DIA schreef:
Maar had je dat dan nog nooit eerder gemerkt? Hoe vaak heb ik het al gezegd: Wat bij deze reformatoren misschien niet in die mate aan de orde komt als in de preken uit de Nadere Reformatie is helder en klaar uit hun levensopenbaring. En daar wil men blijkbaar toch niet van weten, nee, de Nadere Reformatie zou ergens wat te ziekelijk zijn in het voorstellen van bevinding... Of zit ik er nu naast?
Ik ben het met je eens dat de (vroegere) Nadere Reformatie geheel in het zelfde spoor als de Reformatie staat. Men leze Teelinck bijvoorbeeld. Voluit bevindelijk, en voluit gereformeerd (calvinistisch) in zijn leer. Ik denk wel dat sommige latere Nadere Reformatoren (ik denk aan Schortinghuis bv) soms meer mystiek zijn dan bevindelijk-gereformeerd.
Jongere schreef:
memento schreef:Erg fijn om te horen dat weer iemand de waarde en diepgang en ook bevindelijkheid van de preken van Calvijn en Luther ontdekt heeft. Ik hoop dat het mag leiden tot veel lezen van de preken van deze mannen, en het als voorbeeld nemen voor een goede preek.
Nou memento, zo kan het wel weer.
'Erg fijn dat die en die het licht ook heeft gezien.'
Nee hoor, dat is niet wat ik zeg en zeker niet bedoel. Ik ben alleen blij dat iemand die DIA blijkbaar als autoriteit ziet, het ook eens zegt. In de hoop dat het maar mag leiden tot een meer lezen van Calvijn en Luther. Velen noemen graag hun namen, maar lezen zelden of nooit hun werken. Alles wat meehelpt om ervoor te zorgen dat die werken daadwerkelijk weer gelezen worden, juich ik van harte toe. Het lezen van hun werken en preken is tot groot nut, zowel voor verstandelijke en dogmatische helderheid, als voor persoonlijke stichting.
Marieke schreef:Maar had je dat dan nog nooit eerder gemerkt? Hoe vaak heb ik het al gezegd: Wat bij deze reformatoren misschien niet in die mate aan de orde komt als in de preken uit de Nadere Reformatie is helder en klaar uit hun levensopenbaring. En daar wil men blijkbaar toch niet van weten, nee, de Nadere Reformatie zou ergens wat te ziekelijk zijn in het voorstellen van bevinding... Of zit ik er nu naast?
Ja, want je maakt een tegenstelling tussen de Reformatoren en de nadere Reformatoren. Die tegenstelling bestaat niet.
Er gaan er met twee verbonden verloren en met drie en er worden er met twee verbonden behouden en met drie. Prof. G. Wisse.
Wat betreft de topic-vraag: Ik denk dat een goede prediking vanuit het onderwijs de toepassing maakt. Dus de uitleg van de Schrift, wat er gewoon staat, staat centraal en dient als leidraad. De toepassing die uit die uitleg volgt kan dan gemaakt worden. Bij voorkeur tijdens de preek, zodat uitleg en toepassing nauw aan elkaar verbonden blijven. Zonder het klassieke model uit te sluiten, waarbij eerst de uitleg was (2/3e van de preek), om vervolgens daarna de toepassing(en) als afsluiting van de preek te geven (1/3e van de preek).
Dat het onderwijs voorop gaat, is voor mij een principieel punt. Het onderwijs, dus de uitleg van wat er staat, wat God heeft opgeschreven, is in zichzelf nuttig, geestelijk, en al onze aandacht waardig. De toepassing is dan het actueel en concreet maken van wat er staat. Vanuit de Bijbelse waarheid, dat het aardse en geestelijke leven geen twee losstaande werkelijkheden zijn, zal de ene keer de toepassing betrekking hebben op het geestelijke leven, de andere keer op het alledaagse leven.
Auto stelde de vraag: Kan bevinding los staan van onderwijs, of onderwijs los van bevinding?
