NBV 2
Het sterke of zo wilt het zwakke van de Statenvertaling is dat Hebreeuwse uitdrukkingen LETTERLIJK zijn vertaald.
Zo schijnt heilige der heiligen gewoon goed vertaald de kunnen worden met: het allerheiligste. Wanneer dat nu veranderd gaat worden hebben we er een gevoel van heiligschennis bij. Terwijl dat niet zo is. Het één is Hebreeuws, het ander Nederlands.
Zoals je het Engelse 'No way' niet letterlijk met 'geen weg' zult vertalen.
Sommige uitdrukkingen uit de SV zijn echter NL spreekwoorden geworden. Ik weet niet wat daarmee gedaan wordt.
Zo is er de uitdrukking: breid dan uw vleugel uit over uw dienstmaagd.
De hebreeuwse uitdrukkig 'vleugel uitbreiden' betekent domweg: ontferm u. En uw dienstmaagd. In de huidige context zou je al gauw kunnen denken dat het om een niet aanwezige tweede vrouw zou gaan. We hebben het niet over onszelf in de derde persoon (hoewel...). De preciese uitdrukking wordt in het Nederlands: ontferm u over mij.
Inderdaad, de vleugel is weg en de dienstmaagd. Maar dit bedoelde Ruth wel.
Maar ik neem niemand kwalijk dat hij of zij de SV blijft lezen. Ik heb begrepen dat je je wat dat betreft in illuster gezelschap bevindt.
Als je maar wel begrijpt wat er staat. Ik lees zelf ook (uiteraard) de SV. Maar soms denk ik wel eens: wat staat dat raar en dan brengt een andere vertaling uitkomst.
Zo schijnt heilige der heiligen gewoon goed vertaald de kunnen worden met: het allerheiligste. Wanneer dat nu veranderd gaat worden hebben we er een gevoel van heiligschennis bij. Terwijl dat niet zo is. Het één is Hebreeuws, het ander Nederlands.
Zoals je het Engelse 'No way' niet letterlijk met 'geen weg' zult vertalen.
Sommige uitdrukkingen uit de SV zijn echter NL spreekwoorden geworden. Ik weet niet wat daarmee gedaan wordt.
Zo is er de uitdrukking: breid dan uw vleugel uit over uw dienstmaagd.
De hebreeuwse uitdrukkig 'vleugel uitbreiden' betekent domweg: ontferm u. En uw dienstmaagd. In de huidige context zou je al gauw kunnen denken dat het om een niet aanwezige tweede vrouw zou gaan. We hebben het niet over onszelf in de derde persoon (hoewel...). De preciese uitdrukking wordt in het Nederlands: ontferm u over mij.
Inderdaad, de vleugel is weg en de dienstmaagd. Maar dit bedoelde Ruth wel.
Maar ik neem niemand kwalijk dat hij of zij de SV blijft lezen. Ik heb begrepen dat je je wat dat betreft in illuster gezelschap bevindt.
Als je maar wel begrijpt wat er staat. Ik lees zelf ook (uiteraard) de SV. Maar soms denk ik wel eens: wat staat dat raar en dan brengt een andere vertaling uitkomst.--------------
Voorts ben ik van mening dat portretten van oudvaders, reformatoren en andere theologen niet zouden moeten worden toegestaan als avatar.
Voorts ben ik van mening dat portretten van oudvaders, reformatoren en andere theologen niet zouden moeten worden toegestaan als avatar.
In de vertaling 'allerheiligste' kan ik goed meegaan.
Maar 'breid uw vleugelen uit' is ongetwijfeld ook in het hebreeuws beeldspraak. Dan is de betekenis van de beeldspraak ongetwijfeld: "ontferm u" maar volgens mij moet niet de beeldspraak vertaald worden, maar alleen de taal waarin de beeldspraak is geschreven.
Wat mij betreft mag er in een vertaling bij een beeldspraak die geen associaties oproept bij het volk waarvoor vertaald wordt best een andere beeldspraak worden geplaatst.
Zo vertelde een vertaler mij dat hij voor een volk vertaalde dat geen 'sneeuw' kende. "Was mij witter dan sneeuw" heeft dan geen betekenis voor dat volk. Dan moet er iets anders voor 'sneeuw' worden bedacht, dat ook spierwit is.
Ook wat betreft het 'uw dienstmaagd' ben ik het niet met je eens. Ongetwijfeld bedoelt Ruth daar zichzelf mee, maar ze zet zichzelf daarmee ook in een positie ten opzichte van de persoon tegen wie ze spreekt. Het is niet: "Bescherm mij" maar "Bescherm mij, die ondergeschikt is aan u." Oftewel, het is een roep naar boven. Het is geen vriend die aan z'n vriend vraagt om hulp. Maar een ondergeschikte die dat aan een belangrijker persoon doet. En dat ook erkent.
