Digitale hulpmiddelen in de kerk

[Luther]

In het RD van vandaag staat een samenvatting van een Terdege-artikel. Volledig mee eens!

„Houd nieuwe media buiten de eredienst”

„De digitale revolutie, met z’n nadruk op het beeld, maakt het nog moeilijker om de moderne mens met het Woord van God te bereiken.” Dat stelt ds. G. W. S. Mulder in een artikel in Terdege.
Het tijdschrift dat dinsdag verschijnt besteedt aandacht aan de opmars van nieuwe media in de kerk, zoals het catechiseren met behulp van PowerPointpresentaties, het gebruiken van smart­phones in de eredienst of het preken vanaf een tablet.

Ds. A. J. Mensink, voorzitter van de Gereformeerde Bond, ziet PowerPoint in de catechese als een zinvol hulpmiddel, maar houdt die graag buiten de eredienst. „De Heere komt tot ons met zijn Woord, en wil daardoor gemeenschap met ons hebben. In een gesprek van hart tot hart pak ik ook geen tablet om aan de hand van een schema te laten zien waar we zijn aangeland. Ik moet er niet aan denken dat mijn preek een soort toelichting bij een beamerpresentatie wordt.”
De predikant van de hervormde gemeente in Krimpen aan den IJssel heeft de indruk dat steeds meer kerkgangers de preek als een college of toerustingstoespraak zien. Dat beïnvloedt luisterhouding en gedrag. „Na een dienst waarin we een brandweersirene hoorden, wist iedereen te vertellen dat de roomse kerk was afgebrand. Gemeenteleden hadden op hun mobiele telefoon even ”112 Krimpen” opgezocht. We kunnen er onze ogen voor sluiten, maar dat is de realiteit.”

Eindtijd
Ds. A. Th. Van Olst kan zich voorstellen dat hij in de gemeenten van Antwerpen die hij hoopt te gaan dienen soms de beamer zal gebruiken. Maar ook dan kort en summier. „Prof. Baars leerde ons dat je als predikant beeldend moet preken. Daar komt bij dat een preek veel meer is dan informatieoverdracht. De toespitsing van de tekst naar het hart kun je niet weergeven aan de hand van bullets op een scherm.”
Een belangrijk kenmerk van de gereformeerde eredienst is voor de christelijke gereformeerde predikant van Utrecht-West de rust die verbonden is aan het besef van de heiligheid van de Godsontmoeting. „Het eerste doel van de prediking is niet het tot bekering brengen van mensen, maar het uitzeggen van de grote daden van God. Daarbij horen eerbied en aandacht.”
De verworteling van de digitale media in de samenleving leidt volgens ds. G. W. S. Mulder tot een kanteling van de cultuur. „De boekdrukkunst verdrong de orale communicatie en stimuleerde het rationalisme en individualisme. De digitale revolutie maakt het nog moeilijker de moderne mens met het Woord van God te bereiken.” De predikant van de gereformeerde gemeente te Zoetermeer ziet het digitale tijdperk als een nieuwe fase in de eindtijd. „De gerichtheid op het visuele beïnvloedt ons luisteren en lezen.” Ook in een missionaire context is hij geen voorstander van het ondersteunen van de verkondiging door beeldmateriaal. „In het zendingsbevel van de Heere Jezus klinkt evenzeer de opdracht het Evangelie te prédiken.”

Vluchtheuvel
Dr. S. M. de Bruijn, lector nieuwe media bij Driestar educatief en adjunct-hoofdredacteur van het Reformatorisch Dagblad, heeft de indruk dat er vaak niet goed wordt nagedacht over de gevolgen van digitale middelen en media. „Ik wil PowerPoint als hulpmiddel in de catechese niet categorisch afwijzen, maar woorden zijn veel beter in staat om een geestelijke werkelijkheid over te dragen dan beelden. Die hebben per definitie iets materieels. (…) Als de beelden het doordringen tot de diepere laag negatief beïnvloeden, is PowerPoint geen hulpmiddel maar een hindernis.”
De lector bepleit een duidelijke driedeling. In het pastoraat ziet hij goede toepassingsmogelijkheden. Voor de catechese bepleit hij soberheid. In de verkondiging moet het Woord centraal staan. „Om die reden vind ik het niet verstandig als predikanten van een tablet gaan preken. Principieel is daar niets op tegen, maar je bevordert dat de kerkgangers met hun mobiel aan de gang gaan.”
Ds. Mensink bepleit ”digitale ascese” op zondag, zeker tijdens de eredienst. „De kerk heeft als het goed is iets van een vluchtheuvel. Je zondert je af van de hectiek en gekte van de wereld. Ik zie jongeren die snakken naar rust, maar ze weten niet meer hoe ze ermee moeten omgaan. De smartphone is hun tweede hart, waaruit de uitgangen van hun leven zijn. Als hij het niet doet, beleven ze dat als een hartstilstand. Ze raken compleet in paniek.” Een kruistocht tegen smartphones en beamers heeft volgens de predikant geen zin. „Wel moeten we standvastig opkomen voor het eigen karakter van de eredienst.”

