Geestelijke woestijn en depressie/burn-out

Mannetje
Berichten: 7692
Lid geworden op: 23 mei 2014, 09:54
Locatie: Tholen

Geestelijke woestijn en depressie/burn-out

Bericht door Mannetje »

In een ander topic werd gevraagd naar het verschil tussen de geestelijke woestijn en een depressie/burn-out.

Allereerst is het goed om te beseffen dat depressie en burn-out ook twee heel verschillende dingen zijn, die wel samen op kunnen gaan, maar ook los van elkaar kunnen bestaan.
Toch zijn ze beiden ook niet gelijk aan de geestelijke woestijn.

Een aantal overwegingen daarbij:
De geestelijke woestijn kan alleen "beleefd worden" door iemand die weet dat hij/zij God kwijt is. Een burn-out en depressie kan iedereen overkomen, ook iemand die totaal geen kennis van God heeft.

Een voorbeeld van een lied uit de geestelijke woestijn vind ik in Psalm 42:
1 Een onderwijzing, voor den opperzangmeester, onder de kinderen van Korach.
2 Gelijk een hert schreeuwt naar de waterstromen, alzo schreeuwt mijn ziel tot U, o God!
3 Mijn ziel dorst naar God, naar den levenden God; wanneer zal ik ingaan, en voor Gods aangezicht verschijnen?
4 Mijn tranen zijn mij tot spijs dag en nacht; omdat zij den gansen dag tot mij zeggen: Waar is uw God?
5 Ik gedenk daaraan, en stort mijn ziel uit in mij, omdat ik placht heen te gaan onder de schare, en met hen te treden naar Gods huis, met een stem van vreugdegezang en lof, onder de feesthoudende menigte.
6 Wat buigt gij u neder, o mijn ziel! en zijt onrustig in mij? Hoop op God, want ik zal Hem nog loven voor de verlossingen Zijns aangezichts.
7 O mijn God! mijn ziel buigt zich neder in mij, daarom gedenk ik Uwer uit het land van de Jordaan, en Hermon, uit het klein gebergte.
8 De afgrond roept tot den afgrond, bij het gedruis Uwer watergoten; al Uw baren en Uw golven zijn over mij heengegaan.
9 Maar de HEERE zal des daags Zijn goedertierenheid gebieden, en des nachts zal Zijn lied bij mij zijn; het gebed tot den God mijns levens.
10 Ik zal zeggen tot God: Mijn Steenrots! waarom vergeet Gij mij? Waarom ga ik in het zwart, vanwege des vijands onderdrukking?
11 Met een doodsteek in mijn beenderen honen mij mijn wederpartijders, als zij den gansen dag tot mij zeggen: Waar is uw God?
12 Wat buigt gij u neder, o mijn ziel! en wat zijt gij onrustig in mij? Hoop op God, want ik zal Hem nog loven; Hij is de menigvuldige Verlossing mijns aangezichts, en mijn God.

Niets in deze psalm wijst op een burn-out of op een depressie. Wel op moeilijke omstandigheden, waardoor David zich van God gescheiden voelt.

Een ander voorbeeld is Elia in de woestijn, 1 Koningen 19, ik citeer:
10 En hij zeide: Ik heb zeer geijverd voor den HEERE, den God der heirscharen; want de kinderen Israëls hebben Uw verbond verlaten, Uw altaren afgebroken en Uw profeten met het zwaard gedood; en ik alleen ben overgebleven, en zij zoeken mijn ziel, om die weg te nemen.
Opvallend is hier dat Elia zich heel eenzaam voelt, je zou hem haast als depressief diagnosticeren. Toch zie je dat hij zich niet zozeer gewoon alleen voelt, maar geestelijk alleen. En daar ligt volgens mij het grote onderscheid tussen een depressie, een algemeen neerslachtig gevoel over langere tijd, en een geestelijke woestijn, een gevoel dat de Heere ver weg is.
-
kasparov
Berichten: 360
Lid geworden op: 17 nov 2017, 00:15