Kortom, Als iets wordt bedoelt in de Bijbel wil dat nog niet zeggen dat je dan de formulering moet aanpassen.
Als ik een gedicht schrijf voor mijn vrouw (bijna sinterklaas!) met daarin een regel als: "Je ogen zijn als diepe meren en je neus staat fier overeind als een rots in de branding. Jouw aanwezigheid is een streling voor mijn oog en jouw aanblik zal mij nooit vervelen." dan bedoel ik gewoon: "Ik vind je een lekker ding." maar moet ik dat dan maar opschrijven? naaaaaah.
Zo, heb ik meteen mijn reputatie als progressieve, stijl is onbelangrijk als de woorden maar overkomen - cultuurbarbaar een beetje gecorrigeerd
Maar 'breid uw vleugelen uit' is ongetwijfeld ook in het hebreeuws beeldspraak. Dan is de betekenis van de beeldspraak ongetwijfeld: "ontferm u" maar volgens mij moet niet de beeldspraak vertaald worden, maar alleen de taal waarin de beeldspraak is geschreven.
Wat mij betreft mag er in een vertaling bij een beeldspraak die geen associaties oproept bij het volk waarvoor vertaald wordt best een andere beeldspraak worden geplaatst.
Zo vertelde een vertaler mij dat hij voor een volk vertaalde dat geen 'sneeuw' kende. "Was mij witter dan sneeuw" heeft dan geen betekenis voor dat volk. Dan moet er iets anders voor 'sneeuw' worden bedacht, dat ook spierwit is.
Ook wat betreft het 'uw dienstmaagd' ben ik het niet met je eens. Ongetwijfeld bedoelt Ruth daar zichzelf mee, maar ze zet zichzelf daarmee ook in een positie ten opzichte van de persoon tegen wie ze spreekt. Het is niet: "Bescherm mij" maar "Bescherm mij, die ondergeschikt is aan u." Oftewel, het is een roep naar boven. Het is geen vriend die aan z'n vriend vraagt om hulp. Maar een ondergeschikte die dat aan een belangrijker persoon doet. En dat ook erkent.
Kortom, Als iets wordt bedoelt in de Bijbel wil dat nog niet zeggen dat je dan de formulering moet aanpassen.
Als ik een gedicht schrijf voor mijn vrouw (bijna sinterklaas!) met daarin een regel als: "Je ogen zijn als diepe meren en je neus staat fier overeind als een rots in de branding. Jouw aanwezigheid is een streling voor mijn oog en jouw aanblik zal mij nooit vervelen." dan bedoel ik gewoon: "Ik vind je een lekker ding." maar moet ik dat dan maar opschrijven? naaaaaah.
Zo, heb ik meteen mijn reputatie als progressieve, stijl is onbelangrijk als de woorden maar overkomen - cultuurbarbaar een beetje gecorrigeerd
Carpe Diem tamen Memento Mori
Waarmee weer is aangetoond dat vertalen lastig is. Als je Nederlands en Engels bekijkt is het makkelijk. Het beroemde 'ít's raining cats and dogs' wordt dan 'het regent pijpenstelen'. Levende, naast elkaar staande talen.
Die vleugelen en die dienstmaagd. Ik kan wel meevoelen, maar een argeloze 21e eeuwse lezer kan er gemakkelijk bij denken: pak je dienstmeisje. En wat voor associaties kun je daar allemaal niet bij krijgen? En als je zegt: ontferm u! Dan sta je toch per definitie in een afhankelijk relatie?
Het ging me overigens meer om het voorbeeld. Het is niet de bedoeling om er een discussie over te gaan voeren.
De SV heeft zo nu en dan ook de kracht van een woord wat moeten afzwakken of de stijl niet weergegeven die gebruikt is. (Heb ik me laten vertellen, in Hebreeuws ben ik een nul)
Die vleugelen en die dienstmaagd. Ik kan wel meevoelen, maar een argeloze 21e eeuwse lezer kan er gemakkelijk bij denken: pak je dienstmeisje. En wat voor associaties kun je daar allemaal niet bij krijgen? En als je zegt: ontferm u! Dan sta je toch per definitie in een afhankelijk relatie?
Het ging me overigens meer om het voorbeeld. Het is niet de bedoeling om er een discussie over te gaan voeren.
De SV heeft zo nu en dan ook de kracht van een woord wat moeten afzwakken of de stijl niet weergegeven die gebruikt is. (Heb ik me laten vertellen, in Hebreeuws ben ik een nul)
--------------
Voorts ben ik van mening dat portretten van oudvaders, reformatoren en andere theologen niet zouden moeten worden toegestaan als avatar.
