Liturgische "vernieuwing" binnen de Gereformeerde Gemeenten

[Boertje]

Vond dit op internet:

Zoals veel theologen en kerkvaders in en vòòr zijn tijd wees Calvijn het gebruik van muziekinstrumenten in de kerkdienst af. Hij plaatste het in dezelfde categorie als wierook, kaarsen en andere "dwaasheden van de papisten".
Let op, Calvijn wees niet met zoveel woorden de orgelbegeleiding van de gemeentezang af. Dat was überhaupt nog niet uitgevonden en gemeentezang was een novum dat Calvijn zelf introduceerde. Op zijn initiatief werden de 150 psalmen berijmd en hij zorgde ook voor melodieën waarop ze gezongen konden worden. Maar als je geen instrumenten mag gebruiken, hoe help je dan de gemeente die nieuwe melodieën onder de knie te krijgen? Inderdaad: de voorzanger, vaak in de persoon van het schoolhoofd die dan ook nog z'n schoolkindertjes meeneemt als ondersteunende cantorij.

https://www.pknmm.nl/columns/orgelrubri ... antse-kerk

[Ditbenik]

@OutOfTheBox,

Dat het gaat om een kwestie van smaak, weet ik al sinds er in mijn gemeente ook door sommigen een verlangen naar is. En dat is niet sinds gisteren...

Maar de zondagse eredienst (dus ik heb het niet eens over ledenvergaderingen, catechisatieavonden, jv's en dergelijke, al wordt zelfs daar hier nog gewoon op hele noten gezongen) gaat in de eerste plaats om Gods Woord. De zang is een muzikale omlijsting. En dan gaat het niet om wat wij mooi vinden. Want je zegt nu dat je iso-ritmisch zingen niet mooi vindt. Ik vind het ook niet mooi als er wél ritmisch gezongen wordt. Ik houd meer van het mooie traditionele, met bovenstem (al bakken ze daar in mijn gemeente niks van). Met andere woorden: het wordt een welles-nietes verhaal, en daar komen alleen maar ongelukken van.

Het zingen van de Psalmen is maar niet zomaar een muzikale omlijsting. Het is een wezenlijk onderdeel van de eredienst. In de Psalm wordt gebeden, in de Psalm worden zonde beleden, wordt verootmoedigd, antwoordt de gemeente, wordt God de lof toegezongen. In de Psalmen zing je Gods Woord en gaat het in de eerste plaats om Gods Woord. Dat kun je niet zomaar minder achten dan de prediking of het gebed.

[Jantje]

Dat is waar. Ze zetten de prediking kracht bij. Maar dan gaat het er niet om in welk tempo, op welke toon, in welke maat, enzovoorts.

[Hendrikus]

Reken erop dat je veel reuring gaat veroorzaken als je dit voorstel gaat indienen. En vraag je vooraf af of het je dat waard is.

Liturgische veranderingen zullen altijd weerstand oproepen.

Ik zou er pas aan beginnen als je weet dat de oude situatie niet goed is.

De oude situatie is, dat de psalmmelodieën van den beginne ritmisch zijn bedoeld, en bij Calvijn ook in een vlot tempo werden gezongen.

[Dodo]

Uiteraard bedoel ik dat niet. Maar ik vind het nogal vervreemdend dat je van deze middelmatige halszaak juist zélf zo'n een grote hoofdzaak dúrft te maken. Waar maak je je eigenlijk druk om? (...)

Hilarisch hoe je hier taalkundig van de glijbaan gaat. Iemand zou van een halszaak een hoofdzaak maken. Net alsof de kwestie van de hals zich verplaatst naar het hoofd, en daarmee belangrijker wordt.
En dan is de halszaak ook nog eens middelmatig. Een halszaak is nooit middelmatig, een halszaak kon je vroeger de hals kosten, en dus je leven. Een hoofdzaak daarentegen hoefde je niet per se de kop te kosten.
Taal is zo mooi...

[Jantje]

Reken erop dat je veel reuring gaat veroorzaken als je dit voorstel gaat indienen. En vraag je vooraf af of het je dat waard is.

Liturgische veranderingen zullen altijd weerstand oproepen.

Ik zou er pas aan beginnen als je weet dat de oude situatie niet goed is.

De oude situatie is, dat de psalmmelodieën van den beginne ritmisch zijn bedoeld, en bij Calvijn ook in een vlot tempo werden gezongen.

Er wordt bedoelt: de hedendaagse situatie. En zolang dat nog goed gaat (en dát gaat het: ik verwijs naar de reactie van @Marion pas, dat er bij een (bovenstem)Psalmzangavond van André Nieuwkoop in Zaltbommel 1500 mensen komen en er nog eens 100 moeten worden weggestuurd; of mijn ervaring, bij eveneens een (bovenstem)Psalmzangavond met Pieter Heykoop, waar een Ger. Gem. met 1000 zitplaatsen op zaterdagavond geheel gevuld is) dan denk ik niet dat het voorlopig echt van de grond zal komen.

