Dit artikel is te vinden in "Kerk en Muziek", jaargang 56, nummer 2.
Helaas bevat dit artikel een aantal taalfouten en een inhoudelijke fout. Dries van Velden heet in werkelijkheid Dries van Zomeren.
40 jaar organist in Scheveningen
40 jaar organist in Scheveningen
Dit artikel is te vinden in "Kerk en Muziek", jaargang 56, nummer 2.
Helaas bevat dit artikel een aantal taalfouten en een inhoudelijke fout. Dries van Velden heet in werkelijkheid Dries van Zomeren.
Ik heb er altijd grote moeite als organisten zolang aan blijven. Ik zie het bij ons in de gemeente. De (twee zeer matige) organisten zijn niet van die bank af te trappen... en maar harken...
Er is genoeg jeugd met talent... en komt zo helaas niet aan de bak. Waarbij er enkele zijn die zeker meer kwaliteiten bezitten als de huidige.
Ik pleit voor een roulatie. Een jaar of 5 organist, dan weer een solliciatieronde. Krijgt de jeugd ook een kans.
Er is genoeg jeugd met talent... en komt zo helaas niet aan de bak. Waarbij er enkele zijn die zeker meer kwaliteiten bezitten als de huidige.
Ik pleit voor een roulatie. Een jaar of 5 organist, dan weer een solliciatieronde. Krijgt de jeugd ook een kans.
:shock:BJD schreef:Ik heb er altijd grote moeite als organisten zolang aan blijven. Ik zie het bij ons in de gemeente. De (twee zeer matige) organisten zijn niet van die bank af te trappen... en maar harken...
Er is genoeg jeugd met talent... en komt zo helaas niet aan de bak. Waarbij er enkele zijn die zeker meer kwaliteiten bezitten als de huidige.
Ik pleit voor een roulatie. Een jaar of 5 organist, dan weer een solliciatieronde. Krijgt de jeugd ook een kans.
Tja, Bach wisselde ook nog weleens van standplaats, maar niet vanwege "harken" ofzo.....
Laat die jeugd zich eerst maar bewijzen, dan komen ze er echt wel.
Mozart kwam er als musicus uiteindelijk ook, maar is al jong opgebrand (om welke oorzaak dan ook).
Als die kerkenraad het niet over zijn hart kan verkrijgen die twee oudgedienden te "ontslaan", waarom dan niet gewoon een paar talenten toevoegen aan het organistenbestand? Heb je ook nog eens een weekend vrij.
Voor verplichte roulatie ben ik in zijn algemeenheid niet. Zeker niet als er heel goede organisten zitten, zou ik die maar koesteren.
Overigens mag je volgens mij best blij zijn met die jeugdige talenten, die komen er heus wel. Ik heb wel de indruk dat er relatief niet al te veel jongeren meer orgel spelen. De gereformeerde gezindte heeft (gelukkig!) ook andere muziekinstrumenten ontdekt, maar dat heeft in dit geval ook een keerzijde.
Voor verplichte roulatie ben ik in zijn algemeenheid niet. Zeker niet als er heel goede organisten zitten, zou ik die maar koesteren.
Overigens mag je volgens mij best blij zijn met die jeugdige talenten, die komen er heus wel. Ik heb wel de indruk dat er relatief niet al te veel jongeren meer orgel spelen. De gereformeerde gezindte heeft (gelukkig!) ook andere muziekinstrumenten ontdekt, maar dat heeft in dit geval ook een keerzijde.
Ik wantrouw iedereen die een theologie heeft. Ware theologie ademt en loopt. (Willem Barnard)
Nou...BJD schreef:Er is genoeg jeugd met talent... en komt zo helaas niet aan de bak.
ND schreef:Een gitaar in de dienst is niet zondig
door onze redacteur Wim Houtman
Diverse kerkgenootschappen maken zich zorgen over een komend tekort aan organisten. Professionele kerkmuziekstudenten zijn er nauwelijks en ook het aantal amateurorganisten loopt terug. Is dat erg?
