Vereniging en rechtvaardigmaking gaan aan de overtuiging van zonde vooraf

[Johann Gottfried Walther]

"De eerste straal van licht en de eerste beweging van geestelijk leven in het hart van een zondaar moet komen van Hem Die het Leven en het Licht der mensen is. Maar Christus kan niet in het hart wonen, tenzij het met Hem verenigd is. Wie dan ook van de dood tot het leven overgegaan is, ligt niet meer onder de vloek. Nog eens. Een ongelovige kan niet in de minste daad van geestelijk leven voortbrengen, omdat hij dood is in de zonde. Als een gelovige zo'n daad verricht, is dat het werk van een gerechtvaardigde. Dit zijn vanzelfsprekende waarheden voor een verlichte geest. Hieruit volgen noodzakelijk de volgende conclusies:
1. Vereniging en rechtvaardigmaking gaan aan de overtuiging van zonde vooraf, hoewel de kennis van deze zegeningen erop volgt.
2. De ziel is gerechtvaardigd, terwijl zij geestelijk dood was.
3. Berouw maakt geen enkele ziel geschikt voor en is geen voorbereiding op vergevende genade. Het is een bewijs, dat de ziel als een goddeloze zondaar genade ontvangen heeft.
4. Het prediken van boetvaardigheid en bekering teneinde de ziel voor vergeving geschikt te maken, is eigenlijk de wet prediken in plaats van het Evangelie.
5. Zulke predikanten eisen levende werken van dode mensen en de gehoorzaamheid van Gods kinderen van hen die kinderen des toorns zijn.
6. Geloof en bekering zijn beide vruchten van de vereniging met Christus en van de verzoening door Zijn bloed.
7. Het leven van een gelovige is met Christus verborgen in God.
8. Omdat Christus leeft, zal hij ook leven.
9. Waar de Heilige Geest door het geloof in het hart woont, moeten de vruchten van die Geest blijken in de levenswandel.
10. Waar Christus, het levende Hoofd van Zijn Kerk, nu is, daar moet ook elke levend lid zijn.

Deze conclusies plaveien de weg tot de volgende dwaasheden aan te tonen, die noodzakelijkerwijs opgesloten liggen in de algemene dwaling die overtuiging van zonde door de Heilige Geest stelt voor de vergeving van zonde door de verdienste van Christus.
[...]

Ik ben me echter bewust van een bedenking die tegen deze leer ingebracht kan worden. Men zou kunnen vragen, hoe er vereniging van de ziel met Christus kan zijn, voordat de band van die vereniging bevestigd is door de Geest, Die geschonken is door Christus en het geloof werkt in het hart van de zondaar?

Ik antwoord: De vereniging en eenheid, die vóór het geloof bestaat, is door Christus, het Verbondshoofd en de Vertegenwoordiger van Zijn Kerk. Hij heeft metterdaad het vlees en bloed van alle uitverkorenen, die met Hem en in Hem verkoren waren, aangenomen als leden en wezenlijke delen van Zijn lichaam, ja, als been van Zijn been, en vlees van Zijn vlees. Aan hen was dus genade gegeven voor de grondlegging der wereld. Deze vereniging en de wetenschap daarvan door de zondaar worden openbaar door het geloof op het ogenblik, dat God daadwerkelijk roept."

Richard Hill (1732 - 1808)

Zou hij dit zo zien, omdat hij kijkt vanuit de eeuwigheid en de tijd ?
Volgens Hill zijn er vele predikanten, die gelovigen in het duister houden doordat dit niet zo geleerd wordt.
En dat mensen die anders leren, geloven in een tussenfase tussen dood en leven, ongelovig en gelovig.
En dat mensen die anders leren, geloven in de Roomse trapsgewijze rechtvaardigmaking.

[Refojongere]

Heeft hij ook bewijsteksten uit de Bijbel voor zijn stellingen?

[Johann Gottfried Walther]

Heeft hij ook bewijsteksten uit de Bijbel voor zijn stellingen?

Nee die geeft hij niet, dat vond ik ook opvallend.

[Iemand]

Zou hij dit zo zien, omdat hij kijkt vanuit de eeuwigheid en de tijd ?
Volgens Hill zijn er vele predikanten, die gelovigen in het duister houden doordat dit niet zo geleerd wordt.
En dat mensen die anders leren, geloven in een tussenfase tussen dood en leven, ongelovig en gelovig.
En dat mensen die anders leren, geloven in de Roomse trapsgewijze rechtvaardigmaking.

