Prediking: zeggen wat het niet is.

[Johann Gottfried Walther]

Gisteren in de kerk dacht ik, waarom zouden sommige predikanten de gewoonte hebben (ontwikkeld) om te zeggen wat de tekst niet zegt en wat er niet wordt geleerd. En daar dan veel aandacht aan besteden...

De preek zou toch juist en in de eerste plaats moeten gaan over het verband en wat de tekst ons wel te zeggen heeft?

Vroeger kwam men het ook wel eens tegen, maar dan meer in een verhandeling zoals in het boekje van Ryle over "wedergeboorte".
Dan zegt hij eerst wat het niet is.

Maar in de prediking zou toch vooral de kern moeten liggen wij wat een tekst wel zegt, en niet op (alle) mogelijke dwalingen (let wel ik vind het juist en goed als er dwalingen genoemd worden).

Nu kan de oorzaak zijn dat er door de prediker een bepaalde verlegenheid is m.b.t. wat de tekst wel zegt, hij dit niet zo goed weet of weet te verwoorden, of zo vuurbang is dat zijn tekst verkeerd wordt verstaan, maar toch wat er niet staat of wat de tekst niet zegt heeft maar zeer zelden waarde.

[eilander]

Misschien kun je het gewoon eens aan de predikant vragen?

[Herman]

Ik hou het op een stukje retorica.

[Mannetje]

Soms is het ook een verantwoording van de gemaakte keuze van de tekstuitleg. Als verschillende verklaarders verschillende meningen hebben, dan zul je als predikant moeten kiezen. Is het dan nodig om alles wat het niet is te benoemen? Ik denk het niet.

[olfie]

Naast genoemde tips en gedachten ben ik wel van mening dat, in de juiste verhouding, er veel behoefte en misschien ook wel noodzaak is om actuele dwalingen te weerleggen.
Het is een tijd dat niet iedereen, menselijkerwijs, alles voor zoete koek slikt. Er is dus behoefte aan uitlegging van de waarheid en weerlegging van onwaarheden.
Zeker in de dagelijks omgang is er ook veel sprake van allerlei uitlegging van teksten en dogmatiek, of gebrek daaraan.
Het is dan zeker goed dat een prediker uitlegt hoe het wél ligt maar het kan ook zeer onderwijzend zijn als uitgelegd wordt waarom bepaalde uitleggingen niet kloppen.

[liz boer]

Ik herken het wel.

[Johann Gottfried Walther]

Ik hou het op een stukje retorica.

Wil je dat eens toelichten?

[Herman]

Ik hou het op een stukje retorica.

Wil je dat eens toelichten?

Mits het betoog goed is opgebouwd kan je op deze manier toewerken naar een bijzondere climax. Wat is het allemaal niet. De onderzoekende hoorder kent of heeft de genoemde dwalingen in haar hart ondervonden en stemt in. Maar de vraag wordt steeds prangender. En het hart ziet er naar uit: wat is het dan wel? Om dan in de volle ruimte het evangelie te kunnen verkondigen!

Als dit instrument dus retorisch sterk wordt gebruikt, dan heeft het een prima functie.

[windorgel]

Ik hou het op een stukje retorica.

Wil je dat eens toelichten?

Mits het betoog goed is opgebouwd kan je op deze manier toewerken naar een bijzondere climax. Wat is het allemaal niet. De onderzoekende hoorder kent of heeft de genoemde dwalingen in haar hart ondervonden en stemt in. Maar de vraag wordt steeds prangender. En het hart ziet er naar uit: wat is het dan wel? Om dan in de volle ruimte het evangelie te kunnen verkondigen!

Als dit instrument dus retorisch sterk wordt gebruikt, dan heeft het een prima functie.

Inderdaad. Denk bijv. ook aan het boekje van Meade 'De bijna christen ontdekt'.
Maar het moet geen uitvlucht worden voor een predikant om de nadruk te leggen op wat het niet is om daarmee te voorkomen dat het aanbod van genade in al zijn ruimte verkondigd wordt. Ik heb de indruk dat dat soms wel het geval is.

[Johann Gottfried Walther]

Ik hou het op een stukje retorica.

Wil je dat eens toelichten?

