Bevindelijke prediking

[refo]

Je merkt het tekort wel, maar je vindt het geen tekort.
Als de bekende klanken er maar zijn dan moet het goed zijn.

[-DIA-]

Je merkt het tekort wel, maar je vindt het geen tekort.
Als de bekende klanken er maar zijn dan moet het goed zijn.

Ik geloof inderdaad dat dit voor velen het criterium is.

[Cremar]

Je merkt het tekort wel, maar je vindt het geen tekort.
Als de bekende klanken er maar zijn dan moet het goed zijn.

Ik geloof inderdaad dat dit voor velen het criterium is.

Dia, volgens mij begrijp je refo verkeerd.

[StAndrews]

Ik zal het proberen uit te leggen. Met "onze gemeenten" bedoel ik de GerGem te Rijssen.

Je noemt het zelf al: de bekering wordt versmald tot één weg. Dit gebeurd veel in onze gemeenten. Je moet voldoen aan een aantal ervaringen en als je die ervaringen niet hebt dan mag je er wel een vraagteken achter zetten. Brakel schrijft dat de wedergeboorte op verschillende manieren kan (hfdst. XXXL, VII 4): A: Sommigen worden schielijk, in korte tijd overgebracht. B: Sommigen worden overgebracht door en met grote verschrikkingen en ontsteltenissen der wet, des doods en der verdoemenis. C: Sommigen op evangelische wijze. De zaligheden en de volheid van den Middelaar Jezus Christus overstelpen de ziel, en de zoetigheden van de evangelische goederen vervullen zo hun zielen, dat ze geen tijd hebben om aan hun zonden en verschrikking te denken. Maar zij worden als verslonden door het evangelie, en zij ontvangen Jezus met blijdschap. D: sommigen brengt de Heere over in vele bedaardheid, door het gezicht van waarheden: in bedaardheid zien zij hun zondige en ellendige staat buiten Christus. (...) Zij hebben niet vele smartelijke droefheid, ook geene verrukkende blijdschap, maar een genoegen in, een zoete goedkeuring van waarheden, zo ten opzichte van hun ellende, als ten opzichte van de zaligheid in Christus (...). E: sommigen worden bekeerd met vele wisselingen van droefheid, blijdschap enz. (...).

Bedankt voor je toelichting. Het is zeker waar, Brakel is bijzonder voorzichtig en pastoraal. Daar moeten wij een voorbeeld aan nemen. Wel moeten we een kanttekening plaatsen. Het door jou aangehaalde citaat is wellicht het meest aangehaalde stukje uit de Redelijke Godsdienst, en soms vrees ik: ook het meest misbruikte. ik ervoor waarschuwen om Brakel niet te beperken tot deze ene bladzijde, want op de andere 2200 bladzijden staan nog meer belangwekende dingen. Hij heeft ook een hoofdstuk geschreven over de kentekenen van het ware geloof. Daar wijst Brakel op de zaken die in het hart van iedere ware Christen verklaard liggen, zaken die absoluut niet gemist kunnen worden. Daar is hij ook heel waarschuwend, scherp en afsnijdend. We moeten er daarom naar streven om hem evenwichtig te begrijpen.

In mijn gemeente wordt de bekering versmald tot bekering "B".

Weliswaar heb ik tientallen preken uit de Gereformeerde Gemeenten beluisterd, maar die indruk heb ik toch niet. Mijn indruk was tot nu toe dat de nadruk toch vooral ligt op wat Brakel de gewone weg noemt (onder punt "E" beschreven). Misschien dat je die overtuiging hebt vanwege de veelbesproken 'vierschaarbeleving'. Zelf geloof ik dat weg "B" en "E" niet veel verschillen, want ook onder weg "E" beschrijft Brakel hoe in de gewone weg de zondaar leert dat de HEERE heilig en rechtvaardig is en over de verschrikkingen onder de toorn Gods. Brakel zegt letterlijk: de vreze om verdoemd te worden doet sommigen de haren ter berge rijzen. Dat wordt zowel onder weg "E" als bij weg "B" wel ondervonden. Het grote verschil ligt mijns inziens in het tijdsverloop. Bij weg "B" wordt verwezen naar de 3000 op de Pinksterdag, die op één dag tot geloof kwamen, terwijl bij weg "E" gesproken wordt over een 'allengskens' tot geloof komen.