1. De vraag is, wat de context is. Men kan bevinding vertellen los van onderwijs. Iemand verteld dan wat hij beleefd heeft. Ik denk dat dat bij tijden goed kan zijn, als het spontaan is en uit het hart komt. Of bevinding in het hart geschiedt lós van onderwijs, weet ik niet. Gods normale weg is om door Zijn Woord te spreken. Aan dat Woord moet alles getoetst worden. Ook bevinding. Immers, ons hart is een fabriek van afgoden, en arglistig, en ook Satan kan zich voordoen als engel des lichts. Daarom: Elke bevinding moet getoetst worden aan Gods Woord. In de prediking beschouw ik elke bevinding, die niet opkomt uit de tekst, als verspilling van kostbare preektijd. Als prediker heb je het Woord van God om te preken, en niets - ook bevinding die losstaat van de tekst - is zo waardevol, dat het dat Woord van God kan vervangen. M.i. kan in de prediking dus bevinding niet los staan van onderwijs.
2. Wat betreft onderwijs. Dit kan losstaan van bevinding. Je kan bijvoorbeeld een verhandeling over een dogmatisch onderwerp lezen. Of een taalkundig commentaar op een Bijbelgedeelte. Dat is heel onderwijzend, en kan ook zeer nuttig zijn. Alleen, de tekst die je leest is niet bevindelijk. Wel kan het bevinding bewerken. Wie bijvoorbeeld een verhandeling leest over de Drie-Eenheid, zal - als het goed is - in zijn hart een diepe verwondering en een hartelijk verlangen en liefde bevinden naar die Drie-enige God. Het doel van onderwijs is m.i. om door het verstand het hart te verlichten. Ik denk dat het goed is om in de preek de bevinding die in de tekst voorkomt expliciet te maken. Maar het gaat om de tekst, het gaat om Gods Woord. Niet het verhaal van "hoe het gaat in het leven van Gods kinderen" werkt bevinding, maar het Woord van God! God en Zijn werk is het onderwerp van Zijn Woord, en moet dus ook onderwerp zijn van de prediking. En spreken over Wie Hij is en wat Hij doet, dat is - als het goed is - wat het hart van Zijn kinderen in vlam zet. Kortom, bevinding heeft wel zeker een plek in de prediking, en wel als concrete toepassing van hetgeen de tekst zegt.
3. Een derde is: Wat is bevinding? Ik vrees, dat sommigen (hier misschien ook wel) dat woord alleen reserveren voor heel bijzondere geestelijke gebeurtenissen. Echter, wanneer een kind van God in de kerk zit, en hoort vertellen over de Heere, en in zijn hart klinkt slechts een stil amen en een stille verwondering, zonder dat dat gepaard gaat met grote emotie, is dat bevinding? Ik denk dat God bij de bekering soms inderdaad momenten geeft die gepaard gaan met diepe emoties (men leze de psalmen!), maar tegelijkertijd denk ik dat die momenten waarin in stilte het hart mag leren over Zijn God, zonder die hevige emoties, misschien wel even waardevol zijn. Ja, als het goed is, is het zo elke preek! En wordt Gods kind meer en meer onderwezen in Wie zijn God is, leert hij steeds meer en meer Hem toebetrouwen, en steeds meer en meer Zijn beeld gelijkvormig te worden.
DIA schreef:
Maar had je dat dan nog nooit eerder gemerkt? Hoe vaak heb ik het al gezegd: Wat bij deze reformatoren misschien niet in die mate aan de orde komt als in de preken uit de Nadere Reformatie is helder en klaar uit hun levensopenbaring. En daar wil men blijkbaar toch niet van weten, nee, de Nadere Reformatie zou ergens wat te ziekelijk zijn in het voorstellen van bevinding... Of zit ik er nu naast?
Ik ben het met je eens dat de (vroegere) Nadere Reformatie geheel in het zelfde spoor als de Reformatie staat. Men leze Teelinck bijvoorbeeld. Voluit bevindelijk, en voluit gereformeerd (calvinistisch) in zijn leer. Ik denk wel dat sommige latere Nadere Reformatoren (ik denk aan Schortinghuis bv) soms meer mystiek zijn dan bevindelijk-gereformeerd.