[ejvl]

Als de te zingen liederen en het schriftgedeelte door een beamer geprojecteerd zouden worden, geen enkele moeite mee, lijkt mij juist positief, ook het hoofd omhoog.
Tevens zie ik geen verschil als een predikant een aantekeningenschrift bij zich heeft of aantekeningen op een tablet, het doel is precies hetzelfde, alleen een tablet is makkelijker.
Of als organist een tablet met noten te gebruiken in plaats van bladmuziek.

Het lijkt mij niet fijn om tijdens de woordverkondiging allerlei beelden en dergelijke te zien, dat is wel afleiding van het gesproken woord. Het woord moet centraal staan, maar digitale hulpmiddelen kunnen best gebruikt worden, mits het nuttig is, en het niet direct voor afleiding hoeft te zorgen.

Afhankelijk van welke catechesatieles er gegeven wordt kan een powerpoint wel helpen, mits het eenvoudig is. Alleen kernpunten bijvoorbeeld. En dan met uitleg van de leraar.

[huisman]

Als de te zingen liederen en het schriftgedeelte door een beamer geprojecteerd zouden worden, geen enkele moeite mee, lijkt mij juist positief, ook het hoofd omhoog.
Tevens zie ik geen verschil als een predikant een aantekeningenschrift bij zich heeft of aantekeningen op een tablet, het doel is precies hetzelfde, alleen een tablet is makkelijker.
Of als organist een tablet met noten te gebruiken in plaats van bladmuziek.

Het lijkt mij niet fijn om tijdens de woordverkondiging allerlei beelden en dergelijke te zien, dat is wel afleiding van het gesproken woord. Het woord moet centraal staan, maar digitale hulpmiddelen kunnen best gebruikt worden, mits het nuttig is, en het niet direct voor afleiding hoeft te zorgen.

Afhankelijk van welke catechesatieles er gegeven wordt kan een powerpoint wel helpen, mits het eenvoudig is. Alleen kernpunten bijvoorbeeld. En dan met uitleg van de leraar.

Ik geef zelf regelmatig trainingen/briefings en fröbel uit luiheid dan vlug een powerpointje in elkaar. Gewoon lekker makkelijk en weinig voorbereiding nodig. Alle presentaties gaan door PP ook op elkaar lijken.

Om zaken echt over te brengen is PP geen geschikt medium voor catechisatie. De catechisanten kijken naar een scherm i.p.v. naar de catecheet. Het contact is zo maar verloren tussen catechisant en catecheet.

Laten wij deze digitale hulpmiddelen maar buiten de kerk houden. Iig buiten de erediensten.

[parsifal]

Ik ga naar een kerk waar wel regelmatige de beamer wordt gebruikt. Zelf denk ik dat dit nuttig is om Bijbelteksten voor iedereen in beeld te hebben (ook voor verwijzingen naar andere bijbelgedeeltes dan de schriftlezing) en bij sommige preken om bijvoorbeeld een landkaart te laten zien (soms besteden predikanten vrij veel tijd om aan te geven waar de plaatsen waar bijvoorbeeld Paulus was, lagen) aan het begin van de preek een landkaart bespaart dan een hoop tijd en brengt dat deel van de boodschap beter over.

Ook in situaties waar de predikant een kunstwerk beschrijft kan een afbeelding helpen (bijvoorbeeld Rembrandt's "terugkeer van de verloren zoon" heb ik wel eens horen beschrijven in een preek, waar een plaatje ook zaken duidelijker zou maken.

Het gevaar is echter dat de boodschap aangepast gaat worden om het mooie plaatje te laten zien. Echter, ik denk dat de meeste predikanten wel met dat gevaar om kunnen gaan.

[ejvl]

Ik geef zelf regelmatig trainingen/briefings en fröbel uit luiheid dan vlug een powerpointje in elkaar. Gewoon lekker makkelijk en weinig voorbereiding nodig. Alle presentaties gaan door PP ook op elkaar lijken.

Om zaken echt over te brengen is PP geen geschikt medium voor catechisatie. De catechisanten kijken naar een scherm i.p.v. naar de catecheet. Het contact is zo maar verloren tussen catechisant en catecheet.

Laten wij deze digitale hulpmiddelen maar buiten de kerk houden. Iig buiten de erediensten.

Maar een PP met alleen kernzinnen, en daaromheen een uitleg? Het is niet de bedoeling dat de leraar alles opleest natuurlijk.
Als ik een presentatie of uitleg volg, of geef, vind ik het handig als er sheets zijn met hierin enkele kernachtige zinnen, en dat aan de hand daarvan de uitleg gedaan wordt. Geen oplezen van sheets, maar duidelijk gesproken uitleg aan de hand van kernpunten.

