Een Timotheüs bekering

[Volontair]

Een Timotheüs-bekering

Veel mensen schijnen een bekering te hebben als Timotheüs. De bekering van deze geestelijke zoon van Paulus wordt dan als voorbeeld gezien van iemand die niet weet van een duidelijke omkeer in zijn leven. Hij kan geen tijd en plaats aanduiden wanneer en waar de Heere hem bekeerd heeft. Zover men terug kan zien in zijn leven waren er indrukken van geestelijke zaken. Zulke mensen hebben nooit in de wereld geleefd, burgerlijk waren zij voorbeeldig en zijn bewaard voor grote en uitspattende zonden. Op zichzelf bezien is dat een voorrecht! Graag beroepen sommige mensen zich erop dat de Geest waait waarheen Hij wil. ‘Er zijn nu eenmaal onderscheiden wegen hoe God Zijn volk bekeert. De een heeft een Paulus-bekering en de ander die als van een Timotheüs.’

De Bijbel
Zegt de Bijbel nog iets over Timotheüs’ bekering? Want u en ik moeten een Bijbelse bekering hebben. Een bekering tot God (1 Thess. 1:9). De Bijbel zegt wel dat Timotheüs van kinds af de heilige Schriften heeft geweten (2 Tim. 3:15). Hij was vanaf zeer jonge leeftijd bekend met het Oude Testament. Paulus gebruikt voor de Schriften niet het gangbare Griekse woord, maar een ander zeldzamer woord. ‘Dat de apostel dat doet zal wel zijn reden hebben in het feit, dat hij nu denkt aan vóórlezen uit het moeilijke heilige boek door grootmoeder en moeder.’ Grootmoeder Loïs en moeder Eunice worden genoemd in 2 Tim. 1:5. Twee vrouwen die het ongeveinsd geloof deelachtig waren. Waren zij Oudtestamentische vrome Joden die tot het christendom zijn overgegaan? Of zijn zij als onbekeerde Jodinnen tot God bekeerd door het geloof in Jezus Christus? Eunice was in ieder geval getrouwd met een heidense man (Hand. 16:1). Een niet voor de hand liggende keuze van een godvrezend meisje. Zou haar dan in haar huwelijk dat grote voorrecht van de waarachtige bekering ten deel zijn gevallen? De Bijbel geeft ons geen antwoord op deze vragen, dus kan ik u evenmin antwoord geven op deze vragen. Wel hebben deze vrouwen hun taak verstaan en de kleine Timotheüs van kinds af aan bekend gemaakt met de Schriften. Maar is dat hetzelfde als de waarachtige bekering tot God? Als iemand het Bijbels onderwijs met de paplepel ingegoten krijgt, is dat dan hetzelfde als de wedergeboorte waarover de Heere Jezus spreekt met Nicodemus (Joh. 3)? De Schriften kunnen wijs maken tot zaligheid. Maar niet automatisch! Nee, maar door het geloof hetwelk in Christus Jezus is (2 Tim.3:15). Zonder dat geloof blijft de Bijbel een gesloten boek. De Bijbel zegt hier dus niet dat Timotheüs van kinds af bekeerd was. Een christelijke opvoeding is zeer waardevol, maar is nog geen bekering.

Timotheüs is Paulus’ zoon
Timotheüs moet dus wel een keer geloof hebben gekregen. Hij kon het niet doen met de bekering van zijn grootmoeder en van zijn moeder. Omdat de Heere gewerkt heeft in het voorgeslacht is het nageslacht nog niet bekeerd. Maar Timotheüs mag persoonlijk belijdenis van doen van het geloof (1 Tim. 6:12). En ook Paulus geeft er getuigenis van in 1 Tim. 1:5. Ook in Handelingen 16:2 werd er goede getuigenis van Timotheüs gegeven door de broederen. De Bijbel is er duidelijk over: Timotheüs heeft het ware geloof, waardoor een zondaar rechtvaardig is voor God (Rom. 3-5). Waar en wanneer heeft Timotheüs dat gekregen? Het lijkt erop dat Paulus er het middel voor is geweest. Uit Handelingen 14 blijkt dat Paulus tijdens zijn eerste zendingsreis het Evangelie heeft verkondigd in Lystre en Derbe. En als hij later tijdens de tweede zendingsreis daar terug komt (Hand. 16:1) dan blijkt daar een zeker discipel, met name Timotheüs te zijn. Nu staat het in Handelingen niet dat Paulus daartoe het middel is geweest. Maar Paulus noemt Timotheüs wel zijn zoon in 2 Tim. 1:2 en 2:1. Het Griekse woord dat met zoon vertaald is, komt van het werkwoord ‘voortbrengen’. Van de man is dat ‘kinderen verwekken’ en van de vrouw is dat ‘kinderen baren’. Paulus heeft geestelijke kinderen voortgebracht, waaronder Timotheüs. Soortgelijk lezen wij ook in Filémon:10: Ik bid u dan voor mijn zoon, dewelke ik in mijn banden heb geteeld, namelijk Onésimus. Paulus verzoekt in die tekst iets voor iemand die door zijn dienst tot bekering is gekomen. Calvijn zegt dan ook bij 2 Tim. 1:2: ‘De oorzaak waarom hij hem zoon noemt, is dat hij hem in Christus gegenereerd had.’ Timotheüs heeft een keurige opvoeding gehad, maar blijkbaar is Paulus toch het middel geweest tot zijn bekering.