Jongere schreef:
memento schreef:Erg fijn om te horen dat weer iemand de waarde en diepgang en ook bevindelijkheid van de preken van Calvijn en Luther ontdekt heeft. Ik hoop dat het mag leiden tot veel lezen van de preken van deze mannen, en het als voorbeeld nemen voor een goede preek.
Nou memento, zo kan het wel weer.
'Erg fijn dat die en die het licht ook heeft gezien.'
Nee hoor, dat is niet wat ik zeg en zeker niet bedoel. Ik ben alleen blij dat iemand die DIA blijkbaar als autoriteit ziet, het ook eens zegt. In de hoop dat het maar mag leiden tot een meer lezen van Calvijn en Luther. Velen noemen graag hun namen, maar lezen zelden of nooit hun werken. Alles wat meehelpt om ervoor te zorgen dat die werken daadwerkelijk weer gelezen worden, juich ik van harte toe. Het lezen van hun werken en preken is tot groot nut, zowel voor verstandelijke en dogmatische helderheid, als voor persoonlijke stichting.
Vergeet je niet iets? Wat denk je van de bevinding?
Hoe zouden deze mannen zo de Christus kunnen preken als ze niet wisten hoe ze aan de Christus waren gekomen?
Marieke schreef:Maar had je dat dan nog nooit eerder gemerkt? Hoe vaak heb ik het al gezegd: Wat bij deze reformatoren misschien niet in die mate aan de orde komt als in de preken uit de Nadere Reformatie is helder en klaar uit hun levensopenbaring. En daar wil men blijkbaar toch niet van weten, nee, de Nadere Reformatie zou ergens wat te ziekelijk zijn in het voorstellen van bevinding... Of zit ik er nu naast?
Ja, want je maakt een tegenstelling tussen de Reformatoren en de nadere Reformatoren. Die tegenstelling bestaat niet.
He Huisman, je laat me iets zeggen wat ik helemaal niet gezegd heb
Marieke schreef:Maar had je dat dan nog nooit eerder gemerkt? Hoe vaak heb ik het al gezegd: Wat bij deze reformatoren misschien niet in die mate aan de orde komt als in de preken uit de Nadere Reformatie is helder en klaar uit hun levensopenbaring. En daar wil men blijkbaar toch niet van weten, nee, de Nadere Reformatie zou ergens wat te ziekelijk zijn in het voorstellen van bevinding... Of zit ik er nu naast?
Ja, want je maakt een tegenstelling tussen de Reformatoren en de nadere Reformatoren. Die tegenstelling bestaat niet.
He Huisman, je laat me iets zeggen wat ik helemaal niet gezegd heb
Nee maar het wordt al dan niet "bedektelijk" wel door anderen gezegd.
Marieke schreef:Maar had je dat dan nog nooit eerder gemerkt? Hoe vaak heb ik het al gezegd: Wat bij deze reformatoren misschien niet in die mate aan de orde komt als in de preken uit de Nadere Reformatie is helder en klaar uit hun levensopenbaring. En daar wil men blijkbaar toch niet van weten, nee, de Nadere Reformatie zou ergens wat te ziekelijk zijn in het voorstellen van bevinding... Of zit ik er nu naast?
Ja, want je maakt een tegenstelling tussen de Reformatoren en de nadere Reformatoren. Die tegenstelling bestaat niet.
He Huisman, je laat me iets zeggen wat ik helemaal niet gezegd heb
Nee maar het wordt al dan niet "bedektelijk" wel door anderen gezegd.
Well, ik heb het expliciet ontkent, zie enige posts hierboven.
Omwille van een goede discussie lijkt het me goed om inhoudelijk op de vragen van de openingspost in te gaan, en op de antwoorden van elkaar. Ik heb in een paar posts hierboven mijn antwoorden proberen te geven. Ik zie daar graag reacties op, zodat we inhoudelijk verder kunnen spreken over dit relevante onderwerp.
