Verhouding SV-HSV

[WimA]

De HSV geeft de grondtekst betrouwbaar (= getrouw) weer; en ja, je verliest soms wat als je gaat vertalen, maar dat is met elke vertaling zo. Dat moet jij dan ook weten.

Ik ben vooral voor heel veel ontspanning op dit dossier. Ik lees zelf graag uit de SV, maar ik gebruik ook de HSV, de NBV, de BGT, de NV51, etc. En als je alles naast elkaar zet, dan zie je in elke vertaling mooie dingen.

In Jeremia 1 is sprake van een amandelroede. Roede is hier een tak. De vertaling Amandeltak is dan echt beter, omdat het woord roede (zeker rond 5 december ) verwarring schept. Maar zowel de SV en de HSV is hier verarmend, omdat we niet kunnen aangeven dat het woord 'waken' dat er vlak achter staat, zeer lijkt op het woord 'amandeltak'. Voor de lezer van nu staat er iets vreemds: Ik zie een amandeltak. (...) Zo zal ik waken over Mijn Woord. (ik citeer even ongeveer uit m'n hoofd. Om de woordfunctie echt goed over te laten komen, moet je niet letterlijk vertalen, maar omschrijvend: Ik zie een tak van een wakende boom, zo zal Ik waken over Mijn Woord om dat te doen.

Die verwarring omtrent het woord "roede" zal wel meevallen. Onze "jongeren" zijn niet dom.

Maar waarom is de vertaling "tak" gewoon beter? Wat is aan kennis vermeerderd t.o.v. van de SV vertalers om dit woord te wijzigen?
Dat de taalkundige aardigheid in het Hebreeuws niet in het nederlands overgezet kan worden is duidelijk. Daarom wordt in beide vertalingen dit middels de kanttekeningen of een voetnoot aangegeven. Ik begrijp echter niet waarom dit dan aangehaald wordt om te duiden dat "tak" beter is dan "roede", de taalkundige aardigheid wordt bij geen van beide uit de vertaling duidelijk. De eerste vraag is toch: Wat staat er in de grondtaal?

[ejvl]

Ik vind wat Luther zegt: "een tak van een wakende boom" juist verkeerd vertaald.
"shaqed" (de wakende) is niet voor niets gekozen.
De amandelboom is een hele vroege bloeier, figuurlijk de bloeier die de lente opent.

De HSV zegt daarom ook "Jer 1:11-12 Het woord van de HEERE kwam tot mij: Wat ziet u, Jeremia? Ik zei: Ik zie een amandeltak.
Jer 1:12 Toen zei de HEERE tegen mij: Dat hebt u goed gezien, want Ik waak over Mijn woord om dat te doen.

Deze tak is een teken van Gods wakkerheid en ijver in het uitvoeren van Zijn woord. Het woord amandeltak moet wel letterlijk genoemd worden vind ik, het slaat op de vroege bloeier, de waker.

De BGT vertaald niet letterlijk maar omschrijft het:
De Heer vroeg aan mij: Wat zie je daar, Jeremia? Ik zei: Ik zie een bloeiende tak. En de Heer zei: Dat heb je goed gezien. De bloemen van die tak zijn uitgekomen. Zo zal ook alles wat ik zeg, uitkomen.

Helaas is hier "amandel" weggelaten.
De HSV vind ik in dit geval het beste vertaald.

Aangaande roede, waarom zou je niet gewoon tak zeggen, dat begrijpt iedereen, roede wordt zelden tot nooit gebruikt en is daarom onnodig om te gebruiken.

[Luther]

Ik vind wat Luther zegt: "een tak van een wakende boom" juist verkeerd vertaald.
"shaqed" (de wakende) is niet voor niets gekozen.
De amandelboom is een hele vroege bloeier, figuurlijk de bloeier die de lente opent.

