Verzekering als moderne Baäl?

[freek]

Ik kreeg dit artikel via de mail opgestuurd. Ik vind het niet erg sterk. Wat vinden julie ervan?

Moderne Baäldienst?

Is het juist om te zeggen: verzekeringen en sociale voorzieningen zijn de Baäl van deze tijd?

Willen we antwoord kunnen geven op deze vraag, dan moeten we in de eerste plaats weten, wie Baäl is.

De naam ‘Baäl’ betekent ‘heer’. Door de inwoners van Kanaän werd deze god als heer en meester erkend. Hij was de afgod van de Kanaänieten toen de Israëlieten in het beloofde land kwamen, van wie de oorspronkelijke inwoners van dat land alles verwachtten op het terrein van vruchtbaarheid, eten, drinken, gezondheid, economische en sociale welvaart. Men kende en erkende de HEERE, de God van de hele aarde, niet. De dienst van deze god was verleidelijk voor het verbondsvolk omdat ze meenden dat deze dienst te combineren was met de dienst aan de HEERE, Jehovah. De HEERE voor de ziel en zaligheid, en Baäl voor het lichaam en de tijd. De HEERE voor de geestelijke welvaart, en Baäl voor de materiële welvaart. Zo ging Israël deze afgod, deze duivel, vereren en het ging van hem verwachten wat alleen van de levende God kan komen, namelijk sociale en economische noodzakelijkheden en weldaden. We vinden hiervan een treffende beschrijving in Hosea 2. Onder de beeldspraak van huwelijksontrouw beschrijft de profeet de verhouding tussen de HEERE en Baäl. God is Israëls wettige Man, maar het volk houdt het met mededingers (‘boelen’ genoemd, in het Hebreeuws staat een woord dat ‘minnaars’ betekent). De Baäls worden hiermee bedoeld. En Israël zegt nu: deze minnaars / Baäls hebben mij mijn koren, wijn en olie gegeven.

Niet alleen de profeet Hosea, maar ook Elia moet daar ernstig tegen waarschuwen. We vinden een hoogtepunt van deze geestelijke strijd in de geschiedenis van I Koningen 17 en 18. Omdat Baäl werd beschouwd als de god van de regen en de vruchtbaarheid laat God het drie jaren en zes maanden niet regenen. Zo wordt deze afgodsdienst getroffen in zijn gevoeligste plek. Al hun sociale zekerheden en economische verwachtingen – die zij zo sterk hebben gevestigd op hun ‘verzekering’, Baäl – zijn in één klap de grond in geslagen. Hun god kan het blijkbaar niet laten regenen. Hun god laat hen in de steek, hoe ernstig ze ook van alles proberen om hem tot regenen te bewegen. Niettemin hinkt het volk na drie jaren en zes maanden nog steeds op twee gedachten en aarzelt het tussen twee goden: de enig ware, levende God en een dode afgod.

Om antwoord te geven op de vraag: Is het juist om te zeggen: verzekeringen en sociale voorzieningen zijn de Baäl van deze tijd?, moeten we ten tweede bedenken: wat zijn verzekeringen en sociale voorzieningen? Verwachten wij daarvan iets wat we alleen van de Heere mogen verwachten, dan is het de moeite van het nauwkeurig onderzoek waard of we er geen moderne ‘Baäldienst’ van maken. Of gebruiken we verzekeringen en sociale voorzieningen in afhankelijkheid van God, in biddend opzien tot de Heere, dan zou het kunnen zijn dat ze geen Baäldienst zijn.

Laat ons onszelf eerlijk en nauwgezet onderzoeken, hoe wij in het algemeen middelen gebruiken. En laat ons tijdens dat zelfonderzoek niet vergeten dat we van Gods licht afhankelijk zijn bij dit onderzoek van onszelf, omdat wij vanuit onszelf geneigd zijn ‘verstoppertje te spelen’ met onszelf. Verder is het goed ons te realiseren dat wij vanuit onszelf niet eens weten wanneer we eerlijk zijn, omdat we een bedrieglijk, arglistig hart in ons omdragen. Laten we daarom bidden om de verlichting van de Heilige Geest, opdat Die ons ontdekt aan de heimelijke zonden in ons, die we ons eerlijk niet bewust zijn.

De vraag is deze: is het mogelijk om gebruik te maken van (sociale) verzekeringen, zonder er Baäldienst van te maken? Is het mogelijk ons te verzekeren tegen brand en storm, tegen overstroming en inbraak, tegen hagel en ziekte, zonder in zekere zin te vervallen in afgoderij? Of is het bij ons (mensen van na de zondeval, die zo gauw afgoderij bedrijven) zo, dat we eerlijk moeten belijden, dat dit voor ons een onmogelijkheid is? Afgoderij is volgens de Heidelbergse Catechismus (antwoord 95): “In plaats van de enige ware God, Die Zich in Zijn Woord geopenbaard heeft of naast Hem, iets anders verzinnen of hebben, waarop de mens zijn vertrouwen zet.”