BARNEVELD - De Protestantse Kerk in Nederland (PKN) houdt op 6 mei in de gemeenten een speciale collecte, om ,,het vak kerkmuziek weer aantrekkelijk te maken voor beroeps- en amateurkerkmusici''. De kerk voorziet over een aantal jaren een groot tekort aan organisten (en koorleiders). Aan conservatoria studeren per jaar nog maar acht kerkmusici voor de PKN af. Maar ook in de amateursector - driekwart van de gemeentezangbeleiders is amateur - zijn jongeren nauwelijks voor orgelles te interesseren.
Onderzoeksbureau Kaski gaat onderzoek doen naar het tekort aan kerkmusici en naar knelpunten in hun werk. De vrijgemaakte Vereniging van Gereformeerde Kerkmusici overweegt ook zo'n onderzoek. Is het erg als er in de toekomst minder kerkorganisten zijn? Hoe kan een kerk zich op een komend tekort voorbereiden?
Marcel Barnard, hoogleraar liturgiek in Utrecht (kerkelijk namens de Protestantse Kerk in Nederland) en Amsterdam:
,,Principieel valt niet vol te houden dat het orgel het enige instrument is om God te prijzen. We hebben in Nederland wel een rijke orgeltraditie en veel kerkgebouwen met mooie orgels. Het zou jammer zijn als die onbespeeld bleven. Maar in Afrika is vrijwel nergens een orgel in de kerk. En gemeenten die evangelicaliseren, maken nu al meer gebruik van andere instrumenten.
Hét knelpunt vind ik dat gemeenten geen beleid voor kerkmuziek maken. Dat maakt bezig zijn met kerkmuziek niet aantrekkelijk. Wil je de lofzang gaande houden, dan moet je daarin investeren. Geld, maar ook faciliteiten en sturing. Een tekort aan organisten kan een creatieve impuls geven aan de kerkmuziek om zich te vernieuwen. Maar zonder beleid zal de vernieuwing gauw de populaire kant op gaan. Er is in het algemeen een neiging tot populariseren in de kerk. Zorgen dat er in een gemeente 'voor elk wat wils' is in de kerkmuziek - ja, dat kan een vorm van beleid zijn. Maar voor mij moet goede kerkmuziek altijd iets ongemakkelijks hebben, iets van gebrokenheid laten zien. Anders gaat ze te veel de golven van het gevoel achterna; daar waarschuwde Augustinus al voor. Zonder leiding krijg je het recht van de sterkste in de kerk en daar ben ik niet voor.''
Berend Schaaij, vrijgemaakt-gereformeerd predikant in Dronten-Zuid:
,,Wij hebben in onze gemeente al eens a capella gezongen. Dat gebeurde toen de organisten niet helemaal goed op het rooster hadden gekeken. Een basisschooldirecteur uit de gemeente trad als voorzanger op. Dat ging zo goed dat mensen zeiden: waar hebben we een orgel voor nodig? In mijn vorige gemeente heb ik het vaker meegemaakt, zonder voorzanger; dan zette ik zelf in. Ik vind zang zonder begeleiding toch te kaal. Er ontbreekt iets. Calvijn werkte destijds het orgel de kerk uit, maar daarnaar moeten we niet terugwillen.
Op school heb ik vroeger geleerd dat het orgel uit de cultuur van de kerk kwam en de piano uit de cultuur van de wereld. Dat is historisch wel zo, maar ik loop toch tegen die grenzen aan. Vroeger hoorden kerkmensen niet veel andere muziek; een orgelconcert was hét uitje. Nu kijkt de jeugd - en dan bedoel ik de leeftijdsgroep onder de veertig - veel verder om zich heen. Ze leven in een cultuur waarin geen orgel voorkomt. Willen we een kloof tussen kerk en wereld, dan moeten we bij het orgel blijven.
Ja, je kunt zeggen dat je zo de wereld laat voorschrijven wat voor muziek er in de kerk moet zijn. Ik zeg het liever andersom: er zijn veel mogelijkheden, waarom zouden we die alleen aan de wereld laten? Een gitaar is niet zondig.''