Zowel onderwijs als bevinding zijn noodzakelijk. Er staat niet voor niets: dit volk gaat verloren omdat het geen kennis heeft.
En natuurlijk is het waar dat we heel veel kennis kunnen hebben, maar verder niet. En dat maakt alleen maar opgeblazen.
Maar zonder kennis ontspoort het ook. We moeten, binnen de mogelijkheden en omstandigheden die de Heere ons heeft geschonken en die heel verschillend kunnen zijn, jagen naar zowel kennis als bevinding.
Met anderen geloof ik overigens dat de echte bevinding altijd een verlangen naar kennis met zich mee brengt.
memento schreef:Wat betreft de topic-vraag: Ik denk dat een goede prediking vanuit het onderwijs de toepassing maakt. Dus de uitleg van de Schrift, wat er gewoon staat, staat centraal en dient als leidraad. De toepassing die uit die uitleg volgt kan dan gemaakt worden. Bij voorkeur tijdens de preek, zodat uitleg en toepassing nauw aan elkaar verbonden blijven. Zonder het klassieke model uit te sluiten, waarbij eerst de uitleg was (2/3e van de preek), om vervolgens daarna de toepassing(en) als afsluiting van de preek te geven (1/3e van de preek).
Dat het onderwijs voorop gaat, is voor mij een principieel punt. Het onderwijs, dus de uitleg van wat er staat, wat God heeft opgeschreven, is in zichzelf nuttig, geestelijk, en al onze aandacht waardig. De toepassing is dan het actueel en concreet maken van wat er staat. Vanuit de Bijbelse waarheid, dat het aardse en geestelijke leven geen twee losstaande werkelijkheden zijn, zal de ene keer de toepassing betrekking hebben op het geestelijke leven, de andere keer op het alledaagse leven.
Auto stelde de vraag: Kan bevinding los staan van onderwijs, of onderwijs los van bevinding?
1. De vraag is, wat de context is. Men kan bevinding vertellen los van onderwijs. Iemand verteld dan wat hij beleefd heeft. Ik denk dat dat bij tijden goed kan zijn, als het spontaan is en uit het hart komt. Of bevinding in het hart geschiedt lós van onderwijs, weet ik niet. Gods normale weg is om door Zijn Woord te spreken. Aan dat Woord moet alles getoetst worden. Ook bevinding. Immers, ons hart is een fabriek van afgoden, en arglistig, en ook Satan kan zich voordoen als engel des lichts. Daarom: Elke bevinding moet getoetst worden aan Gods Woord. In de prediking beschouw ik elke bevinding, die niet opkomt uit de tekst, als verspilling van kostbare preektijd. Als prediker heb je het Woord van God om te preken, en niets - ook bevinding die losstaat van de tekst - is zo waardevol, dat het dat Woord van God kan vervangen. M.i. kan in de prediking dus bevinding niet los staan van onderwijs.
2. Wat betreft onderwijs. Dit kan losstaan van bevinding. Je kan bijvoorbeeld een verhandeling over een dogmatisch onderwerp lezen. Of een taalkundig commentaar op een Bijbelgedeelte. Dat is heel onderwijzend, en kan ook zeer nuttig zijn. Alleen, de tekst die je leest is niet bevindelijk. Wel kan het bevinding bewerken. Wie bijvoorbeeld een verhandeling leest over de Drie-Eenheid, zal - als het goed is - in zijn hart een diepe verwondering en een hartelijk verlangen en liefde bevinden naar die Drie-enige God. Het doel van onderwijs is m.i. om door het verstand het hart te verlichten. Ik denk dat het goed is om in de preek de bevinding die in de tekst voorkomt expliciet te maken. Maar het gaat om de tekst, het gaat om Gods Woord. Niet het verhaal van "hoe het gaat in het leven van Gods kinderen" werkt bevinding, maar het Woord van God! God en Zijn werk is het onderwerp van Zijn Woord, en moet dus ook onderwerp zijn van de prediking. En spreken over Wie Hij is en wat Hij doet, dat is - als het goed is - wat het hart van Zijn kinderen in vlam zet. Kortom, bevinding heeft wel zeker een plek in de prediking, en wel als concrete toepassing van hetgeen de tekst zegt.