Re: Geestelijke woestijn en depressie/burn-out

Bericht door kasparov »

Mannetje schreef:Allereerst is het goed om te beseffen dat depressie en burn-out ook twee heel verschillende dingen zijn, die wel samen op kunnen gaan, maar ook los van elkaar kunnen bestaan. (...)
Mee eens, dat het twee verschillende dingen zijn. Zielennood is wat anders dan psychische nood of maatschappelijke nood of lichamelijke ziekte. In de praktijk kunnen deze echter wel door elkaar heen lopen en moeilijk te onderscheiden zijn. Maar er zijn ook raakvlakken. Ik denk dat het karakter van mensen in beide aspecten terugkomt. Ben je positief en optimistisch van karakter, dan zul je aan beide kanten mogelijk eerder de lichtpuntjes opmerken. En ben je zwaarmoedig en neerslachtig van karakter, dan zal dit aan beide kanten aan de orde zijn ("Alle dingen zijn tegen mij.").
Jongere
Berichten: 7754
Lid geworden op: 14 apr 2004, 15:45

Re: Geestelijke woestijn en depressie/burn-out

Bericht door Jongere »

Ik ben het eens met het onderscheid dat je maakt.
Wel denk ik dat het over het algemeen eenvoudiger is om uit te sluiten dat iets een 'geestelijke woestijn' is (bijv. als iemand alle kenmerken van een depressie vertoont, maar de Heere niet kent of zoekt), dan andersom. Kinderen van God die dicht bij Hem leven en in een depressie terecht komen, zullen altijd wat zij ervaren voornamelijk geestelijk uiten en interpreteren als een woestijn. Ik denk dat in het verleden ook vaak de oorzaak van depressie gezocht werd in het zich van God verlaten weten (omdat ik God niet ervaar, vind ik ook geen vreugde meer in andere dingen van het leven). Men dacht er dan niet aan om het om te draaien: ik vind geen vreugde in wat dan ook in het leven, omdat ik aan depressie (ziekte!) lijdt. Daardoor is ook het ervaren van God voor mij zo moeilijk geworden. Een subtiel, maar heel belangrijk verschil.

Je zou natuurlijk de stelling kunnen hebben dat een depressie voor Gods kind per definitie een geestelijke woestijn oplevert, terwijl dit omgekeerd niet aan de orde is. Dat is in zekere zin waar, maar ik voel vooral mee met de oproep om beide zaken duidelijk te blijven onderscheiden. Dat is pastoraal ook nodig en behulpzaam. Tegen een kind van God dat aan depressie lijdt, mag je zeggen dat zijn/haar ervaringen van Gods afwezigheid misvormd zijn door de ziekte. Lichamelijke genezing is nodig om ook geestelijk de dingen weer helder te kunnen onderscheiden.
Met een geestelijk gezond persoon die de afwezigheid van God ervaart, zou ik een andere route gaan. De verberging van Gods aangezicht kan meerdere oorzaken hebben en kan ook liggen in het aan de hand houden van een zonde in het leven (Ps. 32). Al is dat met de meeste woestijnervaringen in de Bijbel denk ik niet aan de orde, meestal beroept (bijv.) de dichter zich juist op zijn onschuld.
Gebruikersavatar
Zita
Moderator
Berichten: 10418
Lid geworden op: 11 aug 2007, 13:12

Re: Geestelijke woestijn en depressie/burn-out

Bericht door Zita »

In het boek 'Rood als scharlaken, wit als sneeuw' staat over dit onderwerp een heel interessant hoofdstuk dat geschreven is door dr. Eikelenboom. Ik hoop dat volgende week hier wel kort weer te geven.
DDD
Berichten: 28479
Lid geworden op: 11 jul 2012, 17:48

Re: Geestelijke woestijn en depressie/burn-out

Bericht door DDD »