Paul Houdijk, organist van de rooms-katholieke Catharinakathedraal in Utrecht en voorzitter van de Katholieke Dirigenten- en Organistenvereniging:
,,Het aantal orgelstudenten daalt en bij orgelconcerten komt steeds minder publiek, maar ik wil niet somberen. Het is de moeite waard een tegenbeweging op gang te houden of te brengen. Op concerten speel ik muziek die aanspreekt, en dan reageren mensen toch vaak: oh, kan een orgel dat ook? Het is ook vaak onbekendheid.
Wat de kerk vooral moet doen is kerkmusici beter honoreren. Nu is het voor jongeren geen interessant beroep. Dat is een kwestie van geld, maar ook van waardering. In katholieke vieringen staat toch al vaak het koor centraal, de organist telt minder mee. En hoe vaak klagen mensen niet, of iemand pakt opeens de microfoon om dwars door het orgelspel heen een mededeling te doen. Dan denk je als organist: waar sloof ik me voor uit?''
Henk de Gelder, coördinator cursus kerkelijk orgelspel binnen de Gereformeerde Gemeenten:
,,Gelukkig is de belangstelling voor het orgel er nog in reformatorische kring. Die wordt wel minder. Ik liep vroeger alle orgelconcerten in de regio af. Jongens en meisjes groeien nu veel meer met andere instrumenten op. Het orgel staat niet meer op nummer één.
Wij verzorgen cursussen kerkelijk orgelspel: twee jaar voor getuigschrift A, dan kun je muziek spelen en gemeentezang begeleiden. En twee jaar voor getuigschrift B, dat omvat ook improviseren. Onze cursus is niet verplicht om in de Gereformeerde Gemeenten organist te worden; de keuze ligt bij plaatselijke kerken.
Een gemeente die een organist zoekt, kan ons ook vragen voor een vergelijkend examen van de kandidaten. Daar merken we wel terugloop. In een gemeente van duizend leden, met een gerenommeerd orgel, zijn dan bijvoorbeeld maar twee sollicitanten - en dan moet je niet vragen naar het niveau. Vroeger zouden het er makkelijk acht of negen zijn.
Hoe rechtser in de gereformeerde gezindte, hoe minder het organistentekort een probleem zal zijn. Ik zou het erg vinden als er een tekort zou komen. Het orgel is toch hét kerkelijk instrument. Maar niet het enige. Zet wat mij betreft gerust een groep koperblazers in de kerk. Pas hoorde ik over een trouwdienst, die werd gehouden in een zaal waar een prachtige vleugel stond. Maar nee, daar moest per se een elektronisch orgel gehuurd worden. Ik denk dat de musicus dat best anders had gewild. En de jeugd ook.'' Kerkgenootschappen maken zich zorgen over komend tekort aan organisten
Nu suggereer je twee dingen:BJD schreef:Ik heb er altijd grote moeite als organisten zolang aan blijven. Ik zie het bij ons in de gemeente. De (twee zeer matige) organisten zijn niet van die bank af te trappen... en maar harken...
Er is genoeg jeugd met talent... en komt zo helaas niet aan de bak. Waarbij er enkele zijn die zeker meer kwaliteiten bezitten als de huidige.
Ik pleit voor een roulatie. Een jaar of 5 organist, dan weer een solliciatieronde. Krijgt de jeugd ook een kans.
- de twee organisten waar dit artikel over gaat zijn matig
- jeugd komt door hun aanblijven niet aan de bak
Onze organisten blijven amateurs, maar harken doen ze toch echt niet. Je vindt het misschien vreemd, maar bij ons wordt eigenlijk niet zo over onze organisten geklaagd. Zouden ze op meer plekken moeten doen. Waarom zouden we ze dan aan de kant zetten?
Het zal je deugd doen dat we een derde organist hebben die een heel stuk jonger is (en ook niet harkt).