3. Een derde is: Wat is bevinding? Ik vrees, dat sommigen (hier misschien ook wel) dat woord alleen reserveren voor heel bijzondere geestelijke gebeurtenissen. Echter, wanneer een kind van God in de kerk zit, en hoort vertellen over de Heere, en in zijn hart klinkt slechts een stil amen en een stille verwondering, zonder dat dat gepaard gaat met grote emotie, is dat bevinding? Ik denk dat God bij de bekering soms inderdaad momenten geeft die gepaard gaan met diepe emoties (men leze de psalmen!), maar tegelijkertijd denk ik dat die momenten waarin in stilte het hart mag leren over Zijn God, zonder die hevige emoties, misschien wel even waardevol zijn. Ja, als het goed is, is het zo elke preek! En wordt Gods kind meer en meer onderwezen in Wie zijn God is, leert hij steeds meer en meer Hem toebetrouwen, en steeds meer en meer Zijn beeld gelijkvormig te worden.
Als aanvulling enkele citaten uit het stuk over prediking in de Saambinder: (citaten van Calvijn, Voetius, ds. Kievit en ds. Vogelaar) Hij (de prediker) is geen brievenbesteller, die onkundig is van de inhoud van de overhandigde brief, staat er ook niet neutraal tegenover, maar moet zelf de waarheid Gods verwerken als een spijze der ziel, haar kennen en belijden als Goddelijke waarheid. Eerst wanneer hij het Woord opgegeten heeft, zal hij uitdeler kunnen zijn van de menigerlei genade van God.
De waarheid Gods moet ons in de ingewanden zijn ingezonken.
Het wezen van de Schrift bepaalt het wezen van de prediking; de Schrift is theologisch, Christologisch en pneumatisch van karakter. (vervolgens worden die drie zaken heel mooi uitgelegd)
Over de toepassing: de inhoud van de tekst moet worden toegepast op de verschillende toestanden die zich in het geestelijk leven voordoen. Daarom zijn we geen prediker van kenmerken, maar van Christus, zoals Hij gekend wordt in het geloof als gewrocht van de Geest. Dan kan het niet anders of wij bieden het kenmerkende van het leven dat uit God is.
Die prediking vindt haar klankbodem in Gods levende volk. Dat leven kent, juist omdat het leven is, zijn hoogten en diepten, zijn groei en teruggang. Verachtering in de genade en opwassen in de kennis en de genade. De bijna-Christen moet worden ontdekt uit het Woord, de naam-christen moet worden ontmaskerd; de werking der algemene en particuliere genade getekend. Schrift met schrift vergelijkend en het Woord met het Woord verklarend. De prediker moet zijn een Schriftgeleerde, onderwezen in het koninkrijk der hemelen, om ieder zijn bescheiden deel te geven.
De weergave van bevindingen blijft zo vaak beperkt tot "het beginnende leven" waarin over de ontdekking van de zondaar gesproken wordt en gewezen op Christus en de beloften, maar waarin gezwegen wordt over de rechtvaardigmaking, het vredesleven met God en het kindschapsleven met de Heilige Geest als onderpand van onze erfenis.
Onze reden moet met zout gezouten zijn. De prediker moet Christus in zijn hart dragen voor Hij op zijn lippen kan zijn.
De godsdienstige mens moet verloren gaan onder het recht Gods. Hoe God een zondaar zalig maakt, daar wordt veelal kwalijk van gesproken, maar niet recht over gepredikt.
Dit is slechts een kleine selectie van het mooie artikel.
@Marieke: Dank voor de citaten. Daarmee kan ik het hartelijk eens zijn. Onderstaand citaat geeft mijn punt goed weer:
Over de toepassing: de inhoud van de tekst moet worden toegepast op de verschillende toestanden die zich in het geestelijk leven voordoen. Daarom zijn we geen prediker van kenmerken, maar van Christus, zoals Hij gekend wordt in het geloof als gewrocht van de Geest. Dan kan het niet anders of wij bieden het kenmerkende van het leven dat uit God is.
