Exegese/bevinding

[Hendrien]

Ik blijf het vreemd vinden dat bevinding en exegese los van elkaar verkrijgbaar zouden zijn. Dat is m.i. niet zo. Tenminste niet als het gaat over de prediking. Je kunt ze dus niet tegen elkaar uitspelen.

Ja dat klopt wel, maar ik denk toch dat de bevinding van de prediker veel belangrijker is dan een goede exegesestudie op zich. Een bevindelijk prediker brengt, als hij daarin wat onderwijs krijgt (Theologische School) vanzelf een exegetisch verantwoorde preek, terwijl een letterknecht zich soms blindstaart op wat nu eigenlijk de betekenis is, bij gebrek aan licht van boven.

Maar wat Panny schrijft dat is toch iets wat exegetisch niet kan? Ik heb nog eens nagekeken en naar mijn weten heeft geen enkele oudvader dit op zo'n manier verklaard. En wat onze voorvaderen reeds gezien hebben is de problematiek rond de 14 geslachten en het gebruik daarvan.

Het kan echt niet zo'n exegese. Het hele ernstige hiervan is dat mensen het Woord van God ontnomen wordt! Als je altijd zulke preken hoort, heb je geen Bijbel meer. Je kunt namelijk als leek niet lezen wat er staat. Je begrijpt het altijd verkeerd.

[-DIA-]

Ik blijf het vreemd vinden dat bevinding en exegese los van elkaar verkrijgbaar zouden zijn. Dat is m.i. niet zo. Tenminste niet als het gaat over de prediking. Je kunt ze dus niet tegen elkaar uitspelen.

Ja dat klopt wel, maar ik denk toch dat de bevinding van de prediker veel belangrijker is dan een goede exegesestudie op zich. Een bevindelijk prediker brengt, als hij daarin wat onderwijs krijgt (Theologische School) vanzelf een exegetisch verantwoorde preek, terwijl een letterknecht zich soms blindstaart op wat nu eigenlijk de betekenis is, bij gebrek aan licht van boven.

Eigenlijk is het nog ingewikkelder: het kan zijn dat een prediker zo bevindelijk preekt dat Gods volk er van heinde en ver voor komt rijden of dat er mensen voor verhuizen.... en dat het toch nep blijkt te zijn. Dit verzin ik niet.
Dus iemand die niet door God geleerd is, hoeft niet altijd te vluchten in een vaktechnisch uitstekende preek, zo iemand kan ook een "bevindelijke" preek houden....

Dan hebben we te doen met een betoverende geest. En dat is juist in een tijd waarin de kennis ontbreekt zeker een gevaar. Dan onderscheiden we niet de waarheid van de leugen, het ware en het nabijkomende werk. Als de prediker deze zaken recht aan de order stelt zal de hoorder het onderkennen, en de prediker valt vroeg of laat wel door de mand, of.... het kan zelfs zo zijn dat dit aan deze kant van het graf niet eens openbaar komt. Er werd wel gezegd: De eeuwigheid zal wat openbaren... Hebben wij niet in Uw Naam gepredikt, en duivelen uitgeworpen?

[-DIA-]

Ik blijf het vreemd vinden dat bevinding en exegese los van elkaar verkrijgbaar zouden zijn. Dat is m.i. niet zo. Tenminste niet als het gaat over de prediking. Je kunt ze dus niet tegen elkaar uitspelen.

Ja dat klopt wel, maar ik denk toch dat de bevinding van de prediker veel belangrijker is dan een goede exegesestudie op zich. Een bevindelijk prediker brengt, als hij daarin wat onderwijs krijgt (Theologische School) vanzelf een exegetisch verantwoorde preek, terwijl een letterknecht zich soms blindstaart op wat nu eigenlijk de betekenis is, bij gebrek aan licht van boven.

Maar wat Panny schrijft dat is toch iets wat exegetisch niet kan? Ik heb nog eens nagekeken en naar mijn weten heeft geen enkele oudvader dit op zo'n manier verklaard. En wat onze voorvaderen reeds gezien hebben is de problematiek rond de 14 geslachten en het gebruik daarvan.

Het kan echt niet zo'n exegese. Het hele ernstige hiervan is dat mensen het Woord van God ontnomen wordt! Als je altijd zulke preken hoort, heb je geen Bijbel meer. Je kunt namelijk als leek niet lezen wat er staat. Je begrijpt het altijd verkeerd.

