Kanseltaal

[Luther]

Vrijwel alle CGK-predikanten gebruiken een inleiding op de preek. Doel: de aandacht vangen, weerstanden ter sprake brengen, naar de tekst leiden.

[DDD]

Zijn er nog predikanten die een voorrede (voor de preek) uitspreken? Ik herinner me dat b.v. ds. G. Mouw, ds. E. Venema, ds. A. Bregman dat wel deden. Ik hoor dat weinig meer.

Ds. Kattenberg doet het vaak en ds. Van der Net ook. Al mag ik hopen dat zij het geen voorrede noemen. Maar ik neem aan dat je er mee bedoelt dat ze de hoofdpunten van hun betoog pas na een inleiding melden. Wat mij betreft is dat ook de enige goede manier. Ik hoor tegenwoordig soms dominees drie punten gebruiken, maar klaarblijkelijk zonder enig inzicht in de klassieke retorica, waar dat gebruik vandaan komt. Dan voegt het niets toe, maar is het slechts een irritante inleiding op het betoog.

[samanthi]

Vrijwel alle CGK-predikanten gebruiken een inleiding op de preek. Doel: de aandacht vangen, weerstanden ter sprake brengen, naar de tekst leiden.

Hier wordt bedoeld voor de tussenzang na de schriftlezing.

[Dodo]

Waarom heet dit topic "kanseltaal"?

[DDD]

@Samanthi:
Maar ik vraag me af of dat is wat DIA bedoelt. Dat was heel gebruikelijk in de gereformeerde bond, maar ik weet niet of het nog voorkomt. Een korte aankondiging van de preek na de schriftlezing zie je soms ook in de GG, het is ook een beetje hoe de pet van de dominee staat natuurlijk.

Al zijn er ook typen die alles altijd precies hetzelfde doen en als ze een minuut eerder klaar zijn melden dat dat niet oneerbiedig bedoeld is, bij wijze van spreken. Iedereen is anders, maar sommige mensen zijn meer gelijk dan anderen.

[-DIA-]

Zijn er nog predikanten die een voorrede (voor de preek) uitspreken? Ik herinner me dat b.v. ds. G. Mouw, ds. E. Venema, ds. A. Bregman dat wel deden. Ik hoor dat weinig meer.

Al mag ik hopen dat zij het geen voorrede noemen.

Proloog misschien?

[DDD]

Inleiding lijkt me mooi genoeg. Je begint een goed verhaal met een inleiding. Dan vertel je wat je wilt vertellen. Dan vertel je je verhaal. En daarna vat je nog even samen wat je allemaal hebt gezegd, en wat de luisteraars daar mee aan moeten. Ideaal is als je drie hoofdpunten meldt. Dat schijnen mensen het beste te kunnen onthouden.

Dat alles heeft natuurlijk alleen zin als een verhaal ook daadwerkelijk drie duidelijke boodschappen heeft. Er zijn ook predikanten die drie kernwoorden uit een tekst halen en dat drie 'gedachten' noemen. Dergelijke 'gedachten' hebben de diepgang van een luciferdoosje, kan iedere lezer zelf in vijf minuten bedenken en zijn de naam 'gedachte' onwaardig. Zelfs de aanduiding 'punten' is voor zo'n indeling nog overdreven.

In zo'n geval kun je een drieslag mijns inziens beter overslaan.

[Jantje]

Er zijn in het geheel der gemeenten inderdaad nog aardig wat predikanten die een inleidend voorwoord (of hoe je het ook noemen wil) houden op de prediking:

• In de OGG weet ik dat bijna alle predikanten wel een inleidend voorwoord houden op de preek. Alleen van ds. A. Kort en ds. P. van Veen weet ik dat niet zeker. Het is in de OGG namelijk zo dat meteen na het gemeenschappelijk gebed er gelijk al een inleidend voorwoord wordt gehouden, wat soms wel een kwartier kan duren. Vervolgens leest men dan de tekstwoorden waarna de collecte-Psalm wordt gezongen. Daarna begint, als de tekst en de aandachtspunten herhaald zijn, de preek pas echt. Vandaar dus dat de diensten soms ook wat langer kunnen duren.
  Overigens wordt het votum pas gedaan na de Schriftlezing, waarna men aansluitend het gemeenschappelijk gebed begint. Dit vind ik erg typisch. Want waarom doet men in de OGG dit niet ook gewoon zodra men de kerk binnenkomt?
• In de GGiN is het mij niet bekend of de predikanten een inleidend voorwoord houden op de preek.
• In de GG zijn het de al genoemde predikanten ds. G. Mouw, ds. C. Harinck, ds. R. Kattenberg en ds. J.S. van der Net die dit doen, maar ook andere predikanten, zoals ds. G.J. Baan, ds. L. Blok, ds. C. Hogchem, ds. J. van Rijswijk, ds. A. Verschuure, ds. W. Visscher en ds. W.A. Zondag*. Sommige predikanten doen het standaard in elke preek. Maar er zijn ook predikanten die het af en toe doen. Er zit ook verschil in voorwoorden. Het ene voorwoord duurt 5 minuten en het andere voorwoord heeft soms maar 5 zinnen.
• Ook ds. M. van Kooten (predikant van de Hervormde Kerk (Gereformeerde Bond) te Elspeet) doet het, evenals o.a. dr. C.A. van der Sluijs, en anderen.

