Hertalen

[-DIA-]

Een boek in oude spelling hertalen. Ik ben er aan begonnen.
Welke Neerlandicus wijst mij even op eventuele fouten?

Eerste deel van een preek van ds. Th van der Groe uit 1777

BIDDAGSPREDICATIE
DOOR DS. TH. VAN DER GROE
GEPREDIKT TE KRALINGEN
19 FEBRUARI 1777

TEKST:

Daarna hoorde ik de stemme des Heeren, dewelke zeide: Wien zal Ik zenden? ende wie zal ons henen gaan? Doe zeide ik: Ziet, [hier] ben ik, zend mij henen.
Doe zeide Hij: Ga henen, en zegt tot dit volk: hoorende hoort, maar en verstaat niet, ende ziende ziet, maar en merkt niet.
Maakt het harte dezes volks vet, ende maakt hare ooren zwaar, en sluit hun ogen, opdat het niet zie met zijn ogen, noch met zijn oren hore, noch met zijn hart versta, noch zich bekeere, en Hij het geneeze.
Doe zeide ik: Hoe lange Heere? En Hij zeide: Totdat de steden verwoest worden, zoo dat er geen inwoonder en zij, ende de huizen, dat er geen mensche en zij, ende dat het land met verwoestinge verstroord worde.
JEREMIA 6 vers 8-11

Tot eene Grondslag, ter openinge en verhandeling van deze droevige Prophetie, en van al het Goddelijke Woord, dat ik ellendig Man, in den name des Heeren, op dezen dag zal moeten prediken; moet ons de allereerste Belofte van ‘t genadeverbond dienen, Gen. 3:15. Waarin ons tweederhande Zaad of Volk in de wereld, geopenbaard wordt: het Zaad der Vrouwe en het Zaad der Slange; zijnde Christus, met zijn Volk en de Satan met zijn Volk. Welke twee Hoofden en Volken in een eeuwigdurende Vijandschap zouden staan: en als twee Koninkrijken, een Goddelijk en een Duivelsch, onverzoenlijk tegen malkander zouden strijden, totdat Christus met Zijn volk de volkomen overwinning eindelijk zal bekomen over de Satan en zijn Volk.
In de geestelijke kennis dezer groote en onnaspeurlijke Verborgenheid is alle hemelsche en zaligmakende Wijsheid gelegen, die God ons in zijn Woord geopenbaard heeft. Die eerste Hoofd- en Grond-Belofte, in het Paradijs, bevat de ganse Inhoud van de H. Schrift; en is een Sleutel om alle geopenbaarde Goddelijke Waarheid, bij het licht van de H. Geest te openen.

Het gehele menschdom op de wereld, is en blijft dan vast in twee deelen gescheiden, in Gods Volk en in des duivelsch Volk; en daar is geen mensch, ooit in de wereld, of kan er zijn, die niet noodwendig tot één van beide die beide volken behoort. Zij moeten allen God of den duivel dienen en eigen zijn; en of tegen God, of tegen de duivel, onverzettelijke strijd voeren.

Die hier, in den grond en ‘t wezen der zake, eenen middelweg zou zoeken, die zou tevergeefs moeten arbeiden, om Gods vaste, eeuwigdurende en allerheiligste Ordonnantie in de Regeringe der Wereld, geheel te vernietigen en omverre te werpen.
Maar de Heere, de Almagtige Schepper en Onderhouder van den Hemel en Aarde, zal eeuwiglijk regeren en Zijn welbehagen doen.

Verder is ’t zeker, dat alle Maatschappijen, Volken en Koninkrijken der Wereld haren Grondslag en Bestaan hebben in een Verbond tusschen den Vorst en het Volk: alzoo heeft God ook Zijn Verbond opgerigt met zijn Volk, dat dan ook Zijn Verbonds-Volk is, door den Middelaar Christus, naar de Heilige Wegen en Regten en Inzettingen, welke Hij hen geopenbaard en voorgeschreven heeft. En zoo staat ook ‘t Volk des Duivels met hem in een nauw en vast natuurlijk Verbond van Duisternis, Goddeloosheid en Afgoderij. Gods Volk dient dan den Heere hunnen God, in den weg van zijn Verbond en Inzettingen, en des Duivelsch Volk en de afgoden.