Houdt er wel rekening mee, en daarmee wil ik een goede exegese niet afkeuren, dat een levend gemaakt mens soms meer licht van boven krijgt dan een professor in de theologie. De gemeente moet recht en degelijk onderwezen worden. De preek moet wel zo duidelijk zijn dat een mens zich niet durft te vergrijpen aan een eigen uitleg. Dat gebeurt overigens toch veelal wel, maar waar het beslag van het Woord nog is heeft dit minder de gelegenheid.

[Luther]

Dan hebben we te doen met een betoverende geest. En dat is juist in een tijd waarin de kennis ontbreekt zeker een gevaar. Dan onderscheiden we niet de waarheid van de leugen, het ware en het nabijkomende werk. Als de prediker deze zaken recht aan de order stelt zal de hoorder het onderkennen, en de prediker valt vroeg of laat wel door de mand, of.... het kan zelfs zo zijn dat dit aan deze kant van het graf niet eens openbaar komt. Er werd wel gezegd: De eeuwigheid zal wat openbaren... Hebben wij niet in Uw Naam gepredikt, en duivelen uitgeworpen?

Ben bang dat je hier de spijker op de kop slaat...

Een bevindelijk prediker brengt, als hij daarin wat onderwijs krijgt (Theologische School) vanzelf een exegetisch verantwoorde preek.

Nou nee, dat gaat niet vanzelf, en soms zelfs helemaal niet. (Zie het voorbeeld van @Panny.)

[eilander]

Houdt er wel rekening mee, en daarmee wil ik een goede exegese niet afkeuren, dat een levend gemaakt mens soms meer licht van boven krijgt dan een professor in de theologie. De gemeente moet recht en degelijk onderwezen worden. De preek moet wel zo duidelijk zijn dat een mens zich niet durft te vergrijpen aan een eigen uitleg. Dat gebeurt overigens toch veelal wel, maar waar het beslag van het Woord nog is heeft dit minder de gelegenheid.

Eens, maar ik zou eraan toe willen voegen: ik keur een slechte exegese van een levend gemaakte dominee, toch af (niet de dominee... )

Een dominee moet studeren, lees à Brakel maar. Als een dominee daar niet aan toe komt (sommigen komen daar openlijk voor uit), dan moet hij maar preekbeurten afzeggen. Maar hij kan het niet afdoen met een (op zichzelf juiste) opmerking als: het is belangrijker dat we van God geleerd zijn. Dat mogen we niet verdedigen, @DIA.

[-DIA-]

Dan hebben we te doen met een betoverende geest. En dat is juist in een tijd waarin de kennis ontbreekt zeker een gevaar. Dan onderscheiden we niet de waarheid van de leugen, het ware en het nabijkomende werk. Als de prediker deze zaken recht aan de order stelt zal de hoorder het onderkennen, en de prediker valt vroeg of laat wel door de mand, of.... het kan zelfs zo zijn dat dit aan deze kant van het graf niet eens openbaar komt. Er werd wel gezegd: De eeuwigheid zal wat openbaren... Hebben wij niet in Uw Naam gepredikt, en duivelen uitgeworpen?

Ben bang dat je hier de spijker op de kop slaat...

Een bevindelijk prediker brengt, als hij daarin wat onderwijs krijgt (Theologische School) vanzelf een exegetisch verantwoorde preek.

Nou nee, dat gaat niet vanzelf, en soms zelfs helemaal niet. (Zie het voorbeeld van @Panny.)

Dan kunnen we denken aan minder onderlegde predikers als ds. Joh. van der Poel? Zijn preken waren wel bevindelijk,
maar exegetisch gezien soms een rommeltje. Maar dan vraag ik weer: Wat is nu belangrijker?

[Luther]

Dan hebben we te doen met een betoverende geest. En dat is juist in een tijd waarin de kennis ontbreekt zeker een gevaar. Dan onderscheiden we niet de waarheid van de leugen, het ware en het nabijkomende werk. Als de prediker deze zaken recht aan de order stelt zal de hoorder het onderkennen, en de prediker valt vroeg of laat wel door de mand, of.... het kan zelfs zo zijn dat dit aan deze kant van het graf niet eens openbaar komt. Er werd wel gezegd: De eeuwigheid zal wat openbaren... Hebben wij niet in Uw Naam gepredikt, en duivelen uitgeworpen?