Voorts ben ik van mening dat portretten van oudvaders, reformatoren en andere theologen niet zouden moeten worden toegestaan als avatar.
Ik snap wat je bedoelt, ook met het voorbeeld (dat niet om het voorbeeld gaat)
Het verschil zit'm wat mij betreft in deze 2 voorbeelden dat 'heilige der heiligen' geen beeldspraak is, maar gewoon directe-vertaling (zoals jij aangaf)
'onder vleugelen schuilen' is qua beeldspraak nu nog actueel. Het moet wellicht worden uitgelegd, maar ik denk dat dat vroeger ook moest. Kijk naar een vogel die haar kinderen beschermd onder haar vleugelen.
Maar wat dat betreft is het idd een van geval tot geval verschillende situatie. Die ook van geval tot geval bekeken moet worden.
En het is onontkoombaar dat er verschillen van mening zullen zijn, en dat er geen enkele vertaling 'foutloos' is, of unaniem geaccepteerd over de volle breedte.
Wat mij betreft gaat de inhoud voorop, gevolgd door de stijl.
Als de inhoud in een goede stijl kan worden doorgegeven heeft dat mijn voorkeur. Maar als de stijl de inhoud in de weg gaat staan, of een item an sich gaat worden, mag, nee moet, het wat mij betreft worden veranderd.
Wat mij betreft is 'heilige der heiligen' een voorbeeld daarvan.
Wat passages uit de beide vertalingen waaruit m.i. blijkt dat de NBV beter is dan de sv, gewoon alleen al omdat de nederlandse taal nieuwe betekenissen heeft gegeven aan oude woorden, waardoor de vertaling verslechterd is, al was die ooit goed:
sv
Want deze Melchizedek was koning van Salem, een priester des Allerhoogsten Gods, die Abraham tegemoet ging, als hij wederkeerde van het slaan der koningen, en hem zegende
nbv
Want deze Melchisedek, koning van Salem en priester van de allerhoogste God, ging Abraham tegemoet toen deze terugkeerde van zijn overwinning op de koningen, en zegende hem.
- toen deze terugkeerde van zijn overwinning op de koningen
of
- als hij wederkeerde van het slaan der koningen
Een kind zal vragen waarom Abraham de koningen ging 'slaan'.
Slaan heeft een totaal andere betekenis in onze cultuur.
Vroeger was slaan hetzelfde als het oud-engelse 'slay'. Het betekent overwinnen in de strijd. Nu betekent slaan gewoon met de vlakke hand op een gezicht. Even kort door de bocht.
Kortom, het svv-slaan is een foute vertaling. Toen niet, nu wel.
-'wederkeerde' is geen nederlands woord meer. In het dagelijks gebruik, maar ook in het schriftelijk gebruik. Eigenlijk kennen wij 'wederkeren' alleen nog in de zegswijze: "Toen de rust eindelijk wederkeerde...."
svv
Aan welken ook Abraham van alles de tienden deelde
nbv
waarna Abraham hem een tiende van alle buit gaf
- 'aan welken' is geen nederlands (meer)
- 'de tienden' is onvolledig nederlands. Een buitenstaander zal niet begrijpen dat hier 10% mee wordt bedoeld.
sv
die vooreerst overgezet wordt, koning der gerechtigheid
nbv
Zijn naam betekent ‘koning van de gerechtigheid’
'overgezet zijnde' is geen normaal nederlands meer. Dat begrijpt een kind niet. Eigenlijk staat er gewoon: "The meaning of zijn naam was koning der gerechtigheid". Oftewel, twee talen door elkaar. Daardoor is de statenvertaling geen goede hedendaagse vertaling van die tekst.
sv
zonder geslachtsrekening
nbv
geen stamboom
wat is een geslachtsrekening? Vraag dat straks eens aan 100 mensen op straat? De rekening voor het slachten van een dier? De rekening voor een geslachtsveranderende operatie?
Oh, een stamboom!
Kortom, het woord geslachtsrekening is niet Nederlands (meer)
Wellicht was het dat ooit, maar nu kent niemand het meer.
Daarmee is het dus slecht vertaald. Niet toen, maar wel nu.
sv
Aanmerkt nu, hoe groot deze geweest zij, aan denwelken ook Abraham, de patriarch, tienden gegeven heeft uit den buit.
nbv
Geef u rekenschap van zijn grootheid: Abraham, de aartsvader, gaf hem een tiende van wat hij had buitgemaakt.
- aanmerkt nu
- deze geweest zij
- aan denwelke
- tienden gegeven heeft uit den buit
behalve het 'tiende' zal iedereen het wel begrijpen. Maar het klinkt wel erg zuid-afrikaans. (in de zin van, het is geen nederlands.)
Alleen even een paar verzen uit hebreen7.
