Ds. H. Oussoren, predikant van de Vrij Hervormde Gemeente van IJsselmuiden-Grafhorst heeft een reactie gegeven op het interview van Ds. A. Th. van Olst over het Relativeren van tradities gevaarlijk voor moederkerk.

Wat is de mening van de forumleden over dit kerkelijke relativisme ?

Hiervolgt het RD-interview:

Onze eigen tradities relativeren brengt ons niet dichter bij de kern van het Evangelie, maar voert ons juist af van de orthodoxe leer en eredienst, reageert ds. H. Oussoren op ds. A. Th. van Olst (RD 5-12).

Ds. Van Olst duidt het als geestelijke winst wanneer wij onder invloed van ons zendingswerk onze tradities leren betwijfelen. Het is heilzaam om na te denken over het hoe en waarom van onze redelijke godsdienst. Hoe minder traditie, hoe meer oog voor de kern van het geloof, klinkt zijn betoog. Ik waag te betwijfelen of er nog een mens is die sinds de mislukking van de moderniteit dit durft vol te houden. Het wantrouwen jegens tradities was een hoofdkenmerk van de moderne tijd en is het nog.

Het valt mij al jaren op dat ex-zendelingen in acht van de tien gevallen op drift geraakt terugkeren, om in het vaderland het gezonde kerkelijke leven om te woelen. Niet zelden worden wij door hen getrakteerd op moderne neo-evangelicale, charismatische of pluralistische gemeentevernieuwing. De één wordt na terugkomst in het vaderland luid geprezen omdat hij ons voortaan zal leren over de dijken heen te kijken. Een ander verkondigt dat hij in Afrika ontdekt heeft dat ons vaderland maar een stipje op de kaart is. Een volgende blijkt voorouderverering te hebben omhelsd als middel. Wij zouden modern-mondiaal moeten gaan denken. Wie dergelijke geluiden afgeeft, is bezig met ontworteling en kerkverandering.

Onder gereformeerde of protestantse vlag krijgt de vaderlandse christenheid les in het loslaten van de inzettingen. Wat betreft de eredienst wordt de orde van dienst veranderbaar geacht. Ten onrechte, want in de eredienst weerspiegelt zich het handelen Gods in de schepping en de verlossing. Het kerkelijk leven is geen vrucht van menselijk denken, maar van openbaring. Men kan het kerkelijk leven niet relativeren zonder de kerkleer te relativeren. Dit doet tekort aan de voorgegeven orde en aan de gehele Schrift.


Gekerstende grondslag

Het is opvallend dat de zendingskerken in de derde wereld hun eigen goede gewoonten niet relativeren. Waarom zouden wij Nederlanders dan wel onder het juk van de zelftwijfel moeten komen? Ongemoderniseerde Afrikaanse volksstammen mogen zichzelf respecteren, maar wij moeten onder het mom van ootmoed onszelf onder de voogdij van het relativisme stellen wat het kerkelijke gewoonterecht betreft. Dit is meten met twee maten.

Immers wij, Germaanse volksstammen, zijn gemaakt tot discipelen van Christus. Toen de Heere dit deed, mochten wij in onze situatie de ware eredienst terugontvangen. Wij werden niet in twijfel achtergelaten, maar gebracht tot de eeuwige, onveranderlijke, rechte lofprijzing, de orthodoxie. Dit geldt onverminderd voor de heidenen die in deze tijd worden toegebracht tot de Heere en Zijn dienst. Overigens worden normale immigranten al sinds eeuwen opgenomen in de bestaande kerk. Zij staan met heel het volk onder de Nederlandse geloofseed en voegen zich naar het karakter van de Nederlandse eredienst.

Liturgische veranderingen zijn het resultaat van een zucht tot nadoen. Het is een illusie om te menen dat het Evangelie in de kern geen gevaar loopt. Wie de inzettingen ter discussie stelt, kan erop wachten dat hetzelfde lot het Evangelie treft. Het heilige wordt in de praktijk ingeruild voor eigentijdse richtlijnen. Dit relativisme leidt tot onoverzichtelijkheid en kerkverlating.

