ABSURD
'Dus u beweert dat God een baby werd…'
De vragensteller wist niet hoe hij het ermee had. Hij fronste de wenkbrauwen, keek me verward aan en bleef bewust staan, al stonden er genoeg stoelen om op te gaan zitten. Hij bleef op veilige afstand, achter in de zaal. Toch had wat hij gehoord had zijn belangstelling gewekt. Tijdens de lezing had hij aandachtig geluisterd en zo nu en dan over zijn kin gestreken. Maar nu stond hij rechtop, met opgestoken vinger, want er brandde hem een vraag op de lippen.
'En dat Hij werd geboren in een schapenstal?'
Hij zag eruit alsof hij zojuist een berg in de omgeving had beklommen, hoedje op, wollen trui aan, dikke nylonkousen tot aan de knieën, stevige wandelschoenen. Hij klonk alsof hij zich in alle eerlijkheid afvroeg of hij zojuist een legende van bergbewoners of de waarheid van het evangelie had gehoord.
'Ja, dat is inderdaad wat ik bedoel', antwoordde de inleider.
'En u zegt dat deze baby opgroeide in een arbeidersgezin? Dat Hij nooit een boek schreef, nooit een hoge functie heeft bekleed, en Zichzelf toch de Zoon van God noemde?'
'Inderdaad.'
De inleider was Landon Saunders, van het radioprogramma Heartbeat (Hartslag). Nog nooit heb ik het verhaal van de Nazarener zo mooi horen vertellen als door hem.
'Hij ging nooit naar het buitenland op reis, woonde nooit in een paleis, en toch moeten we Hem beschouwen als de Schepper van het universum?'
'Klopt.'
Ik hoorde het aan en voelde me niet op mijn gemak. Ik kwam net uit de collegebanken en werkte als vrijwilliger mee aan de organisatie van deze serie lezingen. Ik had mijn evangelisatiegeweer geladen met uit het hoofd geleerde bijbelteksten. Maar ik kwam een levensstijl verdedigen, niet een Verlosser.
Ik had geleerd te discussiëren over ethische en dogmatische kwesties, over de hemel en de hel, maar niet over een mens.
Ik had Jezus aangenomen als mijn Heer en Heiland, maar deze vragen over zijn menselijkheid deden mijn prille geloof op zijn grondvesten schudden.
'En dan dat verhaal over de kruisiging. Werd Hij echt door zijn eigen volksgenoten verraden? Lieten zijn volgelingen Hem allemaal in de steek? Werd Hij geëxecuteerd als een ordinaire drugshandelaar?'
'Daar komt het wel op neer, ja.'
De vragensteller liet zijn hart spreken. Je kon hem dus niet afdoen als een cynicus of iemand die zichzelf zo belangrijk vond. Integendeel, hij werd er helemaal zenuwachtig van, dat hij zo in het middelpunt van de belangstelling stond. Hij had duidelijk geen ervaring in het spreken in het openbaar. Maar hij moest weten of dit verhaal echt was, dus zette hij zich over zijn verlegenheid heen.
'En na die moordpartij werd Hij in een geleend graf gelegd?'
'Inderdaad, Hij had geen eigen graf. Hij had dat trouwens ook nooit kunnen betalen.'
De eerlijkheid van de dialoog hield de aandacht van de zaal gevangen. Ik besefte dat ik getuige was van één van die zeldzame momenten waarop twee mensen echt proberen door te dringen in het heilige.
Ze stonden aan twee kanten van een diepe kloof. De een wilde van de ander de verzekering dat de enige brug over de kloof inderdaad betrouwbaar was.
Met een stem die trilde van emotie, stelde hij zijn volgende vraag, in zorgvuldig gekozen bewoordingen:
'Is het echt waar wat er geschreven staat, namelijk dat Hij na drie dagen weer uit het graf is opgestaan en daarna aan vijfhonderd mensen verschenen is?'
'Dat is echt waar.'
'U zegt dat Hij dat deed om te bewijzen dat God nog steeds van de mensen houdt, en om hen de mogelijkheid te bieden tot Hem terug te keren?'
'Inderdaad.'
Ik voelde de volgende vraag al aankomen, iedereen in de zaal voelde dat.
Hij had hem net zo goed niet hoeven te stellen.
Diep in mijn hart hoopte ik zelfs dat hij dat hij dat niet zou doen.
'Klinkt dat allemaal niet een beetje…'
Even onderbrak hij zijn zin, zoekend naar het juiste bijwoord.
'Klinkt dat allemaal niet een beetje absurd?'
Alle hoofden draaiden tegelijk in de richting van Landon.
Alle hoofden, behalve dat van mij.
Mijn hoofd duizelde, want ik was erg onrustig. Ik was gedwongen Jezus van een andere kant te bekijken.
Het christendom… absurd? De opstanding… absurd?
Mijn zondagsschool-Jezus was van het flanelbord gerukt.
Het antwoord van Landon was simpel:
'Ja, ik denk dat dit alles inderdaad absurd klinkt.'
Ik vond dat geen leuk antwoord.
Helemaal niet leuk.
Leg die man toch uit dat dit helemaal geen onzin is! Teken de bedelingen op het bord. Zet de profetieën op een rij. Zeg iets over de wet en de vervulling. Over het verbond. De verzoening. De verlossing. Dat zal de man begrijpen. Maar laat hem niet zeggen dat Gods daden absurd zijn!