Toegegeven, hebreen is niet het meest eenvoudige Bijbelboek, maar desalnietemin blijkt wat mij betreft hier duidelijk uit dat de NBV fouten bevat, maar beter begrijpbaar is en in beter nederlands is geschreven dan de sv.
Dat heeft als DIRECT gevolg dat mensen die de NBV lezen meer begrijpen en minder rare gedachten krijgen bij het lezen, dan wanneer zij de sv zouden lezen.
Een dwaling uit onbegrip is net zoals als een dwaling uit foute voorlichting. Een dwaling is voor iemand een dwaling.
En ik ben er van overtuigd dat een normaal nederlands persoon zonder christelijke achtergrond of hogere opleiding weinig zal begrijpen van de statenvertaling.
Dan is de NBV beter, tot er een beter alternatief is.
De HSV zou zoiets kunnen zijn, maar die is OOK al afgewezen door grote groepen orthodoxe christenen.
Hoe kan dat?
Wat is je doel dan? Alleen de sv behouden?
Het verschil zit'm wat mij betreft in deze 2 voorbeelden dat 'heilige der heiligen' geen beeldspraak is, maar gewoon directe-vertaling (zoals jij aangaf)
'onder vleugelen schuilen' is qua beeldspraak nu nog actueel. Het moet wellicht worden uitgelegd, maar ik denk dat dat vroeger ook moest. Kijk naar een vogel die haar kinderen beschermd onder haar vleugelen.
Maar wat dat betreft is het idd een van geval tot geval verschillende situatie. Die ook van geval tot geval bekeken moet worden.
En het is onontkoombaar dat er verschillen van mening zullen zijn, en dat er geen enkele vertaling 'foutloos' is, of unaniem geaccepteerd over de volle breedte.
Wat mij betreft gaat de inhoud voorop, gevolgd door de stijl.
Als de inhoud in een goede stijl kan worden doorgegeven heeft dat mijn voorkeur. Maar als de stijl de inhoud in de weg gaat staan, of een item an sich gaat worden, mag, nee moet, het wat mij betreft worden veranderd.
Wat mij betreft is 'heilige der heiligen' een voorbeeld daarvan.
Wat passages uit de beide vertalingen waaruit m.i. blijkt dat de NBV beter is dan de sv, gewoon alleen al omdat de nederlandse taal nieuwe betekenissen heeft gegeven aan oude woorden, waardoor de vertaling verslechterd is, al was die ooit goed:
sv
Want deze Melchizedek was koning van Salem, een priester des Allerhoogsten Gods, die Abraham tegemoet ging, als hij wederkeerde van het slaan der koningen, en hem zegende
nbv
Want deze Melchisedek, koning van Salem en priester van de allerhoogste God, ging Abraham tegemoet toen deze terugkeerde van zijn overwinning op de koningen, en zegende hem.
- toen deze terugkeerde van zijn overwinning op de koningen
of
- als hij wederkeerde van het slaan der koningen
Een kind zal vragen waarom Abraham de koningen ging 'slaan'.
Slaan heeft een totaal andere betekenis in onze cultuur.
Vroeger was slaan hetzelfde als het oud-engelse 'slay'. Het betekent overwinnen in de strijd. Nu betekent slaan gewoon met de vlakke hand op een gezicht. Even kort door de bocht.
Kortom, het svv-slaan is een foute vertaling. Toen niet, nu wel.
-'wederkeerde' is geen nederlands woord meer. In het dagelijks gebruik, maar ook in het schriftelijk gebruik. Eigenlijk kennen wij 'wederkeren' alleen nog in de zegswijze: "Toen de rust eindelijk wederkeerde...."
svv
Aan welken ook Abraham van alles de tienden deelde
nbv
waarna Abraham hem een tiende van alle buit gaf
- 'aan welken' is geen nederlands (meer)
- 'de tienden' is onvolledig nederlands. Een buitenstaander zal niet begrijpen dat hier 10% mee wordt bedoeld.
sv
die vooreerst overgezet wordt, koning der gerechtigheid
nbv
Zijn naam betekent ‘koning van de gerechtigheid’
'overgezet zijnde' is geen normaal nederlands meer. Dat begrijpt een kind niet. Eigenlijk staat er gewoon: "The meaning of zijn naam was koning der gerechtigheid". Oftewel, twee talen door elkaar. Daardoor is de statenvertaling geen goede hedendaagse vertaling van die tekst.
sv
zonder geslachtsrekening
nbv
geen stamboom
wat is een geslachtsrekening? Vraag dat straks eens aan 100 mensen op straat? De rekening voor het slachten van een dier? De rekening voor een geslachtsveranderende operatie?
Oh, een stamboom!
Kortom, het woord geslachtsrekening is niet Nederlands (meer)
Wellicht was het dat ooit, maar nu kent niemand het meer.