Hertaalde tekst: ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

BIDDAGSPREDICATIE
DOOR DS. TH. VAN DER GROE
GEPREDIKT TE KRALINGEN
19 FEBRUARI 1777

TEKST:

Daarna hoorde ik de stem des Heeren, dewelke zeide: Wien zal Ik zenden, en wie zal voor Ons henen gaan? Toen zeide ik: Zie, hier ben ik, zend mij henen.
Toen zeide Hij: Ga henen, en zeg tot dit volk: Horende hoort, maar verstaat niet, en ziende ziet, maar merkt niet.
Maak het hart dezes volks vet, en maak hun oren zwaar, en sluit hun ogen, opdat het niet zie met zijn ogen, noch met zijn oren hore, noch met zijn hart versta, noch zich bekere, en Hij het geneze.
Toen zeide ik: Hoe lang, Heere? En Hij zeide: Totdat de steden verwoest worden, zodat er geen inwoner zij, en de huizen, dat er geen mens zij, en dat het land met verwoesting verstroord worde.
JEREMIA 6 vers 8-11


Tot een grondslag, ter opening en verhandeling van deze droevige profetie, en van al het Goddelijke Woord, dat ik ellendig man, in de Naam des Heeren, op deze dag zal moeten prediken, moet ons de allereerste belofte van het genadeverbond dienen, Genesis 3 vers 15. Waarin ons tweeërlei zaad of volk in de wereld geopenbaard wordt: het Zaad der vrouw en het zaad der slang; zijnde Christus met Zijn volk en de satan met zijn volk. Welke twee hoofden en volken in een eeuwigdurende vijandschap zouden staan, als twee koninkrijken, een Goddelijk en een duivels koninkrijk, onverzoenlijk tegen elkaar zouden strijden, totdat Christus met Zijn volk de volkomen overwinning eindelijk zal bekomen over de satan en zijn volk.
In de geestelijke kennis van deze grote en onnaspeurlijke verborgenheid is alle hemelse en zaligmakende wijsheid gelegen, die God ons in Zijn Woord geopenbaard heeft. Die eerste hoofd- en grondbelofte, in het Paradijs, bevat de ganse inhoud van de Heilige Schrift, en is een sleutel om alle geopenbaarde Goddelijke Waarheid, bij het licht van de Heilige Geest te openen.

Het gehele mensdom op de wereld, is en blijft dan vast in twee delen gescheiden, in volk van God en in een volk van de duivel. En daar is geen mens, ooit in de wereld, of kan er zijn, die niet noodwendig tot één van die beide volken behoort. Zij moeten allen God of de duivel dienen en eigen zijn; en of tegen God, of tegen de duivel onverzettelijke strijd voeren.


Die hier in de grond en het wezen der zaak, een middenweg zou zoeken, die zou tevergeefs moeten arbeiden, om Gods vaste, eeuwigdurende en allerheiligste wetten in de regering der wereld, geheel te vernietigen en omver te werpen.
Maar de Heere, de Almachtige Schepper en Onderhouder van hemel en aarde, zal eeuwig regeren en Zijn welbehagen doen.

Verder is het zeker dat alle maatschappijen, volken en koninkrijken van deze wereld haar grondslag en bestaan hebben in een verbond tussen de vorst en het volk. Alzo heeft God ook Zijn Verbond opgericht met Zijn volk, dat dan ook Zijn verbondsvolk is, door de Middelaar Christus, naar de heilige wegen en rechten en inzettingen, welke Hij hen geopenbaard en voorgeschreven heeft. En zo staat ook het volk des duivels met hem in een nauw en vast natuurlijk verbond van duisternis, goddeloosheid en afgoderij. Gods volk dient dan de Heere hun God, in de weg van Zijn Verbond en inzettingen, en het volk van de duivel dient satan en de afgoden.

[Curatorium]

Des = van de

[-DIA-]

Des = van de

Dat klinkt esthetisch niet in dit verband, dan zou het geheel anders omschreven moeten worden.