Maar toen begon het me te dagen.
Wat God deed, is begrijpelijk. Je kunt begrijpen dat Jezus het offer voor onze zonden was, want er is nu eenmaal een offer nodig om de mens in het reine te brengen met God. Je kunt begrijpen dat God de Wet gebruikte om Israël te leren dat het niet zonder Gods genade kon. Je kunt begrijpen dat Jezus onze Hogepriester was. Wat God deed, kun je begrijpen. Je kunt het leren of uittekenen. Je kunt er boeken over schrijven en er een hele theologie omheen bouwen.
Maar waarom God het deed, is absoluut absurd. Als je niet aan de methode maar aan het motief denkt, dan stort je hele logische bouwwerk in elkaar. Dat soort liefde is helemaal niet logisch. Zo'n liefde kun je niet samenvatten in een preek van drie punten of in een scriptie voor het eindexamen.
Ga maar na. Duizenden jaren lang had de mens al zijn charmes en zijn kunsten aangewend om God te vriend te houden. En duizenden jaren lang had hij God vaker teleurgesteld dan verheerlijkt. Hij had alles gedaan wat hij beloofd had nooit te zullen doen. Het was een fiasco. Zelfs de heiligste held vergat zo nu en dan aan welke kant hij stond. Sommige verhalen in de Bijbel lijken meer op de avonturen van zeepiraten dan op een les uit de vakantie Bijbelschool.
Je kent die figuren immers wel… Aäron. De rechterhand van Mozes. Ooggetuige van alle plagen van Egypte. Een van de leiders van de 'Expeditie dwars door de Rode Zee'. Priester van God. Heel heilig. Heel bijzonder. Maar hij gaf wel leiding aan het gedans en gejoel van de Israëlieten rond het gouden kalf!
De zonen van Jakob. Vaders van de stammen van Israël. Achterkleinkinderen van Abraham. Heel speciaal. Maar ze vergalden wel het leven van hun jongere broer en verkochten hem naar Egypte!
David. Man naar Gods hart. Koning van de Koning. Reuzendoder en lieddichter. Maar ook de kerel die te onstuimig werd na een bad op het dak. Helaas, het bad was niet van hem. Ook de vrouw trouwens niet die hij begluurde.
En dan Simson. Achteroverliggend op de divan van Delila. Te veel drank. Parfumgeur. Schemerlampjes. Denkt: Wat is ze mooi in die kleren! Zij denkt: Nog even en ik kan met hem doen wat ik wil. Dan gaat de schaar in die mooie haren!
Adam, met zijn vijgenbladeren voor, zijn lippen nog druipend van de verboden vrucht.
Mozes, die zijn zelfbeheersing verliest en met zijn staf begint te slaan.
Koning Saul die in een kristallen bol kijkt om de wil van God te ontdekken.
Noach, die dronken en naakt in zijn tent ligt.
Zijn dat nu de uitverkorenen?
De voorvaderen van de Koning?
De uitvoerders van Gods plan?
Het is zo makkelijk om te zeggen: 'Absurd!'
Waarom stopte God er niet mee? Waarom liet Hij de aarde niet uit haar baan vliegen?
Maar toch, zelfs nadat de mensen Hem generatie na generatie in het gezicht hadden gespuwd, hield Hij nog steeds van hen. Nadat het uitverkoren volk Hem de kleren van het lijf had gerukt en het lichaam waarin Hij mens was geworden, had gegeseld, stierf Hij alsnog voor hen. Zelfs nu, nadat miljoenen mensen zichzelf welbewust hebben overgegeven aan de verlokkingen van de macht, de roem en de rijkdom, wacht Hij alsnog op hen.
Het is ook onverklaarbaar.
Daar zit ook geen greintje logica in, geen draadje redelijkheid.
Maar juist dit irrationele maakt het evangelie zo krachtig. Want alleen God kan een dergelijke liefde opbrengen.
Ik weet niet hoe het verder is afgelopen met die lastige vragensteller uit Colorado. Hij verdween net zo snel als hij gekomen was. Maar ik mag hem wel dankbaar zijn. Hij dwong me op een totaal nieuwe manier naar Jezus te kijken.
Eerst herkende ik Hem helemaal niet meer. Kennelijk zat ik nog zo vast aan die figuur in dat prachtige witte gewaad met die zilverwitte handen. Maar Hij was het. De leeuw van Juda. Hij liep weg uit het dichte bos van de theologie en de kerkelijke rituelen en ging liggen op een open plek. Zijn klauwen waren gewond. Zijn manen zaten onder het bloed. Maar Hij had iets koninklijks, iets waardoor zelfs het ruisen van de bomen stilhield.
In bloed gedrenkte koninklijke waardigheid. Een God met tranen. Een Schepper met een hart. God werd de aanfluiting van de wereld om zijn kinderen te redden.
Wat absurd om te denken dat zo'n verheven persoon, zó arm wilde worden om zo'n kostbare schat te kunnen aanbieden aan zulke ondankbare zielen.
Toch deed Hij het.
Er is maar één ding wat nog absurder is: de koppige weigering dit geschenk te aanvaarden.
1 Johannes 2:2 ‘En Hij is een verzoening voor onze zonden; en niet alleen voor de onze, maar ook voor de zonden der gehele wereld.’
Max Lucado