Wat is inlegkunde?

[sweelinck 25]

Gisteren had ik een discussie met iemand, die zei dat hij had gehoord in preken bij bijv. Fillipus en de Kamerling, De stokbewaarder van Fillipien de moordenaar aan het kruis, dat verschillende Ds. zeiden dat de moordenaar(om er één uit te nemen) zijn zonde had beleeft. Deze noemde dat inlegkunde.

Maar dit is toch hoe de Heere werkt. Of niet? Als we geen zonde kennen, hebben we ook geen Borg nodig voor onze ziel. Dus als ook deze mensen bekeert werden hebben ze dit toch ook ingeleefd. Dat is toch geen inlegkunde?

[Sola Scriptura]

inlegkunde, is het electiseren van Bijbelverzen om jouw doctrine te onderbouwen.
vaak komt er geen wetenschappelijke exegese en hermeneutiek bij kijken.

Het is de Bijbel laten buikspreken.

[Marco]

Inlegkunde is dat je probeert dingen uit de tekst te halen die er niet in zitten. Maakt niet uit of die dingen waar zijn of niet.
In de voorbeelden die je noemt: Van de stokbewaarder en van de kamerling staat nergens dat ze hun zonden hadden beleefd - en ook van de moordenaar niet met zoveel woorden. Of de Here nu zo werkt of niet, op grond van deze geschiedenissen kun je dat niet stellen. Dan moet je het ook niet in zo'n geschiedenis proberen te leggen.

De inlegkunde wordt vooral heel sterk als je stelt: "Dus als .. hebben ze dit ook ingeleefd". Je hebt ooit de conclusie getrokken dat men het ingeleefd moet hebben en legt dat vervolgens in deze geschiedenissen. Terwijl het er dus niet in zit.

[Marnix]

De voorbeelden lijken me op zich geen inlegkunde, zolang er niet wordt ingevuld hoe ze het precies beleefd hebben enzo. Ellendekennis en dus ook zondebesef zijn onmisbaar bij een gelovige.

[Jo-Ann]

Gisteren had ik een discussie met iemand, die zei dat hij had gehoord in preken bij bijv. Fillipus en de Kamerling, De stokbewaarder van Fillipien de moordenaar aan het kruis, dat verschillende Ds. zeiden dat de moordenaar(om er één uit te nemen) zijn zonde had beleeft. Deze noemde dat inlegkunde.

Maar dit is toch hoe de Heere werkt. Of niet? Als we geen zonde kennen, hebben we ook geen Borg nodig voor onze ziel. Dus als ook deze mensen bekeert werden hebben ze dit toch ook ingeleefd. Dat is toch geen inlegkunde?

mwah dit schaar ik nog niet onder inlegkunde...
'k heb er niet zoveel verstand van, maar heb wel eens iets gehoord over verhaal van barmhartige samaritaan. Alle onderdelen uit de gelijkenis werden vergeestelijkt: de weg, de moordenaars, de man die daar lag, de leviet, de priester, de samaritaan, de ezel, de herberg, enz. Alles stelde wat voor in het geestelijk leven. Ik denk dat je dan kan spreken van inlegkunde. Ik kan helaas niet benoemen wat alles voor zou moeten stellen.
Aan de andere kant weet ik dat ds. Van Reenen ook die kant soms wat opgaat en toch lees ik hem heel graag. Ik wil dus niet alles wegvegen, maar kan het gevaar wel zien.

[Mister]

Dat hoeft ook niet altijd bij een gelijkenis, het is geen allegorie namelijk.

[Hendrikus]

Is er verschil tussen inlegkunde en vergeestelijken?
Dan hooguit een flinterdun onderscheid.
Ik herinner me leespreken over het boek Ruth waarin zoveel werd vergeestelijkt, uit alles was wel een les te leren voor het geestelijke leven - ik werd er moe van en vroeg me af: man, waar haal je het vandáán?
Of die prekenserie over de tabernakeldienst waarin elk striklisje en gouden haakje afzonderlijk een geestelijke betekenis had. Daar zijn we snel afgehaakt.

[jvdg]

Is er verschil tussen inlegkunde en vergeestelijken?
Dan hooguit een flinterdun onderscheid.
Ik herinner me leespreken over het boek Ruth waarin zoveel werd vergeestelijkt, uit alles was wel een les te leren voor het geestelijke leven - ik werd er moe van en vroeg me af: man, waar haal je het vandáán?
Of die prekenserie over de tabernakeldienst waarin elk striklisje en gouden haakje afzonderlijk een geestelijke betekenis had. Daar zijn we snel afgehaakt.