[Boertje]

Over de geschiedenis:
Bron :
https://www.digibron.nl/search/detail/1 ... sche-reden

Er werd bij Calvijn echter wel ritmisch gezongen. Men had daar trouwens ook geen moeite mee, omdat ritme en tekst met elkaar overeenkwamen. Het beroemde niet-ritmische zingen is een Nederlandse vinding.

De bekende Petrus Dathenus vertaalde Calvijns Geneefse psalmboek in het Nederlands. Nu hebben de "Duitse" talen een heel ander woordritme dan het Frans. Datheen had daar echter geen rekening mee gehouden, zodat hier al gauw "de maten streden als putemmers, de een rijzende zoveel als de ander daalt", zoals Constantijn Huygens later zou schrijven.

Ook verstond men in die tijd nog niet de kunst van het begeleiden met akkoorden. Daarom was Calvijn ook tegen het gebruik van orgels in de kerk. Ook Luther laat zich zeer negatief uit over het orgelspel in zijn dagen. In ons land werd het orgelspelen al in de jaren zeventig van de zestiende eeuw afgeschaft, met als resultaat een gemeentezang die uitblonk in ongelijkheid en "iedereen op zijne wijs".

Vandaar dat men het gebruik invoerde alle noten even lang te zingen. En zo is het gebleven in veel kerken tot op de dag van vandaag. Dat men aan dat gebruik wil vasthouden is ieders goed recht, maar het gaat wat te ver het ritmisch zingen als zonde te beschouwen en hen te veroordelen die dat wel doen. Zelfs Voetius bepleit in een van zijn geschriften nog het zingen van psalmen in het oorspronkelijke ritme.

Ook over het tempo van het zingen lopen de meningen nogal uiteen en ook hierover menen mensen elkaar vermanend te moeten toespreken. Wanneer men langzaam of nog langzamer het meest eerbiedig vindt, dan is dat natuurlijk best, maar dat een wat vlotter tempo "modern" zou zijn en men dus vroeger ook langzaam gezongen zou hebben, berust niet op feiten.

In de kerk van Calvijn zong men per dienst enkele Psalmen en wel in hun geheel. Per zangbeurt zong men minstens een couplet of acht. Zou dat in een zeer langzaam tempo gegaan zijn, dan had men dat waarschijnlijk niet volgehouden. De structuur van de psalmmelodieën is zodanig dat men precies één regel op een adem kan zingen. Het argument dat men bij langzaam zingen beter over de woorden kan nadenken, is niet juist.

[Maanenschijn]

By the way, sinds ongeveer een jaar is bij ons de "bovenstem" geïntroduceerd. Kennen jullie dat? Dan varieer je niet in tempo, maar wel in toonhoogte. Dat is gewoon stilzwijgend ineens ingevoerd. Grappig hè? Zonder enige discussie. Blijkbaar is dat geaccepteerd in de Gereformeerde Gemeenten. Bekend bij jullie?

Prachtig! Heel mooi! Ik wou dat ze dat bij ons ook deden.

Brr, daar krijg ik dan weer rillingen van. BB. Bovenstem Blèren. Vooral als het maar een paar man betreft die dat doen. Om nog wat bovenstem te laten doorklinken moeten die zo hard mogelijk zingen. En voor de organist is het dan zaak om te snappen welke bovenstem (er zijn er inmiddels meer dan een hand vol) men zingt om geen dissonanten te spelen.

[Maanenschijn]

Uiteraard bedoel ik dat niet. Maar ik vind het nogal vervreemdend dat je van deze middelmatige halszaak juist zélf zo'n een grote hoofdzaak dúrft te maken. Waar maak je je eigenlijk druk om? (...)

Hilarisch hoe je hier taalkundig van de glijbaan gaat. Iemand zou van een halszaak een hoofdzaak maken. Net alsof de kwestie van de hals zich verplaatst naar het hoofd, en daarmee belangrijker wordt.
En dan is de halszaak ook nog eens middelmatig. Een halszaak is nooit middelmatig, een halszaak kon je vroeger de hals kosten, en dus je leven. Een hoofdzaak daarentegen hoefde je niet per se de kop te kosten.
Taal is zo mooi...

Van een halszaak een hoofdzaak maken, roept bij mij het beeld op dat de sjaal gebruikt word als hoofddoek.

[Jantje]

By the way, sinds ongeveer een jaar is bij ons de "bovenstem" geïntroduceerd. Kennen jullie dat? Dan varieer je niet in tempo, maar wel in toonhoogte. Dat is gewoon stilzwijgend ineens ingevoerd. Grappig hè? Zonder enige discussie. Blijkbaar is dat geaccepteerd in de Gereformeerde Gemeenten. Bekend bij jullie?

Prachtig! Heel mooi! Ik wou dat ze dat bij ons ook deden.

Brr, daar krijg ik dan weer rillingen van. BB. Bovenstem Blèren. Vooral als het maar een paar man betreft die dat doen. Om nog wat bovenstem te laten doorklinken moeten die zo hard mogelijk zingen. En voor de organist is het dan zaak om te snappen welke bovenstem (er zijn er inmiddels meer dan een hand vol) men zingt om geen dissonanten te spelen.

