Zoveel kerken op Urk

[astroguy]

Uit het Friesch Dagblad van 13 Oktober 2008:

‘Kerken Urk scheuren door jacht naar status’
Lelystad - Nergens zijn zoveel kerksplitsingen geweest als op Urk. Godsdienstsocioloog dr. Durk Hak gaf er zaterdag op een symposium in Lelystad een verklaring voor. ,,Ik denk dat de belangrijkste drijfveer van de kerksplitsers of - vormers de jacht naar status is geweest.”
Hak, godsdienstsocioloog aan de Rijksuniversiteit Groningen, sprak op een symposium van de Vereniging voor Nederlandse Kerkgeschiedenis. Op de dag, in samenwerking met het Nieuw Land Erfgoedcentrum en de Vrienden van Schokland, werd het boek Een machtig arbeidsveld. De opbouw van het kerkelijk leven in de Noordoostpolder gepresenteerd.
De titel van het boek verwijst naar een uitspraak van Piet van ’t Zet, een van de pioniers in 1944 in de Noordoostpolder. De polder was niet alleen de nieuwe grond, maar het gebied was ook een geestelijk arbeidsveld. Een machtige uitdaging voor de kerk.
In het boek wordt teruggekeken naar hoe mensen in de polder de tijd vonden om een eigen bedrijf te stichten en ook nog hart en ziel gaven voor de stichting van nieuwe kerken, christelijke scholen en tal van andere instellingen op levensbeschouwelijke grondslag.
Rien Bogard noemt het in het boek opvallend dat ‘de vele kerkscheuringen op Urk dateren van ná de drooglegging van de polder’. ‘Tot het moment van de drooglegging waren er drie kerkgenootschappen op Urk. Na de drooglegging veranderde de kerkelijke kaart aanmerkelijk. Vooral in de jaren zestig en zeventig van de vorige eeuw deden zich grote verschuivingen voor, niet van behoudend naar modern, maar tussen de kerkgenootschappen onderling’. Het behoudende karakter van de kerken bleef bewaard. Moderne theologische opvattingen kregen op Urk geen ruimte, aldus Bogard.
Persoonsgebonden

De afsplitsingen waren ook meer persoonsgebonden dan leergebonden en ontstonden vanuit de plaatselijke kerk zelf. ‘Steeds zien we op Urk, na de Tweede Wereldoorlog, kerken ontstaan - los van landelijke ontwikkelingen - waarbij bekende Urkers of dominerende kerkenraadsleden een leidende rol vervullen’.
Godsdienstsocioloog Hak is het daarmee eens. De Reformatie op Urk begon betrekkelijk laat, zo schetste de oud-Lemster in zijn lezing.. ,,In de zeventiende eeuw, 1628. En de gereformeerde leer kreeg ook niet veel aanhang. Urk was lang een rooms eiland.”
De Afscheiding in 1836 verliep voorspoediger. ,,Waren er in 1836 31 leden, tien jaar later waren het er al 720. Dat wil zeggen: een groei van ruim 60 procent. De Doleantie van 1886 ondervond op Urk geen weerklank. Wel besloten de afgescheidenen zich in 1892 aan te sluiten bij het nieuwe verband van Gereformeerde Kerken in Nederland.” Maar toen kwamen de splitsingen, want ,,niet iedereen deed mee”. Er werd in 1895 al een Christelijke gereformeerde kerk gesticht, even later een Nederlandse Hervormde Gemeente. Zo groeide het aantal kerken gestaag, zeker ook door de Vrijmaking en scheuringen in de jaren zestig en zeventig.
Volle Evangelie Gemeente

Met de vorming van de Protestantse Kerk in Nederland, volgde er weer een scheuring van mensen die niet meewilden met die fusiekerk. Anno 2008 zijn er tal van kerken: van Gereformeerde Gemeente in Nederland tot Volle Evangelie Gemeente De Morgenster, somde Hak op.
Volgens Hak is de diepste achtergrond de jacht naar status geweest. ,,In de economische sfeer levert veel bezit, het uitoefenen van een bepaald beroep en goed vakmanschap status op. De visserij was in de economische sfeer de bron bij uitstek van aanzien en respect.” Ook na de totstandkoming van de Noordoostpolder bleef men veelal op Urk werken en de Urkers waren dus voor de status in de economische sfeer, aangewezen op Urk. ,,Maar de bevolking was gigantisch gegroeid en het aantal vissers nam relatief gezien af.”
Dat betekent volgens Hak dat andere bronnen van status gezocht moesten worden door de niet- en oud-vissers. Dat kon door de politiek, maar ook door de godsdienst. Naast het ambt van predikant waren de kerkelijke ambten van ouderling en diaken voor leken toegankelijk. ,,In een orthodox protestantse religieuze organisatie levert in het bijzonder het ouderlingschap prestige op. Er wordt geschreven over de dubbele eer die ouderlingen moet worden bewezen.”
Ruziemaker

