Heft uwe handen naar omhoog of doe maar gewoon?
Geplaatst: 11 sep 2003, 11:29
Heft uwe handen naar omhoog of doe maar gewoon?
Ronald Koops
Sommige christenen zijn er totaal door veranderd, anderen moeten er maar weinig van hebben: lofprijs- en aanbiddingmuziek, inclusief geestelijke gebarentaal, vreugdedansjes, baniervlaggen of moderne instrumenten. Praise en worship: Wat is het eigenlijk en wat is het niet? Wat doet het met een mens? Wat zegt de Bijbel erover? En waarom wordt het maar zo mondjesmaat toegelaten in veel kerken?
Een man van middelbare leeftijd zit in de kerkbank. Er wordt een psalm gezongen. Hele noten. Klagerig. Moeilijke woorden van psalm 27, berijmd: '...wanneer de macht der bozen sloeg aan 't woên en aanrukt' om zich met mijn vlees te voên, stiet zelf dit rot, dat mij benauwt en haat, den voet en viel, omdat het God verlaat.'
Een praiseavond in Almere. Het jonge meisje strekt haar handen naar omhoog, alsof ze iets wil grijpen waar ze nét niet bij kan. De navelpiercing fonkelt op de bruine buik, vlak onder het truitje. Ze heeft haar ogen dicht en prevelt zachtjes de woorden van het Opwekkingslied: 'Toon mij uw glorie, toon mij wie U bent, 'k wil U kennen, Heer, 'k wil U kennen, Heer, 'k wil U kennen, Heer.'
Opmerkelijk. Twee christenen die op totaal verschillende manieren voor God zingen. Natuurlijk, iedere christen is anders, beleeft dingen anders. Maar de manier van zingen, worship, aanbidding of psalmgezang is onder Nederlandse christenen heel verschillend. Zeg me hoe je zingt, en ik zal zeggen wie je bent.
Tot op enkele jaren geleden waren de zaken vrij eenvoudig: traditionele kerken zongen psalmen en soms gezangen. Meer zwaar, meer psalm en minder gezang. Evangelische christenen, of vrije groepen, zongen Opwekkingsliedjes. Met de nadruk op liédjes, benadrukten de christenen streng uit de gevestigde kerken. En pinksterchristenen konden het helemaal bont maken, vonden we, met hun gekleurde vlaggen, gejubel en reidans. Dat kon nooit goed zijn.
Tegenwoordig zijn de scheidslijnen minder scherp. Ook traditionele kerken doen aan lofprijzing, nazorg en een oproep. Goed, ze noémen het nog vaak zanguurtje, sing-in of ontmoetingsdiensten, maar in potentie is dat hetzelfde. Vooral jongeren nemen charismatische invloeden mee de kerken in, als ze al niet samenkomen in eigen jongerendiensten of jeugdkerken. Veel christenen ervaren een soort koudwatervrees als het gaat om nieuwe manieren van lofprijs of aanbidding. Maar wat is het eigenlijk?
Aanbidden
Er worden te veel termen gehanteerd en er is veel onduidelijkheid op dit gebied. We spreken van lofprijzen, praise, aanbidden, worship, psalmzingen, enzovoort. Johan Bronsveld herkent die verwarring rond de terminologie. Hij is muziek- en zangleider in één van de aanbiddingteams van een charismatisch evangelische gemeente. Hij schreef het boekje De kracht van muziek in de gemeente. Een zeer evenwichtig boek dat een bijbelse visie geeft op de vernieuwing van zang en muziek en hoe je dat in de praktijk van een gemeente kan uitwerken (Uitgeverij: Opwekking, Putten). Bronsveld onderscheidt de termen 'lofprijzing' en 'aanbidding'. "Lofprijzing is het uiten van de dankbaarheid naar God en het beschrijven van Zijn grootheid en kwaliteiten. Dat kan door liederen of door instrumentale muziek. Lofprijzen is vaak uitbundig, blij, dankbaar." Aanbidden ervaart Bronsveld zelf als een "laag dieper". Hij vergelijkt het met de relatie met zijn vrouw: "Als ik haar kwaliteiten beschrijf ('wat zie je er leuk uit', 'wat ben je verstandig'), dan prijs ik haar. Maar als ik haar omhels en zeg dat ik ontzettend van haar houd, dan lijkt dat meer op aanbidden. God aanbidden is je intense liefde voor Hem uiten. Dat is wat anders dan uitdrukken hoe groot en geweldig hij is. Als mijn vrouw even niet geweldig is, houd ik nog steeds van haar. Die liefde hangt niet van situaties af, maar die liefde is er gewoon. Ik houd van haar omdat ze het waard is om van te houden. Zo is het ook met God: als je van Hem houdt, kan je dat uiten in een aanbiddinglied, hoewel dat natuurlijk niet de enige manier is om je liefde voor Hem te uiten."