• * Je kan dus rustig zeggen dat in de GG dit in de 'volle breedte' nog steeds gebeurt. En dat vind ik toch eigenlijk wel opmerkelijk.

Ik vind het zelf wel mooi dat men dat doet. Het werpt een bepaalde blik op de preek, ook vanuit het perspectief van de predikant én het is geestelijk ook altijd mooi als men vanuit het inleidend voorwoord zich kan toespitsen op specifiek de betreffende tekst.

[keesjanm]

---knip--- Niet op de persoon aub

[Curie]

[*]In de GGiN is het mij niet bekend of de predikanten een inleidend voorwoord houden op de preek.

In de GGiN gebeurde dat tot voor kort nauwelijks meer. Aangenaam verrast was ik, toen bleek dat student Van de Kieft het wel doet. Van mij mogen ze het allemaal gaan doen.

[Jeremiah]

Er zijn in het geheel der gemeenten inderdaad nog aardig wat predikanten die een inleidend voorwoord (of hoe je het ook noemen wil) houden op de prediking:

• In de OGG weet ik dat bijna alle predikanten wel een inleidend voorwoord houden op de preek. Alleen van ds. A. Kort en ds. P. van Veen weet ik dat niet zeker. Het is in de OGG namelijk zo dat meteen na het gemeenschappelijk gebed er gelijk al een inleidend voorwoord wordt gehouden, wat soms wel een kwartier kan duren. Vervolgens leest men dan de tekstwoorden waarna de collecte-Psalm wordt gezongen. Daarna begint, als de tekst en de aandachtspunten herhaald zijn, de preek pas echt. Vandaar dus dat de diensten soms ook wat langer kunnen duren.

Dat deed ds. J. W. Kersten ook (vaak).

[Mistig]

Ds. J.J. Tanis heeft ook altijd een (zeer duidelijk en vaak verrassend) voorwoord van een paar minuten.

[Herman]

Inleiding lijkt me mooi genoeg. Je begint een goed verhaal met een inleiding. Dan vertel je wat je wilt vertellen. Dan vertel je je verhaal. En daarna vat je nog even samen wat je allemaal hebt gezegd, en wat de luisteraars daar mee aan moeten. Ideaal is als je drie hoofdpunten meldt. Dat schijnen mensen het beste te kunnen onthouden.

Dat alles heeft natuurlijk alleen zin als een verhaal ook daadwerkelijk drie duidelijke boodschappen heeft. Er zijn ook predikanten die drie kernwoorden uit een tekst halen en dat drie 'gedachten' noemen. Dergelijke 'gedachten' hebben de diepgang van een luciferdoosje, kan iedere lezer zelf in vijf minuten bedenken en zijn de naam 'gedachte' onwaardig. Zelfs de aanduiding 'punten' is voor zo'n indeling nog overdreven.

In zo'n geval kun je een drieslag mijns inziens beter overslaan.

Volgens mij is er geen zinnig bezwaar te bedenken tegen het ontwikkelen van een drietal gedachten, ook al hebben ze de diepgang van een luciferdoosje. Het verdelen in punten heeft als doel op voorhand te bepalen welke elementen naar voren komen, dus als dat de volgorde van de tekst is, dan is dat gewoon zo. En dat is best prettig voor de minder ontwikkelde luisteraar.

[Tiberius]

Ik heb hier een op-de-persoon bericht plus aantal reacties verwijderd.

[Mara]

Waarom heet dit topic "kanseltaal"?

Het gaat weer een heel andere kant op.
Wat voorbeelden die ik me zo herinner
Is het gepast dat een dominee in het gebed noemt dat een vrouw geopereerd moest worden aan haar baarmoeder?
Mag de dominee even een klein grapje maken, omdat hij in het verkeerde bijbelhoofdstuk begonnen was en mensen gaan lachen.
De dominee komt erachter dat hij zijn uitgeschreven preek nog in de auto heeft liggen. Meldt dit en zegt: 2 versjes is niet genoeg, zing de hele Psalm maar even, dan kan ik mijn preek halen.