Daarmee is het dus slecht vertaald. Niet toen, maar wel nu.
sv
Aanmerkt nu, hoe groot deze geweest zij, aan denwelken ook Abraham, de patriarch, tienden gegeven heeft uit den buit.
nbv
Geef u rekenschap van zijn grootheid: Abraham, de aartsvader, gaf hem een tiende van wat hij had buitgemaakt.
- aanmerkt nu
- deze geweest zij
- aan denwelke
- tienden gegeven heeft uit den buit
behalve het 'tiende' zal iedereen het wel begrijpen. Maar het klinkt wel erg zuid-afrikaans. (in de zin van, het is geen nederlands.)
Alleen even een paar verzen uit hebreen7.
Toegegeven, hebreen is niet het meest eenvoudige Bijbelboek, maar desalnietemin blijkt wat mij betreft hier duidelijk uit dat de NBV fouten bevat, maar beter begrijpbaar is en in beter nederlands is geschreven dan de sv.
Dat heeft als DIRECT gevolg dat mensen die de NBV lezen meer begrijpen en minder rare gedachten krijgen bij het lezen, dan wanneer zij de sv zouden lezen.
Een dwaling uit onbegrip is net zoals als een dwaling uit foute voorlichting. Een dwaling is voor iemand een dwaling.
En ik ben er van overtuigd dat een normaal nederlands persoon zonder christelijke achtergrond of hogere opleiding weinig zal begrijpen van de statenvertaling.
Dan is de NBV beter, tot er een beter alternatief is.
De HSV zou zoiets kunnen zijn, maar die is OOK al afgewezen door grote groepen orthodoxe christenen.
Hoe kan dat?
Wat is je doel dan? Alleen de sv behouden?
Carpe Diem tamen Memento Mori
-
arend
Ook ik heb mijn NBV aangeschaft. Woensdagavond kon ik nog net de hand leggen op de luxe genummerde editie van duizend exemplaren. Ik heb nummer 501 (joepie). Een prachtige bijbel met kaft van runderleer, dundruk en goud op snee. Fraai stukje werk dat een leven lang meegaat (geen kapotte ruggen zoals bij kartonnen en kunstlederen bijbels). Bovendien: wellicht wordt dit exemplaar nog eens geld waard!. Een mooie aanvulling op mijn verzameling:
• Kanselbijbel SV (1848, Haagse Julianakerk)
• Geref. Kerkboek met Statenvertaling (datum onbekend)
• Heidelberger uit 1789
• Kerkbijbeltje met koperbeslag, SV 1906
• Groot Nieuws
• Willibrord
• NBG (3)
Semibijbels:
• Het Boek
• Deutrocanon
• Het verhaal gaat dl 1 t/m 6
• Nieuwe Wereldvertaling (Jehova’s Getuigen)
En ik moet zeggen, de Nieuwe vertaling past mooi in het rijtje. Een goede aanvulling. Er waren wel bijbels in hedendaags Nederlands, maar die waren niet echt geweldig vertaald (GNB, Het Boek) of om andere reden niet geschikt voor gebruik in de eredienst (Willibrord).
De Statenvertaling heeft een prachtige taal, maar volgt grammaticaal teveel de grondtekst. Daardoor krijg je zinsconstructies die ook enkele eeuwen geleden geen gemeengoed waren. Wie de statenvertaling leest zal merken dat de tekst onverwacht frivool en los kan zijn, en dan weer zwaar en stemmig. Het is een vertaling die recht doet aan de stijldiversiteit in de Bijbel.
Toen kwam de NBG van ’51: een compromissenbijbel, een inleesvertaling. Dogma’s moesten in de vertaling gevangen worden, waardoor soms vreemde constructies gekozen werden. De onbevangenheid van de woord-voor woordvertaling uit de SV was weg. De NBG ademt op en top de strenge geloofstaal van de jaren ’50, een taal die nooit gesproken is. De vertaling mist zwier en schwung, blijft in een taalkundig keurslijf verstrikt.
De Nieuwe Bijbelvertaling is een stap vooruit. Ds. Nico Ter Linden (waar ik het niet zo van moet hebben, overigens), sprak van een haast kinderlijke voorinstelling. “Deze vertaling is de meest onbevangen bijbelvertaling die er ooit is geweest, en dat is goedâ€
• Kanselbijbel SV (1848, Haagse Julianakerk)
• Geref. Kerkboek met Statenvertaling (datum onbekend)
• Heidelberger uit 1789
• Kerkbijbeltje met koperbeslag, SV 1906
• Groot Nieuws
• Willibrord
• NBG (3)
Semibijbels:
• Het Boek
• Deutrocanon
• Het verhaal gaat dl 1 t/m 6
• Nieuwe Wereldvertaling (Jehova’s Getuigen)
En ik moet zeggen, de Nieuwe vertaling past mooi in het rijtje. Een goede aanvulling. Er waren wel bijbels in hedendaags Nederlands, maar die waren niet echt geweldig vertaald (GNB, Het Boek) of om andere reden niet geschikt voor gebruik in de eredienst (Willibrord).
