24 februari 2008 - Gewoonlijk zijn eeuwjaren geen schrikkeljaren, tenzij ze deelbaar zijn door 400. Paus Gregorius XIII besloot dat in 1582; om de kalender in de pas te laten lopen met de Zon stelde hij dat jaartallen deelbaar door 100 geen schrikkeljaren zijn, tenzij ze ook deelbaar zijn door 400. Dit betekent dat 1700, 1800 en 1900 geen schrikkeljaren waren, maar 1600 en 2000 waren dat wel! Door dit besluit begint de astromische lente rond 21 maart.
Eigenlijk zijn het kunstmatige ingrepen om de werkelijke duur van een jaar, net iets meer is dan 365 dagen, na verloop van tijd te corrigeren. Een (zonne)jaar is gedefinieerd als de tijd die de aarde nodig heeft om rond de zon te draaien. De aarde draait in 365 dagen, 5 uren, 48 minuten en 45,1814 seconden om de zon. Als we ons van het verschil niets aantrekken en de duur van een jaar op 365 dagen afronden, dan komen we na vier jaar bijna een dag te kort.

In het verre verleden zijn er verschillende methodes gehanteerd voor de kalenderbepaling: sommige volkeren keken naar de omlooptijd van de maan, anderen hadden een kalender gebaseerd op zon en maan. Julius Ceasar voerde de zonnekalender in waarin een jaar 365 dagen en 6 uur telde. Eens in de vier jaar was er een schrikkeldag en telde 24 februari dubbel. Iedere eeuw is volgens de Juliaanse kalender echter 18 uur te lang en zo schoof het astronomische begin van de lente (het moment waarop dag en nacht precies even lang zijn) steeds verder naar voren.

In het jaar 325 had het Concilie van Nicaea besloten dat 21 maart voortaan het vaste lentepunt zou zijn; het Concilie van Trente machtigde de Paus in 1563 de kalender te hervormen. Een vaste datum was nodig voor de bepaling van de paasdatum (Paaszondag valt op de eerste zondag die volgt op de eerste volle maan na het begin van de lente). In 1582 liep men dus flink uit de pas en het lentebegin viel toen tien dagen eerder op 11 maart. Paus Gregorius werkte dat verschil weg door 4 oktober 1582 direct te laten volgen door 15 oktober 1582. Om een nieuwe verschuiving van het lentepunt te voorkomen bepaalde hij dat de jaren 1700, 1800 en 1900 geen schrikkeljaren zouden zijn.

Volgens de Juliaanse kalender, waarin elk jaar 11 minuten te lang duurde, waren dat wel schrikkeljaren en dat leverde in vier eeuwen tijd drie dagen teveel op. De kalenderhervorming van Gregorius, waardoor tien dagen uitvielen, leverde veel protest op onder boeren die heilig geloofden in weerregels die aan bepaalde data waren gebonden. De katholieke streken namen de nieuwe kalender weldra over, de protestantse veel later. Daardoor kende ons land in de 17 e eeuw twee kalenders: als Utrecht nieuwjaar vierde was het in Amsterdam al 11 januari!

Met dank aan Frank Schreutelkamp van de Sterrenwacht Sonnenborgh in Utrecht.

Upquark schreef:Wat is het alternatief?

Upquark schreef:Wat is het alternatief? De Juliaanse kalender was gewoon onnauwkeurig, en dat deze maatregel door een paus is ingevoerd doet niets af aan de zin ervan.

Ik heb bij het gebruik van de kalender ook niet het idee me onder een of ander rooms juk te bevinden.

Bovendien was/is de Joodse kalender gebaseerd op de maan, en of dat nu zoveel beter was...? 't Is gewoon praktisch zo.

jvdg schreef:Ik vind het een interessant stuk tekst, maar voor onze leer en keuze van de data van de feestdagen niet echt relevant.
Zoals het kerkelijk jaar nu is ingedeeld, daar ben ik best tevreden over.
Voor mij is relevant dat we die belangrijke heilsfeiten vieren.
De datum is niet van belang.

Luther schreef:

jvdg schreef:Ik vind het een interessant stuk tekst, maar voor onze leer en keuze van de data van de feestdagen niet echt relevant.
Zoals het kerkelijk jaar nu is ingedeeld, daar ben ik best tevreden over.
Voor mij is relevant dat we die belangrijke heilsfeiten vieren.
De datum is niet van belang.

Met dat laatste op zichzelf eens.
Tegelijkertijd zou ik er geen enkele moeite mee hebben als we de Kerst- lijdens- en paasgeschiedenissen ook midden in de zomer zouden overdenken. (a la Calvijn en Koelamn)

Joannah schreef:

Upquark schreef:Wat is het alternatief? De Juliaanse kalender was gewoon onnauwkeurig, en dat deze maatregel door een paus is ingevoerd doet niets af aan de zin ervan.