Laten wij vasthouden dat de eredienst geen zaak is van nadoen maar van doen. Wij handelen daarbij regelrecht vanuit de gekerstende grondslag van het bestaan. Goede gewoonten zijn niet maakbaar, kunnen evenmin straffeloos verbroken worden, want wie dit doet weerspreekt de geopenbaarde waarheid. Alleen afwijkingen dienen te worden hersteld. Het relativisme zelf dient te worden afgeschild en verwijderd, opdat de goede leer der kerk mag worden beleden zonder door het moderne te worden gehinderd.

Gezonde uitheemse volksstammen peinzen er niet over om tradities te relativeren of om hun grond tot een stipje op de atlas te degraderen. Zulke ongemoderniseerde volken moeten zo snel mogelijk verlost worden van modern beïnvloede theologen die de natuur, het gewoonterecht en de gekerstende orde niet achten. Vaak voelen inheemse volksstammen de verkondigde oude waarheid duidelijk aan. Een nu overleden hoogleraar van mij was begin jaren 60 enige tijd zendingsarbeider in Kameroen. Daar trof hij bij ongemoderniseerde studenten ontvankelijkheid aan voor de harde voorzienigheid Gods. Dit was in die jaren in ons eigen vaderland al ongebruikelijk geworden, want hier ontstond een hang naar louter troostvolle, zachte voorzienigheid. Laten ex-zendelingen ons bij de eerbied voor de inzettingen houden. Dit zou werkelijk winst kunnen betekenen voor ons. Wie voor vernieuwing zwicht, heeft meer verloren dan hij denkt.

Een vreemd artikel. Het lijkt wel rooms.
Ik vond het stukje van ds. van Olst een heel duidelijk stukje. Op zoek naar de kern, dat zou veel onnodige discussies schelen..

ik heb dat stukje van ds van Olst gemist; waar kan ik het vinden?

Wilhelm schreef:Een vreemd artikel. Het lijkt wel rooms.
Ik vond het stukje van ds. van Olst een heel duidelijk stukje. Op zoek naar de kern, dat zou veel onnodige discussies schelen..

Ik denk dat er twee kanten aan de zaak zitten.

Enerzijds is het goed bepaalde zaken te relativeren met name om te voorkomen dat eigen tradities, invullingen, dogma's als de norm worden gesteld. Want heel vaak belemmeren deze zaken het gesprek met broeders en zusters en wordt hun kerkelijk leven, mogelijk zelfs persoonlijk geestelijk leven de maat genomen, beoordeeld en veroordeeld op grond van onze beperkte inzichten. Ook wij kennen ten dele. Daarnaast geeft het vaak verwondering als je in het buitenland bent en je merkt dat ook daar de lofzang gaande wordt gehouden. Waarbij je soms best je wenkbrauwen fronst over hoe zaken gezegd worden c.q. ingevuld.

Anderzijds moeten we niet weggooien wat wij hebben ontvangen van God in de geschiedenis, in de cultuur en de (liturgische) traditie. God brengt zijn Koninkrijk in de tijd tot stand dus alles wat gebeurt is en nog gebeuren zal is het handelen van God.
Hieronder een stukje uit het befaamde artikel Ultra Gereformeerd of Vrijzinning van AA van Ruler:

De apostelen hebben hun opvolgers, gehad: de zendelingen, de bisschoppen, de kerkeraden, de dienaren van het Woord. In één woord: de traditie is heilswerk van de Heilige Geest. Aan de uitstorting van de Heilige Geest beantwoordt geen terugkeer van de Geest, zoals aan de incarnatie de hemelvaart beantwoordt. De Geest blijft. Hij is niet alleen uitgestort. Hij woont ook in. Er is inhabitatio Spiritus Sancti in het corpus Christi (de kerk), in het corpus christianum (de gekerstende en de te kerstenen cultuur) en in het corpus christiani (het lichaam! -- van elk christenmens). Men kan niet lichamelijk, uitwendig, historisch en traditioneel genoeg over de Heilige Geest denken. Als men aan de Geest denkt en aan wat hij doet, dan moet men aan de man op het peerd denken, aan het standbeeld van Willibrord dat op het Janskerkhof van Utrecht -- de oorsprong en het hart van de Nederlandse natie -- staat. Hij bracht het evangelie uit Engeland naar Nederland. Hij houdt een kerk in zijn hand. Maar hij zit op een paard. Hij wil het hele land doorrijden om overal te evangeliseren, kerken te planten en te kerstenen.