De Statenvertaling heeft een prachtige taal, maar volgt grammaticaal teveel de grondtekst. Daardoor krijg je zinsconstructies die ook enkele eeuwen geleden geen gemeengoed waren. Wie de statenvertaling leest zal merken dat de tekst onverwacht frivool en los kan zijn, en dan weer zwaar en stemmig. Het is een vertaling die recht doet aan de stijldiversiteit in de Bijbel.
Toen kwam de NBG van ’51: een compromissenbijbel, een inleesvertaling. Dogma’s moesten in de vertaling gevangen worden, waardoor soms vreemde constructies gekozen werden. De onbevangenheid van de woord-voor woordvertaling uit de SV was weg. De NBG ademt op en top de strenge geloofstaal van de jaren ’50, een taal die nooit gesproken is. De vertaling mist zwier en schwung, blijft in een taalkundig keurslijf verstrikt.
De Nieuwe Bijbelvertaling is een stap vooruit. Ds. Nico Ter Linden (waar ik het niet zo van moet hebben, overigens), sprak van een haast kinderlijke voorinstelling. “Deze vertaling is de meest onbevangen bijbelvertaling die er ooit is geweest, en dat is goedâ€
-
Breekijzertje
Hee Arend, ik heb nooit gemerkt dat deze vertaling dogma's probeerde te vangen in de tekst. Zou je een voorbeeld willen geven? Vind ik wel interessant.Toen kwam de NBG van ’51: een compromissenbijbel, een inleesvertaling. Dogma’s moesten in de vertaling gevangen worden, waardoor soms vreemde constructies gekozen werden. De onbevangenheid van de woord-voor woordvertaling uit de SV was weg. De NBG ademt op en top de strenge geloofstaal van de jaren ’50, een taal die nooit gesproken is. De vertaling mist zwier en schwung, blijft in een taalkundig keurslijf verstrikt.
Daarnaast is de NBG erg zakelijk in het lezen, maar wanneer ik de (Nieuw Testamentische) grondtekst (want dat is het enige wat ik kan lezen) er naast pak, dan zit deze vertaling er op zijn minst even dichtbij dan de SV. Het doed zeker geen concessies tegenover de grondtekst.
De NBV kiest te veel voor de lezer. De open gaten in de interpretatie zijn ingevuld door de vertaler, waardoor er veel van de oude klank verloren gaat en deze vertaling toch wel wat bevangen is door mensenlijke interpretaties en dus ook de bijbehorende gevaren.
Kaw, is het niet zo dat de 'menselijke interpretatie' bij elke vertaling van welk boek dan ook komt kijken? De SV, NBG '51 en de Nederlandse vertaling van Lord of the Rings, om maar even een dwarsstraat te noemen, ze gaan allemaal gebukt onder de interpretatie van de vertaler, ongeacht hoe erg de vertaler(s) hun best hebben gedaan dit te voorkomen. Dus ik denk dat de vraag niet moet zijn: is er sprake van interpretatie bij het vertalen, maar: kan ik mij vinden in de (interpretatie van de) vertaling. Dat geldt voor elke Bijbelvertaling die niet in het origineel Grieks, Hebreeuws is geschreven.Oorspronkelijk gepost door Kaw
De open gaten in de interpretatie zijn ingevuld door de vertaler, waardoor er veel van de oude klank verloren gaat en deze vertaling toch wel wat bevangen is door mensenlijke interpretaties en dus ook de bijbehorende gevaren.
[Aangepast op 29/10/04 door Madtice]
[Aangepast op 29/10/04 door Madtice]
-
ndonselaar
- Berichten: 3105
- Lid geworden op: 29 dec 2001, 12:34
- Contacteer:
Er stond volgens mij in Trouw een artikel over 'theologie' in een vertaling. Er is geen vertaler die niet zijn theologie in de vertaling legt. Dat is onmogelijk. Als we dit samen erkennen dan is het natuurlijk wel héél belangrijk wíe er vertaalt.
De scribent in Trouw haalde een voorbeeld aan uit Genesis 2 naar aanleiding van de schepping van de vrouw.
Zo vertaald de NBG:
Toen zeide de mens: Dit is nu eindelijk been van mijn gebeente en vlees van mijn vlees; deze zal „manninâ€
De scribent in Trouw haalde een voorbeeld aan uit Genesis 2 naar aanleiding van de schepping van de vrouw.