Bij ons in de gemeente zijn de organisten de meest besproken figuren. En ik meen altijd in het negatieve.wim schreef:Nu suggereer je twee dingen:BJD schreef:Ik heb er altijd grote moeite als organisten zolang aan blijven. Ik zie het bij ons in de gemeente. De (twee zeer matige) organisten zijn niet van die bank af te trappen... en maar harken...
Er is genoeg jeugd met talent... en komt zo helaas niet aan de bak. Waarbij er enkele zijn die zeker meer kwaliteiten bezitten als de huidige.
Ik pleit voor een roulatie. Een jaar of 5 organist, dan weer een solliciatieronde. Krijgt de jeugd ook een kans.
- de twee organisten waar dit artikel over gaat zijn matig
- jeugd komt door hun aanblijven niet aan de bak
Onze organisten blijven amateurs, maar harken doen ze toch echt niet. Je vindt het misschien vreemd, maar bij ons wordt eigenlijk niet zo over onze organisten geklaagd. Zouden ze op meer plekken moeten doen. Waarom zouden we ze dan aan de kant zetten?
Het zal je deugd doen dat we een derde organist hebben die een heel stuk jonger is (en ook niet harkt).
Een roulatie lijkt mij ook wel wat, maar wat als je er dan alleen maar kneusjes bij hebt zitten? Raak je gelijk de goede die er al was ook kwijt. Maar ja, als er geen roulatie is dan kun je niets anders dan het accepteren.
: : :x :xWij hadden bij een vergelijkend examen drie (jonge) kandidaten. En dat voor een vrij kleine gemeente.ND schreef:Een gemeente die een organist zoekt, kan ons ook vragen voor een vergelijkend examen van de kandidaten. Daar merken we wel terugloop. In een gemeente van duizend leden, met een gerenommeerd orgel, zijn dan bijvoorbeeld maar twee sollicitanten - en dan moet je niet vragen naar het niveau. Vroeger zouden het er makkelijk acht of negen zijn.
... en zo rechts zijn we nu ook weer niet...
wim schreef:Wij hadden bij een vergelijkend examen drie (jonge) kandidaten. En dat voor een vrij kleine gemeente.
Men zegt wel eens: elke gemeente krijgt de organist die ze verdient.Miepie schreef:Bij ons in de gemeente zijn de organisten de meest besproken figuren. En ik meen altijd in het negatieve.
Een roulatie lijkt mij ook wel wat, maar wat als je er dan alleen maar kneusjes bij hebt zitten? Raak je gelijk de goede die er al was ook kwijt. Maar ja, als er geen roulatie is dan kun je niets anders dan het accepteren.
Waar altijd maar kritiek is op het orgelspel, waar 't nooit goed is, zal niemand ook zin hebben om organist te worden. Daar krijgt de jeugd ook geen stimulans om voor het orgel te kiezen. Ze horen elke zondag dat gezanik over die organisten en ze denken terecht: mij niet gezien, ik ga wel piano spelen (of viool, of wat dan ook, maar vooral géén orgel!)
In een klimaat waar het orgelspel gewaardeerd wordt, krijg je ook makkelijker nieuwe organisten.
Een roulatiesysteem is heel gezond. Eenmaal benoemde organisten mogen niet op hun lauweren gaan rusten. Ze moeten blijven studeren, ze moeten hun diensten goed voorbereiden, de gemeentezang goed begeleiden.
Hoe meer de gereformeerde gezindte zich, ook op muzikaal gebied, isoleert en haar eigen subcultuurtje gaat profileren als kenmerk van het ware, des te onmogelijker wordt het echter voor een organist die kwaliteit wil leveren om hier te functioneren. Het aantal vakbekwame organisten dat inmiddels uit de rechterflank van de gereformeerde gezindte is vertrokken is schrikbarend hoog...
Waar ik eerder schreef dat je een goede organist mag koesteren, bedoelde ik natuurlijk niet dat je alles maar van hem moet accepteren, met de mantel der liefde bedekken of een soort heilige van hem maken. Vandaar dat ik het van harte eens kan zijn met deze woorden van Hendrikus.Hendrikus schreef:Een roulatiesysteem is heel gezond. Eenmaal benoemde organisten mogen niet op hun lauweren gaan rusten. Ze moeten blijven studeren, ze moeten hun diensten goed voorbereiden, de gemeentezang goed begeleiden.