'Maar de ure komt en is nu, dat de waarachtige aanbidders de Vader aanbidden zullen in geest en waarheid; want de Vader zoekt zulke aanbidders; God is geest en wie Hem aanbidden, moet aanbidden in geest in waarheid' zegt Jezus in Johannes 4. Feitelijk heeft aanbidding dus niets te maken met bepaalde soorten muziek. Het gaat om de hartsgesteldheid als je God aanbidt en de innerlijke motivatie om Hem te aanbidden. Volgens de Mexicaanse evangelist / zanger Marcos Witt heeft aanbidding weinig of niets te maken met hoe je je voelt. "Het doet er niet toe of het goed of slecht met je gaat," zei hij vorig jaar in CV koers. "Wie zegt: 'Ik ben niet in niet in de stemming om God te aanbidden', heeft nog niets begrepen van aanbidding. De hemelse Vader zelf is de enige reden voor aanbidding. Hij is het waard! Hij is God! En Hij is waardig om onze lofprijs te ontvangen. Is er dan geen enkele omstandigheid waarin aanbidding onmogelijk wordt? Nee! Zelfs als je het grootste verdriet overkomt, kun je God aanbidden. Want we aanbidden God omdat Hij God is, niet omdat wij iets wel of niet voelen. Dan kun je je handen opheffen, al zou je het liefst in een hoekje wegkruipen. Dan kun je zelfs dansen, ook al heb je lood in je schoenen."
Emo-types?
Aanbidding of worship is heus niet alleen voor gevoelsmensen of emo-types. Dat wil niet zeggen dat er geen blokkades kunnen zijn. Hoewel Johan Bronsveld in de charismatische kring is opgevoed en grootgebracht, heeft hij perioden meegemaakt dat hij de zangdienst als er vervelend ervoer. "Ik was 23 jaar en bekeek onze manier van geloofsbeleving heel kritisch. Ik was toen blij dat de zangdienst voorbij was. Het raakte me niet van binnen." Achteraf denkt Bronsveld dat hij in feite de relatie met God kwijt was. Hoewel dat goed is gekomen, denkt Bronsveld heus wel eens dat sommige mensen overdreven doen als ze zingen. "Alleen stoor ik me daar niet aan. Wie ben ik om te oordelen hoe iemand anders z'n geloof beleeft? Het is te onbelangrijk om je daar druk over te maken."
Zo vreemd als veel reformatorische christenen in de brede zin van het woord aankijken tegen het zang- en lofprijsgedrag van hun charismatisch evangelische broeders en zusters, zo vreemd vinden zíj het weer dat reformatorische gelovigen vaak zo statisch het geloof beleven. Het argument dat ze nu eenmaal niet enthousiast kunnen zijn, veegt Bronsveld direct van tafel. "Kijk maar eens naar een voetbalwedstrijd. Dan kan het wél enthousiast." Er zijn volgens hem bepaalde blokkades die het zingen met je hart tegen kunnen houden. Als voorbeelden noemt hij bepaalde zonden die dit blokkeren zoals bitterheid of wrok. "Dan loop je emotioneel vast." Toch is werkelijke aanbidding een houding van pure overgave en gehoorzaamheid. Dát telt voor God, want Hij ziet de binnenkant aan."
"Een ander probleem is dat binnen de kerken het rationalisme domineert," heeft Graham Kendrick eens gezegd, die erg veel aanbiddingliederen heeft geschreven die over de hele wereld gezongen worden. "Het gevolg daarvan is dat mensen bang en achterdochtig worden voor ervaringen met de Heilige Geest. Dat leidt soms ál te makkelijk tot veroordeling van bepaalde manifestaties."
Sommige christenen zeggen er totaal door veranderd te zijn, anderen vrezen dat 'de wereld' de kerk wordt binnengehaald: lofprijs- en aanbiddingmuziek, inclusief gebaren, dansen, banieren en vlaggen of moderne instrumenten.
Aanbiddingsmuziek, wat is dat eigenlijk en wat is het niet? Is het een mode-
verschijnsel of een geestelijke opwekking waar iedereen voor open dient te staan? Zijn het de emoties die worden meegenomen in aantrekkelijk klinkende muziek, of werkt de Geest werkelijk door al die uitingen?
Waarom wordt het maar zo mondjesmaat toegelaten in veel kerken? Is wat men in die kerken doet dan geen aanbidding?
Wat zegt de Bijbel erover?
Hoe denk jij er over?
Discussieer mee en geef je reactie op de volgende stelling:
'Aanbiddingsmuziek is enkel een modeverschijnsel van deze tijd.'
