de loer dat niemand vrij kan handelen, en daarachter ligt weer de twijfel of wie dan ook wel verantwoordelijk is of dat van wie dan ook verwacht mag worden dat hij rekenschap aflegt voor wat hij heeft gedaan. '
Tot slot nog een stukje van CG Jung.
We zijn echter allemaal maar beperkte mensen, en we weten concreet beschouwd in wezen niet wat goed en wat kwaad is in een bepaald geval. We weten het slechts abstract. Een concrete situatie zonder meer doorzien, is een zaak voor de lieve God. Wij kunnen ons daarover wel een mening vormen, maar we weten niet of deze in laatste instantie geldig is. We kunnen hoogstens voorzichtig zeggen: volgens die en die maatstaf is dat en dat goed of kwaad.
Desondanks kunnen we het oordelen niet zomaar achterwege laten. Wanneer we iets wat ons slecht lijkt goed noemen, dan is het effect een leugen.