Mits het betoog goed is opgebouwd kan je op deze manier toewerken naar een bijzondere climax. Wat is het allemaal niet. De onderzoekende hoorder kent of heeft de genoemde dwalingen in haar hart ondervonden en stemt in. Maar de vraag wordt steeds prangender. En het hart ziet er naar uit: wat is het dan wel? Om dan in de volle ruimte het evangelie te kunnen verkondigen!

Als dit instrument dus retorisch sterk wordt gebruikt, dan heeft het een prima functie.

Oke en zou dat bijv. bij het behandelen van de Zaligsprekingen ook nuttig/nodig zijn?

[Herman]

Oke en zou dat bijv. bij het behandelen van de Zaligsprekingen ook nuttig/nodig zijn?

Natuurlijk. Het probleem van de zaligsprekingen is dat ze erg summier zijn. Dus je doet onderzoek naar de betekenis vanuit het bredere tekstverband en door de spreuken te wegen tegen de achtergrond van de rest van de woorden van de Heere Jezus en de Schrift in haar geheel.

Ik zou overigens ook commentaar hebben op een preek over de zaligsprekingen, waarin op zodanige wijze geanalyseerd wordt dat de predikant niet meer toe komt aan het zaligspreken. En daar heb je op zich een punt dat een negatieve insteek niet erg prettig aanvoelt en een blokkade kan vormen voor het daarna volgende.

Maar daartegenin kan je aanvoeren dat de Psalmen (de 1e) ons voorgaan in het welzalig verklaren van een man die een vermaak heeft in Gods wet tegenover het aanzeggen van het gericht aan de goddeloze die als het kaf wegdrijft op de wind. Daar is het ook van tweeën één. Een prediker heeft dus een goed recht om die sleutel te hanteren in de opbouw van zijn preek.

[Johann Gottfried Walther]

Oke en zou dat bijv. bij het behandelen van de Zaligsprekingen ook nuttig/nodig zijn?

Natuurlijk. Het probleem van de zaligsprekingen is dat ze erg summier zijn. Dus je doet onderzoek naar de betekenis vanuit het bredere tekstverband en door de spreuken te wegen tegen de achtergrond van de rest van de woorden van de Heere Jezus en de Schrift in haar geheel.

Ik zou overigens ook commentaar hebben op een preek over de zaligsprekingen, waarin op zodanige wijze geanalyseerd wordt dat de predikant niet meer toe komt aan het zaligspreken. En daar heb je op zich een punt dat een negatieve insteek niet erg prettig aanvoelt en een blokkade kan vormen voor het daarna volgende.

Maar daartegenin kan je aanvoeren dat de Psalmen (de 1e) ons voorgaan in het welzalig verklaren van een man die een vermaak heeft in Gods wet tegenover het aanzeggen van het gericht aan de goddeloze die als het kaf wegdrijft op de wind. Daar is het ook van tweeën één. Een prediker heeft dus een goed recht om die sleutel te hanteren in de opbouw van zijn preek.

De vraag is of (deze) retorica/retoriek thuis hoort in de prediking. Of dat focus op wat er wel staat zou moeten prevaleren.

[Jantje]

Natuurlijk hoort die daar in thuis.
Anders zou een predikant altijd een tekst kunnen nemen waar óf eenzijdig de zonde óf eenzijdig de genade benadrukt wordt. Je hoort juist in elke preek er op te wijzen. En als er gepreekt wordt over: Zalig zijn de zachtmoedigen, want zij zullen het aardrijk beërven. (Matthéüs 5 vers 5), dan betekent dat ook wat voor de mensen die hier niet onder vallen. Zij zullen dan het aardrijk niet beërven. En ook dat hoort gepredikt te worden!

[Johann Gottfried Walther]

Oke en zou dat bijv. bij het behandelen van de Zaligsprekingen ook nuttig/nodig zijn?

Ik zou overigens ook commentaar hebben op een preek over de zaligsprekingen, waarin op zodanige wijze geanalyseerd wordt dat de predikant niet meer toe komt aan het zaligspreken.

Dat is het gevaar wat ik merk ja, dat de tekst en zijn betekenis niet zo'n aandacht krijgt dan.