Ik zoek de herkomst van dergelijke uitspraken niet persé in een benaderen van de tijd vanuit de eeuwigheid, maar eerder in een bepaalde soort filosofie die alles concreet wil maken, waarbij woorden als (geestelijk) leven, wedergeboorte en geloven een inhoud op zichzelf krijgen (dus niet in samenhang met datgene wat geloofd wordt, of de gelovige zelf). Zo wordt geestelijk leven, wedergeboorte en geloven iets abstracts, en ontbreekt de Bijbelse samenhang.

Vervolgens worden op basis van deze definities allerlei zelf opgeworpen problemen ‘opgelost’, zoals: Gods Geest overtuigt van zonde, maar iemand die de genade van Gods levengevende Geest heeft, heeft geestelijk leven, dus is iemand die overtuigd wordt van zonde geestelijk levend (dat is althans een redenering die Hill geeft), etc. Ik denk dat hij het wel goed bedoelt, en daarom stelt dat veel gelovigen in het duister gehouden worden, maar ik vind dat hij er behoorlijk vreemde gedachten op na houdt.

Zo schrijft hij bijvoorbeeld ook dat twijfel een teken is van geloof: als er geen geloof was, dan zou er geen twijfel zijn, wat mij vrij duidelijk in tegenspraak lijkt met de Schrift, o.a. in Jak. 1:6, 1 Joh. 4:18, Rom. 4:20, Mark. 11:23. En iets verder schrijft hij (als een bewijs van geloof) dat de zwakke twijfelende christen de waarheid van de belofte niet in twijfel trekt, maar betwijfelt en vreest dat hij daar geen deel in heeft. Ik kan me beter vinden in wat Teellinck schrijft, namelijk dat dit een zonde is die wel de schijn van ootmoed ophoudt, maar toch werkelijk vol hoogmoed is. Omdat de mensen dan niet zozeer vertrouwen op de verdiensten van Christus, als wel op hun eigen werkzaamheden en goede daden. Als zij hun zaken goed en naar hun wil hebben kunnen uitvoeren, dan hebben ze goede moed en vertrouwen ze sterk op God, maar als hun dat niet lukt is het met hun moed gedaan, hoewel de Heere Christus gisteren, heden en tot in eeuwigheid dezelfde is.

Verder schrijft Hill dat God in de uitverkiezing al de zonde voorzag die Zijn volk zou doen, maar dat dit nooit reden kan zijn om hen te verwerpen. In essentie is dit niet anders dan wat de remonstranten stelden (in beide gevallen worden alle werken voorzien), alleen drongen de remonstranten nog aan op goede werken, omdat zij de afval der heiligen leerden. Gods volk is uitverkoren om heilig en onberispelijk zijn, en David bad niet voor niets: verwerp mij niet van Uw aangezicht, Psalm 51:13.

Ook schrijft hij dat de meest vooraanstaande reformatoren supralapsariërs waren. Wat mij wel nieuwsgierig maakt naar wie hij als de meest vooraanstaande reformatoren beschouwt (want naast Beza noemt hij niemand), en waar hij dat überhaupt gelezen zou hebben.

[Posthoorn]

Wat Hill schrijft is vergelijkbaar met wat ik eerder citeerde van Witsius (zie onder). Wie zal hier het laatste woord spreken?