Dit brengt veel mensen in verwarring en bovendien worden de mensen op zichzelf geworpen, want je moet eerst dit, en dat hebben voordat je tot Christus kunt gaan.

Ik begrijp je zorgen heel goed. Iedere zondaar moet genodigd worden om tot Christus te vluchten om alles bij Hem te vinden wat ons ontbreekt, zie Openb. 3:17,18. Anderzijds, niemand komt waarlijk tot Christus dan die heeft geleerd dat van hemzelf geheel niets goeds te verwachten is. En dat leert de Heilige Geest ons in een weg van ontdekking. Ook dat mag nooit achterwege blijven in de prediking.

Verder is bevindelijke prediking erg beschouwend: Gods volk gaat dit doorleven, en gaat dat zien, en dan gaan ze zus.. Mensen kunnen dit rustig aanhoren, ze kunnen instemmend knikken, en daarna verder doorleven. Als er wordt opgeroepen tot bekering dan kan de mens dat verwerpen of ter harte nemen, (natuurlijk geleid door de Heilige Geest). De oproep tot bekering klinkt nauwelijks meer. Ik kan me niet herinneren wanneer de dominee de beloften van Jezus Christus uitsprak zoals: 'kom toch tot mij die vermoeid en belast zijn, dan zal ik u rust geven'. Want als je dit zegt wordt er een beroep op de mens gedaan.

De prediking in die gemeente heb ik zelf nooit beluisterd, zelf kom ik ook uit een hele andere kerkelijke richting en daarom wil ik voorzichtig zijn. Wel heb ik eenmaal ds. Van Dieren beluisterd, en met smaak, maar dat is een te smalle basis om het geheel van de prediking in die gemeente op waarde te kunnen schatten. Ik wil opmerken dat er altijd uitersten zijn. Als de gehele preek wordt benut om een beschouwing te geven van hoe de HEERE werkt in de ziel, dan kan het niet anders of er moeten andere wezenlijke zaken onderbelicht blijven. De dingen die je noemt, klinken ernstig. Als de oproep tot geloof en bekering te weinig klinkt, evenals de lieflijke nodiging van het Evangelie, dan is dat een ernstige zaak en ook zeer schadelijk voor de gemeente. Ik moet denken aan een kanttekening die Comrie schreef in een boek van Th. Shepard, wat door hem vertaald is:

Uit: Thomas Sheppard, De gelijkenis der tien maagden, p. 75-76.

Thomas Sheppard: Ja; maar zult gij zeggen: zal Hij op zulk een ellendig schepsel acht geven? Zal Hij zulk een melaatse als ik ben, omhelzen? Neen zeker, zegt gij,hij zal het nooit doen.

Alexander Comrie hierbij in de kanttekening:

Dit is een antwoord van een arme verlegen en overtuigde ziel, die enigszins de schoonheid van Jezus ziende, Hem gaarne zou willen hebben, maar Jezus niet durft aannemen, noch tot Hem komen, omdat zij een zo diep inzicht van haar mismaaktheid heeft. De mens wil toch eerst enige schoonheid in zichzelven vinden, eer hij tot Jezus wil komen. O daar is een uitnemende kracht Gods toe van node om ons te overreden, dat wij komen mogen, zo melaats als wij zijn. Waar weinig licht van het Evangelie is, houden de zonden de ziel terug, maar als God de ogen verlicht tot kennis der vrije genade, verstaat de ziel Davids drangredenen, die hij gebruikte om de vergeving der zonden te verkrijgen: Vergeef mij mijn zonden; want zij zijn groot. Daarom zeg ik tot antwoord op de vraag: Ja Jezus! ik wil U omhelzen. Al waart gij zo zwart als de duivel, als gij maar een mens en geen duivel zijt; al waart gij het ellendigste wanschepsel; al had gij honderduizendmaal meer zonden, als gij hebt; al had gij geen hart noch hand om Hem te omhelzen, zo gij maar wilt, het is gedaan, de scharlaken en karmozijnen zonden wil Hij uitdelgen, en let wel, om Zijns Naams wil, niet om uwentwil, noch om iets, dat in u is, of dat gij doen kunt; dit zij u bekend. O, redeneer dan niet langer tegen de vrije genade en u zelven; het komt er niet op aan, wat gij hebt of kunt doen. Is het niet genoeg dat Jezus alles heeft en alles doen wil voor u, die niets hebt, noch het allerminste doen kunt. Hij heeft rijkdom voor uw armoede, klederen voor uw naaktheid, schoonheid voor uw mismaaktheid en een almachtige arm voor uw machteloosheid. Zoek u dan maar in alles zoals gij zijt, op eeuwige en louter vrije genade, te werpen; ik kan en durf u verzekeren op het getuigenis van Gods Woord, dat al waart gij de grootste zondaar onder de zon, als gij maar komt Hij u geenszins zal uitwerpen.