De HSV zegt daarom ook "Jer 1:11-12 Het woord van de HEERE kwam tot mij: Wat ziet u, Jeremia? Ik zei: Ik zie een amandeltak.
Jer 1:12 Toen zei de HEERE tegen mij: Dat hebt u goed gezien, want Ik waak over Mijn woord om dat te doen.

Deze tak is een teken van Gods wakkerheid en ijver in het uitvoeren van Zijn woord. Het woord amandeltak moet wel letterlijk genoemd worden vind ik, het slaat op de vroege bloeier, de waker.

De BGT vertaald niet letterlijk maar omschrijft het:
De Heer vroeg aan mij: Wat zie je daar, Jeremia? Ik zei: Ik zie een bloeiende tak. En de Heer zei: Dat heb je goed gezien. De bloemen van die tak zijn uitgekomen. Zo zal ook alles wat ik zeg, uitkomen.

Helaas is hier "amandel" weggelaten.
De HSV vind ik in dit geval het beste vertaald.

Aangaande roede, waarom zou je niet gewoon tak zeggen, dat begrijpt iedereen, roede wordt zelden tot nooit gebruikt en is daarom onnodig om te gebruiken.

Juist de BGT-vertaling is hier heel slecht. Men probeert met een aardige woordovereenkomst te laten zien dat er een verband is, alleen dat verband wordt slechts associatief gelegd. Men vergelijkt uitkomen van een bloem met uitkomen van een belofte. (Nog los van het feit dat een belofte niet uitkomt, maar vervuld wordt.)

[ejvl]

Juist de BGT-vertaling is hier heel slecht. Men probeert met een aardige woordovereenkomst te laten zien dat er een verband is, alleen dat verband wordt slechts associatief gelegd. Men vergelijkt uitkomen van een bloem met uitkomen van een belofte. (Nog los van het feit dat een belofte niet uitkomt, maar vervuld wordt.)

Dat klopt, de BGT vertaling is zeker niet correct aangaande dit, daarom had ik het er ook geplaatst

[Curatorium]

Aangaande roede, waarom zou je niet gewoon tak zeggen, dat begrijpt iedereen, roede wordt zelden tot nooit gebruikt en is daarom onnodig om te gebruiken.

Blijkbaar krijgt iedereen bij het SV-woord roede de associatie van het woord tuchtroede. Maar dat laatste woord staat er niet.

[Pimpelmees]

Jeremia 1:11-12 in Naardense Bijbel:

Het woord van de ENE geschiedt aan mij
en zegt:
wat zie je, Jeremia?
en ik zeg: een tak van een waakamandel
zie ik!
De ENE zegt tot mij: dat heb je goed gezien,-
want ik waak over mijn woord
om dat te doen!

[Luther]

Jeremia 1:11-12 in Naardense Bijbel:

Het woord van de ENE geschiedt aan mij
en zegt:
wat zie je, Jeremia?
en ik zeg: een tak van een waakamandel
zie ik!
De ENE zegt tot mij: dat heb je goed gezien,-
want ik waak over mijn woord
om dat te doen!

Prachtig; dit staat er ongeveer ook letterlijk in de grondtekst.

[WimA]

Maar staat in de grondtekst een woord dat 'tak' betekend? De SV vertaalt roede en geeft in de kanttekeningen: "23 Of: amandelstok, -gard."
Een gard heeft dezelfde betekenis in het Nederlands als een roe. Uitgaande van de SV zou ik in hedendaags Nederlands dan zeggen: Een amandelstok. Een stok van amandelhout.
Waar komt de weergave 'tak' vandaan?

Hoe wordt het grondwoord vertaalt? Of kent het grondwoord geen onderscheid tussen een 'stok' en een 'tak'?

[WimA]

Jeremia 1:11-12 in Naardense Bijbel:

Het woord van de ENE geschiedt aan mij
en zegt:
wat zie je, Jeremia?
en ik zeg: een tak van een waakamandel
zie ik!
De ENE zegt tot mij: dat heb je goed gezien,-
want ik waak over mijn woord
om dat te doen!