Hak is van mening, omdat er natuurlijk te weinig statusposities waren in vergelijking met de toename van de bevolking, dat er bewust splitsingen geforceerd werden. Op die manier stond de ‘ruziemaker’ ook nog eens in de publieke belangstelling. Hij zei te begrijpen dat op zo'n boude bewering natuurlijk tegenwerpingen komen. Betrokkenen zullen zeggen dat de conflicten gingen om 'de zaak' zelf en niet om de eer. ,,Dat zou kunnen. Behalve status zoeken mensen ook gedragsbevestiging. Ze willen het goed doen in de ogen van anderen die belangrijk zijn. Relevante anderen kunnen ook hun geweten of God zijn. De splitsers en vormers van nieuwe kerken zullen dan ook zeggen dat het hen om de waarheid en Gods wil ging. Dat zou kunnen, maar ook dan is het resultaat dat ze langdurig in de (plaatselijke) belangstelling staan en eventueel allerlei commissie bemensen en ambten verkrijgen.”

[refo]

Bogerd heet die man. Niet Bogard.

[astroguy]

Als er 2 kerken van de PKN (Herv. en Geref.) zijn,
1 Herst. Herv. Kerk
1 Chr. Geref. Kerk
1 Geref. Gem.
1 Geref. in Ned
1 Oud Geref. Gem.
1 Geref. (vrijgem.)

dan, zou je denken, dat er voldoende keuze is..

Er zijn eigenlijk twee verschillende HHK op URK en 3 verschillende CGK. Dan is er nog een Nederlands Gereformeerde Kerk en een Vrije Gereformeerde Gemeente.

[Herman]

Er zijn eigenlijk twee verschillende HHK op URK en 3 verschillende CGK. Dan is er nog een Nederlands Gereformeerde Kerk en een Vrije Gereformeerde Gemeente.

3 Cgk-gemeenten met iets van 4.500 man? Zou je zo 9 gemeentes van kunnen maken. Dat is toch niet erg?

[astroguy]

3 Cgk-gemeenten met iets van 4.500 man? Zou je zo 9 gemeentes van kunnen maken. Dat is toch niet erg?

Ik denk dat het in werkelijkheid te maken heeft met verschillende ligging. Een CGK ontstaan in 1894 die nu in de Bewaar het Pand beweegt, een ontstaan uit de GKN in 1976 en dan een ontstaan nadat de PKN gevormd was in 2004, overigens ook uit de GKN.

[Ariene]

dan, zou je denken, dat er voldoende keuze is..

Er zijn eigenlijk twee verschillende HHK op URK en 3 verschillende CGK. Dan is er nog een Nederlands Gereformeerde Kerk en een Vrije Gereformeerde Gemeente.

Ik denk dat het in werkelijkheid te maken heeft met verschillende ligging. Een CGK ontstaan in 1894 die nu in de Bewaar het Pand beweegt, een ontstaan uit de GKN in 1976 en dan een ontstaan nadat de PKN gevormd was in 2004, overigens ook uit de GKN.

Toch denk ik niet dat het zo afgebakend is.
Je merkt vaker dat ook al betreft het 3 kerken van dezelfde genootschap dat de liggingen onbedoeld soms wat anders liggen.
Ik heb dat zelf binnen de Hervomd GB ook meegemaakt. We hadden 3 wijkgemeente die uiteindelijk allen een andere ligging hadden.
een iedere predikant trekt uiteindelijk toch een beetje zijn eigen publiek.
Nu gaat Ds. Korving naar Urk, dus qua ligging niet echt afwijkend van Van Middelkoop, wellicht iets meer met Ds. Van Heteren.

