Vraag
Is het gebruik van de zin Ik maak nooit geen fouten, als je bedoelt dat je nooit fouten maakt, correct algemeen Nederlands?

Antwoord
Nee. Deze zogeheten dubbele ontkenning komt alleen voor in de spreektaal en heeft dan een versterkende functie. Wij raden dit gebruik af, omdat het niet voor iedereen aanvaardbaar is.

Meer weten over deze of soortgelijke kwesties?

Extra toelichting sluiten

Toelichting
In het verleden werden dubbele ontkenningen als Ik maak nooit geen fouten wel afgekeurd omdat hiermee 'eigenlijk' het tegendeel zou worden beweerd van wat men bedoelt: de ene ontkenning zou de andere opheffen. Tegenwoordig wordt ingezien, dat deze dubbele ontkenningen een 'versterkende' functie hebben. De ontkenning wordt ermee niet ontkracht, maar juist beklemtoond: dat heb ik nooit niet gedaan (nooit niet = 'absoluut nooit'); daar heb ik niks geen zin in (niets geen = 'helemaal geen'). Over de vraag of deze dubbele ontkenningen fout zijn, verschilt men van mening. Terwijl ze in het Handboek Verzorgd Nederlands worden goedgekeurd, zijn ze volgens de ANS in strijd met de regels en daarom 'uitgesloten'.

Geen / niet
Niets is minder waar


Naslagwerken
Handboek Verzorgd Nederlands (1996) , p. 239
Sommigen menen dat er ook in zinnen als [de volgende] sprake zou zijn van een verkeerd gebruik van ontkenningen. Ik heb hem nooit niet gezegd dat hij mocht komen. Pieter had er niets geen erg in. Wij menen dat dit geen fouten zijn. Deze dubbele ontkenning heeft een versterkende functie; nooit niet betekent (...) 'absoluut nooit' en niet geen (...) 'helemaal geen'. Het is dus niet zo dat de ene ontkenning de andere opheft. In geschreven taal vinden we deze versterkende dubbele ontkenning nauwelijks. In kranten of weekbladen zijn wij deze stijlfiguur nooit tegengekomen.

Prisma Stijlboek (1993) , p. 193
Men dient te beseffen dat twee ontkenningen elkaar opheffen: niet niet = wel. Daarom is de uitdr. 'Daar heb ik niks geen zin in' onjuist. Ook: 'Dat zal nooit niet gebeuren'. Overigens is dit een slordige manier van uitdrukken wat men bedoelt.

ANS (1997) , p. 1642
In gesproken taal worden in strijd met de regel ook wel twee negatie-elementen achter elkaar gebruikt die hetzelfde bereik hebben en samen als één negatie-element fungeren.

Hoe vaak mensen "nooit geen" zeggen en ze beseffen niet dat ze precies het tegenovergestelde bedoelen. Ik heb het ook weleens uit gelegd waarom het niet kan, maar er zijn er ook die het niet begrijpen. Als je het eenmaal weet dan denk je steeds als je "nooit geen" hoort: O altijd!!! :,

Wie weet nog meer van zulke grappige taalfoutjes?

Nederlands is een levende taal. Hoewel ik sommige zinnen verfoeien kan, moet ik op een gegeven moment overstag: iedereen gebruikt het, DUS is het Nederlands.

Groter als/groter dan.
Ik heb een boek uit 1750 dat steevast 'groter als' hanteert. Wat is nu Nederlands en wat is germanisme (duits leenwoord)?

'wat moet je doen al ben je klaar?'
Bedoelt wordt: wat moet je doen als je klaar bent?
Dit steekt steeds vaker de kop op, zodat ik vrees dat het Nederlands gaat worden. Deze 'fout' hoor ik al jaren en is nog steeds niet verdwenen.

Rote Armee Fraktion.
Vroeger was dat de Rote Armee Faktion (zonder R, een faktie is een politieke groepering) Inmiddels hoor je niet veel meer van de RAF, gelukkig. Maar steevast heeft men het over de Fraktion, omdat in de politiek de Fractie veel bekender is. Gelukkig is de RAF nooit een fractie in het parlement geworden.
Zelfde is de frikadel die onder leiding van fricandeau een frikandel is geworden.

Mensen gebruiken ook heel vaak het woord: 'enigste'.

Bijvoorbeeld: Ik was de enigste die.....

Dat moet zijn 'enige'. Het woord enigste komt in 'van Dale' niet voor.

Soms hoor ik ook wel dat mensen het woordje 'straks' gebruiken als ze de verleden tijd bedoelen. Bijvoorbeeld:

'Dat hebben we straks al gezien.'

'Straks' is m.i. toch echt de toekomende tijd.

Oorspronkelijk gepost door nicname

Soms hoor ik ook wel dat mensen het woordje 'straks' gebruiken als ze de verleden tijd bedoelen. Bijvoorbeeld:

'Dat hebben we straks al gezien.'

'Straks' is m.i. toch echt de toekomende tijd.

Grappig, ik vind net op internet de betekenis van 'straks'. HEt blijkt allebei te mogen:

straks (bw.)
1 korte tijd na nu => seffens, strakjes, strakkies
2 korte tijd geleden => net

Dat moet zijn 'enige'. Het woord enigste komt in 'van Dale' niet voor.

Dat vind ik nou een enige opmerking. Sterker nog: ik vind 'm eniger dan enige andere opmerking. Misschien is het wel de enigste opmerking die ik heb gehoord.

Enig toch?

[Aangepast op 24/5/05 door wim]

Een veelvoorkomende fout die mij echt stoort is: ik irriteer me er aan. Het is óf ik erger me er aan, óf het irriteert me.

Maar ik kan een hele lijst ergernissen geven hoor. Die auto kost zo duur, het tempo is zo vlug; deze fouten hoor je ook vaak. En dan nog de spelfouten als het over d's en t's gaat. Ik sprak pas een leraar Nederlands die helemaal naar werd van het niveau van de vmbo-examenleerlingen. Ik verbaasde me er niet over, ik zie die fouten op dit forum en overal ook optreden. Hij beweerd dat hij het nooit heeft beweert.

En van die dubbele ontkenning: daar is zelfs een staande uitdrukking van die heel onduidelijk is. "niets is minder waar". Als een dominee dat zinnetje door zijn preek gooit moet je echt hard nadenken wat hij nou bedoelt.

Oorspronkelijk gepost door nicname
Het woord enigste komt in 'van Dale' niet voor.

Niets is minder waar!!

enigst (bn.)
1 [inf.] enig => uniek

Oorspronkelijk gepost door refo

Oorspronkelijk gepost door nicname
Het woord enigste komt in 'van Dale' niet voor.

Niets is minder waar!!

enigst (bn.)
1 [inf.] enig => uniek

:$

Ik zei niet het woord: enigst! Maar het woord 'enigste'

Toch gek. Want ik herinner me dat we deze 'fout' op de Havo of Pabo uitgebreid hebben besproken. Vooral ook omdat je het zoveel hoort heb ik het onthouden.

Misschien later toegevoegd?:D

[Aangepast op 24/5/05 door nicname]

Enigste is een vervoeging van enigst. Ook 'grote' staat niet in Van Dale.

Gezien de uitleg van Van Dale is de uitdrukking 'de enigste die zij bezat' inmiddels Nederlands geworden. Verbaast (met een t) me niets.

Nerlands leeft!!

Kijk maar:

vet (bn.)
1 rijk aan vet
2 veel voedende stoffen bevattend
3 vuil door vet of olie => vettig
4 goed gevuld, winstgevend => rendabel
5 door veel inkt, verf enz. dik en breed <=> dun
6 lijkend op iets vets
7 [inf.] gaaf, geweldig

Ze hebben het allemaal geleerd op school
"ik ga"
"ik zie"
Maar wat hoor ik vaak "ja ik ziet het" of ik gaat'!!! Je krijgt het er niet uit!!!

Oorspronkelijk gepost door Lizzy
Ze hebben het allemaal geleerd op school
"ik ga"
"ik zie"
Maar wat hoor ik vaak "ja ik ziet het"

Dat was toch:"Ik zietut"

Officiële Goudse grammatica:

1e persoon enkelvoud ook stam+t

Oorspronkelijk gepost door refo
Officiële Goudse grammatica:

1e persoon enkelvoud ook stam+t

Nee op elke basisschool wordt het goed aangeleerd, dus dat zijn smoesjes!!!

Net als o ja dat ken natuurlijk altijd of ik kan u natuurlijk niet maar....!! Foei!!

Kennen en kunnen moeilijk hoor net als leggen en liggen!!!!

Oorspronkelijk gepost door Marina

Oorspronkelijk gepost door Lizzy
Ze hebben het allemaal geleerd op school
"ik ga"
"ik zie"
Maar wat hoor ik vaak "ja ik ziet het"

Dat was toch:"Ik zietut"

Dat is taalvernacheling Marina!!!:P:P

[Aangepast op 24/5/05 door Lizzy]