Ik heb bij het gebruik van de kalender ook niet het idee me onder een of ander rooms juk te bevinden.

Bovendien was/is de Joodse kalender gebaseerd op de maan, en of dat nu zoveel beter was...? 't Is gewoon praktisch zo.

De Joden hadden deze "kalender" met al haar feesten en sabbatten regelrecht van God gekregen.
Het is dus een bijbelse inzetting, geen menselijke.
Wij daarentegen, de protestanten, de grieken en turken pas een eeuw geleden) hebben ons aan de tijdsindeling van Paus Gregorius aangepast/onderworpen.
Maar goed, dat was voorspeld.
(Dan 7 ;25)

Faramir schreef:

Joannah schreef:

Upquark schreef:Wat is het alternatief? De Juliaanse kalender was gewoon onnauwkeurig, en dat deze maatregel door een paus is ingevoerd doet niets af aan de zin ervan.

Ik heb bij het gebruik van de kalender ook niet het idee me onder een of ander rooms juk te bevinden.

Bovendien was/is de Joodse kalender gebaseerd op de maan, en of dat nu zoveel beter was...? 't Is gewoon praktisch zo.

De Joden hadden deze "kalender" met al haar feesten en sabbatten regelrecht van God gekregen.
Het is dus een bijbelse inzetting, geen menselijke.
Wij daarentegen, de protestanten, de grieken en turken pas een eeuw geleden) hebben ons aan de tijdsindeling van Paus Gregorius aangepast/onderworpen.
Maar goed, dat was voorspeld.
(Dan 7 ;25)

Interessante gedachtengang. Wat zegt je dominee erover? Want ik neem aan dat indien je zo vol van walging zit over de kalender dat je dat besproken hebt. Het lijkt me overigens tamelijk onmogelijk leven voor je indien je er daadwerkelijk zo'n punt van maakt. Hoe doe je dat in het dagelijks leven?
Overigens wil ik wel enig bewijs zien dat de joodse kalender regelrecht van God afkwam en ook niet evengoed een product van traditie is.

Joannah schreef: Ga de bijbel maar eens (zelf!) lezen en je verdiepen in wat Pascha/Pesach betekent en waarom de RKK het destijds ging verbieden, ja?

.hoe kom je er trouwens bij dat ik vol walging zit over een kalender???
Hij betekent gewoon erg weinig voor me :-)

Zo typisch en voorspelbaar dat jij bij de minste kritiek op de RKK gelijk in de gordijnen zit.
Grappig bijna.

Ik denk ook dat jij nogal wat zware tijden tegemoet kan zien, gezien de recente media-aandacht....

Faramir schreef:

Joannah schreef: Ga de bijbel maar eens (zelf!) lezen en je verdiepen in wat Pascha/Pesach betekent en waarom de RKK het destijds ging verbieden, ja?

Dank voor de tip maar ik lees regelmatig zelf de Bijbel, daarnaast wordt ik er per zondag drie keer uit voorgelezen.

.hoe kom je er trouwens bij dat ik vol walging zit over een kalender???
Hij betekent gewoon erg weinig voor me :-)

Dan heb ik je verwijzing naar het bijbelcitaat verkeerd begrepen.

Zo typisch en voorspelbaar dat jij bij de minste kritiek op de RKK gelijk in de gordijnen zit.
Grappig bijna.

Het gaat mij helemaal niet om de RKK in deze discussie. Jij hebt een 'probleem' met de kalender die bij ons in het dagelijks leven doordrongen is. Of dat nou ingesteld is door een paus of niet dat interesseert me niet zo. Ik ben gewoon benieuwd hoe je er dan mee omgaat in het dagelijks leven. Maar goed, schijnbaar wil je daar geen normaal gesprek over voeren en wil je ook niet je beweringen onderbouwen. Dan houd het op hè.

Ik denk ook dat jij nogal wat zware tijden tegemoet kan zien, gezien de recente media-aandacht....

Maar je daar maar niet druk om.

Eppo Gremdaat schreef:In het laatste nummer van "Woord en Dienst" (veertiendaags opinieblad in de PKN) staat een zeer
lezenswaardg stuk van Ds G. Hette Abma met als titel `Welke dag stierf Jezus?`.
Aanbevolen om dit te lezen. Ik meen dat het ook in het Ref. Dagblad staat.
(Zelf kan ik me er wel in vinden). In dat artikel van Abma dus.