Een 'breekje' van Breekijzertje
[Aangepast op 11/9/03 door Breekijzertje]
Ronald Koops
Sommige christenen zijn er totaal door veranderd, anderen moeten er maar weinig van hebben: lofprijs- en aanbiddingmuziek, inclusief geestelijke gebarentaal, vreugdedansjes, baniervlaggen of moderne instrumenten. Praise en worship: Wat is het eigenlijk en wat is het niet? Wat doet het met een mens? Wat zegt de Bijbel erover? En waarom wordt het maar zo mondjesmaat toegelaten in veel kerken?
Een man van middelbare leeftijd zit in de kerkbank. Er wordt een psalm gezongen. Hele noten. Klagerig. Moeilijke woorden van psalm 27, berijmd: '...wanneer de macht der bozen sloeg aan 't woên en aanrukt' om zich met mijn vlees te voên, stiet zelf dit rot, dat mij benauwt en haat, den voet en viel, omdat het God verlaat.'
Een praiseavond in Almere. Het jonge meisje strekt haar handen naar omhoog, alsof ze iets wil grijpen waar ze nét niet bij kan. De navelpiercing fonkelt op de bruine buik, vlak onder het truitje. Ze heeft haar ogen dicht en prevelt zachtjes de woorden van het Opwekkingslied: 'Toon mij uw glorie, toon mij wie U bent, 'k wil U kennen, Heer, 'k wil U kennen, Heer, 'k wil U kennen, Heer.'
Opmerkelijk. Twee christenen die op totaal verschillende manieren voor God zingen. Natuurlijk, iedere christen is anders, beleeft dingen anders. Maar de manier van zingen, worship, aanbidding of psalmgezang is onder Nederlandse christenen heel verschillend. Zeg me hoe je zingt, en ik zal zeggen wie je bent.
Tot op enkele jaren geleden waren de zaken vrij eenvoudig: traditionele kerken zongen psalmen en soms gezangen. Meer zwaar, meer psalm en minder gezang. Evangelische christenen, of vrije groepen, zongen Opwekkingsliedjes. Met de nadruk op liédjes, benadrukten de christenen streng uit de gevestigde kerken. En pinksterchristenen konden het helemaal bont maken, vonden we, met hun gekleurde vlaggen, gejubel en reidans. Dat kon nooit goed zijn.
Tegenwoordig zijn de scheidslijnen minder scherp. Ook traditionele kerken doen aan lofprijzing, nazorg en een oproep. Goed, ze noémen het nog vaak zanguurtje, sing-in of ontmoetingsdiensten, maar in potentie is dat hetzelfde. Vooral jongeren nemen charismatische invloeden mee de kerken in, als ze al niet samenkomen in eigen jongerendiensten of jeugdkerken. Veel christenen ervaren een soort koudwatervrees als het gaat om nieuwe manieren van lofprijs of aanbidding. Maar wat is het eigenlijk?
Aanbidden
Er worden te veel termen gehanteerd en er is veel onduidelijkheid op dit gebied. We spreken van lofprijzen, praise, aanbidden, worship, psalmzingen, enzovoort. Johan Bronsveld herkent die verwarring rond de terminologie. Hij is muziek- en zangleider in één van de aanbiddingteams van een charismatisch evangelische gemeente. Hij schreef het boekje De kracht van muziek in de gemeente. Een zeer evenwichtig boek dat een bijbelse visie geeft op de vernieuwing van zang en muziek en hoe je dat in de praktijk van een gemeente kan uitwerken (Uitgeverij: Opwekking, Putten). Bronsveld onderscheidt de termen 'lofprijzing' en 'aanbidding'. "Lofprijzing is het uiten van de dankbaarheid naar God en het beschrijven van Zijn grootheid en kwaliteiten. Dat kan door liederen of door instrumentale muziek. Lofprijzen is vaak uitbundig, blij, dankbaar." Aanbidden ervaart Bronsveld zelf als een "laag dieper". Hij vergelijkt het met de relatie met zijn vrouw: "Als ik haar kwaliteiten beschrijf ('wat zie je er leuk uit', 'wat ben je verstandig'), dan prijs ik haar. Maar als ik haar omhels en zeg dat ik ontzettend van haar houd, dan lijkt dat meer op aanbidden. God aanbidden is je intense liefde voor Hem uiten. Dat is wat anders dan uitdrukken hoe groot en geweldig hij is. Als mijn vrouw even niet geweldig is, houd ik nog steeds van haar. Die liefde hangt niet van situaties af, maar die liefde is er gewoon. Ik houd van haar omdat ze het waard is om van te houden. Zo is het ook met God: als je van Hem houdt, kan je dat uiten in een aanbiddinglied, hoewel dat natuurlijk niet de enige manier is om je liefde voor Hem te uiten."