Inderdaad. Ik hoorde pas dat er in een Zeeuwse gemeente de Genemuider bovenstem gezongen wordt, terwijl er ook een variant bestaat die zijn oorsprong in Yerseke vindt. Dat is inderdaad heel erg verwarrend.

[OutOfTheBox]

By the way, sinds ongeveer een jaar is bij ons de "bovenstem" geïntroduceerd. Kennen jullie dat? Dan varieer je niet in tempo, maar wel in toonhoogte. Dat is gewoon stilzwijgend ineens ingevoerd. Grappig hè? Zonder enige discussie. Blijkbaar is dat geaccepteerd in de Gereformeerde Gemeenten. Bekend bij jullie?

Prachtig! Heel mooi! Ik wou dat ze dat bij ons ook deden.

Je vindt de muziek toch maar bijzaak ;-)?

[Tom]

Outofthebox het is 2019. Het is beter om jezelf druk te maken over de inhoud (tekst van 1773) die we zingen en toe is aan een herziening dan de een maat waarop we zingen. Kaart dat eens aan bij je kerkenraad. Alhoewel:

Besef je jezelf ook dat er altijd wel wat te bekritiseren is?
Wat praktijkvoorbeelden:
- In ref. gemeenten waar ritmisch gezongen wordt wil een gedeelte graag sneller zingen en inzetten.
- In ref. gemeenten waar Weerklank gebruikt wordt, vinden de jongeren deze bundel te oudbollig en willen graag Opwekking.
- In GKV gemeenten waar door de synode goedgekeurde Opwekkingsliederen gezongen worden, willen anderen ook de niet goedgekeurde liederen.
- In evang. gemeenten waar gezongen wordt m.b.v. piano en gitaar, willen anderen juist weer drumstellen en elektrische gitaar

Wat ik hier mee wil aangeven? Van reformatorisch tot evangelisch, ieder kerklid heeft zijn eigen wensen. En het is nooit goed. Het ware beter jezelf te voegen bij de manier hoe dit nu gebeurt in je eigen kerkelijke gemeente. Althans, iets bespreken met je kerkenraad mag natuurlijk altijd : )

[Jantje]

By the way, sinds ongeveer een jaar is bij ons de "bovenstem" geïntroduceerd. Kennen jullie dat? Dan varieer je niet in tempo, maar wel in toonhoogte. Dat is gewoon stilzwijgend ineens ingevoerd. Grappig hè? Zonder enige discussie. Blijkbaar is dat geaccepteerd in de Gereformeerde Gemeenten. Bekend bij jullie?

Prachtig! Heel mooi! Ik wou dat ze dat bij ons ook deden.

Je vindt de muziek toch maar bijzaak ;-)?

Inderdaad. Daarom vraag ik ook niet aan mijn wijkouderling of de bovenstem geïntroduceerd kan worden.

[OutOfTheBox]

Outofthebox het is 2019. Het is beter om jezelf druk te maken over de inhoud (tekst van 1773) die we zingen en toe is aan een herziening dan de een maat waarop we zingen. Kaart dat eens aan bij je kerkenraad. Alhoewel:

Besef je jezelf ook dat er altijd wel wat te bekritiseren is?
Wat praktijkvoorbeelden:
- In ref. gemeenten waar ritmisch gezongen wordt wil een gedeelte graag sneller zingen en inzetten.
- In ref. gemeenten waar Weerklank gebruikt wordt, vinden de jongeren deze bundel te oudbollig en willen graag Opwekking.
- In GKV gemeenten waar door de synode goedgekeurde Opwekkingsliederen gezongen worden, willen anderen ook de niet goedgekeurde liederen.
- In gemeenten waar Opwekking gezongen wordt, willen anderen juist weer graag Hillsong.

Wat ik hier mee wil aangeven? Van reformatorisch tot evangelisch, ieder kerklid heeft zijn eigen wensen. En het is nooit goed. Het ware beter jezelf te voegen bij de manier hoe dit nu gebeurt in je eigen kerkelijke gemeente. Althans, iets bespreken met je kerkenraad mag natuurlijk altijd : )

Fijn dat ik het toch mag bespreken met de kerkenraad ;-)

Wat je allemaal opnoemt, is allemaal waar. Maar nog steeds geen reden om iets niet bespreekbaar te maken. Toch?

[OutOfTheBox]

By the way, sinds ongeveer een jaar is bij ons de "bovenstem" geïntroduceerd. Kennen jullie dat? Dan varieer je niet in tempo, maar wel in toonhoogte. Dat is gewoon stilzwijgend ineens ingevoerd. Grappig hè? Zonder enige discussie. Blijkbaar is dat geaccepteerd in de Gereformeerde Gemeenten. Bekend bij jullie?

Prachtig! Heel mooi! Ik wou dat ze dat bij ons ook deden.

Je vindt de muziek toch maar bijzaak ;-)?

Inderdaad. Daarom vraag ik ook niet aan mijn wijkouderling of de bovenstem geïntroduceerd kan worden.

Daar hoef je geen toestemming voor te vragen hoor, dat kun je gewoon gaan doen