Waarom snel afgehaakt?
't Is niet eenvoudig, maar het is opgenomen in de Bijbel.
Het heeft betekenis.
Waarom zouden de predikers dat moeten negeren?

[Mister]

Is er verschil tussen inlegkunde en vergeestelijken?
Dan hooguit een flinterdun onderscheid.
Ik herinner me leespreken over het boek Ruth waarin zoveel werd vergeestelijkt, uit alles was wel een les te leren voor het geestelijke leven - ik werd er moe van en vroeg me af: man, waar haal je het vandáán?
Of die prekenserie over de tabernakeldienst waarin elk striklisje en gouden haakje afzonderlijk een geestelijke betekenis had. Daar zijn we snel afgehaakt.

Waarom snel afgehaakt?
't Is niet eenvoudig, maar het is opgenomen in de Bijbel.
Het heeft betekenis.
Waarom zouden de predikers dat moeten negeren?

Er is natuurlijk wel een verschil tussen betekenis hebben en over-vergeestelijken

[Hendrikus]

Is er verschil tussen inlegkunde en vergeestelijken?
Dan hooguit een flinterdun onderscheid.
Ik herinner me leespreken over het boek Ruth waarin zoveel werd vergeestelijkt, uit alles was wel een les te leren voor het geestelijke leven - ik werd er moe van en vroeg me af: man, waar haal je het vandáán?
Of die prekenserie over de tabernakeldienst waarin elk striklisje en gouden haakje afzonderlijk een geestelijke betekenis had. Daar zijn we snel afgehaakt.

Waarom snel afgehaakt?
't Is niet eenvoudig, maar het is opgenomen in de Bijbel.
Het heeft betekenis.
Waarom zouden de predikers dat moeten negeren?

Heb ik gezegd dat ze het moeten negeren dan?
Nee!
Ik haakte af vanwege het feit dat ze er van alles bij verzonnen. Daar kan ik niet zo goed tegen.

[freek]

Gisteren had ik een discussie met iemand, die zei dat hij had gehoord in preken bij bijv. Fillipus en de Kamerling, De stokbewaarder van Fillipien de moordenaar aan het kruis, dat verschillende Ds. zeiden dat de moordenaar(om er één uit te nemen) zijn zonde had beleeft. Deze noemde dat inlegkunde.

Maar dit is toch hoe de Heere werkt. Of niet? Als we geen zonde kennen, hebben we ook geen Borg nodig voor onze ziel. Dus als ook deze mensen bekeert werden hebben ze dit toch ook ingeleefd. Dat is toch geen inlegkunde?

Jouw posting geef eigenlijk gelijk al het probleem aan. 'Maar dit is toch...'? Je geeft hier jou vooronderstelling aan, die je eigenlijk op de gedeelten over de kamerling en de stokbewaarder toepast. 'Het kan toch eigenlijk niet anders dan dat de kamerling dit en dat beleeft moet hebben', zoiets... Misschien hebben ze het wel beleeft. En het feit dat de stokbewaarder op punt stond om zelfmoord te plegen geeft ook wel iets te denken. Maar de meeste afkeer tegen dit soort uitleggingen komt waarschijnlijk voort uit het feit dat uit deze geschiedenissen allerlei geestelijke standen worden geperst. En dan is het zéker inlegkunde

[Ethan]

.... zeiden dat de moordenaar(om er één uit te nemen) zijn zonde had beleeft. Deze noemde dat inlegkunde.

Tsja, de man riep uit: "Lieve heren, wat moet ik doen, opdat ik zalig worde?" Mag ik daaruit concluderen dat die man wist dat hij rampzalig was? En er door het werk van de Heilige Gees achtergekomen was waarom hij rampzalig was? Of is dat ook inlegkunde?

[aritha]

.... zeiden dat de moordenaar(om er één uit te nemen) zijn zonde had beleeft. Deze noemde dat inlegkunde.

Tsja, de man riep uit: "Lieve heren, wat moet ik doen, opdat ik zalig worde?" Mag ik daaruit concluderen dat die man wist dat hij rampzalig was? En er door het werk van de Heilige Gees achtergekomen was waarom hij rampzalig was? Of is dat ook inlegkunde?