Ben bang dat je hier de spijker op de kop slaat...

Een bevindelijk prediker brengt, als hij daarin wat onderwijs krijgt (Theologische School) vanzelf een exegetisch verantwoorde preek.

Nou nee, dat gaat niet vanzelf, en soms zelfs helemaal niet. (Zie het voorbeeld van @Panny.)

Dan kunnen we denken aan minder onderlegde predikers als ds. Joh. van der Poel? Zijn preken waren wel bevindelijk,
maar exegetisch gezien soms een rommeltje. Maar dan vraag ik weer: Wat is nu belangrijker?

Ik zou willen aansluiten bij wat @eilander schreef.

... ik keur een slechte exegese van een levend gemaakte dominee, toch af (niet de dominee... )
Een dominee moet studeren, lees à Brakel maar. Als een dominee daar niet aan toe komt (sommigen komen daar openlijk voor uit), dan moet hij maar preekbeurten afzeggen. Maar hij kan het niet afdoen met een (op zichzelf juiste) opmerking als: het is belangrijker dat we van God geleerd zijn. Dat mogen we niet verdedigen, @DIA.

[Johann Gottfried Walther]

Dan hebben we te doen met een betoverende geest. En dat is juist in een tijd waarin de kennis ontbreekt zeker een gevaar. Dan onderscheiden we niet de waarheid van de leugen, het ware en het nabijkomende werk. Als de prediker deze zaken recht aan de order stelt zal de hoorder het onderkennen, en de prediker valt vroeg of laat wel door de mand, of.... het kan zelfs zo zijn dat dit aan deze kant van het graf niet eens openbaar komt. Er werd wel gezegd: De eeuwigheid zal wat openbaren... Hebben wij niet in Uw Naam gepredikt, en duivelen uitgeworpen?

Ben bang dat je hier de spijker op de kop slaat...

Een bevindelijk prediker brengt, als hij daarin wat onderwijs krijgt (Theologische School) vanzelf een exegetisch verantwoorde preek.

Nou nee, dat gaat niet vanzelf, en soms zelfs helemaal niet. (Zie het voorbeeld van @Panny.)

Dan kunnen we denken aan minder onderlegde predikers als ds. Joh. van der Poel? Zijn preken waren wel bevindelijk,
maar exegetisch gezien soms een rommeltje. Maar dan vraag ik weer: Wat is nu belangrijker?

Hiermee heeft u bewezen, dat wat ik zei over u blijkt te kloppen:

DIA wat ds. Kersten lijkt te bestrijden, lijk jij juist voor te staan.
Namelijk dat de bevinding bron wordt voor de prediking.
Dus 1 bevinding der heiligen.
En op de 2de plaats Gods woord.

Terwijl Ds. Kersten zegt Gods getuigenis (de Bijbel) is de bron voor de bediening.
De prediking dient gebonden te zijn aan het woord.

Geleid worden door Gods woord, ons alles laten gezeggen door het woord, on toetsen aan het woord,

én niet

In Gods woord zoeken wat bij onze bevinding past, en ons laten leiden door onze bevinding.

Gods woord is de vaste grond, en bevinding is dat wat de Heilige Geest werkt door HET WOORD.

[parsifal]

Ik denk dat ik wat aan het radicaliseren ben gedurende de discussie. Toch mijn gedachte maar: De Bijbel zelf bevat God's Woord als dit goed uitgelegd wordt, dan is God's Geest er aan verbonden, of de predikant of uitlegger de genade nu zelf kent of niet en of hij het nu bevindelijk toepast of niet.