Wat ik overigens erg mooi op Urk vind is dat in alle kerken van alle genootschappen wordt opgelezen wie er overleden zijn.
Dus in de herv. kerk word ook afgelezen als er iemand uit de GG is overleden.

[Johannes 3:16]

Toch denk ik niet dat het zo afgebakend is.
Je merkt vaker dat ook al betreft het 3 kerken van dezelfde genootschap dat de liggingen onbedoeld soms wat anders liggen.
Ik heb dat zelf binnen de Hervomd GB ook meegemaakt. We hadden 3 wijkgemeente die uiteindelijk allen een andere ligging hadden.
een iedere predikant trekt uiteindelijk toch een beetje zijn eigen publiek.
Nu gaat Ds. Korving naar Urk, dus qua ligging niet echt afwijkend van Van Middelkoop, wellicht iets meer met Ds. Van Heteren.

Wat ik overigens erg mooi op Urk vind is dat in alle kerken van alle genootschappen wordt opgelezen wie er overleden zijn.
Dus in de herv. kerk word ook afgelezen als er iemand uit de GG is overleden.

Hoe kan de ligging nu anders zijn als je dezelfde dominees beroept? > Maranatha/Schuilplaats en Eben-Haëzer/Pniël hebben beide ds. Uitslag en ds. C.P. de Boer beroepen...

[Ariene]

Toch denk ik niet dat het zo afgebakend is.
Je merkt vaker dat ook al betreft het 3 kerken van dezelfde genootschap dat de liggingen onbedoeld soms wat anders liggen.
Ik heb dat zelf binnen de Hervomd GB ook meegemaakt. We hadden 3 wijkgemeente die uiteindelijk allen een andere ligging hadden.
een iedere predikant trekt uiteindelijk toch een beetje zijn eigen publiek.
Nu gaat Ds. Korving naar Urk, dus qua ligging niet echt afwijkend van Van Middelkoop, wellicht iets meer met Ds. Van Heteren.

Wat ik overigens erg mooi op Urk vind is dat in alle kerken van alle genootschappen wordt opgelezen wie er overleden zijn.
Dus in de herv. kerk word ook afgelezen als er iemand uit de GG is overleden.

Hoe kan de ligging nu anders zijn als je dezelfde dominees beroept? > Maranatha/Schuilplaats en Eben-Haëzer/Pniël hebben beide ds. Uitslag en ds. C.P. de Boer beroepen...

Ik heb alle drie de kerken bezocht op Urk, en ze hebben allen een andere uitstraling.
Dat ligt allereerst aan de bezoekers, daarnaast ook aan de predikanten (3 kerken 6 predikanten)

Maranatha en Pniël liggen dan wel dichterbij elkaar dan Ichtus, maar dat ligt meer aan de gemeente dan aan de predikant .
Dit heeft wellicht ook te maken met de achtergrond van de gemeente.

Toch zou Ds. van Heteren niet echt passen in Ichtus.
PPFFFF wat triest eigenlijk allemaal...

Ik denk dat de breedte van de CGK predikanten daar aardig vertegenwoordigd is.

[freek]

Ik denk dat de breedte van de CGK predikanten daar aardig vertegenwoordigd is.

Vraag ik me af. Ik denk dat je 'linkerzijde' van de CGK in Urk niet echt aanwezig is.

[astroguy]

Ik denk dat de breedte van de CGK predikanten daar aardig vertegenwoordigd is.

Vraag ik me af. Ik denk dat je 'linkerzijde' van de CGK in Urk niet echt aanwezig is.

Ik denk dat op Urk in elke kerk de "linkerzijde" ontbreekt. Bijv. de GKN op Urk was altijd tegen de vrouw in het ambt ook al was dat landelijk in de GKN wel toegestaan. Ook de andere kerken van Urk staan in hun respectievelijke kerkverbanden vaak bekend als conservatief, rechtst of hoe je het ook maar wil noemen. Toch is er een veelheid van kerken die elders bijna niet voorkomt (behalve misschien Rijssen). En het artikel waar dit onderwerp dus begonnen is, vraagt juist aandacht daarvoor waarom dat juist op Urk zo kon gebeuren.

[Ariene]

Ik denk dat de breedte van de CGK predikanten daar aardig vertegenwoordigd is.

Vraag ik me af. Ik denk dat je 'linkerzijde' van de CGK in Urk niet echt aanwezig is.