Ook zijn er sommigen uit de onzen geweest die van voorbereidingen tot de wedergeboorte of bekering gesproken hebben; maar in een geheel andere zin dan de pelagianiserende dwaalgeesten. In diegenen die te wederbaren waren, stelden zij: 1. een verbreking van de natuurlijke hardnekkigheid, en een buigzaamheid van de wil; 2. een ernstige overdenking der wet; 3. een overdenking van eigen zonden en misdaden tegen God; 4. een wettische vreze voor de straffen en een schrik der hel, en alzo een wanhoop aan eigen zaligheid ten opzichte van enige zaak die in hen is. Wat in die orde stelt Perkins deze voorbereidingen (…) en Amesius is hem daar niet ongelijk in (…).
In bijna dezelfde zin hebben de godgeleerden van Groot-Brittannië zich verklaard op de Synode van Dordrecht (…). 1. Daar zijn sommige uiterlijke werken, van de mensen gewoonlijk vereist, eer dat zij tot de staat der wedergeboorte gebracht worden, welke zij soms vrijelijk plegen te doen, soms vrijelijk te laten, als daar zijn: ter kerke gaan, de predikaties van Gods Woord horen, en dergelijke. 2. Daar zijn enige effecten of werkingen die de bekering of wedergebeboorte voorgaan, die door de kracht van het Woord en de Geest verwekt worden in de harten van degenen die nog niet zijn wedergeboren, als daar zijn: de kennis van de wil Gods, het gevoelen der zonde, de vreze voor de straf, het denken aan verlossing, enige hoop op vergeving. Maar hierin verschillen zij van de pelagianiserende geesten: 1. dat zij willen dat deze dingen niet voortkomen uit de natuur, maar belijden dat deze dingen gewrochten zijn van de Geest der dienstbaarheid, Die voor Zichzelf de weg baant tot de dadelijke wedergeboorte; 2. dat zij niet willen dat God uit aanmerking en bij gelegenheid van deze voorbereidingen bewogen zijnde, veel minder door enige verdienste daarvan, de genade der wedergeboorte geeft, maar dat zij oordelen dat God voor Zichzelf op deze wijze de dijk effen maakt, de laagten doet rijzen, de bergen en de heuvelen doet dalen, opdat Hij door een vlakke weg tot die ziel inkome.
Ja, de theologanten van Groot-Brittannië doen erbij (…): dat zelfs de uitverkorenen in deze daden die de wedergeboorte voorgaan, zich nimmermeer alzo gedragen of zij zouden om hun nalatigheid en tegenstand rechtvaardig door God mogen worden verlaten en begeven. Nochtans noemen zij deze dingen liever voorbereidingen tot de genade dan vruchten en gewrochten der genade, omdat zij menen dat ook een verworpeling zover kan komen. En zij leren dat deze voorgaande gewrochten, door de kracht van het Woord en de Geest in der mensen harten voortgebracht, door de ondeugd van een weerspannige wil vermoord en ganselijk uitgeblust kunnen worden en dat dit in velen [ook] pleegt te geschieden. (…)
Maar evenwel menen wij dat diegenen netter redeneren, die stellen dat deze en dergelijke dingen in de uitverkorenen geen voorbereidingen tot de wedergeboorte zijn, maar vruchten en gewrochten van de eerste wedergeboorte: voorbereidingen nochtans tot verdere en volmaaktere werkingen van de edelmoedig makende Geest. Want omdat deze dingen enig geestelijk leven veronderstellen van een ziel, die op een geestelijke wijze de geestelijke zaken aanmerkt, en werkingen zijn van de Geest Gods voor zoveel Hij aan de heiligmaking van de uitverkorenen de hand slaat – zo kunnen wij niet anders dan deze dingen brengen tot de Geest der genade en der wedergeboorte. En hiertegen strijdt niet dat dergelijke dingen of dezelfde dingen ook in de verworpenen gezegd worden te worden gevonden. Hoewel zij dezelfde zijn ten opzichte van de stof, nochtans zijn ze niet dezelfde ten opzichte van het fatsoen. De verworpelingen hebben ook enige kennis van Christus, enige smaak van Gods genade en van de krachten der toekomende eeuw. Nochtans volgt daaruit niet dat [dat] de kennis van Christus [is] zoals in de gelovige, en de smaak van genade en van heerlijkheid die haar gegeven wordt, [is] geen gave van de Geest der genade.
En waarlijk, de dingen die Perkins en de andere Engelsen verhaald hebben, zijn in de verworpelingen geen voorbereidingen tot de wedergeboorte, noch uit de natuur van de zaak, noch volgens het oogmerk Gods. Niet het eerste. Want hoe groot ook die dingen mogen schijnen te zijn, nochtans blijven zij binnen de omtrek van de geestelijke dood. En het is er zo ver vandaan dat de verworpelingen daardoor tot het geestelijke leven zouden geschikt gemaakt worden, dat zij integendeel door die daden, die een geestelijk leven valselijk vertonen, bedrogen zijnde, in de ware dood meer worden verhard, en zichzelf dwaselijk behagende, van het zoeken van het ware leven, dat zij onwaarachtiglijk menen bekomen te hebben, verder worden afgekeerd. Niet het tweede. Want geen oogmerk Gods is tevergeefs. Het is dan noodzakelijk dat al deze dingen op een andere wijze zijn in de uitverkorenen [en] op een andere wijze in de verworpelingen.