Prachtig; dit staat er ongeveer ook letterlijk in de grondtekst.

Een 'waakamandel' is helemaal geen Nederlands. Ik zou ook niet weten wat ik daaronder moet verstaan. Een waakhond ken ik evenals een waakvlam. Maar van een waakamandel heb ik nog nooit gehoord.

[Jongere]

De Naardense Bijbel is natuurlijk een prachtige vertaling als het gaat om concordant en 'letterlijk' vertalen. Ik gebruik deze bijbel ook heel regelmatig in mijn eigen studie.
Maar het lijkt me duidelijk dat deze bijbel niet voldoet aan wat een vertaling nodig heeft om dagelijks gebruikt te worden door ouderen en jongeren als 'standaardbijbel'. Daarvoor heeft Oussoren veel te veel moeten inleveren op verstaanbaarheid.
Een goede Bijbelvertaling weet nu juist het midden te vinden tussen brontaal en doeltaal. Dat betekent inderdaad wel dat regelmatig woordspelingen sneuvelen. Maar het aansluiten bij de doeltaal is minstens zo belangrijk voor een vertaling - het gaat erom dat ieder in zijn eigen, hedendaagse taal de Bijbel beschikbaar heeft. Bij defensie mogen ze hechten aan traditie, ook in hun taalgebruik, maar als het gaat om Bijbelvertalingen worden we niet geroepen tot taalconservatisme.
Onze Nederlandse taal is op dit moment ook nog rijk genoeg om zo'n vertaling te hebben, daar ben ik van overtuigd.

[Floppy]

... maar als het gaat om Bijbelvertalingen worden we niet geroepen tot taalconservatisme...

Raak gesteld.

[Luther]

Een 'waakamandel' is helemaal geen Nederlands. Ik zou ook niet weten wat ik daaronder moet verstaan. Een waakhond ken ik evenals een waakvlam. Maar van een waakamandel heb ik nog nooit gehoord.

Letterlijk staat er:
En het gebeurde, het woord van de HEERE, tot mij, door te zeggen: Wat u ziende Jeremia? En ik zei: een tak van een amandelboom (of een wakende (amandel)(boom)) ik ziende. Het woord מַקֵּל betekent: tak of twijg. In Gen 32: 11 wordt het gebruikt als reisstaf; in Num. 22: 37 als roede om te slaan en in 1 Sam 17: 40 als staf van een herder. In Jeremia 1 is de vertaling 'tak of twijg' de enige mogelijkheid.

Het woord amandelboom is afgeleid van de werkwoordswortel 'waken' of 'waakzaam zijn', of 'wacht houden'. De Naardense Bijbel heeft dat verband in het Nederlands gepoogd weer te geven door de boom de naam 'waakamandel' te geven. Dat woord bestaat niet, maar geeft wel aan wat het Hebreeuws wil zeggen. Dat zijn we in alle andere vertalingen kwijt. Het verband is dat de amandel als eerste bloeit, terwijl de rest van de natuur nog in winterslaap is, is de amandel al 'wakker'. Zo, zegt God, ben Ik ook de eerste, en de enige die waakt over Mijn beloftewoord aan Israël.

Als je het Hebreeuws dus "letterlijk" wil vertalen, moet je gaan omschrijven. Dan krijg je een vertaling als:
"En het woord van de HEERE geschiedde tot Jeremia: Wat ziet u, Jeremia? En ik zei: "Ik zie een tak van een (amandel)boom die als eerste na de winter weer ontwaakt."

[Wim Anker]

Een 'waakamandel' is helemaal geen Nederlands. Ik zou ook niet weten wat ik daaronder moet verstaan. Een waakhond ken ik evenals een waakvlam. Maar van een waakamandel heb ik nog nooit gehoord.