Laag schreef:
eilander schreef:
DDD schreef:Op grond waarvan staat het vast dat geestelijke aangevochtenheid en burn-out zo scherp moeten worden onderscheiden? Is daar ergens een bijbelse grond voor, of is dat het gevolg van de toenemende inzichten van de psychologie?
Een dominee kan een middel zijn in Gods hand om bij geestelijke aanvechtingen het Woord van God te hanteren. Bij een burn-out/depressie moet een dominee doorverwijzen.
Ik voel hier met Eilander mee. Een burn-out/depressie kan geestelijke gronden hebben, kan persoonlijk zijn, enz. Om depressie en 'het woestijnleven' gelijk te stellen is heel gevaarlijk. Vaak zie je in die tijd een (geestelijke) opleving, men vergeestelijkt alles, men is met God en Zijn Woord bezig, allemaal goeie zaken, maar vaak zie je als het weer beter gaat, de 'oude' man of vrouw weer terugkomen, of ze gaan door in 'hyper' calvinisme, of men dwaalt af naar het andere uiterste.
Ik denk dat bij burn-out/depressie het 'overzomeren en overwinteren' toegepast moet worden, kijk het eerst eens na.
Ik zie toch nog steeds geen bijbelse grond hiervoor langskomen. Terwijl iedereen dit met grote stelligheid beweert.
Jongere
Berichten: 7754
Lid geworden op: 14 apr 2004, 15:45

Re: Geestelijke woestijn en depressie/burn-out

Bericht door Jongere »

Heb je voor het tegendeel een "bijbelse grond", DDD? Ik vermoed het niet, omdat je vraag natuurlijk een anachronisme is. Er worden wel voldoende argumenten genoemd, die m.i. recht doen aan het geheel van de Bijbel. Misschien kun je daar inhoudelijk op reageren?

Ik zou, hoewel ik achter mijn eerdere post sta, de topicstarter wel een aanvullende vraag willen stellen. Als een bijbelse 'woestijnervaring' en een 'depressie' goed onderscheiden (iets anders dan gescheiden!) moeten worden - een standpunt wat ik deel - zijn er in de Bijbel dan ook voorbeelden aan te wijzen van wat wij nu vermoedelijk depressie zouden noemen en wat géén 'woestijnervaring' is?
DDD
Berichten: 28479
Lid geworden op: 11 jul 2012, 17:48

Re: Geestelijke woestijn en depressie/burn-out

Bericht door DDD »

Ik denk dat Elia wel degelijk depressief was. En ik zie geen reden om lichaam, ziel en geest zo uit elkaar te trekken. De bijbel spreekt steeds over de mens als eenheid. Ik denk dat veel geestelijke ervaringen een nauwe relatie hebben met karakter en emotionele toestand van de gelovige. Ik ben blij met de vooruitgang in de medische wetenschap, en ik kan me ook wel vinden in jouw bijdrage.

Maar er zit een groot verband tussen geestelijke ervaringen en het psychisch welbevinden. En mijns inziens kan dat ook niet anders, vanwege de structuur van het mens-zijn.
Mannetje
Berichten: 7692
Lid geworden op: 23 mei 2014, 09:54
Locatie: Tholen

Re: Geestelijke woestijn en depressie/burn-out

Bericht door Mannetje »

@DDD: een geestelijke woestijnervaring is een gevoel van 'Waar is God?', van God verlaten.
In een depressie hoeft deze vraag helemaal geen rol te spelen, anders zouden seculiere mensen nimmer depressief kunnen zijn.

@Jongere: een heel moeilijke vraag. Juist omdat in de Bijbel vrijwel alleen de levens van Gods kinderen uitgebreid worden beschreven, waardoor het onderscheiden lastig wordt.
Ik ga een poosje hierover nadenken.
-
DDD
Berichten: 28479
Lid geworden op: 11 jul 2012, 17:48

Re: Geestelijke woestijn en depressie/burn-out

Bericht door DDD »

Dat het referentiekader van gelovigen verschilt van dat van ongelovigen, is mijns inziens geen voldoende reden om te zeggen dat een bepaald verschijnsel niet hetzelfde is.
eilander
Moderator
Berichten: 16786
Lid geworden op: 15 okt 2007, 21:42

