Kan de Heilige Geest werken ten kwade? Uit: HSV Jongerenbijbel

Gebruikersavatar
huisman
Berichten: 17247
Lid geworden op: 12 nov 2009, 23:38

Re: Kan de Heilige Geest werken ten kwade? Uit: HSV Jongeren

Bericht door huisman »

refo schreef:Blijft wel de vraag: wie heeft het kwaad geschapen?
De Schepping was zeer goed het kwaad is dus niet geschapen.

Voor meer lees dit boek.

Afbeelding
Zinloos kwaad bestaat niet



In zijn erudiete en indrukwekkende boek gaat dr. Van Veluw in op de vraag der vragen: die naar het kwaad in de wereld.

Er bestaat, zoals Van Veluw zegt, moreel kwaad (kwaad waarvoor mensen verantwoordelijk zijn) en natuurlijk kwaad (pijn en lijden door gebeurtenissen zoals natuurrampen die niet door de mens veroorzaakt zijn). Van Veluws boek gaat vooral over de vraag waarom er natuurlijk kwaad is, gegeven het bestaan van een volmaakt goede en almachtige God. Het doel is de christen te helpen inzicht te krijgen in de samenhang van wat hij gelooft. In deze recensie geef ik de hoofdzaak van Van Veluws boek weer en maak ik er enkele kritische kanttekeningen bij.

Om bij het begin te beginnen: Van Veluws boek gaat over een waarom-vraag. Maar waaromvragen, zoals ‘waarom is er kwaad?’, zijn meerzinnig. Een waarom-vraag kan ten eerste informeren naar de oorzaak of oorsprong van een verschijnsel, zoals in de vraag ‘Waarom zijn er zwerfstenen in Drenthe?’ Maar een waarom-vraag kan ook informeren naar het waartoe: naar de functie van een verschijnsel, zoals in de vraag ‘Waarom zit er een rem in een auto?’ of naar het doel of de bedoeling van een handeling, zoals in de vraag: ‘Waarom ben jij naar de Tweede Kamer gegaan?’ Als waarom-vragen meerzinnig zijn, dan kun je meerdere verklaringen geven in antwoord op een waarom-vraag.

Geen waartoe
Waarnaar informeert Van Veluw nu: naar de oorzaak, of naar de functie c.q. bedoeling van het kwaad? Blijkens de ondertitel naar de oorzaak of oorsprong. Maar het boek gaat feitelijk ook vaak over de vraag naar de functie of de bedoeling van het kwaad. De vraag naar de oorsprong van het kwaad is echter een andere vraag dan die naar het waartoe (functie of bedoeling). Stel, men antwoordt op de vraag naar de oorsprong van het kwaad dat er een aan God gelijke kwade macht bestaat. Dan heeft men daarmee de vraag naar het waartoe van het kwaad nog niet beantwoord. Van Veluw onderscheidt deze waarom-vragen niet expliciet.

Hoe verklaart de auteur nu, uitgaande van het bestaan van een goede en almachtige en alwetende God, het kwaad? De oorsprong van het morele kwaad, zegt Van Veluw, is de vrije wil van de mens. Mensen kunnen uit vrije wil besluiten tot het doen van onjuiste, verkeerde,
slechte, afschuwelijke dingen. God is niet verantwoordelijk voor het actuele kwaad dat mensen elkaar aandoen, Hij is slechts verantwoordelijk voor het geven van de keuzemogelijkheid om kwaad te kunnen doen.

Van Veluws antwoord op de vraag naar het waartoe van moreel kwaad is lastiger weer te geven (omdat hij hem, zoals ik al aangaf, niet expliciet stelt). Zijn (ietwat aarzelende) antwoord is, meen ik: er is geen waartoe van moreel kwaad, het heeft geen functie. Waar wel een waartoe voor is, is de door God gegeven keuzemogelijkheid voor moreel kwaad. Het stelt de mens in staat om verbindingen van liefde aan te gaan. En liefhebben, zegt Van Veluw veronderstelt keuzemogelijkheid – ook keuzemogelijkheid voor moreel kwaad. Hoewel er een waartoe is van de keuzemogelijkheid voor het kwaad, is er geen waartoe van kwaad. Moreel kwaad heeft geen betekenis, het is zinloos. Van Veluw herhaalt keer op keer dat als kwaad wel een functie, wel zin zou hebben, het geen kwaad zou zijn.





Lekker winkelen zonder zorgen - Gratis verzending en retour
Gevallen engelen
Wat betreft de vraag naar de oorsprong van natuurlijk kwaad: Van Veluw bespreekt verschillende mogelijke antwoorden (pijn als goed waarschuwingsmechanisme, God of de duivel als oorsprong), die hij allemaal afwijst, omdat ze niet al het kwaad kunnen verklaren.

Wat is dan zijn eigen antwoord? Van Veluw geeft twee verschillende versies, die beide een historische zondeval veronderstellen. In de ene versie zijn gevallen engelen de oorzaak van het natuurlijke kwaad, in de andere versie zijn vulkaanuitbarstingen, het sterven van dieren, etc. op zichzelf geen kwaad, maar worden ze het pas wanneer mensen erdoor getroffen worden. In een wereld waarin deze verschijnselen zich voordoen, schiep God een tuin, waarin de vrije mens niets had te vrezen van de mogelijke effecten van vulkaanuitbarstingen.

Maar de mens misbruikte zijn vrijheid, en werd uit de tuin gedreven en zo getroffen door vulkaanuitbarstingen en aardbevingen die hem in de tuin niet konden bereiken. In beide versies ligt hetzelfde antwoord besloten: de oorsprong van het natuurlijke kwaad is gelegen in de vrije wil van schepselen (engelen of mensen).