Indien de zaak nader wordt ingezien, zullen wij bevinden dat de rechtzinnigen hier meer in de woorden en in de manier van verklaren dan in de zin en de zaak zelf verschillen. Want het woord wedergeboorte is van een verschillende betekenis. Soms wordt het genomen in de zin van de heiligmaking, en wordt door de wedergeboorte verstaan die daad Gods, waardoor de mens, zijnde nu een vriend Gods geworden, en met het geestelijke leven begaafd, uit de ingestorte hebbelijkheden rechtvaardig en heilig werkt. En dan is het zeker, dat er enige gewrochten des Geestes zijn, waarmee Hij de uitverkorenen pleegt voor te bereiden tot de daden van een volslagen geloof en heiligheid. Want de kennis van de goddelijke waarheden, het gevoelen der ellende, de droefheid over de zonde, de hoop op vergeving en andere dingen gaan vóór, eer dat iemand met vertrouwen Christus aangrijpt en de ware godzaligheid betracht. God pleegt de mens niet met één sprong heilig te maken voor en aleer hij iets over zichzelf of over God gedacht heeft, of enige bekommering over zijn zaligheid heeft gehad. En dat schijnen de Brittannische theologanten te willen wanneer zij (…) zo spreken. Tot de staat der rechtvaardigmaking, waarin wij vrede hebben bij God door onze Heere Jezus Christus, pleegt de goddelijke genade de mensen niet te brengen door een haastige aanblazing van God, maar nadat zij door veel voorgaande daden onder de dienst van het Woord tenondergebracht en voorbereid zijn. Met welke woorden zij genoeg tonen, dat zij door de wedergeboorte verstaan de staat van de passieve of lijdelijke rechtvaardigmaking.
Maar soms betekent de wedergeboorte de eerste overbrenging van de mens uit de staat des doods tot de staat des geestelijken levens, in welke zin wij ze nemen. En in dit opzicht kan niemand der rechtzinnigen, indien hij volgens zijn leergronden wil spreken, voorbereidende werken stellen tot de genade der wedergeboorte. Want of hij zou stellen dat ze uit de natuur voortkomen, en alzo zijn ze, volgens de belijdenis van alle rechtzinnigen, niet dan dode werken en blinkende zonden. Maar dat iemand door de zonden geschikt gemaakt wordt tot de genade van de wedergeboorte, zal niemand zeggen die van een gezond oordeel is. Of hij zou stellen, dat ze voortkomen van Gods Geest, Die, indien Hij in deze zin op geen andere wijze werkt in de uitverkorenen dan in de verworpenen, door deze Zijn werkingen niet verhindert dat deze werken onder de dode werken gerekend worden. Want dat al de daden van de verworpenen, door hoe grote uitmuntendheid der goddelijke hulp zij ook mogen opgebeurd worden, zonden zijn, houden alle rechtzinnigen voor zeker. Zo spreken de Brittannische theologen (…): Een kwade boom, kwade vruchten uit haar natuur voortbrengende, moet eerst in een goede boom veranderd worden, voordat zij enige goede vrucht voortbrengt. Doch de wil van de nog niet wedergeboren mens is niet alleen een kwade boom, maar ook een dode. Hieruit redeneer ik nu aldus: De verworpenen worden nimmermeer wedergeboren, derhalve blijven zij altijd kwade bomen, en brengen nimmermeer andere dan kwade vruchten voor. En alzo kunnen er in zodanige werken geen voorbereidingen zijn tot de wedergeboorte, om de oorzaak die boven verklaard is. Indien gij zegt dat deze werken, die gij voorbereidingen noemt, anders zijn in de uitverkorenen, zo vraag ik waarin die verscheidenheid [dan] gelegen is. ‘Niets’, kan er gantwoord worden, ‘behalve als enige, dat ze voortkomen van de Geest der genade en des levens.’ Zeer wel. Maar dan zijn ze geen voorbereidingen tot de eerste wedergeboorte, maar gewrochten daarvan. Want de wedergeboorte is de eerste inkomst van de Geest der genade, Die krachtdadig het leven in de uitverkorenen werkt.
Wat dan, zult gij zeggen, zijn er geen voorbereidende geschiktheden tot de eerste wedergeboorte? Ik antwoord vrijmoedig: nee. (…) Gelijkerwijs in de vleselijke geboorte de formering van Gods werk gaat vóór alle wil van de mens die geboren wordt, alzo ook in de geestelijke geboorte, waarmee wij de oude mens beginnen af te leggen. (De Verbonden, blz. 341-344)