Ons
En dan is er nog iets wat de Bijbel zegt over de bekering van Timotheüs. Paulus schrijft in 2 Tim. 1:9: Die ons heeft zalig gemaakt, en geroepen met een heilige roeping, niet naar onze werken, maar naar Zijn eigen voornemen en genade, die ons gegeven is in Christus Jezus vóór de tijden der eeuwen. Nu gaat Paulus de bekering van Timotheüs en zijn bekering in één adem noemen. Iedere uitverkorene is geroepen zoals de dode Lazarus uit zijn graf werd geroepen. Dat is een krachtdadige, inwendige en onwederstandelijke roeping. Een levendmaking uit de doden. Geroepen uit de duisternis tot Zijn wonderbaarlijk licht. En of je nu Paulus heet of Timotheüs dat maakt blijkbaar niet uit. Het is alsof Paulus zegt: Timotheüs, ik ben geroepen en jij bent ook geroepen. Dat geldt ook van het zaligmaken. Dat Griekse woord voor zaligmaken, ‘sluit steeds in het persoonlijk zalig worden, verwerving en toepassing beide tegelijk.’ Paulus schrijft verder ook nog dat de genade ons gegeven is. Omstandigheden mogen verschillen, maar de kern, het wezen van elke waarachtige bekering uit God en tot God is gelijk. Nu moet er in elke preek onderscheiden worden gepreekt. Wij zijn nu eenmaal niet allemaal schapen van de goede Herder. Van nature al helemaal niet. De catechismus vraagt ons of alle mensen wederom door Christus zalig worden, gelijk zij door Adam zijn verdoemd geworden? En het antwoord luidt: Neen zij, maar alleen degenen, die Hem door een waar geloof worden ingelijfd en al Zijn weldaden aannemen. Er moet zo gepreekt worden dat iedere hoorder aan het einde van de preek weet waar hij staat: binnen of buiten. Het valt op dat waar niet onderscheiden gepreekt wordt, men ook niet houdt van een Paulus-bekering. Maar de Heere heeft Paulus’ bekering tot een voorbeeld gesteld (1 Tim. 1:16). ‘In Paulus heeft de Heere willen laten zien, wat voor soort mensen het zijn, die tot geloof komen, en wie dus nog op genade mogen rekenen; mensen die evenals Paulus waren verzonken in zonde en goddeloosheid. Ze worden hier dus gekarakteriseerd en getypeerd naar twee zijden: naar hun goddeloosheid vroeger en naar hun geloof in hun nieuwe staat.’ In Paulus’ bekering kwam de tegenstelling (grote genade tegenover grote zonde) het verste en het scherpste uit. Was Timotheüs dan ook verzonken in zonde en goddeloosheid? David zei: Het is niet alleen dit kwaad dat roept om straf, neen ik ben in ongerechtigheid geboren. De wet is geestelijk!

Tot lering
Wat kunnen wij nu hiervan leren? Wilt u een bekeringsgeschiedenis van Timotheüs, zoals die in de volksmond bekend staat, dan stelt de Bijbel u teleur. Maar wat heeft ú dan aan uw Timotheüs-bekering (een keurige opvoeding zonder bekering), waarvan geen verslag staat in de Bijbel? Zo wilt u toch de eeuwigheid niet aandoen? Zo wilt u God toch niet ontmoeten?
Het tweede wat wij kunnen leren is dat de Bijbelse bekering van Timotheüs in de kern in niets verschilt met die van Paulus. Het is onterecht om een tegenstelling te maken tussen de bekering van Timotheüs en die van Paulus. Al Gods kinderen belijden: Ik was uitgeteerd, doch Gij zag op mij neder. Of zoals Paulus het zegt: Ik ben gestorven, doch Christus leeft in mij. U bent bekeerd zoals Timotheüs? Dan bent u een gelukkig mens. Dan bent u ook bekeerd zoals Paulus! U bent bekeerd? Christus zegt dat de boom aan zijn vrucht wordt gekend. U dan die gelooft is Hij (Christus) dierbaar. Laat niemand zich bedriegen met een onbewuste bekering. Daarvoor is uw ziel te kostbaar. Zoek deel te krijgen aan Christus’ gerechtigheid. En als u niet vreemd bent aan de waarachtige bekering, zoek dan op te wassen in de genade en de kennis van Christus.

Ds. J. Lohuis

[Herman]

Een interessante uiteenzetting, die ik met aandacht gelezen heb. Op voorhand wil ik gezegd hebben dat de claim van een Timotheus bekering naar mijn idee te vaak en onterecht wordt ingebracht en dat het de vraag is of betreffende persoon ook daadwerkelijk bekeerd is. De noodzaak van goed onderwijs onderschrijf ik, en dit stuk is daar een goede aanzet toe.

Maar dit zijn mijn vragen:
1. Johannes de Doper sprong op van vreugde in de buik van zijn moeder en dat wordt als een kenteken van het ware geloof gezien, nog voordat hij geboren was. Een vroege bekering kunnen we nooit per definitie uitsluiten. Het betoog lijkt opgebouwd rondom de gedachte, dat je dit wel moet uitsluiten, wil je van bekering kunnen spreken.
2. De combinatie tussen 2 Timotheus 3:15 en 2 Tim 1:5 laat volgens mij genoeg ruimte over voor de gedachte dat Timotheus zelf de Schriften verstond tot Zaligheid.
3. 2 Timotheus 1:9 spreekt niet over het moment noch over de emotionele krachtdadigheid maar wel over het wezenlijke karakter van de bekering. Dat laatste punt is onmiskenbaar altijd identiek, maar de eerste twee niet.
4. Het zoonschap van Timotheus kan ook volgen uit de bekering van Timotheus van een Oud-Testamentische messiasverwachting naar het geloof dat Christus ook gekomen is. Het NT geeft daar meer voorbeelden van, maar die liggen niet voor in mij herinnering.