'Maar de ure komt en is nu, dat de waarachtige aanbidders de Vader aanbidden zullen in geest en waarheid; want de Vader zoekt zulke aanbidders; God is geest en wie Hem aanbidden, moet aanbidden in geest in waarheid' zegt Jezus in Johannes 4. Feitelijk heeft aanbidding dus niets te maken met bepaalde soorten muziek. Het gaat om de hartsgesteldheid als je God aanbidt en de innerlijke motivatie om Hem te aanbidden. Volgens de Mexicaanse evangelist / zanger Marcos Witt heeft aanbidding weinig of niets te maken met hoe je je voelt. "Het doet er niet toe of het goed of slecht met je gaat," zei hij vorig jaar in CV koers. "Wie zegt: 'Ik ben niet in niet in de stemming om God te aanbidden', heeft nog niets begrepen van aanbidding. De hemelse Vader zelf is de enige reden voor aanbidding. Hij is het waard! Hij is God! En Hij is waardig om onze lofprijs te ontvangen. Is er dan geen enkele omstandigheid waarin aanbidding onmogelijk wordt? Nee! Zelfs als je het grootste verdriet overkomt, kun je God aanbidden. Want we aanbidden God omdat Hij God is, niet omdat wij iets wel of niet voelen. Dan kun je je handen opheffen, al zou je het liefst in een hoekje wegkruipen. Dan kun je zelfs dansen, ook al heb je lood in je schoenen."
Emo-types?
Aanbidding of worship is heus niet alleen voor gevoelsmensen of emo-types. Dat wil niet zeggen dat er geen blokkades kunnen zijn. Hoewel Johan Bronsveld in de charismatische kring is opgevoed en grootgebracht, heeft hij perioden meegemaakt dat hij de zangdienst als er vervelend ervoer. "Ik was 23 jaar en bekeek onze manier van geloofsbeleving heel kritisch. Ik was toen blij dat de zangdienst voorbij was. Het raakte me niet van binnen." Achteraf denkt Bronsveld dat hij in feite de relatie met God kwijt was. Hoewel dat goed is gekomen, denkt Bronsveld heus wel eens dat sommige mensen overdreven doen als ze zingen. "Alleen stoor ik me daar niet aan. Wie ben ik om te oordelen hoe iemand anders z'n geloof beleeft? Het is te onbelangrijk om je daar druk over te maken."
Zo vreemd als veel reformatorische christenen in de brede zin van het woord aankijken tegen het zang- en lofprijsgedrag van hun charismatisch evangelische broeders en zusters, zo vreemd vinden zíj het weer dat reformatorische gelovigen vaak zo statisch het geloof beleven. Het argument dat ze nu eenmaal niet enthousiast kunnen zijn, veegt Bronsveld direct van tafel. "Kijk maar eens naar een voetbalwedstrijd. Dan kan het wél enthousiast." Er zijn volgens hem bepaalde blokkades die het zingen met je hart tegen kunnen houden. Als voorbeelden noemt hij bepaalde zonden die dit blokkeren zoals bitterheid of wrok. "Dan loop je emotioneel vast." Toch is werkelijke aanbidding een houding van pure overgave en gehoorzaamheid. Dát telt voor God, want Hij ziet de binnenkant aan."
"Een ander probleem is dat binnen de kerken het rationalisme domineert," heeft Graham Kendrick eens gezegd, die erg veel aanbiddingliederen heeft geschreven die over de hele wereld gezongen worden. "Het gevolg daarvan is dat mensen bang en achterdochtig worden voor ervaringen met de Heilige Geest. Dat leidt soms ál te makkelijk tot veroordeling van bepaalde manifestaties."
Sommige christenen zeggen er totaal door veranderd te zijn, anderen vrezen dat 'de wereld' de kerk wordt binnengehaald: lofprijs- en aanbiddingmuziek, inclusief gebaren, dansen, banieren en vlaggen of moderne instrumenten.
Aanbiddingsmuziek, wat is dat eigenlijk en wat is het niet? Is het een mode-
verschijnsel of een geestelijke opwekking waar iedereen voor open dient te staan? Zijn het de emoties die worden meegenomen in aantrekkelijk klinkende muziek, of werkt de Geest werkelijk door al die uitingen?
Waarom wordt het maar zo mondjesmaat toegelaten in veel kerken? Is wat men in die kerken doet dan geen aanbidding?
Wat zegt de Bijbel erover?
Hoe denk jij er over?
Discussieer mee en geef je reactie op de volgende stelling:
'Aanbiddingsmuziek is enkel een modeverschijnsel van deze tijd.'
Een 'breekje' van Breekijzertje
[Aangepast op 11/9/03 door Breekijzertje]