Nogmaals goede exegese behoeft niet elk moment uitgebreide studie. Ik kan een eerstejaars college kansrekening geven met twee uur voorbereiding (Ervaring en zit helemaal in de stof). Een predikant kan ook een exegetisch volledig verantwoorde preek houden zonder veel voorbereiding en diepe studie. In veel gevallen zou een goede preek hetzelfde zijn of de predikant wel of niet de grondtaal heeft geraadpleegd (er is zelfs het gevaar dat details uit de grondtaal genoemd worden, omdat het interessant is voor de predikant, maar minder relevant in de preek of voor degene die de grondtaal niet kent). Echter het gaat goed mis als de tekst alleen een kapstok is, losgehaald wordt van de context of de oorspronkelijke betekenis niet eens wordt meegenomen. Dan kan een prediking nog zo bevindelijk zijn, maar dan gaat het gewoon tegen de Bijbel zelf in en komt het dicht bij sommige dwalingen van de radicale reformatie uit de 16e eeuw zoals die in Münster gestalte kreeg.

[-DIA-]

Dan hebben we te doen met een betoverende geest. En dat is juist in een tijd waarin de kennis ontbreekt zeker een gevaar. Dan onderscheiden we niet de waarheid van de leugen, het ware en het nabijkomende werk. Als de prediker deze zaken recht aan de order stelt zal de hoorder het onderkennen, en de prediker valt vroeg of laat wel door de mand, of.... het kan zelfs zo zijn dat dit aan deze kant van het graf niet eens openbaar komt. Er werd wel gezegd: De eeuwigheid zal wat openbaren... Hebben wij niet in Uw Naam gepredikt, en duivelen uitgeworpen?

Ben bang dat je hier de spijker op de kop slaat...

Een bevindelijk prediker brengt, als hij daarin wat onderwijs krijgt (Theologische School) vanzelf een exegetisch verantwoorde preek.

Nou nee, dat gaat niet vanzelf, en soms zelfs helemaal niet. (Zie het voorbeeld van @Panny.)

Dan kunnen we denken aan minder onderlegde predikers als ds. Joh. van der Poel? Zijn preken waren wel bevindelijk,
maar exegetisch gezien soms een rommeltje. Maar dan vraag ik weer: Wat is nu belangrijker?

Hiermee heeft u bewezen, dat wat ik zei over u blijkt te kloppen:

DIA wat ds. Kersten lijkt te bestrijden, lijk jij juist voor te staan.
Namelijk dat de bevinding bron wordt voor de prediking.
Dus 1 bevinding der heiligen.
En op de 2de plaats Gods woord.

Terwijl Ds. Kersten zegt Gods getuigenis (de Bijbel) is de bron voor de bediening.
De prediking dient gebonden te zijn aan het woord.

Geleid worden door Gods woord, ons alles laten gezeggen door het woord, on toetsen aan het woord,

én niet

In Gods woord zoeken wat bij onze bevinding past, en ons laten leiden door onze bevinding.

Gods woord is de vaste grond, en bevinding is dat wat de Heilige Geest werkt door HET WOORD.

Ik wist het echt wel: Ik ben oerdom, maar helaas heb ik na mijn lagere schooltijd door omstandigheden geen gelegenheid gehad om een middelbare schoolopleiding te voltooien. Maar ik moet zeggen dat wetenschap soms (en dat is bevinding) smart vermeerderd. Probeer me gerust meer op mijn oerdomme fouten te wijzen. We moeten elkander toch in liefde, let wel, in liefde! scherp houden... Of alles hier liefde is waag ik (zo dom ben ik (helaas?) ook nog net weer niet) te betwijfelen.

[windorgel]

Toch zit m.i. er een gevaar in het kritisch luisteren of een predikant wel de (volgens ons) juiste exegese toepast.
Bij mij kan dat het onbevangen luisteren naar wat de Heere mij te zeggen heeft danig in de weg staan.
De dominee die Panny aanhaalt zal wellicht méér gezegd hebben dan alleen de kromme exegese nav het geslachtsregister. Dat zal toch eenmaal tegen ons getuigen indien we er geen acht op hebben geslagen.

[parsifal]

Ik wist het echt wel: Ik ben oerdom, maar helaas heb ik na mijn lagere schooltijd door omstandigheden geen gelegenheid gehad om een middelbare schoolopleiding te voltooien. Maar ik moet zeggen dat wetenschap soms (en dat is bevinding) smart vermeerderd. Probeer me gerust meer op mijn oerdomme fouten te wijzen. We moeten elkander toch in liefde, let wel, in liefde! scherp houden... Of alles hier liefde is waag ik (zo dom ben ik (helaas?) ook nog net weer niet) te betwijfelen.