Het staat er niet met zoveel woorden.
Hij wilde zelfmoord plegen om hij anders toch gedood zou worden (omdat hij dacht dat er gevangenen ontsnapt waren - daar staat de doodstraf op).
Hij heeft gezien hoe gelukkig (zalig) Paulus en zijn medezendeling waren en hij verlangde er naar om ook zo gelukkig te worden.
Of is dit ook inlegkunde?

[JolandaOudshoorn]

.... zeiden dat de moordenaar(om er één uit te nemen) zijn zonde had beleeft. Deze noemde dat inlegkunde.

Tsja, de man riep uit: "Lieve heren, wat moet ik doen, opdat ik zalig worde?" Mag ik daaruit concluderen dat die man wist dat hij rampzalig was? En er door het werk van de Heilige Gees achtergekomen was waarom hij rampzalig was? Of is dat ook inlegkunde?

Het staat er niet met zoveel woorden.
Hij wilde zelfmoord plegen om hij anders toch gedood zou worden (omdat hij dacht dat er gevangenen ontsnapt waren - daar staat de doodstraf op).
Hij heeft gezien hoe gelukkig (zalig) Paulus en zijn medezendeling waren en hij verlangde er naar om ook zo gelukkig te worden.
Of is dit ook inlegkunde?

Nee, dat wordt het als je deze geschiedenis gaat vergeestelijken.

[gravo]

Nu ik er goed over nadenk, ben ik eigenlijk best wel voor "inlegkunde".

Het is namelijk precies het tegenovergestelde van waar ik zo'n hekel aan heb, nl. de letterlijke uitleg van de Bijbel. In die laatse methode wordt net gedaan alsof de Bijbel een door en door inzichtelijk boek is, waarvan direkt de bedoeling duidelijk is: "het staat er toch?" Die letterlijkheid heeft voor tal van ontsporingen geleid. Op den duur is die letterlijkheid zo'n alles dominerende must, dat er allerlei kunstgrepen moeten worden uitgehaald om de letterlijke betekenis van een bijbeltekst overeind te houden.

Ik zou pleiten voor het uitgangspunt, dat een tekst meerdere lagen van betekenis heeft. De eerste betekenislaag zou in sommige gevallen een letterlijke (historische of concrete) betekenis kunnen hebben (lang niet altijd).

In de meeste gevallen echter zijn de bijbelteksten zelf al verhalen, gedichten, visioenen, gebeden, profetieen of andere literaire genres. In dat geval moeten we al direkt gespitst zijn op de verbeelding, die hierin aan de orde is. Apocalypsen, dromen, gelijkenissen...ze zitten boordevol symboliek, uitbeelding en voorbeelden. Allegoriseren is dus inherent aan de Bijbel.

Daarom: inlegkunde klinkt op het eerste gezicht heel fout, maar als je er even over nadenkt: de Bijbel staat helemaal niet toe, dat we de teksten anders zouden interpreteren dan voorbeelden, vergeestelijkingen, allegoriseringen. "de steensrots is Christus" om maar eens een onverdacht en overduidelijk voorbeeld te geven.

Inlegkunde is dan de kunde om aan een rijke tekst nieuwe betekenissen te geven. Er is niet één bedoeling, niet één betekenis, niet één uitleg mogelijk. Nee, door de tijden heen staan de bijbelse teksten toe, dat ze steeds opnieuw begrepen, geinterpreteerd en gebruikt en toegepast worden.

Ook het opdringen van een op grond van de Bijbel geconstrueerd theologisch systeem (terug ) op de bijbelteksten zie ik als een verfoeiljike letterlijke lezing van de Bijbel. Want dan moet elke Bijbelverhaal opeens buigen voor een systeem, dat soms duizenden jaren later gemaakt is. We projecteren onze eigen subjectieve samenhang, die we in de Bijbel zien, terug op alle teksten van de Bijbel.

Liever dus: inlegkunde. Geef betekenis aan de tekst, die voor je ligt. Het mag best een andere betekenis zijn, dan die welke generaties vóór jou aan de tekst gegeven hebben.

Dat allegoriseren heeft trouwens hele goede en oude papieren. Verdiep je eens in de joodse bijbeluitleg: Targumim, Talmoed. Of lees eens iets over de Vroege Kerk, die voor de taak stond om het volstrekt nieuwe inzicht, dat Jezus de Messias was terug in het Oude Testament te moeten inlezen (Origenes is een kamioen op dit gebied, maar alle vroege christelijke schrijvers en kerkvaders gebruikten de allegorie).

gravo