Thomas Sheppard: Merk op dat Hij u ten huwelijk vraagt, niet één ziel, die dit leest, of de Heere Jezus doet een huwelijksaanzoek bij u.

Alexander Comrie hierbij in de kanttekening:

Namelijk in de aanbieding van het Evangelie, want ofschoon de uitverkorenen alleen zalig worden, wordt het aanbod van genade echter aan allen gedaan, die het Woord horen. Het ware te wensen, dat men in elke leerrede dit aanbod hoorde; mogelijk zouden de predikatiën van meer kracht zijn voor arme overtuigde zielen. Hoezeer is het te beklagen, dat het slechts nu en dan gedaan wordt; dat het voorwaardelijk geschiedt, en met plichten en vereisten zozeer bezwachteld is, zodat in plaats dat de arme zondaars op de roepende stem zouden komen, zoals zij zijn, zij zolang moeten staan, totdat zij deze en gene vereiste dingen vinden. O hoe troebel zijn dikwerf de wateren van het heiligdom! Hoe weinigen zijn er die de banen verhogen en tot een arm ellendig volk roepen: neemt van de wateren des levens om niet.

Afsluitend: het is belangrijk dat we de juiste middenweg bewandelen. Enerzijds moet de prediking appelerend en nodigend zijn, anderzijds moet ook gewezen worden op de wijze waarop de Heilige Geest ons tot de zaligheid brengt. Dat is nodig, omdat wij van nature altijd maar verkeerde voorstellingen maken van het werk der bekering. Daarom moet klinken wat de bekering werkelijk inhoud en wat de weg is waarin wij die deelachtig worden.

[rekcor]

Maar wat is de definitie van 'kenmerken' dan? Een christen is door het geloof in Christus ingelijfd, maar ik zou dat geen 'kenmerk' noemen. D.w.z. je kunt niet aan iemand 'zien' dat hij/zij is ingelijfd in Christus. Wat je wel kunt zien, is dat je Zijn naam belijd, je leven offert, enz. Op basis van die kenmerken kun je vervolgens de conclusie trekken: hij/zij is ingelijfd.

Kenmerken zijn niet alleen die eigenschappen die buitenstaanders objectief kunnen waarnemen. De kenmerken van een ware Christen zijn alle eigenschappen waardoor hij zich onderscheidt van zijn onbekeerde medereiziger. Een belangrijk deel van het Christenleven speelt zich ook af in de een eenzaamheid van de binnenkamer waar gebeden wordt, waar de zonden beleden worden en waar de gemeenschap met Christus ervaren wordt.

Mij lijkt het wel zo handig om het woord 'kenmerk' te gebruiken voor die dingen die ook daadwerkelijk 'kenbaar' zijn. Of je ingelijfd bent in Christus is niet te meten, maar wel de gevolgen van dat ingelijfd-zijn: de vruchten van de Geest, zoals (inderdaad) het geloof, de wil om te breken met de zonden, etc.

On topic: een goede bevindelijke prediking gaat over de vruchten van de Geest en niet (zoals Cremar beschrijft in zijn gemeente) over hoe iemand tot het zaligmakende geloof is gekomen. Dus juist niet over

de wijze waarop de Heilige Geest ons tot de zaligheid brengt.

Want het gaat helemaal niet om de bekering, het gaat om de heiliging in het leven. De bekering is het middel, maar geen doel.

[StAndrews]

Mij lijkt het wel zo handig om het woord 'kenmerk' te gebruiken voor die dingen die ook daadwerkelijk 'kenbaar' zijn. Of je ingelijfd bent in Christus is niet te meten, maar wel de gevolgen van dat ingelijfd-zijn: de vruchten van de Geest, zoals (inderdaad) het geloof, de wil om te breken met de zonden, etc.