Zo vertaald de NBG:
Toen zeide de mens: Dit is nu eindelijk been van mijn gebeente en vlees van mijn vlees; deze zal „manninâ€
In necessariis unitatem custodiant, in non necessariis libertatem, in utrisque prudentiam et charitatem, in omnibus conscientiam inoffensam in diem Domini
Ik zal je een invul-voorbeeld geven (maar weer van de hoedjesOorspronkelijk gepost door MadticeKaw, is het niet zo dat de 'menselijke interpretatie' bij elke vertaling van welk boek dan ook komt kijken? De SV, NBG '51 en de Nederlandse vertaling van Lord of the Rings, om maar even een dwarsstraat te noemen, ze gaan allemaal gebukt onder de interpretatie van de vertaler, ongeacht hoe erg de vertaler(s) hun best hebben gedaan dit te voorkomen. Dus ik denk dat de vraag niet moet zijn: is er sprake van interpretatie bij het vertalen, maar: kan ik mij vinden in de (interpretatie van de) vertaling. Dat geldt voor elke Bijbelvertaling die niet in het origineel Grieks, Hebreeuws is geschreven.Oorspronkelijk gepost door Kaw
De open gaten in de interpretatie zijn ingevuld door de vertaler, waardoor er veel van de oude klank verloren gaat en deze vertaling toch wel wat bevangen is door mensenlijke interpretaties en dus ook de bijbehorende gevaren.
):NBG: 1 Kor. 11:16 Maar, indien het er iemand om te doen is gelijk te hebben, wij hebben zulk een gewoonte niet, en evenmin de gemeenten Gods.
NBV:
Iemand die meent zo eigenzinnig te moeten zijn af te wijken van wat ik zeg, dient te bedenken dat wij noch de gemeenten van God een ander gebruik kennen.
Grondtekst:
De NBG laat open of het "indien iemand er toe te doen is gelijk te hebben" gekoppeld wordt aan het gelijk hebben, of aan het bedekte hoofd.
De NBV laat hier geen opening en koppeld het direct aan het gelijk hebben.
Dit lijkt niet zo erg, maar de NBV doet dit continu.
Wat betreft het inleggen van theologie in de vertaling: Prof. Peels noemde in dit verband zaterdag op de EO (zie andere topic) het als een voordeel dat de NBV door een breed team vertaald was.
Hij stelde dat er zoveel verschillende mensen zich over een vertaling buigen, dat het onmogelijk is om je eigen theologische visie erdoor te drukken. Je kunt zo de Bijbel niet gereformeerder maken dan hij in werkelijkheid is, omdat er een Jood meeleest. En niet vrijzinniger, omdat er een gereformeerde meeleest. Ik vond dit echt een eye-opener, omdat dit juist het argument is waar de GBS vaak mee komt.
Overigens is Erasmus alom geprezen om zijn vertalingen van de Bijbel, terwijl hij toch niet bepaald gereformeerd was!
Hij stelde dat er zoveel verschillende mensen zich over een vertaling buigen, dat het onmogelijk is om je eigen theologische visie erdoor te drukken. Je kunt zo de Bijbel niet gereformeerder maken dan hij in werkelijkheid is, omdat er een Jood meeleest. En niet vrijzinniger, omdat er een gereformeerde meeleest. Ik vond dit echt een eye-opener, omdat dit juist het argument is waar de GBS vaak mee komt.
Overigens is Erasmus alom geprezen om zijn vertalingen van de Bijbel, terwijl hij toch niet bepaald gereformeerd was!
-
zonnebloem
Buiten een clubje recensenten is nog niemand in staat geweest om de hele Nieuwe Bijbelvertaling te lezen, laat staan van een gewogen oordeel te voorzien. Toch tekenden zich de afgelopen maanden, weken en dagen al drie kampen af. En die zullen blijven bestaan.
Je hoort ze zelden, de sound bites komen van de andere kampen. Toch is het rustige kamp I het belangrijkste, tenminste voor de verkoop van de Nieuwe Bijbelvertaling (NBV). Terwijl de buitenkerkelijken goed zijn voor, zeg, enkele tienduizenden bijbels, gaan de afnemers van dit kamp er een paar honderdduizend aanschaffen.
Het zijn mensen die min of meer geregeld een kerk van binnen zien, en niet alleen in Frankrijk op vakantie. Ze kennen de bijbelverhalen, weten, om eens wat te noemen, wat Pinksteren is. Ze kunnen nog redelijk uit de voeten met de vorige grote vertaling, die van het Nederlands Bijbelgenootschap uit 1951 (NBG'51). Maar echt prettig leest die niet meer voor de gewone kerkganger. Dus is hij in voor de Nieuwe Bijbelvertaling. Het gros van de Nederlandse protestanten denkt zo, of ze nu van evangelische snit zijn, middenmoot of vrijzinnig hervormd. (Katholieken, zoals bekend, zijn nooit bijbel-grootgebruikers geweest.)