[Zeemeeuw]

Voor landkaarten heeft de GBS al sinds jaar en dag een oplossing. Over vooruitstrevend gesproken...

http://www.gbs.nl/catalogus/bijbels/zakbijbels-groot/

[parsifal]

Voor landkaarten heeft de GBS al sinds jaar en dag een oplossing. Over vooruitstrevend gesproken...

http://www.gbs.nl/catalogus/bijbels/zakbijbels-groot/

Ja, maar niet iedereen in de kerk heeft zo'n bijbel, en met een beamer kun je de kaart weer weghalen als de predikant verder gaat met de preek, terwijl het kaartje achter in de Bijbel kan blijven afleiden

[-DIA-]

Voor een warm, hartelijk menselijk contact zou het misschien aanbevelenswaardig zijn om de voorzanger te herintroduceren....

[Vagari]

Voor een warm, hartelijk menselijk contact zou het misschien aanbevelenswaardig zijn om de voorzanger te herintroduceren....

Jaaaaah!

Voor sommige anderen, een preek is geen college hoor.

[Luther]

Om zaken echt over te brengen is PP geen geschikt medium voor catechisatie. De catechisanten kijken naar een scherm i.p.v. naar de catecheet. Het contact is zo maar verloren tussen catechisant en catecheet.

Laten wij deze digitale hulpmiddelen maar buiten de kerk houden. Iig buiten de erediensten.

Ik was altijd voorstander van PowerPoint bij catechisatie; totdat ik zelf catechisatie ging geven... (zie onderstreepte zin)

[Curatorium]

In gemeenten waaruit meer dan 1 psalmberijming wordt gezongen is het handig om een beamer te gebruiken. Daar kan je geen principiële bezwaren tegen hebben. Maar voor de prediking lijkt een beamer me niet nodig, dat verwoord Ds. Mulder heel goed.

Al zie je in het buitenland vaak wel dat de gemeenteleden een 'bulletin' krijgen, waar een meditatie in staat, de voorbeden, maar ook vaak het thema en de "3 preekpunten". Heel handig, want binnen de kortste keren ben je die weer vergeten. Op die manier heb je geen beamer nodig, terwijl gemeenteleden de preek beter kunnen volgen + achteraf de preekpunten niet vergeten zijn.

[Wilhelm]

Over de eerste geluidsinstallatie zal ongetwijfeld ook afkeurend gesproken zijn. Dat houden we een heel aantal jaar vol, en daarna volgen we toch weer.
Zo gaat dat nu eenmaal in onze gezindte.

[Zeemeeuw]

@ Wilhelm. Weet je voorbeelden van dat 'ongetwijfeld afkeurend spreken' over geluidsinstallaties?

[Luther]

Over de eerste geluidsinstallatie zal ongetwijfeld ook afkeurend gesproken zijn. Dat houden we een heel aantal jaar vol, en daarna volgen we toch weer.
Zo gaat dat nu eenmaal in onze gezindte.

Da's wel een beetje te makkelijk geredeneerd. Er wordt in het artikel niet generiek afkeurend gesproken over de genoemde hulpmiddelen, maar allereerst m.b.t. de eredienst. Overal waar de beamer zijn intrede deed in de eredienst neemt het meenemen van eigen Bijbel af, en verwacht men van de preek een soort 'toerustingscursus geestelijke groei', of hoe men het dan ook formuleert.

Belangrijkste argument tegen een beamer in de eredienst is voor mij toch wel het afleidende aspect. Alles wat afleidt van het Woord, en het Woord alleen, moeten we buiten de kerk houden. (Dat kan dus veel meer zijn dan de beamer, maar nu even in dit verband.)
Bovendien bevordert het het consumentisme tijdens de dienst: geen Bijbel mee, is dus ook niet voor de dienst het bijbelgedeelte alvast doorlezen en wat bemediteren. Of, zoals ds. Van Aalst weleens heeft aanbevolen, de formuliergebeden achterin je Bijbeltje rustig lezen en bedenken. Laat de kerkdienst een gewijde ruimte zijn, waar de afleiders zoveel mogelijk buiten gehouden moeten worden.

[huisman]

Over de eerste geluidsinstallatie zal ongetwijfeld ook afkeurend gesproken zijn. Dat houden we een heel aantal jaar vol, en daarna volgen we toch weer.
Zo gaat dat nu eenmaal in onze gezindte.

Wat een onzin, misschien ook nog de eerste stoomtrein en de boekdrukkunst in de strijd gooien?


@Wilhelm zijn er ook ontwikkelingen mogelijk waar jij wel zorgen over hebt ?

Soms denk ik bij jouw postings dat alles van jou mag veranderen en dat de kern toch hetzelfde zal blijven.