Maar die heeft het m.i. over een roulatiesysteem waarbij een organist niet iedere zondag aan de beurt is, geen systeem waarbij iemand een paar jaar in dienst is en dan weer een paar jaar niet, om vervolgens weer opnieuw te moeten solliciteren en dat was wat BJD opperde. Daar ben ik het dus niet mee eens.
Ik wantrouw iedereen die een theologie heeft. Ware theologie ademt en loopt. (Willem Barnard)
Nee hoor, ik bedoelde wel degelijk het systeem waarbij een organist benoemd wordt voor bepaalde tijd. Of dat nu 2 jaar is of 4 of 5, dat is vers twee, maar in elk geval: geen benoeming voor het leven.Josephus schreef:Maar die heeft het m.i. over een roulatiesysteem waarbij een organist niet iedere zondag aan de beurt is, geen systeem waarbij iemand een paar jaar in dienst is en dan weer een paar jaar niet, om vervolgens weer opnieuw te moeten solliciteren en dat was wat BJD opperde. Daar ben ik het dus niet mee eens.
Stel: je hebt in een kerk 3 organisten. Ze krijgen allemaal een benoeming voor 3 jaar. Het systeem kan dan zo zijn dat er elk jaar een organist aftredend is. Die kan direct weer mee solliciteren voor een nieuwe "ambtstermijn", maar nieuwe kandidaten krijgen ook een kans. Via een vergelijkend examen, af te nemen door een onpartijdige en deskundige instantie, wordt de beste kandidaat benoemd. Misschien is dat wel de aftredende organist, misschien is het echter ook een "jong talent". En elk jaar treedt er een organist af, dus elk jaar is er een vergelijkend examen!
Volgens mij is dat een prima systeem, zolang er nog kandidaten zijn. Kom je in een situatie waarin de kerk allang blij is als er iemand is die nog met twee vingers "Opent uwen mond" kan spelen, dan wordt 't een ander verhaal....
Dan begreep je ik je dus verkeerd... 
:
De uitleg zoals je die geeft, is in elk geval helder. In de door jou beschreven situatie is zo'n systeem helemaal niet zo gek.
De implicatie van een systeem waarbij je dat niet doet, is inderdaad dat je een soort benoeming voor het leven krijgt en daar ben ik ook niet echt voor. Evaluatie is voor iedereen goed.
: De uitleg zoals je die geeft, is in elk geval helder. In de door jou beschreven situatie is zo'n systeem helemaal niet zo gek.
De implicatie van een systeem waarbij je dat niet doet, is inderdaad dat je een soort benoeming voor het leven krijgt en daar ben ik ook niet echt voor. Evaluatie is voor iedereen goed.
Ik wantrouw iedereen die een theologie heeft. Ware theologie ademt en loopt. (Willem Barnard)
Zijn we het toch met elkaar eensJosephus schreef:Dan begreep je ik je dus verkeerd...
De uitleg zoals je die geeft, is in elk geval helder. In de door jou beschreven situatie is zo'n systeem helemaal niet zo gek.
De implicatie van een systeem waarbij je dat niet doet, is inderdaad dat je een soort benoeming voor het leven krijgt en daar ben ik ook niet echt voor. Evaluatie is voor iedereen goed.
Bij ons is de luxe dat in onze gemeente een orgelleraar is, Leen Schippers, die voor een appel en een ei aan heel veel jeugd orgelles geeft. In onze gemeente zijn inmiddels al heel wat mannen/vrouwen die goed kunnen spelen. Alleen in het huidige systeem krijgen ze geen kans.
En wat Hendricus zeer terecht aanhaalde, "dat organisten op hun lauweren gaan rusten, weinig voorbereiden " zie ik ook gebeuren.
Daarbij komt dat ze menen te kunnen mproviseren met een registratie die week aan week het zelfde is. Herkenbaar ? :mrgreen: