Beste forummers,
Natuurlijk, ik realiseer me, dat dit onderwerp omgeven is met grote gevoeligheid, uitroeptekens, waarschuwingen en dreigingen met afsluiten van de topic, maar ik waag het er toch maar op.
Ik wil graag ter sprake brengen, wat in de theologie inmiddels gemeengoed is geworden, nl. de historisch - kritische benadering van de Bijbel-teksten.
Terecht ziet men in reformatorische kring hierin een hele fundamentele andere Schriftvisie, dan het eigen Schriftverstaan.
Toch lijkt me het niet goed om deze methode geheel onbesproken te laten of zelfs tot taboe-onderwerp op dit forum te verklaren. Om vier redenen:
1. Ook in de nabijheid van de reformatorische wereld is er intussen een discussie ontstaan over de toepasbaarheid van enkele beginselen van de historisch - kritische methode van Bijbelonderzoek. Ik denk oa aan kringen rond het blad Kontekstueel (nogal wat Bonders)
2. Weten we eigenlijk wel waar we het over hebben? Is er geen kennis-achterstand op dit gebied. De nieuwe methoden van Bijbelonderzoek zetten momenteel krachtig door en komen met soms verrassende uitkomsten, waar veel reformatorische christenen helemaal niets van weten, vanwege de besmet-verklaring.
3. Wie een alternatief wil hebben voor modern schriftverstaan, waarmee hij de exegetische toekomst in wil gaan, zal zich ook terdege moeten informeren aangaande de dominante theologische disciplines van dit moment.
4. Velen worstelen wellicht met flarden van de moderne Schriftbeschouwing en weten niet hoe ze dit moeten rijmen met hun traditionele geloof. Zou een grondige en eerlijke benadering en uitleg niet veel twijfel en angst kunnen wegnemen. Dan kan iedereen onderscheiden wat nu wél en wat nu níet relevant is. Volgens mij gaat de impact van het moderne Schriftverstaan uiteindelijk de deuren van reformatorische kerken en gezinnen niet voorbij. Iedereen studeert, leest, en kan er kennis van nemen. Ik merk, dat dat ook gebeurt. Velen doen het echter (naar goed protestants gebruik) in hun eentje en komen er dan niet meer uit.
graag relevante reacties
gravo
Een knuppel in een hoenderhok
-
limosa
Lees eerst de Forumregels even. Dan zie je dat je vraag buiten de kaders van OSW-forum staat.
Ik zou zeggen: opbokken met die misleidende zielsbedervende moderne benaderingen van de Schrift.
Ik zou zeggen: opbokken met die misleidende zielsbedervende moderne benaderingen van de Schrift.
Ik had hier laatst een gesprek over met de ouderling van de GerGem.(drs theologie)
Die had het volgende meegemaakt: gewapend met argumenten dat Daniel echt geschreven is in de tijd waarin wij de profeet Daniel plaatsen ging hij op mondeling examen af. In twee zinnen wees de professor de argumenten van de hand. Alleen het taalgebruik in het boek was al aanwijzing dat het van later datum is. Bovendien zijn sommige woorden pas later ontstaan. Verder nog argumenten? Anders bent u nu gezakt.
Best van belang dat we óf wetenschappelijk aantonen dat Daniel in de tijd van Daniel is geschreven, of accepteren dat dat niet zo is.
Wat dat met de forumregels te maken heeft snap ik niet zo? We mogen elkaar toch nog wel tot hand en voet zijn in deze wereld?
Die had het volgende meegemaakt: gewapend met argumenten dat Daniel echt geschreven is in de tijd waarin wij de profeet Daniel plaatsen ging hij op mondeling examen af. In twee zinnen wees de professor de argumenten van de hand. Alleen het taalgebruik in het boek was al aanwijzing dat het van later datum is. Bovendien zijn sommige woorden pas later ontstaan. Verder nog argumenten? Anders bent u nu gezakt.
Best van belang dat we óf wetenschappelijk aantonen dat Daniel in de tijd van Daniel is geschreven, of accepteren dat dat niet zo is.
Wat dat met de forumregels te maken heeft snap ik niet zo? We mogen elkaar toch nog wel tot hand en voet zijn in deze wereld?
--------------
Voorts ben ik van mening dat portretten van oudvaders, reformatoren en andere theologen niet zouden moeten worden toegestaan als avatar.
Voorts ben ik van mening dat portretten van oudvaders, reformatoren en andere theologen niet zouden moeten worden toegestaan als avatar.
Prachtig, poëtisch scheldwerk, maar...er zullen zeker mensen zijn, die de opkomst van modern schriftonderzoek moeilijk vinden en er geen raad mee weten. Waarom niet nuchter en wakker dit groeiende fenomeen te lijf? Het klinkt mij echt te schulp-achtig, zoals je nu reageert. Ik sluit helemaal niet uit, dat we de historisch-kritische methode moeten verwerpen, maar we moeten wel weten wát we verwerpen.Oorspronkelijk gepost door limosa
Lees eerst de Forumregels even. Dan zie je dat je vraag buiten de kaders van OSW-forum staat.
Ik zou zeggen: opbokken met die misleidende zielsbedervende moderne benaderingen van de Schrift.
gravo
-
limosa
Forumregels noemen de Bijbel en de 3FvE met een verwijzing naar de lijn van de (Nadere) Reformatie.
Artikel 5 van de NGB laat geen ruimte voor dit soort moderne zogenaamd wetenschappelijk verantwoorde kritische benadering van de Bijbel.
Bovendien is het zo dat OSW-forum niet de plaats is waar degenen die willen vasthouden aan de lijn van de (Nadere) Reformatie zich moeten gaan verdedigen tegenover de moderne ontsporingen. "de dominante theologische disciplines van dit moment" zijn voor degenen die in bovengenoemde lijn willen staan totaal niet relevant. De hele discussie die je wil aanzwengelen daarmee ook niet.
Heeft verder niks te maken met "nuchter en wakker". Laat degenen die achter deze vorm van Schriftkritiek aanlopen maar inzien dat ze in slaap gesust worden door een theologie die uiteindelijk van God af gaat en op het goeddunken en goedpraten van de mens uitdraait.
Artikel 5 van de NGB laat geen ruimte voor dit soort moderne zogenaamd wetenschappelijk verantwoorde kritische benadering van de Bijbel.
Het gezag van de Heilige Schrift.
Wij ontvangen al deze boeken, en deze alleen, als heilig en canoniek om ons geloof daarnaar te richten, daarop te gronden en daarmee te bevestigen. En zonder in enig opzicht te twijfelen geloven wij alles wat zij bevatten. Dat doen wij niet zozeer omdat de kerk ze aanneemt en als canoniek erkent, maar vooral omdat de Heilige Geest in ons hart getuigt dat zij van God zijn. Het bewijs daarvan ligt bovendien in de boeken zelf. Want zelfs blinden kunnen tasten dat de dingen die erin voorzegd zijn, gebeuren.
Bovendien is het zo dat OSW-forum niet de plaats is waar degenen die willen vasthouden aan de lijn van de (Nadere) Reformatie zich moeten gaan verdedigen tegenover de moderne ontsporingen. "de dominante theologische disciplines van dit moment" zijn voor degenen die in bovengenoemde lijn willen staan totaal niet relevant. De hele discussie die je wil aanzwengelen daarmee ook niet.
Heeft verder niks te maken met "nuchter en wakker". Laat degenen die achter deze vorm van Schriftkritiek aanlopen maar inzien dat ze in slaap gesust worden door een theologie die uiteindelijk van God af gaat en op het goeddunken en goedpraten van de mens uitdraait.
Merkwaardige gang van zaken! Een theologisch geschoolde ouderling weet het niet. En gedragsregels van een forum bepalen wat we zo'n professor moeten zeggen.
Geen wonder dat we beginnen te marginaliseren.
Niemand hier uit Schriftkritiek. Maar soms staat er al 4000 jaar iets in de Bijbel wat exegetisch wat anders betekent dan we zouden willen. We gaan dan de letter laten overheersen en dat wil de bijbel zelf niet eens.
Geen wonder dat we beginnen te marginaliseren.
Niemand hier uit Schriftkritiek. Maar soms staat er al 4000 jaar iets in de Bijbel wat exegetisch wat anders betekent dan we zouden willen. We gaan dan de letter laten overheersen en dat wil de bijbel zelf niet eens.
--------------
Voorts ben ik van mening dat portretten van oudvaders, reformatoren en andere theologen niet zouden moeten worden toegestaan als avatar.
Voorts ben ik van mening dat portretten van oudvaders, reformatoren en andere theologen niet zouden moeten worden toegestaan als avatar.
Limosa, je reactie is begrijpelijk maar wel erg kort door de bocht. Niet dat ik vreselijk behoefte heb om hier Schriftkritiek te gaan bedrijven. Maar ik heb verschillende vrienden die het erg moeilijk hebben (gehad) met wat hun op colleges theologie allemaal werd verteld. Het afwijzen van de methode puur omdat de uitkomsten je niet aanstaan gaat niet aan. Schriftkritische theologen stellen wel degelijk vragen waarop zeer moeilijk antwoord te geven is, tenzij je kant op wilt van het 'credo quia absurdum': geloven omdat het absurd is.
Wat Daniel betreft, daar heb ik me ook wel eens mee bezig gehouden. Je hoeft bepaald niet schrifkritisch geschoold te zijn om te zien dat veel in dat boek erop wijst dat het omstreeks de tijd van de Makkabeen geschreven is. Dat hoeft daarom nog niet zo te zijn, maar botweg ontkennen dat er problemen zijn voor de orthodoxe visie lost weinig op.
Overigens: als je je er niet mee bezig wilt houden, wat een verstandige weg is, dan hoeft dat niet. Sla het onderwerp gewoon over.
Wat Daniel betreft, daar heb ik me ook wel eens mee bezig gehouden. Je hoeft bepaald niet schrifkritisch geschoold te zijn om te zien dat veel in dat boek erop wijst dat het omstreeks de tijd van de Makkabeen geschreven is. Dat hoeft daarom nog niet zo te zijn, maar botweg ontkennen dat er problemen zijn voor de orthodoxe visie lost weinig op.
Overigens: als je je er niet mee bezig wilt houden, wat een verstandige weg is, dan hoeft dat niet. Sla het onderwerp gewoon over.
Goed, het kan een verstandig advies zijn. Sla het onderwerp maar over. De complexiteit en pijnlijkheid van een onderwerp als dat van het kritisch onderzoek naar Bijbelteksten laat vaak geen enkele andere keus meer, dan om er maar niet aan te beginnen.
Toch mag de voorhoede van een christelijke gemeenschap mijns inziens niet aan het onderwerp voorbijgaan. Ze zal zich rekenschap moeten geven van de consequenties die het heeft voor het geloof en de praktijk van gelovigen. Zij kunnen het onderwerp niet overslaan.
In de protestantse structuur is echter niet te verwachten, dat het denkwerk, het onderzoekwerk en het meningvorming over modern schriftverstaan louter overgelaten zal worden aan een hierarchische bovenlaag. Elke geinteresseerde pakt zelf zijn literatuur en graaft en spit zelf in de Bijbel.
De nieuwe inzichten in de Bijbel worden steeds meer aangeboden in goed leesbare, toegankelijke boeken (niet te verwarren met onzorgvuldige samenzwerings-lectuur als de Da Vinci Code).
Het zijn juist vaak boeken, die niet direkt op de Bijbel ingaan, maar bijvoorbeeld heel precies de tijd en de samenleving rond de tijd van Jezus beschrijven. (onderzoek naar literatuur, maatschappij, gewoonten, omstandigheden, sociale structuren, trends en milieu's uit de tijd van de Vroege Kerk) Dat is allemaal nieuw verworven kennis over die tijd. Met die kennis kunnen we bijbelgedeelten, die in die tijd geschreven zijn ook weer beter begrijpen.
Alleen al tegen die achtergrond kan het optreden van Jezus een nadere inkleuring krijgen. Maar daar begint het probleem ook vaak. Moeten we iets aannemen, dat niet in de Bijbel als zodanig staat en dat we tot op de dag van vandaag nooit wisten?
Wat te doen met parallellen tussen Jezus' woorden en die van de rollen van Qumran, die toebehoorden aan een strenge joodse groepering? Die rollen hebben we nog maar kort. De hele theologie van nul tot recent heeft er zich nooit over kunnen uitlaten. enz. enz.
Ik realiseer me best dat ik de grens opzoek met mijn topic, maar juist vanwege de genoemde persoonlijke omgang met Bijbel en commentaren, zie ik in de toekomst een grotere druk van gemeenteleden op hun predikanten om een boekje open te doen over die nieuwe methoden van Bijbellezen en verklaren.
Zij moeten het onderwerp dan niet altijd overgeslagen hebben. Anders komt er geen antwoord.
gravo
Toch mag de voorhoede van een christelijke gemeenschap mijns inziens niet aan het onderwerp voorbijgaan. Ze zal zich rekenschap moeten geven van de consequenties die het heeft voor het geloof en de praktijk van gelovigen. Zij kunnen het onderwerp niet overslaan.
In de protestantse structuur is echter niet te verwachten, dat het denkwerk, het onderzoekwerk en het meningvorming over modern schriftverstaan louter overgelaten zal worden aan een hierarchische bovenlaag. Elke geinteresseerde pakt zelf zijn literatuur en graaft en spit zelf in de Bijbel.
De nieuwe inzichten in de Bijbel worden steeds meer aangeboden in goed leesbare, toegankelijke boeken (niet te verwarren met onzorgvuldige samenzwerings-lectuur als de Da Vinci Code).
Het zijn juist vaak boeken, die niet direkt op de Bijbel ingaan, maar bijvoorbeeld heel precies de tijd en de samenleving rond de tijd van Jezus beschrijven. (onderzoek naar literatuur, maatschappij, gewoonten, omstandigheden, sociale structuren, trends en milieu's uit de tijd van de Vroege Kerk) Dat is allemaal nieuw verworven kennis over die tijd. Met die kennis kunnen we bijbelgedeelten, die in die tijd geschreven zijn ook weer beter begrijpen.
Alleen al tegen die achtergrond kan het optreden van Jezus een nadere inkleuring krijgen. Maar daar begint het probleem ook vaak. Moeten we iets aannemen, dat niet in de Bijbel als zodanig staat en dat we tot op de dag van vandaag nooit wisten?
Wat te doen met parallellen tussen Jezus' woorden en die van de rollen van Qumran, die toebehoorden aan een strenge joodse groepering? Die rollen hebben we nog maar kort. De hele theologie van nul tot recent heeft er zich nooit over kunnen uitlaten. enz. enz.
Ik realiseer me best dat ik de grens opzoek met mijn topic, maar juist vanwege de genoemde persoonlijke omgang met Bijbel en commentaren, zie ik in de toekomst een grotere druk van gemeenteleden op hun predikanten om een boekje open te doen over die nieuwe methoden van Bijbellezen en verklaren.
Zij moeten het onderwerp dan niet altijd overgeslagen hebben. Anders komt er geen antwoord.
gravo
-
limosa
Ik ga inderdaad kort door de bocht. Dat komt omdat ik vind dat we dit onderwerp niet anders dan kritisch moeten benaderen. Dat mis ik in de openingsposting. Daar lees ik dat de methode gemeengoed is geworden, de methoden zetten krachtig door en met verrassende resultaten, en velen worstelen ermee (er moet schijnbaar zelfs angst worden weggenomen). Wat mij betreft ademt dat een sfeer van acceptatie van deze methode. En daarom zeg ik, niet doen. We kunnen best met elkaar over deze methode spreken maar dan wel vanuit de positie zoals we die in de (Nadere) Reformatie kennen en verwoord in Art. 5 NGB. Een kritische houding dus. Zodat de Schriftkritiek niet via deze weg toch in onze gezindte en gezinnen zou binnendringen. Als het op zo'n manier kan vind ik een discussie hierover prima.
-
Toeschouwer
- Berichten: 951
- Lid geworden op: 19 jul 2004, 22:47
Een aantal jaren heb ik ook veel vragen, wat betreft de exegese van de Bijbel. Voor mij staat voorop dat de Bijbel het Woord van onze God is en ook betrouwbaar. Dan is de Tora als we van belangrijkheid kunnen spreken, het belangrijkste. Wat ons parten speelt is denk ik, dat wij leren, en uitspreken dat wat in de belijdenisgeschriften staat voor 100% naar Gods woord is, terwijl zij zelf daar niet de minste aanspraak op maken zie art. 7 NGB.
Wij kunnen zowat niet meer zeggen wij zien dat nu toch anders. Om een praktisch voorbeeld te gebruiken art. 36 NGB stelt nu zelfs de SGP voor problemen tenminste als zij aan de aloude interpretatie vasthouden. Ook art. 37 NGB spreekt zeer summier over de eschatelogie. Terwijl wij nu zeggen: heeft Israël daar ook wat mee te maken, in de tijd van de Dortse synode was daar geen zicht op.
Nu weet ik niet of Gravo dat bedoelt, of dat hij met b.v. dr. Noordergraaf meegaat die beweert dat Jona niet in een vis is geweest. Kijk daar moet ik niets van hebben, maar wij die zeggen dat de vervangingstheologie een verkeerde theologie is geweest, komen dan in een spagaat omdat onze belijdenisgeschriften daarvan uitgaan. Dus hierin moeten ze gecorrigeerd worden. Wij weten nu meer over deze zaken dan de mannen van de Reformatie, bedoel je zoiets, of denk ik te simpel en gaat het over theologische vraagstukken die een gewoon mens niet begrijpen kan?
Geef eens een voorbeeld Gravo wat je precies bedoelt.
Wij kunnen zowat niet meer zeggen wij zien dat nu toch anders. Om een praktisch voorbeeld te gebruiken art. 36 NGB stelt nu zelfs de SGP voor problemen tenminste als zij aan de aloude interpretatie vasthouden. Ook art. 37 NGB spreekt zeer summier over de eschatelogie. Terwijl wij nu zeggen: heeft Israël daar ook wat mee te maken, in de tijd van de Dortse synode was daar geen zicht op.
Nu weet ik niet of Gravo dat bedoelt, of dat hij met b.v. dr. Noordergraaf meegaat die beweert dat Jona niet in een vis is geweest. Kijk daar moet ik niets van hebben, maar wij die zeggen dat de vervangingstheologie een verkeerde theologie is geweest, komen dan in een spagaat omdat onze belijdenisgeschriften daarvan uitgaan. Dus hierin moeten ze gecorrigeerd worden. Wij weten nu meer over deze zaken dan de mannen van de Reformatie, bedoel je zoiets, of denk ik te simpel en gaat het over theologische vraagstukken die een gewoon mens niet begrijpen kan?
Geef eens een voorbeeld Gravo wat je precies bedoelt.
-
limosa
Het is de toon die de muziek maakt, en daar reageerde ik op. De toon (ik lees tussen de regels door een stuk acceptatie in de openingspost) laat een wat mij betreft verkeerde startpositie zien.Oorspronkelijk gepost door anemoonkijk, limosa, gravo zei dat hij iets ter sprake wilde brengenIk wil graag ter sprake brengen,
dat is iets anders, dan wanneer hij geschreven zou hebben: ik nodig je uit tot een stuk schriftkritiek...
erover praten kan altijd, nietwaar?
Maar even een reactie op wat tot nu toe in de discussie te berde wordt gebracht.
1. Mijn persoonlijke positie is de volgende: ik word zelf op dit moment sterk geconfronteerd met de beginselen en de principes van de historisch-kritische methode van bijbellezing / onderzoek. Daaruit constateer ik, dat ze inmiddels tot de hoofdstroom van de theologie zijn doorgedrongen, dat alle theologen van naam ze toepassen en dat er vrijwel geen promoties meer zijn, waarin die historisch-kritische methode (in welke vorm dan ook) positief of negatief aan de orde komt. Ik wil er mee zeggen, dat elke theoloog de methode op dit moment kent, begrijpt en voor een deel toepast. Dus alle predikanten met een universitaire opleiding weten, wat er te koop is. In tegenstelling daarmee staat de vaak volstrekte onbekendheid ermee bij het 'gewone' kerkvolk. Ik vind, dat uitgelegd moet worden waarom de methode gevaarlijk is en waar de wissel omgaat in het moderne schriftverstaan.
Het gaat namelijk uiteindelijk om het gezag van de openbaring. Is de Bijbel louter menselijke taal, tekst en overlevering of is de Bijbel geinspireerd: is de Heilige Geest er aan te pas gekomen en kunnen we het als Gods Woord aanmerken.
Ik denk dat het feit, dat men er zo zorgvuldig níet over wil praten, het níet wil uitleggen en het slechts met strikte waarschuwingen wil bezweren, iets zegt over de kracht van deze methode om een aantal orthodoxe standpunten te ondergraven. Anders gezegd: men houdt de mond, omdat men weet, dat er bepaalde zekerheden niet langer te handhaven zijn, wanneer men open en eerlijk de uitkomsten van de methode hanteert.
Ik probeer eerlijk te zijn: de worsteling is, zoals David J al aangaf, dat de orthodoxie op een aantal punten in conflict komt met de bevindingen van de verschillende moderne methodes van schriftonderzoek.
Mijn positie is echter, dat dat prijsgeven nooit zover kan of behoeft te gaan, dat we de Bijbel niet meer als Gods Woord zien. Die geloofsuitspraak blijft ten allen tijde overeind. De wetenschap brengt echter nadrukkelijker dan ooit onder onze aandacht, dat dat geen historisch waarneembaar feit is, maar dat dat een echte geloofsuitspraak is. Zie hier het probleem, als verbeelding van de botsing van wetenschap en geloof.
Voorbeeld: Niemand, die natuurkunde studeert, zal kunnen promoveren op de bewijsvoering, dat men op water kan lopen. Wetenschappelijk is dat niet aantoonbaar en daar moeten we ook eerlijk in zijn. Elke moeder beschermt om die reden haar kind aan de rand van de sloot. Toch hoeft dat niet te betekenen, dat ik niet de geloofsuitspraak mag of kan doen, dat Jezus werkelijk op het water heeft gelopen.
Zo geldt dat bijvoorbeeld ook voor het ontstaan van de Evangeliën. De wetenschap heeft vrij aanemelijk aan kunnen tonen, dat de schrijvers van Mattheus en Lukas een deel van hun Evangelie ontleend hebben aan het oudere Markus-Evangelie en dat ze ook beiden een deel ontleend hebben aan een verloren gegane bron Q.
Maar deze wetenschap, die in principe dezelfde bewijsvoering hanteert als de exacte wetenschappen, belet mij niet om al de vier Evangeliën als het geinspireerde Woord van God te beschouwen, hoewel ik er dus ook op een andere manier naar heb leren kijken.
Die geloofsuitspraak, die titele 'Woord van God' is voor de wetenschap echter ook niet te bewijzen, net zo min als het bestaan van God bewezen kan worden. Het is een echte geloofsuitspraak. Maar we kunnen de wetenschappers daar niet de schuld van geven. We weten allemaal, dat we niet op water kunnen lopen.
Mijn stelling is dat we, net zoals de moeder aan de kant van de sloot, tegelijk rekening kunnen houden met de bewijsbare, zichtbare en concrete werkelijkheid (water is water), als met de onzichtbare, onbewijsbare geloofswerkelijkheid, dat God onze kinderen aan de kant van de sloot bewaart en dat Jezus en Petrus zelfs op het water hebben kunnen lopen, dat water een symbool is van de chaos, maar ook van het leven (wateren des levens) enz..
Ik weet, het is een klassiek voorbeeld, maar het licht mijn punt wel toe, denk ik.
Wat betreft de historisch-kritische methode denk ik dan ook, dat we zowel de uitkomsten van archeologisch, taalkundig, sociologisch of ander vergelijkend onderzoek moeten kunnen hanteren, als de woorden van de Bijbel opvatten als geinspireerde woorden van God.
Je kan zeggen: maar daar zit een enorme spanning in. Inderdaad, maar dat is precies de reden, waarom de discussie in ons wetenschappelijk tijdperk, waarin we allemaal van de zegeningen van de wetenschap genieten (ook in kringen van de gereformeerde gezindte) toch steeds weer wordt gevoerd.
Het heeft niet alleen met de gereformeerde gezindte te maken. Alle gelovigen voelen die spanning.
Diezelfde spanning is er ook bij Thomas, die iets tastbaars wilde hebben om te kunnen geloven. Jezus toont hem dan wel de wonden in Zijn handen (Hij willigt dit verzoek om bewijs kennelijk toch in), maar zegt er wel bij: Zalig, die niet gezien en nochtans geloofd hebben.
Daarmee zeg ik ook, dat de weg van het geloof de uitnemende weg is. Maar het moet ons niet de ogen doen sluiten voor allerlei concrete bevindingen, die wij tijdens het onderzoek naar de Bijbel kunnen doen. We moeten er op z'n minst kennis van nemen, hoe pijnlijk dat soms ook is. Denk ook aan Copernicus / Galilei.
2. Ik heb inmiddels een ferme discussie met Adrianus op U2U-nivo. Hij reageerde op de openingsposting en vroeg me mijn aanwezigheid op OSW te heroverwegen en meldde, dat dat anders iets voor de mods zou zijn. Ook verklaarde hij, dat hij zijn U2U aan mij naar de Mods zou sturen. Daarop heb ik vermeld, dat ik in overweging zou nemen om de discussie met hem op het forum te plaatsen, maar dat ik dat nog zou bezien. Hij daagt mij nu uit mijn discussie met hem inderdaad op het forum te plaatsen. Wat denken jullie? Moet ik daaraan gehoor geven?
gravo
[Aangepast op 28/2/05 door gravo]
1. Mijn persoonlijke positie is de volgende: ik word zelf op dit moment sterk geconfronteerd met de beginselen en de principes van de historisch-kritische methode van bijbellezing / onderzoek. Daaruit constateer ik, dat ze inmiddels tot de hoofdstroom van de theologie zijn doorgedrongen, dat alle theologen van naam ze toepassen en dat er vrijwel geen promoties meer zijn, waarin die historisch-kritische methode (in welke vorm dan ook) positief of negatief aan de orde komt. Ik wil er mee zeggen, dat elke theoloog de methode op dit moment kent, begrijpt en voor een deel toepast. Dus alle predikanten met een universitaire opleiding weten, wat er te koop is. In tegenstelling daarmee staat de vaak volstrekte onbekendheid ermee bij het 'gewone' kerkvolk. Ik vind, dat uitgelegd moet worden waarom de methode gevaarlijk is en waar de wissel omgaat in het moderne schriftverstaan.
Het gaat namelijk uiteindelijk om het gezag van de openbaring. Is de Bijbel louter menselijke taal, tekst en overlevering of is de Bijbel geinspireerd: is de Heilige Geest er aan te pas gekomen en kunnen we het als Gods Woord aanmerken.
Ik denk dat het feit, dat men er zo zorgvuldig níet over wil praten, het níet wil uitleggen en het slechts met strikte waarschuwingen wil bezweren, iets zegt over de kracht van deze methode om een aantal orthodoxe standpunten te ondergraven. Anders gezegd: men houdt de mond, omdat men weet, dat er bepaalde zekerheden niet langer te handhaven zijn, wanneer men open en eerlijk de uitkomsten van de methode hanteert.
Ik probeer eerlijk te zijn: de worsteling is, zoals David J al aangaf, dat de orthodoxie op een aantal punten in conflict komt met de bevindingen van de verschillende moderne methodes van schriftonderzoek.
Mijn positie is echter, dat dat prijsgeven nooit zover kan of behoeft te gaan, dat we de Bijbel niet meer als Gods Woord zien. Die geloofsuitspraak blijft ten allen tijde overeind. De wetenschap brengt echter nadrukkelijker dan ooit onder onze aandacht, dat dat geen historisch waarneembaar feit is, maar dat dat een echte geloofsuitspraak is. Zie hier het probleem, als verbeelding van de botsing van wetenschap en geloof.