Daara gaan we dus: het is inderdaad geen Nederlands woord, maar letterlijk vertaald staat dit er wel.
Letterlijk staat er:
En het gebeurde, het woord van de HEERE, tot mij, door te zeggen: Wat u ziende Jeremia? En ik zei: een tak van een amandelboom (of een wakende (amandel)(boom)) ik ziende. Het woord מַקֵּל betekent: tak of twijg. In Gen 32: 11 wordt het gebruikt als reisstaf; in Num. 22: 37 als roede om te slaan en in 1 Sam 17: 40 als staf van een herder. In Jeremia 1 is de vertaling 'tak of twijg' de enige mogelijkheid.

Zijn er ook plekken in de Bijbel waar de vertaling "tak" of 'twijg" is in de SV? Waarom is "tak of twijg de enige mogelijkheid? Want de SV heeft roede gekozen. En ook in de tijd van de SV vertalers was roede toch iets anders dan een tak of een twijg?

Het woord amandelboom is afgeleid van de werkwoordswortel 'waken' of 'waakzaam zijn', of 'wacht houden'. De Naardense Bijbel heeft dat verband in het Nederlands gepoogd weer te geven door de boom de naam 'waakamandel' te geven. Dat woord bestaat niet, maar geeft wel aan wat het Hebreeuws wil zeggen. Dat zijn we in alle andere vertalingen kwijt.

Het woord "amandelboom' in het Hebreeuws betekent toch "amandelboom'? Dat het van een bepaalde wortel is afgeleid zal kloppen maar dat lijkt me meer iets voor de uitleg en niet voor de vertaling.

Het verband is dat de amandel als eerste bloeit, terwijl de rest van de natuur nog in winterslaap is, is de amandel al 'wakker'. Zo, zegt God, ben Ik ook de eerste, en de enige die waakt over Mijn beloftewoord aan Israël. Als je het Hebreeuws dus "letterlijk" wil vertalen, moet je gaan omschrijven. Dan krijg je een vertaling als:
"En het woord van de HEERE geschiedde tot Jeremia: Wat ziet u, Jeremia? En ik zei: "Ik zie een tak van een (amandel)boom die als eerste na de winter weer ontwaakt."

Dit is m.i geen letterlijke vertaling maar een interpretatie.

[ejvl]

]
Zijn er ook plekken in de Bijbel waar de vertaling "tak" of 'twijg" is in de SV? Waarom is "tak of twijg de enige mogelijkheid? Want de SV heeft roede gekozen. En ook in de tijd van de SV vertalers was roede toch iets anders dan een tak of een twijg?

Check: http://www.messie2vie.fr/bible/strongs/ ... aqqel.html
Hetzelfde woord, verschillende vertalingen.

Het woord "amandelboom' in het Hebreeuws betekent toch "amandelboom'? Dat het van een bepaalde wortel is afgeleid zal kloppen maar dat lijkt me meer iets voor de uitleg en niet voor de vertaling

Het kan ook de vrucht betekenen. Luz kan trouwens ook "amandelboom" betekeken.
Het heeft een verband met het werkwoord waken, of de wakkere, daarom zijn er (oude) vertallingen die het vertalen met "de wakkerboom", het is niet alleen een amandelboom op zichzelf, het betekent meer als alleen amandelboom.

[Wim Anker]

]
Zijn er ook plekken in de Bijbel waar de vertaling "tak" of 'twijg" is in de SV? Waarom is "tak of twijg de enige mogelijkheid? Want de SV heeft roede gekozen. En ook in de tijd van de SV vertalers was roede toch iets anders dan een tak of een twijg?

Check: http://www.messie2vie.fr/bible/strongs/ ... aqqel.html
Hetzelfde woord, verschillende vertalingen.

Tak of twijg staat niet tussen de verschillende vertalingen van dit woord toch?
Vandaar de vraag, waarom is het hier zo vertaalt?