Re: Geestelijke woestijn en depressie/burn-out

Bericht door eilander »

Mijn stellingname wordt waarschijnlijk gekleurd door een ervaring die ik had, waarbij een depressie lange tijd werd aangezien voor aanvechtingen op geestelijk gebied. Dat werd door sommigen heel lang volgehouden, terwijl deze persoon gewoon professionele hulp nodig had. Daarmee wil ik uiteraard niet zeggen dat de dominee dan vervolgens de deur voorbij kan lopen, integendeel. Maar laten we niet denken dat iemand die met depressiviteit kampt, onvoldoende zicht heeft op Gods beloften etc.
Gebruikersavatar
Posthoorn
Berichten: 6464
Lid geworden op: 04 dec 2008, 11:22

Re: Geestelijke woestijn en depressie/burn-out

Bericht door Posthoorn »

Leestip: ds. A. Elshout, 'Een helpende hand' en 'Nogmaals een helpende hand'.
Gebruikersavatar
Terri
Berichten: 3952
Lid geworden op: 21 nov 2009, 20:53

Re: Geestelijke woestijn en depressie/burn-out

Bericht door Terri »

Posthoorn schreef:Leestip: ds. A. Elshout, 'Een helpende hand' en 'Nogmaals een helpende hand'.
Heel waardevol!

Nog een tip;
"Oorzaken en genezing van geestelijke depressiviteit" van dr. Martyn Lloyd-Jones
Gebruikersavatar
Herman
Moderator
Berichten: 11945
Lid geworden op: 29 dec 2001, 12:21
Locatie: Geldermalsen

Re: Geestelijke woestijn en depressie/burn-out

Bericht door Herman »

Ik snap dat vanuit de theorie je goed moet onderscheiden tussen geestelijke depressiviteit en een 'gewone' burn-out.

Ik denk dat je in het pastoraal vooral moet insteken op de geestelijke waarde. Als pastor beoog je toch in je bezoekwerk geestelijke ondersteuning of leiding te bieden. Dan ben je niet zozeer bezig met de theoretische onderscheiding, maar met de écht belangrijke levensvragen. Een wijze pastor zal dan ook dan de goede woorden kunnen spreken.
Gebruikersavatar
Delftenaar
Berichten: 1457
Lid geworden op: 07 jul 2017, 21:20

Re: Geestelijke woestijn en depressie/burn-out

Bericht door Delftenaar »

Het moeilijke is dat psyche en geloof twee verschillende dingen zijn die elkaar over en weer beinvloeden. Daardoor is het onderscheid vaak moeilijk.

Op zich ben ik het eens dat een geestelijke woestijn geen psychische nood hoeft te betekenen. In de praktijk kom ik zelf veel psychische nood tegen, die tegelijk ook vaak (gelukkig niet altijd) een geestelijke woestijn betekent. Vandaar mijn eerdere reactie hierover, waarbij ik dankzij jullie reacties weer bewust werd dat geestelijke woestijnen ook "los" kunnen voorkomen.

Het vraagt veel onderscheidingsvermogen om te zien wat er echt aan de hand is en wat voor iemand het meest behulpzaam is.
Psychologie vind ik (in het geheim) boeiend, maar het gevaar is dat je pastoraat ermee verward. Juist omdat het soms zo diffuus is.
Dan is dit forum fijn om een terugkoppeling te krijgen dat geestelijke nood niet altijd psychische nood inhoudt.
-DIA-
Berichten: 32701
Lid geworden op: 03 okt 2008, 00:10

Re: Geestelijke woestijn en depressie/burn-out

Bericht door -DIA- »

Posthoorn schreef:Leestip: ds. A. Elshout, 'Een helpende hand' en 'Nogmaals een helpende hand'.
Ik heb twee deeltjes gehad. Ook met verhuizingen waarschijnlijk verloren gegaan.
Ds. Elshout kon wat dit betreft wat uit de praktijk spreken.
© -DIA- Laatst actief: 00 xxx 24??
Plaats reactie