De vraag die ik net stelde wordt misschien wat duidelijker, wanneer we die anders stellen: probeer ik in geloofsvertrouwen op mijn almachtige God en Vader, mij tegen alle mogelijke (en soms zelfs onwaarschijnlijke) gevaren, moeiten en noden in te dekken, terwijl van deze bedreigingen nog niets te zien is? Is het in afhankelijkheid van Hem, wanneer ik gebruik maak van uitkeringen die de overheid mij ter beschikking stelt in deze sociale of zelfs socialistische welvaartsstaat, zoals ouderdomsuitkering en weduwengeld?

Een ieder kan bij het licht van Gods Woord door Zijn Geest, in eigen hart en leven best controleren hoe het er bij staat, biddend: “Als er bij mij een schadelijke weg is, Heere, ontdek mij dan daaraan en breng mij ervan af en leidt mij op de eeuwige weg.”

Het is duidelijk dat de wereldse mens zonder meer wel een Baäldienst heeft gemaakt van alle sociale en andere verzekeringen – hoezeer ook onbewust. Kan het zijn dat Gods verbondsvolk dit ongewild en onwetend ook doet? De Heidelbergse Catechismus stelt in vraag 30 aan de orde of mensen die hun welvaart niet van Jezus Christus alléén verwachten maar ook van de heiligen, wel echt in deze énige Heiland geloven. In de middeleeuwen hadden de mensen geen verzekeringen of uitkeringen, maar in hun financiële noden hadden ze volgens de paus wel de heiligen, die min of meer functioneerden als verzekeringspolis… Nee, zegt de Catechismus dan: die mensen roemen met de mond wel in de énige Zaligmaker, maar in de praktijk verloochenen ze Hem, want het is één van tweeën: of Jezus is niet een volkómen Zaligmaker, of je hebt in Hem álles wat nodig is, wanneer je Hem door het geloof aanneemt en erkent.

Wat dunkt u, kan een godzalig mens, die in álle dingen op de HEERE wenst te steunen, van deze dingen, die zo heidens zijn bedoeld en zo dikwijls heidens worden gebruikt, gelovig en godzalig gebruik maken tot eer van de HEERE? Ik hoef het niet te weten voor een ander, maar voor mezelf moet ik wel een duidelijk standpunt hebben. En dat geldt ook voor u, als lezer. Voorzover u niet verzekerd bent, geen kindertoeslag wilt ontvangen, niet een werkeloosheidsuitkering wilt ontvangen wanneer u zonder werk komt en – wanneer u ziek wordt – niet in de ziektewet wilt...; waarom dit alles? Is het in vertrouwen op God? En andersom: u die voor het één en het ander wel verzekerd bent, of misschien voor van alles en nog wat; waarom dit alles? Of vindt u het naar om dit te onderzoeken? Verzet u zich daarom tegen dit schrijven, dat bedoelt de grondslag van uw handelwijze bloot te leggen?

Vraagt u zich wel eens af, waarom u zich niet van alle (sociale) verzekeringen zou ontdoen? Is het uit vertrouwen op God dat u niet onverzekerd wilt zijn, of is het uit ongeloof?

Of mag ik deze vraag niet stellen? Wat is er verkeerd aan dat u uw grondslag (nog eens) nadrukkelijk onderzoekt en nu misschien nauwkeuriger dan u tot dusver ooit deed? Ik denk dat dit geen kwaad kan. Als het recht ligt tussen God en onze ziel in deze zaak, kan het wel een extra onderzoek lijden; en als het niet recht ligt, dan is het hoog tijd dat we ons gedrag veranderen overeenkomstig Gods Woord. Daarop kan zegen rusten!

[Marnix]

Prima lijn. Of verzekeren goed is of fout hangt er inderdaad van af hoe je er mee omgaat. Als je op je verzekeringen vertrouwt in plaats van op God is dat inderdaad niet goed.

Overigens vind ik de vergelijking met Baal niet echt kloppen. Verzekeringen kunnen je geen voorspoed of rijkdom geven. Je kan er hooguit mee willen beschermen wat je al hebt.

Overigens is dit nou niet en verhaal wat specifiek voor verzekeringen geldt. Je kan het ook houden over werk en inkomen, over uitkeringen enzovoorts. Verzekeringen zijn daarin niet bijzonder, je kan op allerlei zaken je vertrouwen stellen in plaats van op God.

[Rens]

Mensen die niet in staat zijn een financiele buffer te vormen voor minder plesante tijden staan, zonder sociaal vangnet, direct met hun rug tegen de muur, en zijn op strikte liefdadigheid aangewezen in het leven van alledag, élke dag.

Dat is iets wat men van de hedendaagse medemens niet verwacht .

Evenzo geldt voor verzekeringen, dat je je kunt verzekeren als je de middelen niet hebt om hoge lasten te dragen die met schade of ziekte gepaard gaan.

Dit mag even hard meewegen, want anders kijkt men alléén op de mens die door de mildadigheden afdoende reserves heeft kunnen opbouwen.............

[Vincent]

We moeten verzekeringen etc. wel zien in het licht van het gedeelte uit Lukas over onbezorgdheid. Maarre.....tot op zekere hoogte kan bijv. gezinsvorming ook een manier zijn om 'zekerheid' te verwerven.....ik begrijp echt niet waarom er over verzekeringen gesproken moet worden.