De tekst (het onderwijs, waarin God en Zijn daden het middelpunt vormen) staat centraal, en vanuit de tekst wordt de toepassing (ook naar de bevinding) gemaakt. Niet de bevinding verklaard de tekst, maar de tekst verklaard de bevinding. Het uitgangspunt ligt in God en Zijn daden, en dát roept herkenning op. En het spoort ook weer aan tot en werkt ook nieuwe bevinding, omdat door de prediking van de tekst steeds weer nieuwe elementen van God en Zijn werk naar voren gebracht worden, die ons enerzijds herkenning geven, maar anderzijds ook wijzen op onze kennis van Hem en Zijn werk, die nog maar zo ten dele is.
Marieke schreef:
De godsdienstige mens moet verloren gaan onder het recht Gods.
Wanneer? Voor de Christusomhelzing of erna?
Heb je de Saambinder? Dan moet je het in z'n geheel even lezen. En daarnaast zou ik je aanraden om het boekje van ds. Kievit te lezen, want daar komt dit citaat uit.
dennis schreef:Zowel onderwijs als bevinding zijn noodzakelijk. Er staat niet voor niets: dit volk gaat verloren omdat het geen kennis heeft.
En natuurlijk is het waar dat we heel veel kennis kunnen hebben, maar verder niet. En dat maakt alleen maar opgeblazen.
Maar zonder kennis ontspoort het ook. We moeten, binnen de mogelijkheden en omstandigheden die de Heere ons heeft geschonken en die heel verschillend kunnen zijn, jagen naar zowel kennis als bevinding.
Met anderen geloof ik overigens dat de echte bevinding altijd een verlangen naar kennis met zich mee brengt.
De aangehaalde tekst over verloren gaan zonder kennis is trouwens zo bevindelijk als het maar zijn kan. Het hebreeuwse woord dat in de grondtaal gebruikt wordt (jad'a), is hetzelfde als voor 'bekennen'. Het gaat dus om kennen met het hart, niet in de eerste plaats met het verstand.
dennis schreef:Zowel onderwijs als bevinding zijn noodzakelijk. Er staat niet voor niets: dit volk gaat verloren omdat het geen kennis heeft.
En natuurlijk is het waar dat we heel veel kennis kunnen hebben, maar verder niet. En dat maakt alleen maar opgeblazen.
Maar zonder kennis ontspoort het ook. We moeten, binnen de mogelijkheden en omstandigheden die de Heere ons heeft geschonken en die heel verschillend kunnen zijn, jagen naar zowel kennis als bevinding.
Met anderen geloof ik overigens dat de echte bevinding altijd een verlangen naar kennis met zich mee brengt.
De aangehaalde tekst over verloren gaan zonder kennis is trouwens zo bevindelijk als het maar zijn kan. Het hebreeuwse woord dat in de grondtaal gebruikt wordt (jad'a), is hetzelfde als voor 'bekennen'. Het gaat dus om kennen met het hart, niet in de eerste plaats met het verstand.
Helemaal mee eens. Maar het moet toch: door het hoofd naar het hart.
dennis schreef:Zowel onderwijs als bevinding zijn noodzakelijk. Er staat niet voor niets: dit volk gaat verloren omdat het geen kennis heeft.
En natuurlijk is het waar dat we heel veel kennis kunnen hebben, maar verder niet. En dat maakt alleen maar opgeblazen.
Maar zonder kennis ontspoort het ook. We moeten, binnen de mogelijkheden en omstandigheden die de Heere ons heeft geschonken en die heel verschillend kunnen zijn, jagen naar zowel kennis als bevinding.
Met anderen geloof ik overigens dat de echte bevinding altijd een verlangen naar kennis met zich mee brengt.
De aangehaalde tekst over verloren gaan zonder kennis is trouwens zo bevindelijk als het maar zijn kan. Het hebreeuwse woord dat in de grondtaal gebruikt wordt (jad'a), is hetzelfde als voor 'bekennen'. Het gaat dus om kennen met het hart, niet in de eerste plaats met het verstand.