Op dit forum onderschrijven wij de Drie Formulieren van Enigheid. Wij horen overeenkomstig onze belijdenis te spreken over de kenmerken. En dat heb ik gedaan, zie art. 29 NGB.

On topic: een goede bevindelijke prediking gaat over de vruchten van de Geest en niet (zoals Cremar beschrijft in zijn gemeente) over hoe iemand tot het zaligmakende geloof is gekomen. Dus juist niet over de wijze waarop de Heilige Geest ons tot de zaligheid brengt. Want het gaat helemaal niet om de bekering, het gaat om de heiliging in het leven. De bekering is het middel, maar geen doel.

Dat is te kort door de bocht, iets genuanceerder spreken s.v.p. Er is een onderscheid tussen de eerste bekering en de dagelijkse bekering. We moeten iedere dag tot de HEERE bekeerd worden, tot Zijn eer leren wandelen. En dat doorgaande werk der bekering is de heiligmaking. Zowel de eerste bekering, als de dagelijkse bekering behoren in de prediking aan de orde te komen.

Edit: Ik begrijp de afschuw voor een krachtige prediking waarin helder wordt verteld hoe de zondaar in Christus gebracht wordt niet zo goed. Als we daar nu zelf ook enige kennis aan mogen hebben, dan kan het toch niet anders of je hoort er toch graag over? Dat is dan toch onderwijzend en vertroostend. En als we nog vreemdelingen van die zaken zijn, dan wil je toch horen hoe en in welk een weg het te verkrijgen is?

[peterf]

Interessant onderwerp, aangezien de term Schriftuurlijk-bevindelijk voor veel mensen een heel verschillende betekenis heeft, zo heb je:

Gepreekte bevinding ondersteund met losse teksten: Een preek waarin de gangen van Gods volk (vaak standelijk) worden geschetst die ondersteund wordt met al dan niet toepasselijke losse teksten uit de Heilige Schrift. Hierbij is geen of nauwelijks aandacht voor de oorspronkelijke betekenis van teksten en de context.

Gepreekte bevinding a.d.h.v. een Bijbeltekst of perikoop: Vaak allegorisch uitgelegde wonderen/gelijkenissen uit het NT of OT geschiedenissen. De oorspronkelijke betekenis wordt dan ondergeschikt gemaakt aan de geestelijke interpretatie. Vaak worden de standen uit het genadeleven verwerkt in een dergelijke allegorische uitleg. De ene prediker hanteert daarin weer meer of andere volgorde of diepgang dan de andere prediker.

Schriftuurlijke uitleg van een Bijbeltekst of perikoop met bevindelijke lijnen: Een tekst wordt gehanteerd in z'n oorspronkelijke betekenis. Vandaaruit worden lijnen/lessen getrokken naar het geestelijk leven, met behoud van de oorspronkelijke betekenis.

Interessante gegevens in dit soort discussies:

- Er zijn Bijbelboeken die volgens sommigen hoofdzakelijk een allegorische betekenis hebben (zoals bijvoorbeeld Hooglied maar ook bijvoorbeeld Esther of Ruth). Opmerkelijk daarbij is dat de Joden de uitlegvorm Allegorie helemaal nog niet kenden in de tijd van het OT.
- De eerste drie evangeliën zijn opgesteld als historische beschrijvingen van Christus op aarde (met het Johannes evangelie ligt dat anders). Deze schrijfvorm heeft ook het boek Handelingen. De vraag in de Schriftuurlijk-bevindelijke prediking is dan ook van belang: Wordt het genre van een Bijbelboek gehanteerd zoals bedoeld?

Er is natuurlijk nog veel en veel meer over te zeggen. Hoofdpunt is dat de term Schriftuurlijk-bevindelijk zeer onderscheiden wordt geïnterpreteerd.
Tweede punt is dat veel Schriftuurlijk-bevindelijke prediking wel zo wordt genoemd, maar op de keper beschouwd slechts bevindelijk is zonder recht te doen aan de Schrift. We zouden dat misschien beter Onschriftuurlijk-bevindelijke prediking kunnen noemen .

