Afgewezen schreef:Ik ben het hier niet helemaal mee eens, omdat 'ik heb hem vergeven' in feite een incomplete zin is. De vraag duikt namelijk meteen op: wát heb je hem dan vergeven? En dát is dan het lijdend voorwerp. Ik heb het (die daad) hem vergeven. 'Het' is lv., 'hem' is mv.Marnix schreef:Geachte heer of mevrouw,
Onlangs hebt u op het Taalunieversum een taalvraag gesteld. Hieronder vindt u het antwoord.
VRAAG
Op een christelijk forum hadden we een discussie over het gebruik van het woord "vergeven" in de zin van "kwijtschelden". Iemand die is vergeven werd een "vergeven zondaar" genoemd. Vervolgens ontstond de discussie of deze term wel correct Nederlands is, of dat het bijvoorbeeld vanuit het engels (denk aan de film "the forgiven sinner") is ontstaan.
Kan je spreken van een "vergeven zondaar" of is dat geen correct Nederlands?
Alvast bedankt voor de reactie!
Groeten,
Marnix
ANTWOORD
'Een vergeven zondaar' is juist; het gaat dan om iemand wiens zonden hem vergeven zijn.
'Vergeven' kan worden gebruikt in een zin waarin datgene wat vergeven wordt het lijdend voorwerp is en degene aan wie vergiffenis wordt geschonken het meewerkend voorwerp:
- Hij heeft mij mijn zonden vergeven. ('mij' = meewerkend voorwerp, 'mijn zonden' = lijdend voorwerp)
De zonden zijn dan vergeven; je kunt spreken van 'de vergeven zonden'.
'Vergeven' kan echter ook gezegd worden van personen: 'Ik heb hem vergeven.' 'Hem' is in deze zin geen meewerkend maar lijdend voorwerp. We zouden ook zeggen 'Hij is vergeven' en niet 'Hem is vergeven.' Als je zegt 'De zondaar is vergeven', betekent dat dat je ook kunt zeggen 'de vergeven zondaar'.
Wel is dit gebruik niet erg gewoon.
Met vriendelijke groet,
Namens het Taalunieversum,
Wouter van Wingerden
--
'Taaladvies' van het Taalunieversum is een samenwerkingsverband tussen de Nederlandse Taalunie, de Taaltelefoon en het Genootschap Onze Taal.
Precies als bij 'ik heb hem gegeven'. Dan zeg je ook niet dat 'hem' hier het lijdend voorwerp is en dat je kunt spreken over een 'gegeven persoon'. 'Hij is gegeven' (?).
Wouter van Wingerden is voor mij hier niet leidend. (Koppel mijn bezwaar maar terug naar hem, kijken wat-ie zegt. )
Er is uiteraard niets op tegen om aan de zin ‘Ik heb hem vergeven’ toe te voegen wát er precies vergeven is, maar het hoeft niet. ‘Vergeven’ kan zonder meer gebruikt worden in de betekenis ‘pardonneren’, ‘vergiffenis schenken’. Van Dale (2005) geeft als voorbeeldzin bijvoorbeeld ‘Wil je mij vergeven?’ en ook ‘Vergeef mij!’
Ook in oudere versies van het Onze Vader komt dit gebruik voor, en wel in de frase ‘gelijk ook wij vergeven onze schuldenaren’.
Er zijn meer werkwoorden die een lijdend voorwerp én een meewerkend voorwerp kunnen hebben, maar waarbij ook alleen een lijdend voorwerp kan voorkomen. Denk aan: ‘Heb je het konijn nog gevoerd?’ (waarbij ‘het konijn’ lijdend voorwerp is) naast ‘Heb je het konijn worteltjes gevoerd?’ (waarbij ‘worteltjes’ het lijdend en ‘het konijn’ het meewerkend voorwerp is). Ook bij ‘voeren’ kan dus zowel over ‘de gevoerde worteltjes’ als over ‘het gevoerde konijn’ gesproken worden.
Ik hoop uw vraag hiermee naar tevredenheid te hebben beantwoord.
Met vriendelijke groet,
namens Taaladvies.net
Tamara Mewe