[Zonderling]

@Dia, dit werk vraagt wel veel nauwkeurigheid. Het valt mij bijvoorbeeld op dat je de tekst wellicht niet hebt opgezocht, want de tekst staat niet in Jeremia, maar in Jesaja. Dan zou je m.i. ook de tekst moeten weergeven op basis van de hedendaagse uitgave van de SV (GBS), en niet op basis van een eigen hertaling. Verder is het prima bedoeld, maar welk doel heb je ermee? Overigens ontbreekt mij de tijd om te corrigeren - laat ik geen valse verwachtingen wekken.

[-DIA-]

@Dia, dit werk vraagt wel veel nauwkeurigheid. Het valt mij bijvoorbeeld op dat je de tekst wellicht niet hebt opgezocht, want de tekst staat niet in Jeremia, maar in Jesaja. Dan zou je m.i. ook de tekst moeten weergeven op basis van de hedendaagse uitgave van de SV (GBS), en niet op basis van een eigen hertaling. Verder is het prima bedoeld, maar welk doel heb je ermee? Overigens ontbreekt mij de tijd om te corrigeren - laat ik geen valse verwachtingen wekken.

Ik heb de teksten wel nagekeken. Op de online Statenbijbel staat bv Verstrooid, en de GBS heeft verstoord.

Verder is het doel persoonlijk.

[Hendrikus]

Des = van de

Dat klinkt esthetisch niet in dit verband, dan zou het geheel anders omschreven moeten worden.

Het hele verhaal blijft archaïsch van taalgebruik.
Wil je er leesbaar en begrijpelijk Nederlands van maken, dan moet er veel méér gebeuren.
Als het doel persoonlijk is, hoef je je ook niets aan te trekken van wat anderen ervan vinden. En hoef je anderen ook niet te vragen wat ze ervan vinden: dan doe je 't gewoon op je eigen manier, voor jezelf.

[DDD]

Hoewel je natuurlijk alleen vraagt om fouten, zie ik nog wel een aantal moeilijke woorden.

Mensdom, bijvoorbeeld, of noodwendig.

En daarnaast is het niet meer gebruikelijk in vrouwelijk meervoud te verwijzen naar landen. Of het fout is weet ik eigenlijk niet.

Overigens zou het helemaal niet gek zijn om een hertaling van preken te maken. Vroeger had je de Reveil-serie. Of via een eigen weblog. Ik vrees echter dat je eigen taalgebruik van nature al zo ingewikkeld is dat de gemiddelde refo het nog steeds niet goed kan begrijpen.

[Posthoorn]

Hoewel je natuurlijk alleen vraagt om fouten, zie ik nog wel een aantal moeilijke woorden.

Mensdom, bijvoorbeeld, of noodwendig.

En daarnaast is het niet meer gebruikelijk in vrouwelijk meervoud te verwijzen naar landen. Of het fout is weet ik eigenlijk niet.

Overigens zou het helemaal niet gek zijn om een hertaling van preken te maken. Vroeger had je de Reveil-serie. Of via een eigen weblog. Ik vrees echter dat je eigen taalgebruik van nature al zo ingewikkeld is dat de gemiddelde refo het nog steeds niet goed kan begrijpen.

Je hebt nog steeds de Reveilserie.

[Hendrikus]

. Ik vrees echter dat je eigen taalgebruik van nature al zo ingewikkeld is dat de gemiddelde refo het nog steeds niet goed kan begrijpen.

Dat was mijn punt inderdaad ook.
Vandaar "Wil je er leesbaar en begrijpelijk Nederlands van maken, dan moet er veel méér gebeuren.".

[Marco]

Je stelt jezelf nogal een opgave. Het probleem is dat als je echt naar hedendaags nederlands wil gaan, je niet wegkomt met hier en daar een woord vervangen. Je moet dan hele zinnen omzetten. Daarbij kan het zijn dat je elementen laat vervallen. Bijvoorbeeld:

Het gehele menschdom op de wereld, is en blijft dan vast in twee deelen gescheiden, in Gods Volk en in des duivelsch Volk; en daar is geen mensch, ooit in de wereld, of kan er zijn, die niet noodwendig tot één van beide die beide volken behoort. Zij moeten allen God of den duivel dienen en eigen zijn; en of tegen God, of tegen de duivel, onverzettelijke strijd voeren.