[rekcor]

Mij lijkt het wel zo handig om het woord 'kenmerk' te gebruiken voor die dingen die ook daadwerkelijk 'kenbaar' zijn. Of je ingelijfd bent in Christus is niet te meten, maar wel de gevolgen van dat ingelijfd-zijn: de vruchten van de Geest, zoals (inderdaad) het geloof, de wil om te breken met de zonden, etc.

Op dit forum onderschrijven wij de Drie Formulieren van Enigheid. Wij horen overeenkomstig onze belijdenis te spreken over de kenmerken. En dat heb ik gedaan, zie art. 29 NGB.

Met 'onderschrijven' bedoelen we m.i. dat we theologie van de 3F volledig beamen, niet de precieze woordkeuze. Daarbij: de NGB die ik hier voor mij heb spreekt over 'merktekenen ', niet over 'kenmerken' .

Edit: Ik begrijp de afschuw voor een krachtige prediking waarin helder wordt verteld hoe de zondaar in Christus gebracht wordt niet zo goed. Als we daar nu zelf ook enige kennis aan mogen hebben, dan kan het toch niet anders of je hoort er toch graag over? Dat is dan toch onderwijzend en vertroostend.

Wat is er precies onderwijzend en vertroostend aan om te horen hoe de Heilige Geest anderen tot de zaligheid brengt? (en nu heb ik het even niet situaties waarin dat gebeurd door een verantwoorde exegese van een bijbelgedeelte, maar over de situaties waarbij dat gebeurt door te putten uit het eigen leven of het leven van anderen).

[StAndrews]

Met 'onderschrijven' bedoelen we m.i. dat we theologie van de 3F volledig beamen, niet de precieze woordkeuze. Daarbij: de NGB die ik hier voor mij heb spreekt over 'merktekenen ', niet over 'kenmerken' .

Ja, en de theologie van de 3FvE is dat het waar zaligmakend geloof een kenmerk, of een merkteken (nog beter), is van een ware gelovige.

Edit: Ik begrijp de afschuw voor een krachtige prediking waarin helder wordt verteld hoe de zondaar in Christus gebracht wordt niet zo goed. Als we daar nu zelf ook enige kennis aan mogen hebben, dan kan het toch niet anders of je hoort er toch graag over? Dat is dan toch onderwijzend en vertroostend.

Wat is er precies onderwijzend en vertroostend aan om te horen hoe de Heilige Geest anderen tot de zaligheid brengt? (en nu heb ik het even niet situaties waarin dat gebeurd door een verantwoorde exegese van een bijbelgedeelte, maar over de situaties waarbij dat gebeurt door te putten uit het eigen leven of het leven van anderen).

Wat jij tussen haakjes zet, heb ik nooit op het oog gehad. Ik heb het steeds over de bevinding die vanuit de exegese van een tekst voortkomt. Overigens vind ik het ook bijzonder om te horen hoe anderen door de HEERE geleid zijn dat mag een predikant wat mij betreft ook weleens vanaf de kansel benoemen, als dat bepreekte tekst daar ruimte voor biedt. De dichter van Psalm 66 zingt: Komt, hoort toe, o allen gij, die God vreest, en ik zal vertellen, wat Hij aan mijn ziel gedaan heeft. Ik riep tot Hem met mijn mond, en Hij werd verhoogd onder mijn tong. En ik geloof dat daarin de begeerte van al Gods kinderen doorklinkt, in meerdere of mindere mate. Het is verblijdend als we mogen horen dat de HEERE nog werkt in deze donkere tijden. En dat mag ook, op gepaste wijze, vanaf de kansel klinken. De apostel Paulus doet dat ook in zijn brieven.

[Posthoorn]

Wat is er precies onderwijzend en vertroostend aan om te horen hoe de Heilige Geest anderen tot de zaligheid brengt? (en nu heb ik het even niet situaties waarin dat gebeurd door een verantwoorde exegese van een bijbelgedeelte, maar over de situaties waarbij dat gebeurt door te putten uit het eigen leven of het leven van anderen).

Wat je hier ook allemaal van zou kunnen zeggen, het is in elk geval fijn als prediker en luisteraar hetzelfde beeld hebben bij wat geloof is, wat kennen van Christus is, enz. enz.