Helemaal mee eens. Maar het moet toch: door het hoofd naar het hart.
Lees ter verduidelijking Romeinen 10
1 Broeders, de toegenegenheid mijns harten, en het gebed, dat ik tot God voor Israël doe, is tot hun zaligheid.
2 Want ik geef hun getuigenis, dat zij een ijver tot God hebben, maar niet met verstand.
3 Want alzo zij de rechtvaardigheid Gods niet kennen, en hun eigen gerechtigheid zoeken op te richten, zo zijn zij der rechtvaardigheid Gods niet onderworpen.
4 Want het einde der wet is Christus, tot rechtvaardigheid een iegelijk, die gelooft.
5 Want Mozes beschrijft de rechtvaardigheid, die uit de wet is, zeggende: De mens, die deze dingen doet, zal door dezelve leven.
6 Maar de rechtvaardigheid, die uit het geloof is, spreekt aldus: Zeg niet in uw hart: Wie zal in den hemel opklimmen? Hetzelve is Christus van boven afbrengen.
7 Of, wie zal in den afgrond nederdalen? Hetzelve is Christus uit de doden opbrengen.
8 Maar wat zegt zij? Nabij u is het Woord, in uw mond en in uw hart. Dit is het Woord des geloofs, hetwelk wij prediken.
9 Namelijk, indien gij met uw mond zult belijden den Heere Jezus, en met uw hart geloven, dat God Hem uit de doden opgewekt heeft, zo zult gij zalig worden.
10 Want met het hart gelooft men ter rechtvaardigheid en met den mond belijdt men ter zaligheid.
11 Want de Schrift zegt: Een iegelijk, die in Hem gelooft, die zal niet beschaamd worden.
12 Want er is geen onderscheid, noch van Jood noch van Griek; want eenzelfde is Heere van allen, rijk zijnde over allen, die Hem aanroepen.
13 Want een iegelijk, die den Naam des Heeren zal aanroepen, zal zalig worden.
14 Hoe zullen zij dan Hem aanroepen, in Welken zij niet geloofd hebben? En hoe zullen zij in Hem geloven, van Welken zij niet gehoord hebben? En hoe zullen zij horen, zonder die hun predikt?
15 En hoe zullen zij prediken, indien zij niet gezonden worden? Gelijk geschreven is: Hoe liefelijk zijn de voeten dergenen, die vrede verkondigen, dergenen, die het goede verkondigen!
16 Doch zij zijn niet allen het Evangelie gehoorzaam geweest; want Jesaja zegt: Heere, wie heeft onze prediking geloofd?
17 Zo is dan het geloof uit het gehoor, en het gehoor door het Woord Gods,
18 Maar ik zeg: Hebben zij het niet gehoord? Ja toch, hun geluid is over de gehele aarde uitgegaan, en hun woorden tot de einden der wereld.
19 Maar ik zeg: Heeft Israël het niet verstaan? Mozes zegt eerst: Ik zal ulieden tot jaloersheid verwekken door degenen, die geen volk zijn; door een onverstandig volk zal ik u tot toorn verwekken.
20 En Jesaja verstout zich, en zegt: Ik ben gevonden van degenen, die Mij niet zochten; Ik ben openbaar geworden dengenen, die naar Mij niet vraagden.
21 Maar tegen Israël zegt Hij: Den gehelen dag heb Ik Mijn handen uitgestrekt tot een ongehoorzaam en tegensprekend volk.
Het geloof is dus uit het gehoor.
Dat is het Woord dat via de oren tot ons komt.
Maar het Woord op zich is een dode letter,
als niet de H. Geest het in het hart laat zinken.
Anders gaan wij het met onze dwaze menselijk rede beredeneren,
en dan komen we altijd verkeed uit.
Want de natuurlijke mens begrijpt niet de dingen die des
Geestes Gods zijn, die kan hij niet verstaan.
Dus het Woord horen is alleen niet genoeg.