De hele mensheid is en blijft dan vast in twee delen gescheiden: in Gods volk en in het volk van de duivel. Het is in deze wereld onmogelijk dat een mens niet tot een van die volken hoort. Alle mensen moeten of God of de duivel dienen en van hem zijn, en of tegen de duivel, of tegen God onverzettelijke strijd voeren.

Los van de grammatica loop je dan ook nog tegen zaken aan die in het origineel niet echt netjes zijn (maar als onderdeel van het betoog wel te plaatsen): hier bijvoorbeeld het stukje "of kan er zijn, die niet noodwendig tot één van beide die volken behoort". Daar wordt twee keer hetzelfde gezegd: als het alleen maar zo kan zijn, dan is dat dus noodwendig. Vraag is of je dat in een hertaling meeneemt, en hoe je dat dan weer in een hertaalde versie neerzet.

[-DIA-]

. Ik vrees echter dat je eigen taalgebruik van nature al zo ingewikkeld is dat de gemiddelde refo het nog steeds niet goed kan begrijpen.

Dat was mijn punt inderdaad ook.
Vandaar "Wil je er leesbaar en begrijpelijk Nederlands van maken, dan moet er veel méér gebeuren.".

Maar kan het niet als een gebrek aan ontwikkeling (of desinteresse) worden aangemerkt dat men deze
taal blijkbaar niet meer verstaat (begrijpt)?

[Marco]

. Ik vrees echter dat je eigen taalgebruik van nature al zo ingewikkeld is dat de gemiddelde refo het nog steeds niet goed kan begrijpen.

Dat was mijn punt inderdaad ook.
Vandaar "Wil je er leesbaar en begrijpelijk Nederlands van maken, dan moet er veel méér gebeuren.".

Maar kan het niet als een gebrek aan ontwikkeling (of desinteresse) worden aangemerkt dat men deze
taal blijkbaar niet meer verstaat (begrijpt)?

Een gebrek aan ontwikkeling kan je het niet noemen: buiten de gereformeerde gezindte komt deze taal niet meer voor. Deze taal ligt daarom veel verder weg van de jeugd van nu dan een paar tientallen jaren geleden.

En bekijk het ook eens van een andere kant: Op een gegeven moment kost het meer moeite dat de lezers de oude taal moeten leren dan dat de schrijvers nieuwe taal leren .. Het is op een gegeven moment dus meer een gebrek aan ontwikkeling (of desinteresse) van schrijvers (degenen die nu actief zijn) om moderne taal te produceren (oei, wat zeg ik nu weer?).

En het zal niet zo zijn dat moderne taal niet geschikt is om weer te geven wat er bedoeld wordt.

[-DIA-]

. Ik vrees echter dat je eigen taalgebruik van nature al zo ingewikkeld is dat de gemiddelde refo het nog steeds niet goed kan begrijpen.

Dat was mijn punt inderdaad ook.
Vandaar "Wil je er leesbaar en begrijpelijk Nederlands van maken, dan moet er veel méér gebeuren.".

Maar kan het niet als een gebrek aan ontwikkeling (of desinteresse) worden aangemerkt dat men deze
taal blijkbaar niet meer verstaat (begrijpt)?

Een gebrek aan ontwikkeling kan je het niet noemen: buiten de gereformeerde gezindte komt deze taal niet meer voor. Deze taal ligt daarom veel verder weg van de jeugd van nu dan een paar tientallen jaren geleden.

En bekijk het ook eens van een andere kant: Op een gegeven moment kost het meer moeite dat de lezers de oude taal moeten leren dan dat de schrijvers nieuwe taal leren .. Het is op een gegeven moment dus meer een gebrek aan ontwikkeling (of desinteresse) van schrijvers (degenen die nu actief zijn) om moderne taal te produceren (oei, wat zeg ik nu weer?).

En het zal niet zo zijn dat moderne taal niet geschikt is om weer te geven wat er bedoeld wordt.