Voorbeeld: Niemand, die natuurkunde studeert, zal kunnen promoveren op de bewijsvoering, dat men op water kan lopen. Wetenschappelijk is dat niet aantoonbaar en daar moeten we ook eerlijk in zijn. Elke moeder beschermt om die reden haar kind aan de rand van de sloot. Toch hoeft dat niet te betekenen, dat ik niet de geloofsuitspraak mag of kan doen, dat Jezus werkelijk op het water heeft gelopen.
Zo geldt dat bijvoorbeeld ook voor het ontstaan van de Evangeliën. De wetenschap heeft vrij aanemelijk aan kunnen tonen, dat de schrijvers van Mattheus en Lukas een deel van hun Evangelie ontleend hebben aan het oudere Markus-Evangelie en dat ze ook beiden een deel ontleend hebben aan een verloren gegane bron Q.
Maar deze wetenschap, die in principe dezelfde bewijsvoering hanteert als de exacte wetenschappen, belet mij niet om al de vier Evangeliën als het geinspireerde Woord van God te beschouwen, hoewel ik er dus ook op een andere manier naar heb leren kijken.
Die geloofsuitspraak, die titele 'Woord van God' is voor de wetenschap echter ook niet te bewijzen, net zo min als het bestaan van God bewezen kan worden. Het is een echte geloofsuitspraak. Maar we kunnen de wetenschappers daar niet de schuld van geven. We weten allemaal, dat we niet op water kunnen lopen.
Mijn stelling is dat we, net zoals de moeder aan de kant van de sloot, tegelijk rekening kunnen houden met de bewijsbare, zichtbare en concrete werkelijkheid (water is water), als met de onzichtbare, onbewijsbare geloofswerkelijkheid, dat God onze kinderen aan de kant van de sloot bewaart en dat Jezus en Petrus zelfs op het water hebben kunnen lopen, dat water een symbool is van de chaos, maar ook van het leven (wateren des levens) enz..
Ik weet, het is een klassiek voorbeeld, maar het licht mijn punt wel toe, denk ik.
Wat betreft de historisch-kritische methode denk ik dan ook, dat we zowel de uitkomsten van archeologisch, taalkundig, sociologisch of ander vergelijkend onderzoek moeten kunnen hanteren, als de woorden van de Bijbel opvatten als geinspireerde woorden van God.
Je kan zeggen: maar daar zit een enorme spanning in. Inderdaad, maar dat is precies de reden, waarom de discussie in ons wetenschappelijk tijdperk, waarin we allemaal van de zegeningen van de wetenschap genieten (ook in kringen van de gereformeerde gezindte) toch steeds weer wordt gevoerd.
Het heeft niet alleen met de gereformeerde gezindte te maken. Alle gelovigen voelen die spanning.
Diezelfde spanning is er ook bij Thomas, die iets tastbaars wilde hebben om te kunnen geloven. Jezus toont hem dan wel de wonden in Zijn handen (Hij willigt dit verzoek om bewijs kennelijk toch in), maar zegt er wel bij: Zalig, die niet gezien en nochtans geloofd hebben.
Daarmee zeg ik ook, dat de weg van het geloof de uitnemende weg is. Maar het moet ons niet de ogen doen sluiten voor allerlei concrete bevindingen, die wij tijdens het onderzoek naar de Bijbel kunnen doen. We moeten er op z'n minst kennis van nemen, hoe pijnlijk dat soms ook is. Denk ook aan Copernicus / Galilei.
2. Ik heb inmiddels een ferme discussie met Adrianus op U2U-nivo. Hij reageerde op de openingsposting en vroeg me mijn aanwezigheid op OSW te heroverwegen en meldde, dat dat anders iets voor de mods zou zijn. Ook verklaarde hij, dat hij zijn U2U aan mij naar de Mods zou sturen. Daarop heb ik vermeld, dat ik in overweging zou nemen om de discussie met hem op het forum te plaatsen, maar dat ik dat nog zou bezien. Hij daagt mij nu uit mijn discussie met hem inderdaad op het forum te plaatsen. Wat denken jullie? Moet ik daaraan gehoor geven?
gravo
[Aangepast op 28/2/05 door gravo]