Ik vind het artikel van ds. Oussoren wel een interessante.

Maar volgens mij moeten we het niet Rooms noemen. Dan zouden we overal dezelfde tradities in willen voeren. Wat ds. Oussoren zegt is dat we enkel onze eigen traditie moeten beschouwen als onderdeel van dat wat we van de Heere ontvangen hebben. En dat ga je niet zomaar relativeren. Zoals ook mensen in Afrika hun eigen traditie niet zomaar gaan relativeren.

Ik ben het in zoverre met ds. Oussoren eens dat we volgens mij onze eigen traditie niet hoeven te relativeren en wel kunnen behouden als een Godsgeschenk. Als we maar die andere traditie van die andere groep mensen ook kunnen waarderen als een Godsgeschenk aan een andere groep mensen.
En dat is ook een zekere manier van relativisme, maar anders zou het inderdaad Rooms worden.

Mogen we zulke lappen tekst ongestraft kopiëren? Ik dacht dat het RD nogal lastig was op dat punt.

Oussoren bevestigt eigenlijk wat Van Olst zegt.
We hebben in refo-Nederland (ruim genomen) een heel aparte vorm van eredienst.
Dat is overal ter wereld anders en meestal feestelijker.

We laten ons dat niet graag afnemen. Maar het heeft in zichzelf niettemin geen waarde.
De mensen op de zendingsvelden laten zich die nieuwe vorm, gebaseerd op de eigen volksaard niet afnemen.
En wij de onze niet.
Maar ik kan begrijpen dat de zendelingen meer 'feest' willen. Want daarvan hebben ze 'rendement' gezien. Bijbels woord: vruchten. En in de Nederlandse contekst is dat toch wat minder. Ter linkerzijde is vrijwel iedereen zogenaamd verlost, maar waarvan? En ter rechterzijde is vrijwel niemand verlost. En indien wel, waarvan dan? En wees dan ook eens blij.

Ja, ik kan goed begrijpen dat ze niet makkelijk meer wennen in Nederland.
Komt bij dat de Nederlandse volksaard nogal betweterig is en een conflict is geboren.

Interessante post, refo!

Laten we de stelling van ds. Oussoren eens toetsen aan de geschiedenis:
1. Is onze eredienst nu gelijk aan de eredienst van de gekerstende Germanen? Zij kuste het kruis voorin de kerk, zij vereerden de beenderen van overleden bisschoppen.
2. In de Hoge Middeleeuwen kwam er een hogere liturgie. In veel kerken werd geen preek meer gehouden, slechts een liturgie (in het Latijn), met de mis als hoogtepunt. Het gewone volk ging slechts zelden ter mis, velen zelfs nog geen één keer per jaar.
3. Toen kwam de Reformatie, die als regel hanteerde: Alles wat niet direct in de Bijbel (NT!) geboden is, uit de liturgie. De preek kwam centraal te staan, de liturgie werd uiterst sober.
4. Later is er ook nog wel het één en ander veranderd op liturgisch gebied. Tot de liturgische diversiteit van vandaag de dag.

Volgens mij komt de stelling niet door de toets der geschiedenis heen. De liturgie is nogal veranderd in de loop der jaren, soms met een radicale breuk: de Reformatie. En laten we wel zijn: dat was een nieuwe liturgie, die uit het buitenland kwam. Trouwens, de liturgie die de Germanen overnamen, kwam ook uit het buitenland, en de liturgie van de Hoge Middeleeuwen kwam linea directa uit Rome, zonder veel ruimte voor eigen invloeden.

Kortom: Wie kijkt naar de geschiedenis, zowel plaatselijk, landelijk als internationaal, zal niet anders kunnen, dan te komen tot een zekere relativering. Dat betekend niet dat eigen tradities geen waarde hebben, maar wél dat het slechts tradities zijn. Gewone menselijke gebruiken, die we mogen aanvullen met nieuwe inzichten van buitenaf (bv van de internationale kerk). Wie scherp opmerkt, ziet dat tradities ook continue in verandering zijn. Neem bv de hoed (een op de Bijbel gebaseerde traditie!). De hoeden die nu gedragen worden, kan je niet vergelijken met die van een paar 100 jaar geleden. Etc.