Bij mij is -in alle bescheidenheid gezegd- niet zo snel sprake van een desinteresse.
Ik heb -naar men zegt en ik ook wel gevoel - een brede interesse in
vele zaken. Ik lees de moderne taal ook zonder enige
moeite. Andere zaak is om de taal van nu in de juiste zinnen en woorden
te zeggen. Een jongere zal vast feilloos aanvoelen dat als iemand
van mijn generatie probeert Young & Trendy over te komen, dat zij daar
zeker wel doorheen zullen prikken. Zo ligt het in feite met de 'tale
Kanaäns (de echte dan!) ook. Het "oude geoefende volk" prikt vaak zo
door de nieuwe leer heen.
Doordat die generatie nu gaat ontbreken krijgen we een heel ander
'staan in de reformatorische traditie'. Het rationele gaat meer de
boventoon voeren, en dat voelden 'de ouden' vaak feilloos aan.

[henriët]

Bij mij is -in alle bescheidenheid gezegd- niet zo snel sprake van een desinteresse.
Ik heb -naar men zegt en ik ook wel gevoel - een brede interesse in
vele zaken. Ik lees de moderne taal ook zonder enige
moeite. Andere zaak is om de taal van nu in de juiste zinnen en woorden
te zeggen. Een jongere zal vast feilloos aanvoelen dat als iemand
van mijn generatie probeert Young & Trendy over te komen, dat zij daar
zeker wel doorheen zullen prikken. Zo ligt het in feite met de 'tale
Kanaäns (de echte dan!) ook. Het "oude geoefende volk" prikt vaak zo
door de nieuwe leer heen.
Doordat die generatie nu gaat ontbreken krijgen we een heel ander
'staan in de reformatorische traditie'. Het rationele gaat meer de
boventoon voeren, en dat voelden 'de ouden' vaak feilloos aan.

Wat mij (n bescheiding mening) ~ als jonger iemand dan jij bent~ betreft, sla je als oudere de plank echt mis.

Staan in de reformatorische traditie.. zou binnen de ger. gezin veel meer moeten zijn..
En dan wordt het een echt verstaan, dan gaat het hart de boventoon voeren.. Niets uit mij, maar enkel genade.. En dan vinden harten elkaar, ondanks wellicht wat cultuurverschillen.

[-DIA-]

Bij mij is -in alle bescheidenheid gezegd- niet zo snel sprake van een desinteresse.
Ik heb -naar men zegt en ik ook wel gevoel - een brede interesse in
vele zaken. Ik lees de moderne taal ook zonder enige
moeite. Andere zaak is om de taal van nu in de juiste zinnen en woorden
te zeggen. Een jongere zal vast feilloos aanvoelen dat als iemand
van mijn generatie probeert Young & Trendy over te komen, dat zij daar
zeker wel doorheen zullen prikken. Zo ligt het in feite met de 'tale
Kanaäns (de echte dan!) ook. Het "oude geoefende volk" prikt vaak zo
door de nieuwe leer heen.
Doordat die generatie nu gaat ontbreken krijgen we een heel ander
'staan in de reformatorische traditie'. Het rationele gaat meer de
boventoon voeren, en dat voelden 'de ouden' vaak feilloos aan.

Wat mij (n bescheiding mening) ~ als jonger iemand dan jij bent~ betreft, sla je als oudere de plank echt mis.

Staan in de reformatorische traditie.. zou binnen de ger. gezin veel meer moeten zijn..
En dan wordt het een echt verstaan, dan gaat het hart de boventoon voeren.. Niets uit mij, maar enkel genade.. En dan vinden harten elkaar, ondanks wellicht wat cultuurverschillen.

Op zich ware woorden, maar de invulling en praktijk van deze woorden verstaat de 'moderne reformatorische mens', over het algemeen gesproken, fundamenteel anders dan, wat ik maar weer zo zal noemen, het 'oude geoefende volk'. Dezen zouden, hoewel men hen nu nog wel eens hoog roemt, deze 'roemers' toch hun niet toebetrouwen.

Harten kunnen slechts ineen vloeien door de Heilige Geest. Dan hoeft men elkaar helemaal niet te verstaan. Woordeloze gemeenschap zou je kunnen zeggen. Ik herinner me een woord van ds. P. Blok, die eens het zendingsveld in Irian Jaya bezocht. Daar kwam hij in contact met een bekeerling. Er was daar, zonder woorden, een contact door God Zelf gewerkt. De geestelijke mens, het nieuwe deel, is niet stoffelijk, en niet afhankelijk van de bediening van taal.