[Iemand]

In Witsius heb ik me (nog) niet verdiept, dus corrigeer me als het niet klopt, maar ik zie toch wel wat verschillen tussen Witsius en Hill.

1. Witsius schrijft veel gematigder zowel ten opzichte van de anderen als ten opzichte van zijn eigen oordeel. Want hij schrijft: "evenwel menen wij dat diegenen netter redeneren", terwijl Hill spreekt over "vanzelfsprekende waarheden voor een verlichte geest", over "het breken van het gekrookte riet, en het uitblussen van de rokende vlaswiek" en over "absurditeiten die destructief zijn voor de vrede van de ziel".
2. Hill wil nadrukkelijk dat de prediking hierop aangepast wordt, omdat de gelovigen anders in het duister gehouden worden, maar ik kan me niet voorstellen dat Witsius er net zo over denkt. Zeker ook niet omdat hij spreekt over "sommigen uit de onzen" en "indien de zaak nader wordt ingezien, zullen wij bevinden dat de rechtzinnigen hier meer in de woorden en in de manier van verklaren dan in de zin en de zaak zelf verschillen."

Evenwel ben ik van mening dat de Bijbel de definitie van woorden zou moeten bepalen, en dat lijkt me ook bij Witsius wat problematisch, als ik bijvoorbeeld lees dat het leven voortkomt uit het geloof, Joh. 20:31, en bestaat uit de kennis van God in Christus, Joh. 17:3, of zoals Ursinus zegt: "want zoals de zonde vergezeld wordt door de dood, zo ook de gerechtigheid door het leven", Gal. 3:21.

[J.C. Philpot]

Ik zoek de herkomst van dergelijke uitspraken niet persé in een benaderen van de tijd vanuit de eeuwigheid, maar eerder in een bepaalde soort filosofie die alles concreet wil maken, waarbij woorden als (geestelijk) leven, wedergeboorte en geloven een inhoud op zichzelf krijgen (dus niet in samenhang met datgene wat geloofd wordt, of de gelovige zelf). Zo wordt geestelijk leven, wedergeboorte en geloven iets abstracts, en ontbreekt de Bijbelse samenhang.

Ik vind dit een heel belangrijke constatering. Ik denk dat het van groot belang is dat de Bijbelse heilsorde uitgelegd en onderwezen worden. Maar tegelijkertijd kunnen we daar ook te ver ingaan, waardoor het geestelijke leven in een soort universele mal gegoten wordt, en we het wonder eruit geredeneerd hebben.

Ik pleit voor het vasthouden van de kernzaken die nodig zijn om gekend te worden (vraag 2 en andere vragen/antwoorden van de catechismus). Maar een te gedetailleerd filosofisch systematiseren vind ik niet in overeenstemming met Johannes 3:8 De wind blaast, waarheen hij wil, en gij hoort zijn geluid; maar gij weet niet, van waar hij komt, en waar hij heen gaat; alzo is een iegelijk, die uit den Geest geboren is.

Het geestelijk leven moet bijbels gefundeerd zijn, maar tegelijkertijd een wonder van God blijven.

[Vrouwke]

“Bonar in balans” beschrijft dat heel mooi:
https://theologienet.nl/bestanden/valen ... balans.pdf

[Posthoorn]

Indien gij zegt dat deze werken, die gij voorbereidingen noemt, anders zijn in de uitverkorenen, zo vraag ik waarin die verscheidenheid [dan] gelegen is. ‘Niets’, kan er gantwoord worden, ‘behalve als enige, dat ze voortkomen van de Geest der genade en des levens.’ Zeer wel. Maar dan zijn ze geen voorbereidingen tot de eerste wedergeboorte, maar gewrochten daarvan. Want de wedergeboorte is de eerste inkomst van de Geest der genade, Die krachtdadig het leven in de uitverkorenen werkt.

Je zou ook kunnen zeggen dat het de werkingen van een overtuigde zondaar zijn, als gevolg van het overtuigende werk van de Heilige Geest. Dat is wat anders dan dat ze voortkomen 'van de Geest der genade en des levens'.