Wat betreft de vraag naar het waartoe van het natuurlijke kwaad geeft Van Veluw mijns inziens twee verschillende signalen af. Hij herhaalt vele malen dat als natuurlijk kwaad een waartoe heeft, het kwaad zinvol is en dan geen kwaad meer is. Aan de andere kant erkent hij dat kwaad zoals lijden soms wel degelijk een waartoe heeft: het waarschuwt ons bij vallen en stoten.

Oorlogshuwelijk
Ik maak enkele kanttekeningen bij Van Veluws beschouwingen. Ten eerste: Van Veluw gaat ervan uit dat er slechts één verklaring van al het natuurlijke kwaad moet zijn. Echter, is het niet minstens even plausibel dat er verschillende oorzaken zijn van verschillende typen kwaad? Het ene natuurlijke kwaad is een neveneffect van de orde van de natuur; het andere komt van God bij wijze van straf; weer ander kwaad heeft zijn oorsprong in de duivel; weer ander in de vrije wil van de mens, etc.

Ten tweede: ‘Kwaad is geen kwaad als het een goed doel dient’, stelt Van Veluw een en andermaal. Maar dit is mijns inziens niet juist. Stel nu eens dat iemand pijn lijdt, en daardoor zijn hand uit het vuur trekt, of naar een dokter gaat, of iets anders doet wat een positief effect sorteert. Volgt daaruit dat pijn geen pijn meer is (dat het kwaad geen kwaad meer is)? Nee. In de oorlog zijn mensen met elkaar getrouwd die elkaar niet ontmoet zouden hebben als er geen oorlog was geweest. Trouwen is een goed. Maar deze huwelijken zijn (in zekere zin) voortgekomen uit de oorlog. Moeten we dus zeggen dat de oorlog, anders dan we dachten, toch goed (en geen kwaad) was? Nee. Kwaad kan heel goed kwaad blijven, ook als het een goed doel dient.

Ten derde: Van Veluw spreekt herhaaldelijk over zinloos kwaad. Ik zou denken dat wij mensen nooit kunnen weten dat een bepaald kwaad geen goed doel dient. Daarom neem ik wel het woord ‘kwaad’ in de mond, maar niet in combinatie met ‘zinloos’. Te meer omdat als God een goede reden had om bepaald kwaad toe te laten, ik dat kwaad alleen al daarom niet zinloos zou willen noemen. Voor veruit het meeste kwaad dat God toelaat (of actief over mensen brengt) kennen wij de redenen niet. Het ontbreekt ons daarvoor eenvoudigweg aan inzicht. Daarom kan niemand met recht zeggen: ‘Hier is een kwaad waarvoor God geen goede redenen kan hebben om het toe te laten.’ Gods redenen zijn voor ons meestal onzichtbaar.
Er gaan er met twee verbonden verloren en met drie en er worden er met twee verbonden behouden en met drie. Prof. G. Wisse.
Gebruikersavatar
Bert Mulder
Berichten: 9086
Lid geworden op: 28 aug 2006, 22:07
Locatie: Grace URC Leduc Alberta Canada
Contacteer:

Re: Kan de Heilige Geest werken ten kwade? Uit: HSV Jongeren

Bericht door Bert Mulder »

2 Kor. 2:
14 En Gode zij dank, Die ons allen tijd doet triomferen in Christus, en den reuk Zijner kennis door ons openbaar maakt in alle plaatsen.

15 Want wij zijn Gode een goede reuk van Christus, in degenen, die zalig worden, en in degenen, die verloren gaan;

16 Dezen wel een reuk des doods ten dode; maar genen een reuk des levens ten leven. En wie is tot deze dingen bekwaam?

17 Want wij dragen niet, gelijk velen, het Woord Gods te koop, maar als uit oprechtheid, maar als uit God, in de tegenwoordigheid Gods, spreken wij het in Christus.
Mijn enige troost is, dat ik niet mijn, maar Jezus Christus eigen ben, Die voor mijn zonden betaald heeft, en zo bewaart, dat alles tot mijn zaligheid dienen moet; waarom Hij mij ook door Zijn Heilige Geest van eeuwig leven verzekert, en Hem voortaan te leven van harte willig en bereid maakt.
DDD
Berichten: 28482
Lid geworden op: 11 jul 2012, 17:48

Re: Kan de Heilige Geest werken ten kwade? Uit: HSV Jongeren

Bericht door DDD »

Opmerkelijke vraag.

Als je licht schept, moet je dan ook het duister scheppen? Of valt het duister pas op als je licht hebt geschapen?
-DIA-
Berichten: 32701
Lid geworden op: 03 okt 2008, 00:10

Re: Kan de Heilige Geest werken ten kwade? Uit: HSV Jongeren

Bericht door -DIA- »

DDD schreef:Opmerkelijke vraag.

Als je licht schept, moet je dan ook het duister scheppen? Of valt het duister pas op als je licht hebt geschapen?
Zoveel is wel zeker, dat je, om de geestelijke duisternis te zien,
ook iets van licht hebt gezien.
Andersom, waar het ooit licht is geweest
zal de duisternis zeker kennen.

Het duister lijkt me niet geschapen... Dat wordt niet genoemd.
De toen het licht werd geschapen was daar het andere tegenover
Misschien - maar dat is een gedachte - dat de duisternis als nacht,
zoals wij die kennen pas is gesteld met het scheppen van de lichtdragers.

Overigens is dit geen zaak die we curieuselijk moeten onderzoeken.
Het lijkt me meer monnikenwerk uit de middeleeuwen.
© -DIA- Laatst actief: 00 xxx 24??
Plaats reactie