De allertrouwste categorie bijbelgebruikers vormt geen kamp, want ze doen niet mee aan het debat. Het zijn -in de woorden van hun geliefde Statenvertaling- de 'stillen in den lande': de uiterst orthodoxe protestanten die de Bible Belt bewonen. Noem ze voor het gemak 'zwarte kousen', deze bevindelijk gereformeerden. Ze begrijpen de Statenvertaling, ze léven van het oude goud uit de 17de eeuw en verliezen hét plechtanker van hun geloof als hen de Statenbijbel uit handen wordt gerukt. Ze denken, voelen, ademenen die taal. Aan hen is die modernistische NBV niet besteed -ze maken zich liever druk over de vraag hoe ver je mag gaan in het bij-de-tijds maken van de Statenvertaling.
Zo ingetogen als kamp I is (en helemaal de 'stillen'), zo breed maken de kampen II en III zich op de televisie: de literatoren, de kampvechters van de goede smaak. Ze zijn het erover eens dat de Bijbel een klassieker is die, net als Vergilius, om de zoveel tijd aan vertaling toe is. Maar ja, wat voor een?
Voor het eerst verschijnt de Bijbel als Literair Werk. Het Nederlands Bijbelgenootschap was zo kien om tientallen schrijvers van naam -kamp II- te betrekken bij de 'brontekstgetrouwe en doeltaalgerichte' vertaling. Meelezers als Rutger Kopland, Rascha Peper, Arnon Grunberg of Tom van Deel en Nicolaas Matsier, bekend uit Trouw, stonden garant voor de literaire kwaliteit -en voor brede steun voor de NBV als goedgeschreven boek.
Een andere groep literatoren wijst de NBV mordicus af. Dit is kamp III, het luidruchtigste van allemaal. Deze culturele, atheïstische elite lijkt lichtjaren van de 'zwarte kousen' af te staan, maar dat is bedrieglijke schijn. De literaire critici -het zijn vreemd genoeg allemaal mannen- hebben van huis uit de Tale Kanaäns meegekregen, de gebeeldhouwde woorden van de Statenvertaling.
Michaël Zeeman, Benno Barnard, Maarten 't Hart, ze vinden het niks, die NBV. Ze krijgen van godgeleerde zijde steun: Huub Oosterhuis, Nico ter Linden en Karel Deurloo hebben de vertaling weggezet als huttemetuttig, en je maag draait ervan om. Pikant detail: het zijn de gepasseerden, aan hen is niks gevraagd bij het maken van de Nieuwe Bijbelvertaling.
Deze heren, tikje high brow en linksig, wonen letterlijk en figuurlijk bij elkaar in de buurt. Zij vormen het in de krant en op televisie veelgeïnterviewde minikampje van nazaten van Frans Breukelman -de man die bij het uitkomen van de NBG'51 sprak van een 'ramp voor Nederland'.
De van huis uit streng protestantse Maarten 't Hart geeft graag af op de christelijke traditie, die hij merkwaardigerwijs wel het recht ontzegt om te veranderen, of het nu om achterhaalde christelijke geloofsopvattingen gaat (de aarde is plat), of om de taal -Predikers 'ijdelheid der ijdelheden' mág gewoon geen 'lucht en leegte' worden. 't Hart heeft de 'zware' gelovigen in het hart gesloten als ideaal spotobject en hun taal heiligverklaard.
Kamp III is de conservatiefste hoeder van de Tale Kanaäns, maar dan wel als gekoesterde dode taal. Een museaal stuk erfgoed, netjes uitgelicht en met de juiste luchtvochtigheid bewaard. Het is een monument, hardnekkig ontdaan van z'n eerste gebruiksdoel: geloofsboek.
Venijnig reageerde Anne van der Meiden -theoloog, communicatiewetenschapper én Twents bijbelvertaler- op mannen als 't Hart. (Dat is het mooie van de Bijbel en zogenaamd ontkerkelijkt Nederland: discussies erover worden altijd vol vuur gevoerd.)
Geharnast als weinigen uit kamp I opent Anne van der Meiden in de NCRV-gids de aanval op 'jongens als Maarten 't Hart' . Hij maakt hen uit voor 'vitrinegelovigen'. ,,De Bijbel is niet voor kunstenaars die o zo ontroerd raken door de schoonheid van de taal. Ze zetten de Bijbel in de vitrine, want o wee als dat boek invloed zou hebben op hun leven! In de vitrine is het een doods boek.''
Wie trouwens NBV wil lezen, zonder 'm te kopen, kan op http://www.biblija.net/biblija.cgi kijken.