Ik denk dat op Urk in elke kerk de "linkerzijde" ontbreekt. Bijv. de GKN op Urk was altijd tegen de vrouw in het ambt ook al was dat landelijk in de GKN wel toegestaan. Ook de andere kerken van Urk staan in hun respectievelijke kerkverbanden vaak bekend als conservatief, rechtst of hoe je het ook maar wil noemen. Toch is er een veelheid van kerken die elders bijna niet voorkomt (behalve misschien Rijssen). En het artikel waar dit onderwerp dus begonnen is, vraagt juist aandacht daarvoor waarom dat juist op Urk zo kon gebeuren.

Wellicht dan van rechts tot over het midden...
In Ichtus komen regelmatig predikanten die in onze kerken niet gevraagd worden.

Maar dan nu over de verdeeldheid.
Urk heeft 18.000 inwoners. 90% is kerkelijk lid dus 16.200 leden.
Is het dan vreemd dat er ook zo veel verschillende kerken zijn?
En wat willen we dan. Daar ook een nieuwe Megakerk bouwen?

Op dit forum zijn we met minder en is de verdeeldheid wellicht nog groter.

In de meeste gevallen leven de bewoners van alle kerken daar in goede harmonie met elkaar.
Laten we dan maar geduldig wachten tot er straks in alle volmaaktheid één kerk zal zijn.

[Oude-Waarheid]

Op dit forum zijn we met minder en is de verdeeldheid wellicht nog groter.

Misschien komt dit omdat we niet allen behoren tot de doelgroep
van dit forum (zie forumregels)

[J.C. Philpot]

Op dit forum zijn we met minder en is de verdeeldheid wellicht nog groter.

Misschien komt dit omdat we niet allen behoren tot de doelgroep
van dit forum (zie forumregels)

Die verdeeldheid is net zo goed groot onder hen die wel tot de doelgroep behoren.

[Gijs83]

Toch denk ik niet dat het zo afgebakend is.
Je merkt vaker dat ook al betreft het 3 kerken van dezelfde genootschap dat de liggingen onbedoeld soms wat anders liggen.
Ik heb dat zelf binnen de Hervomd GB ook meegemaakt. We hadden 3 wijkgemeente die uiteindelijk allen een andere ligging hadden.
een iedere predikant trekt uiteindelijk toch een beetje zijn eigen publiek.
Nu gaat Ds. Korving naar Urk, dus qua ligging niet echt afwijkend van Van Middelkoop, wellicht iets meer met Ds. Van Heteren.

Wat ik overigens erg mooi op Urk vind is dat in alle kerken van alle genootschappen wordt opgelezen wie er overleden zijn.
Dus in de herv. kerk word ook afgelezen als er iemand uit de GG is overleden.

Hoe kan de ligging nu anders zijn als je dezelfde dominees beroept? > Maranatha/Schuilplaats en Eben-Haëzer/Pniël hebben beide ds. Uitslag en ds. C.P. de Boer beroepen...

Ik heb alle drie de kerken bezocht op Urk, en ze hebben allen een andere uitstraling.
Dat ligt allereerst aan de bezoekers, daarnaast ook aan de predikanten (3 kerken 6 predikanten)

Maranatha en Pniël liggen dan wel dichterbij elkaar dan Ichtus, maar dat ligt meer aan de gemeente dan aan de predikant .
Dit heeft wellicht ook te maken met de achtergrond van de gemeente.

Toch zou Ds. van Heteren niet echt passen in Ichtus.
PPFFFF wat triest eigenlijk allemaal...

Ik denk dat de breedte van de CGK predikanten daar aardig vertegenwoordigd is.

Ik heb wel eens horen zeggen(of het waar is weet ik niet), dat zwaarste Christelijke Gereformeerden nog 'zwaarder' zijn als bv. de Ger.Gem.in Rijssen. Nou ik heb een keer Ds.Egas(die heeft in/op Urk gestaan), die vond ik idd. aardig vergelijkbaar met Ds.van Dieren, maar dat is mijn indruk van dat moment.

[freek]

Nou Gijs, dan zou ik toch nog eens beter luisteren als ik jou was. Ik denk overigens dat dominee Van Heteren wel redelijk te vergelijken is met een doorsnee Gergem-dominee. Maar goed, wat maakt het eigenlijk uit