Ga nu niet weer het slachtoffer spelen. Je bent zelf ook super kritisch als het gaat om predikanten die je zelf niet in je betrouwbare rijtje hebt staan.
Punt is dat je m.i. met je nadruk op bevinding en het goedpraten (of het toelaten) van foute exegese een heel erg anti-reformatorisch geluid laat horen.
Je gaat hierin m.i. verder dan veel van de niet-zo-hoog-geschoolde predikanten, want zij zullen nog steeds de Bijbel over de bevinding laten regeren. Jij lijkt dit los te laten.

[-DIA-]

Ik wist het echt wel: Ik ben oerdom, maar helaas heb ik na mijn lagere schooltijd door omstandigheden geen gelegenheid gehad om een middelbare schoolopleiding te voltooien. Maar ik moet zeggen dat wetenschap soms (en dat is bevinding) smart vermeerderd. Probeer me gerust meer op mijn oerdomme fouten te wijzen. We moeten elkander toch in liefde, let wel, in liefde! scherp houden... Of alles hier liefde is waag ik (zo dom ben ik (helaas?) ook nog net weer niet) te betwijfelen.

Ga nu niet weer het slachtoffer spelen. Je bent zelf ook super kritisch als het gaat om predikanten die je zelf niet in je betrouwbare rijtje hebt staan.
Punt is dat je m.i. met je nadruk op bevinding en het goedpraten (of het toelaten) van foute exegese een heel erg anti-reformatorisch geluid laat horen.
Je gaat hierin m.i. verder dan veel van de niet-zo-hoog-geschoolde predikanten, want zij zullen nog steeds de Bijbel over de bevinding laten regeren. Jij lijkt dit los te laten.

Inderdaad, als u dat zo zegt, dan zal ik zeker goed fout zitten. Onderwijst mij, en ik zal wijs worden!

[parsifal]

Ik wist het echt wel: Ik ben oerdom, maar helaas heb ik na mijn lagere schooltijd door omstandigheden geen gelegenheid gehad om een middelbare schoolopleiding te voltooien. Maar ik moet zeggen dat wetenschap soms (en dat is bevinding) smart vermeerderd. Probeer me gerust meer op mijn oerdomme fouten te wijzen. We moeten elkander toch in liefde, let wel, in liefde! scherp houden... Of alles hier liefde is waag ik (zo dom ben ik (helaas?) ook nog net weer niet) te betwijfelen.

Ga nu niet weer het slachtoffer spelen. Je bent zelf ook super kritisch als het gaat om predikanten die je zelf niet in je betrouwbare rijtje hebt staan.
Punt is dat je m.i. met je nadruk op bevinding en het goedpraten (of het toelaten) van foute exegese een heel erg anti-reformatorisch geluid laat horen.
Je gaat hierin m.i. verder dan veel van de niet-zo-hoog-geschoolde predikanten, want zij zullen nog steeds de Bijbel over de bevinding laten regeren. Jij lijkt dit los te laten.

Inderdaad, als u dat zo zegt, dan zal ik zeker goed fout zitten. Onderwijst mij, en ik zal wijs worden!

Je bent zelf degene die het woord "oerdom" gebruikt. Ik geloof daar niet zo in.
Verder vraag ik me af wat niet duidelijk is?

[Luther]

Toch zit m.i. er een gevaar in het kritisch luisteren of een predikant wel de (volgens ons) juiste exegese toepast.
Bij mij kan dat het onbevangen luisteren naar wat de Heere mij te zeggen heeft danig in de weg staan.
De dominee die Panny aanhaalt zal wellicht méér gezegd hebben dan alleen de kromme exegese nav het geslachtsregister. Dat zal toch eenmaal tegen ons getuigen indien we er geen acht op hebben geslagen.

Dat zou kunnen, maar dan nog verraadt de uitleg van dit gedeelte een bepaalde visie op de Schrift als openbaring. Zo'n predikant zal dat dan niet als slip-of-the-tong gedaan hebben, daarvoor is het veel te doordacht. In dat geval geldt wat @Parsifal zojuist zei:

Het gaat goed mis als de tekst alleen een kapstok is, losgehaald wordt van de context of de oorspronkelijke betekenis niet eens wordt meegenomen. Dan kan een prediking nog zo bevindelijk zijn, maar dan gaat het gewoon tegen de Bijbel zelf in.